eiste drie slachtoffers
Amerikaanse ruimtevaart
Dinsdag
begrafenis
slachtoffers
Noodweer in
Brazilië eiste 1500
slachtoffers
weekend-systeem
HET WEER
Explosie in Apollo-cabine
Maanvluchtplannen
vertraagd
Vertraging
Verstikking
Stuwraket
Gevechtsvlieger
Brand was gemeld
Kleine vonk
Nog 47
astronauten
VEERBOOT
UITGEBRAND
Grondverf droog na 50 minuten.
Plamuur hard na 15 minuten!
Sneeuwstorm
in Chicago in het
voordeel van
plunderaars
Zon- en
Maanstanden
Weerbericht
Hoogwater
Maandag 30/dinsdag 31 januari 1967
23e Jaargang No. 6851
In het Friese havenplaatsje
Oostmahorn is in de nacht van
vrijdag op zaterdag de veerboot
„Johan Willem Friso" voor een
groot deel uitgebrand.
De brand, die voor in de boot
is ontstaan, werd om ongeveer
11 uur des avonds ontdekt. De
brandweren van Metslawier en
Anjum bestreden het vuur. De
stuurhut, het beneden- en het
middendek zijn geheel uitge
brand. Een duur radarapparaat
is verloren gegaan. De machine
kamer waar zich een kort tevo
ren gevulde tank met 4000 liter
gasolie bevond, is gespaard ge
bleven.
De boot was des avonds om half
tien binnengelopen en reeds door
de bemanning verlaten. De oor
zaak van de brand is niet be
kend.
De „Johan Willem Friso", die
een tweedaagse dienst onder
houdt tussen Friesland en het
eiland Schiermonnikoog, is
eigendom van Wagenborg's pas-
sagiersdienst te Delfzijl. De boot
heeft een capaciteit van 800 per
sonen.
PRINSES BEATRIX
29 JAAR
SOESTDIJK: Een portret van
H.K.H. prinses Beatrix die op
dinsdag 31 januari haar 29ste ver
jaardag hoopt te vieren.
(Foto Max Koot.)
beeld veroorzaakt door statische
elektriciteit bij het haarkammen,
voldoende is om een ontploffing
te veroorzaken. Een mogelijkheid
is ook die van kortsluiting.
Misschien zal men zich er door
deze ramp op gaan bezinnen of
het wel wenselijk is in ruimtecabi
nes te werken met slechts uit een
enkel gas (zuurstof) bestaande at
mosfeer. Zuurstof heeft wel het
voordeel dat men daarin gemakke
lijk kan ademen bij lage druk, het
geen tevens minder gewicht be
tekent wat in de ruimtevaart een
belangrijke factor vormt.
De inzittenden van de Apollo-
capsule zouden bij de ramp geen
gebruik hebben kunnen maken
van het ontsnappingsmechanisme,
aangezien de gehele raket door de
stellage was omgeven. Zij zouden
alleen hebben kunnen ontsnappen
door de luiken van binnen uit te
openen.
Ofschoon in Kaap Kennedy aan
vankelijk geen nadere inlichtingen
over de toedracht van de ramp
werden verstrekt,1 lekten toch me
dedelingen uit, volgens welke de
lichamen van Virgil Grissom, Ed
ward White en Roger Chaffee vrij
wel geheel verteerd waren door
het helse vuur dat in de Apullo-
cabine moet hebben gewoed.
Virgil Grissom en Roger Chaffee
zullen dinsdag worden begraven op
de nationale begraafplaats van Ar
lington. Op dezelfde dag zal het
stoffelijk overschot van het derde
slachtoffer, Edward White, wor
den bijgezet op het terrein van de
militaire academie van West Point.
Ten gevolge van het tropische
noodweer dat vorige week drie
dagen lang in de Braziliaanse pro
vincies Rio de Janeiro en Guana-
bara heeft gewoed, zijn volgens de
officiële gegevens minstens 1500
mensen om het leven gekomen. In
Guanabara vonden vijftien per
sonen de dood.
Meer dan 5000 mensen zijn dak
loos.
Bergingsploegen zoeken nog
naar slachtoffers onder de mod
der en het puin. Men verwacht,
dat de opruimingswerkzaamheden
langer dan zes weken zullen
duren.
De Braziliaanse president Castel-
lo Branco heeft voor de zwaarst
getroffen gebieden de noodtoe
stand afgekondigd. Hij wil een be
drag ter waarde van twaalf mil
joen gulden voor de hulpverlening
en de heropbouw bijeen zien te
krijgen. In de stad Rio. de Janeiro
en de meeste grotere plaatsen is
sinds donderdag .de toestand weer
normaal. Alleen de stroomvoor
ziening is gerantsoeneerd. De be
woners en de bedrijven in het ge
troffen gebied zijn vier uur per
dag verstoken van elektriciteit.
