Hei aandeel van Soekarno in de
staatsgreep
Algemene beschouwingen
in de Eerste Kamer over de
Rijksbegroting 1967
STUDENTEN LEGGEN „BEWIJZEN"
OVER
TWEE BRUGGEN IN NOORD-VIETNAM
VERNIELD
HET WEER
Frank, bij abonnement: TERNEUZEN
Replieken
„Oude orde"
uitroeien
Ontslag?
Rekenschap
Ex-hoofdredacteur
van Antara
gearresteerd
De Neptune I
in Europoort
binnengebracht
Overstromingen
in Israël
Paniek in
Spaanse fabriek
Onbestendig weer
Weerbericht
Hoogwater
Zon- en
Maanstaerfen
DONDERDAG 22 DECEMBER 1966
23e Jaargang No. 6844
„Tragisch"
Loyale
medewerking
Werkgelegenheid
Particulier
initiatief
Sociaal onrecht
Minister Zijlstra
antwoordt
Directeur-Hoofdredacteur: 1 van de Sanéte
Redactie- en
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon: 01150 2073
Gironummer: 38150
Abonnementsprijs ƒ7,20 per kwartaal: per
maand ƒ2,40; per week 58 ct Losse nrs 12et
Bij de replieken bleek de heer
Vos niet gerust dat de regering
niet het beoogde deel van een
evenwichtige economie voorbij
zal schieten. De regering dreigt
weer eens achter de conjunctuur
aan te lopen, zo zei hij. Van de
noodzaak tot belastingverhoging
was hü niet overtuigd. Ook be
treurde hij dat de exploratie van
de bodemschatten in de Noord
zee door de overheid van de
hand is gewezen.
De heer Van Hiel was het
hierin niet met hem eens. Hij
vond dat de oliemaatschappijen
het best kunnen beoordelen of
exploratie uit economisch oog
punt gewenst is. Op zijn beurt
begreep hij niet hoe de heer Vos
de gevaren van inflatie en defla
tie tegenover elkaar had durven
stellen, daarbij de laatste ge
varen hoger schattend-
De heer Kloos (p.v.d.a.) inter
rumpeerde met de woorden
„Hebt u het S.RR.-rapport over
de inflatie wel gelezen?"
De heer Vos kwam zijn frac
tiegenoot te hulp en de heer Van
Kiel werd na enkele felle op
merkingen door de voorzitter
tot de orde gemaand.
Premier Zijlstra betoogde nog
eens dat ook hij ernstig veront
rust is over de zich ontwikke
lende werkloosheid. „Wij heb
ben thans met het specifieke
probleem van een tekort op de
betalingsbalans te doen", zo zei
hij. „Wanneer daar een ernsti
ger probleem hij dacht hier
bij aan een internationale
depressie overheen rolt, zul
len wij passende maatregelen
nemen, zo mogelijk in interna
tionaal verband". Hij deed een
dringend beroep op de kamer
het pakket belastingmaatregelen
in zijn geheel te aanvaarden.
Wat de oliemaatschappijen be
treft, „deze weten heel goed dat
de regering op korte termijn
geen omvangrijke exploratie kan
aanvangen". „Ik heb dus geen
troef uit handen gegeven", zei
hij. „Anderzijds maak ik van
niet-deelneming van de staat
ook geen dogma".
Honderden leden van de Indo
nesische studentenbeweging
hebben woensdag in Djakarta
tegen Soekarno gedemonstreerd.
Zij eisten dat Soekarno een ver
klaring geeft over zijn optreden
tijdens de mislukte staatsgreep
van vorig jaar.
Vertegenwoordigers van de
studenten deden een beroep op
opperrechter Soerjadi en de
openbare aanklager generaal-
majoor Soegiharto een onderzoek
in te stellen naar de rol van de
president tijdens de staatsgreep.
Rechter Soerjadi zei dat het
hooggerechtshof niet gerechtigd
is de president om verantwoor
ding te vragen.
De studenten zeiden bij hun
bezoeken aan Soerjadi en Soegi
harto bewijzen te hebben overge
legd van Soekarno's daden vóór,
tijdens en na de staatsgreep
waaruit zijn aandeel bleek.
Soegiharto zei dat de delega
tie hem „de eerste harde feiten
tot nog toe over de kwestie" had
gegeven en dat hij ze zorgvuldig
zou bestuderen.
De Kami-leiders gelastten hun
volgelingen voorts de „oude orde"
uit te roeien. Studentenleider
Napitoepoeloe zei tot 1000 stu
denten die zich voor het „Kami"-
hoofdkwartier hadden verzameld,
dat de tijd is aangebroken „de
oude orde uit te roeien en Soe
karno te verpletteren."
De Kami-leden toonden zich
verstoord over de opmerkingen
welke de president dinsdag tot
nationalistische jongeren had ge
maakt en waarin hij de „Kami"
niet representatief voor het volk
noemde. De studenten scheeuw-
den „Soekarno gestapoe" (gesta-
poe is een afkorting voor het
communistische oproer) en zon
gen: „Soekarno moet voot een
militaire rechtbank terecht
staan".
De wegen naar het presiden
tiële paleis waren gisteren afge
zet door tanks en militairen met
machinegeweren. Het kwam ech
ter niet tot een handgemeen.
Generaal Soeharto hield een
spoedbijeenkomst met zijn mili
taire leiders over de politieke
toestand. Vice-luchtmaarschalk
Roesmin Noerjadin zei later dat
de militaire leiders een gezamen
lijke verklaring zullen uitgeven
waarin zij hun standpunt uiteen
zetten.
Minister van buitenlandse za
ken Malik zei dat hij het presi
dium heeft voorgesteld een
spoedvergadering van het voor
lopige volkscongres te beleggen
om de eisen voor Soekarno's ont
slag en zijn berechting te bespre
ken.
Amerikaanse viegtuigen hebben
dinsdag 40 km van de Chinese
grens een spoorbrug gebombar
deerd. De brug ligt bij Lang
Boen op 215 kin ten noordwesten
van Hanoi. Ook werd een spoor
wegemplacement bij Trai Noet,
178 km ten noordwesten van Ha-
nol aangevallen.
Twee bruggen ten zuiden van
de havenstad Vinh werden ver
nield. Vliegtuigen bij deze plaats
zagen een sam-raket, die op hen
was afgevuurd, neervallen en
ontploffen temidden van een vis
sersvloot ongeveer 5 km huiten
de kust. Een tweede sam-raket
viel op het strand ten noorden
van Vinh neer.
Het persbureau „Nieuw Chi
na" heeft felle kritiek op het
beroep op Oe Thant geoefend.
„De Verenigde Staten hebben de
strijd in Vietnam verhevigd door
herhaalde bombardementen op
Hanoi en nu willen zij van Oe
Thants diensten gebruik maken
om door middel van de bombar
dementen vredesonderhandelin
gen af te dwingen", aldus het
Chinese persbureau.
Malik besprak daarna met ge-
neraal-majoor Soegaharto bui
tenlandse persberichten over
liefdesbetrekkingen van de pre
sident met vrouwen in het bui
tenland. Indonesische vertegen
woordigers in het buitenland zul
len de berichten moeten verza
melen.
Soekarno heeft persberichten
over aanranding van een 14-jarig
meisje en een Mexicaanse vrouw
tijdens buitenlandse reizen des
tijds tegengesproken.
Het kabinetspresidium zal spoe
dig president Soekarno om in
lichtingen verzoeken over zijn
rol bij de mislukte staatsgreep,
zo deelde minister Malik mee. De
president was van plan naar het
buitenland te gaan maar de da
tum van zijn vertrek was nog niet
vastgesteld.
Een gedeelte van Soekarno's
tgenstanders wil niet dat de pre
sident het land verlaat, voordat
hij rekenschap heeft afgelegd,
maar anderen zien hem liever
zo gauw mogelijk vertrekken.
Het actiefront Kami is van oor
deel dat Soekarno het land niet
zou mogen verlaten, nu „de aan
dacht van de gehele natie op
zijn rol bij de mislukte staats
greep is gericht".
Een ander actiefront, dat van
de arbeiders, „Kabi" geheten,
heeft ook rekening en verant
woording door Soekarno geëist
zoals het volkscongres al een half
jaar geleden deed. Kabi wil dat
generaal Soeharto een onderzoek
naar het optreden van Soekarno
gelast en dat het volkscongres in
speciale zitting wordt, bijeenge
roepen, aldus deelde een leider
van dit front mee. Kabi wil ook
nieuwe betogingen tegen de pre
sident houden.
Het blad van het Indonesische
leger Berita Joedha meldt dat de
voormalige hoofdredacteur van
het persbureau Antara, Soeroto,
dinsdagavond is gearresteerd.