De stagnaties in de stroomvoor
ziening zullen begin februari tij
dens het carnaval van Rio de Ja
neiro worden opgeheven.
(ADVERTENTIE)
De zwaarste sneeuwstorm die
Chicago ooit heeft getroffen,
werkt groepen plunderaars in de
hand. Dit heeft de politie van de
stad meegedeeld, nadat bij een
vuurgevecht tussen de politie en
een groep mensen die een winkel
plunderden, een 10-jarig meisje
door een kogel uit een politie
pistool was gedood.
Volgens de Chicagose politie
werd dit weekend op talrijke
plaatsen in de stad geplunderd
en was zij nietin staat te sur
veilleren wegens de bergen
sneeuw tot hoogten van 3Va m.
die door de storm zijn opgewaaid.
Vliegvelden en wegen waren ge
blokkeerd en honderden auto
bussen en auto's waren tot stil
stand gekomen. De brandweer
kon niet uitrukken.
In een gestrande bus is een
vrouw gestorven en een groot
aantal andere mensen zouden
zijn omgekomen terwijl zij zich
een weg door de sneeuw tracht
ten te banen.
DEZELFDE TEMPERATUREN
Het afgelopen weekeinde heeft
in betekenis toenemend hoge-
drukgebied zich van Spitsbergen
naar Scandinavië verplaatst. Er
omheen is koude lucht tot over
de Oostzee en een groot deel van
Denemarken uitgestroomd. Het
hogedrukgebied trekt langzaam
verder zuidoostwaarts. Waardoor
de koude lucht zich ook over Po
len en Oost-Duitsland uitbreidt,
boven Denemarken is de vorst-
grens evenwel tot stilstand geko
men.
Ten westen van de Britse
eilanden handhaaft zich een om
vangrijk depressiegebied dat de
aanvoer van zachte lucht over
West-Europa in stand houdt. In
zuidwest-Frankrijk werd het
zondag in deze lucht plaatselijk
omstreeks 20 graden.
In het zuiden van ons land 14
graden. Inmiddels dringt een
ZON MAAN
op onder op ondei
8.24 17.23 23.15 10.32
8.23 17.25 10.45
Oceaanfront langzaam over de
Britse eilanden naar bet oosten
op. Waardoor morgen van het
zuidwesten uit de kans op regen
weer groter wordt. In het tem-
peratuurverloop wordt weinig
verandering verwacht.
medegedeeld door het K.N.M.I.,
geldig tot dinsdagavond
Veranderlijke bewolking
Veranderlijke bewolking met
op de meeste plaatsen droog
weer. Overwegend matige wind
tussen zuid en zuidoost. Dezelfde
of iets lagere temperaturen.
DINSDAG 31 JANUARI
Breskens 5.16 5.45
Terneuzen 5.52 6.21
Hansweert 6.26 6.55
Walsoorden 6.25 6.54
WOENSDAG 1 FEBRUARI
v.m. n.m.
Breskens 6.02 6.30
Terneuzen 6.38 .06
Hansweert 712 7.30
w&isoorden .711 129
Frank, bij abonnement: TERNEUZEN
Directeur-Hoofdredacteur: I. van de Sande
Redactie- en
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon: 01150 2073
Gironummer: 38150
Abonnementsprijs ƒ8,per kwartaal; per
maand 2,70; per week 62 ct. Losse nrs 13 et.
VRIJE ZEEUW
Uitgeefster N.V. v/h Firma P. I. van de Sande te Terneuzen
Advertentieprijs per mm 16 ct; minimum per
advertentie 2,40.
Rubriek „Kleine Advertenties" (géén handels
advertenties) 5 regels f 1,10. Iedere regel méér
22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of „Adres
Bureau van dit Blad" 20 cent verhoging.
Inzending advertenties uiterlijk tot n.m. 2 ..ur.
Voor het gecomb. maandag/dinsdag-nummer
tot 10 uur voormiddag.
De bemanning van de eerste
wApollo"-ruimtecabine luite
nant-kolonel Virgil Grissom (com
mandant), luitenant-kolonel Ed
ward White en kapitein-luitenant
ter zee Roger Chaffee, is vrij
dagavond bij de eerste generale
repetitie voor de lancering wel
ke 21 februari zou plaathebben,
door een brand na een explo
sie in de ruimtecapsule om het
leven gekomen. Naar het Ameri
kaanse bureau voor lucht- en
ruimtevaart meedeelt, had de
ontploffing plaats in het belang
rijkste deel van de cabine waar
zich de motor, de zuurstof en
andere uiterst belangrijke appa
ratuur bevond. Personeel op de
toren van lanceer-installatie 34,
waar de „Apollo" 65 meter hoog
op de geweldige „Saturnus 1"-
i;aket was geplaatst, trachtte nog
de luiken in de cabine te openen,
maar zware rook belemmerde
de reddingspogingen zodat de
ruimtevaarders in de vlammen
omkwamen.
Het is de eerste maal dat de
Amerikaanse ruimtevaart slacht
offers eist. Vorig jaar kwamen
drie ruimtevaarders bij twee
vliegtuigongelukken in Missouri
om het leven, maar dit ongeluk
stond niet in verband met de
ruimtevaart.
Tijdens het ongeluk bevonden
zich verscheidene honderden
mensen in de omgeving van de
lanceerinstallatie. Men vreesde
aanvankelijk voor nog meer ex
plosies daar de raket met brand
stof was geladen.
In een communiqué van de
„Nasa" wordt gezegd dat de ex
plosie zich om 18.31 plaatselijke
tüd (00.31 gmt.) voordeed tij
dens een zogenaamde vluchtna-
bootsing. De astronauten zaten
sedert 15 uur (21 uur) in de
cabine.
De drie ruimtevaarders zouden
de eerste vlucht in het kader van
het Apollo-project voor beman
de ruimtevluchten met drie per
sonen maken. Het programma
heeft als uiteindelijk doel de
eerste bemande vlucht naar de
maan
DE RAMP
OP KAAP KENNEDY
KAAP KENNEDY: De geblake
de Apollo-ruimtecapsule, waari.
de astronauten Grissom, White
en Chaffee op tragische wijze om
het leven zijn gekomen.
Chaffee was de jongste van de
,,Apollo"bemanning. Hij behoor
de tot de derde groep astronau
ten die in oktober 1963 werden
geselecteerd en had zich gespe
cialiseerd in verhingen en be
paalde controle-systemen. In 1957
trad hij in dienst bij de marine
en werd een ervaren vlieger op
straalvliegtuigen. Chaffee was
eveneens getrouwd en laat twee
kinderen, Sharly (8) en Stephen
(5) achter.
Functionarissen zeiden vrijdag
avond dat de astronaten waar
schijnlijk snel door verstikking
zijn omgekomen. Men neemt aan
dat de rook via de zuurstofslan
gen zo snel in hun longen is
gekomen, dat zij geen gelegen
heid meer hadden om over te
schakelen op de noodinstallatie.
Tijdens de reddingspogingen
hebben 25 technici rook binnen
gekregen, maar de toestand van
geen van hen is ernstig.
De „Apollo" zou op 21 februa
ri worden gelanceerd om vóór
10 tot 14 dagen om de aarde te
cirkelen.
De ramp zal de kans voor de
Amerikanen om als eersten op
de maan te landen ernstig in
gevaar brengen, zo meente men.
De Verenigde Staten waren van
mening dat zij de Sowj et-Unie,
door welk land sedert 22 maan
den geen bemande capsules meer
zijn gelanceerd, op dit gebied ver
vooruit waren. In deze periode
voltooiden de Amerikanen het
„Gemini"-programma.
Van goedingelichte zijde werd
later vernomen dat de lancering
van de Apollo 1" voor onbepaal
de tijd zou zijn uitgesteld. De
omvang van de materiële schade
is zo groqt dat men thans geen
datum voor de vlucht kan voor
spellen.
De woordvoerder van het
ruimtecentrum in Houston, Ha-
ney, deelde mee, dat de explosie
zich vermoedelijk heeft voorge
daan tijdens het beproeven van
de stuwraket.
Er werd opdracht gegeven dat
de stoffelijke overschotten van de
ruimtevaarders in de cabine
zouden blijven totdat men foto's
had genomen. Men hoopte op
deze wijze achter de oorzaak van
de ramp te komen. Voorts wil
men te weten komen waarom de
"manning geen gebruik heeft
maakt of heeft kunnen ma-
van de schietstoelen.
Van ingelichte zijde werd ge
zegd, dat de ramp hoogstwaar
schijnlijk een ernstige vertraging
voor de bemande maanvlucht zal
betekenen. Het Apollo-program-
ma is reeds meer dan zes maan
den vertraagd door ongelukken
tijdens proeven. De ramp van
vrijdagavond betekent dat niet
eerder dan eind 1969 een Ame
rikaanse bemande maanvlucht
zal kunnen worden gemaakt, zo
zei men.
Commandant Virgil Ivan (Gus)
Grissom, 40 jaar, was één van de
oorspronkelijke zeven ruimte
vaarders van het „Mercury"-pro-
gramma en de eerste mens die
twee ruimtevluchten maakte.
Tijdens de Koreaanse oorlog
voerde hij als vlieger honderd
gevechtsopdrachten uit. Hij was
de tweede Amerikaan die een
ruimtevlucht maakte toen hij op
21 juli 1961 met een „Mercury"
een ballistische vlucht maakte.
Hij stond bekend als een rusti
ge man van weinig woorden. Na
zijn landing in de Atlantische
Oceaan met de „Mercury" cabi
ne sloeg het ontsnappingsluik
weg en hij moest voor zijn leven
zwemmen totdat hij werd opge
pikt door hefschroefvliegtuigen.
Zijn commentaar naderhand:
„Een beetje ongemakkelijk".
Grissom laat een vrouw en
twee zoons (16 en 13) achter.
Luitenant-kolonel Edward H.
White (33) was de eerste Ame
rikaanse ruimtewandelaar. In het
kader van het „Gemini"-pro-
gramma maakte hij in juni 1964
een ruimtewandeling van 21 mi
nuten, waarmee hij de Rus Ale-
xei Leonov, die de eerste ruimte-
wa: deling uit de geschiedenis
maakte, met elf minuten sloeg.
White was gehuwd en had
twee kinderen, Edw;ard (13),^en
Bonnie Lynn (10).
Het vliegdekschip „Essex", dat
vrijdag bij Puerto Rico aan de
grond is gelopen, zou deel uit
maken van de vlooteenheid die
de veilige terugkeer van de
„Apollo"-bemanning na de lan
ding op zee zou moeten verze
keren.
De vervangingsbemanning voor
de „Apollo", die altijd wordt
aangewezen voor het geval de
oorspronkelijke bemanning de
vlucht niet kan maken, bestaat
uit de ruimteveteranen Walter
Schirra, de militaire vlieger
Donn F. Eisele en de burger
Walter Cunninghem.
Schirra, 44 jaar, heeft reeds
tweemaal een ruimtevlucht ge
maakt. Eisele heeft nog geen
ruimtevlucht op zijn naam. Hij
is invlieger geweest. Cunning
ham,, 34 jaar, is'de tweede niet-
militair die door de N.A.S.A.
voor een ruimtevlucht is uitge
kozen. De eerste was Neil Arm
strong, commandant van de
Gemini-8.
Het aantal astronauten waar
over de N.A.S.A. thans nog de
beschikking heeft bedraagt 47.
Naderhand werd bekendgemaakt,
dat een van de drie ruimtevaarders
een ogenblik te voren had gemeld
dat er brand aan boord was. Het
was nog niet bekend wie van de
drie deze boodschap doorgaf.
Dit is op een persconferentie
meegedeeld door de leider van het
Apolloprogramma, generaal-ma
joor Samuel Philips. De melding
was op de band geregistreerd op
de post in de omgeving van de
Satumus-raket.
Philips zei, dat het luik van de
Apollo vijf minuten na het uitbre
ken van de brand werd geopend
maar dat de enorme hitte en rook
de redders verdreven. 27 van hen
kregen rook naar binnen, ofschoon
zij gasmaskers droegen. De proef
van vrijdag was de eerste met de
bemanning aan boord, waarbij pure
zuurstof in de cabine aanwezig
was. Tevoren was tot tweemaal
toe een proef met zuivere zuurstof
genomen, maar toen was de be
manning niet aan boord.
ROUW NA RAMP
OP KAAP KENNEDY
HOUSTON: Mevrouw Martha
Chaffee, weduwe van een van de
omgekomen astronauten, bij te
rugkomst thuis nadat zij een be
zoek heeft gebracht aan het ge
zin van de eveneens overleden
ruimtevaarder White. Mevrouw
Chaffee wordt vergezeld door de
astronaut Eugene Cernan.
Men was met het aftellen tien
minuten van de nagebootste lan
cering toen een technicus via
het communicatie-systeem tus
sen Kaap Kennedy en Houston
riep dat hij rook uit de capsule
zag komen. Men vraagt zich af
of de bemanning toen reeds dood
was, aldus Haney.
De drie mannen zaten in hun
ruimtepakken en hun zitplaat
sen. waren door fiber-glas om
geven. Hoewel zij in direct radio
contact met het controlestation
stonden hebben zij met geen
woord over de defecten gespro
ken.
De geheel verkoolde lijken van
de drie ruimtevaarders zijn uit
de Appolocabine geborgen en
overgebracht naar het zieken
huis van de basis.
Volgens enkele ooggetuigen
was er alleen maar een korte uit
barsting te zien geweest, een wolk
van vlammen die de cabine voor
een onderdeel van een seconde
omhulde en daarna niets meer.
Volgens een woordvoerder van
de Nasa in Houston (Texas) is de
ramp gefilmd. Met de opnamen
van de conversatie van de astro
nauten via de radio met het con
trolecentrum zal deze filmopname
worden overgedragen aan de inge
stelde officiële raad van onder
zoek.
Er wordt op gewezen dat in een
zuurstof-atmosfeer als in de Apol
lo-cabine een kleine vonk, bijvoots