Hij zou zich de afgelopen maan
den schuldig hebben gemaakt aan
communistische activiteit en bin
nenkort voor de rechtbank moe
ten verschijnen. Soeroto werd
verscheidene maanden voor de
mislukte staatsgreep tot hoofd
redacteur van Antara benoemd.
Hij is ook voorzitter geweest van
de vereniging ter bevordering
van de vriendschap tussen China
en Indonesië.
Prinses Margriet en Pieter
bekijken de bruidsstoet
Prinses Margriet en mr. pieter
van Vollenhoven bleven even
stilstaan bij 'n poppen-bruids
stoet, vervaardigd door de
laatste klas van een openbare
kleuterschool tijdens de rond
gang over de tentoonstelling
kinderfeest" in het Stedelijk
Museum.
De Belgische sleper „Scaldis",
de „Holland" van de rederij Doek-
sen en de Britse sleepboot „Lady
Alma" hebben woensdagmorgen
het Franse booreiland „Neptune
1" na een dagenlange worsteling
óp de Noordzee tegen het slechte
weer <n Europoort bij Rotterdam
afgeleverd. In Rotterdam zal het
bcor.-üand worden onderzocht op
schade die het tijdens de najaars
stormen heeft opeelopen.
Een week geleden gingen de
Engelse en de Belgische slepers
samen met de „Vikingbank" en
de „Maasbank" van L. Smit met
het booreiland van het Engelse
Scarborough op weg naar Rot
terdam waar de „Neptune" een
controlebeurt zou ondergaan.
Door het slechte weer op de
Noordzee verliep de sleepreis al
lerminst vlot. In de nacht van
maandag op dinsdag sloeg het ge
vaarte los van de sleepboottros-
sen en dreef af naar de Neder
landse kust. Alleen de „Scaldis"
had toen nog verbinding met de
„Neptune". Dinsdagmiddag ech
ter slaagde men erin opnieuw
vast te maken, 't Weer was gun
stiger geworden, toen de slepers
begonnen aan de laatste ruk naar
Hoek van Holland.
In Israël zijn talloze plaatsen
geïsoleerd en wegen geblokkeerd
door overstromingen als gevolg
van zware regenval. De telefoon
verbindingen tussen Tel Aviv en
Jeruzalem zijn verbroken en
twee militairen worden vermist,
nadat hun auto door het woeden
de water was meegesleurd.
Dinsdag zijn in een kunst-
mestfabriek in Villaverde, eer
wijk van Madrid, 170 menses
licht gewond of niet levensge
vaarlijk vergiftigd door gasdam-
pen. Tijdens het overpompen var
stikstofprodukten uit een tank
wagen brak een ventiel, waar-
door de zware dampen de f abrieb
in stroomden. De arbeiders wer
den door paniek gegrepen, velen
sprongen door de ruiten de straal
op.
Op de oceaan handhaaft zich
ten zuidwesten van Ierland een
krachtig en omvangrijk gebied
van hoge luchtdruk. Het veroor
zaakt boven de Britse eilanden,
de Noordzee en onze omgeving in
de hogere luchtlagen een krach
tige noordwestelijke luchtstro
ming. In deze stroming trekken
depressies met hun bijbehorende
storingen mee. Zij verlenen het
weer in geheel west-Europa een
onstandvastig karakter.
Een overgangszone tussen
zachte lucht boven de Britse
eilanden en koudere lucht boven
het vasteland dringt tijdelijk
weer naar het oosten op waar
door de temperaturen bij ons iets
zullen stijgen.
Een over Duitsland naar het
zuidoosten trekkende depressie
veroorzaakt evenwel veel bewol
king met af en toe regen. Tevens
zal de noordwestelijke wind weer
tot krachtig, en aan de kust tot
hard aanwakkeren.
medegedeeld door het K.N.M.I.,
geldig tot hedenavond.
Af en toe regen
Over het algemeen veel bewol
king met nu en dan regen of mot
regen. Matige tot vrij krachtige,
aan de kust tijdelijk krachtige
wind tussen west en noordwest
Iets zachter dan gisteren.
DONDERDAG 22 DECFMBER
v.m. n.m.
Breskens 9.37 10.12
Terneuzen 10.13 10.-1S
Hansweert 10.47 11.22
Walsoorden 10.50 11.31
VRIJDAG 23 DECEMBER
v.m. n.m.
Breskens 10.33 11.06
Terneuzen 11,12 11.42
Hansweert 11.46 12.16
Walsoorden 11.55 12.25
ZON MAAN
eg ondei op onder
Dec.
22 8.46 16.31 13.37 2.46
23 8.47 16.31 13.50 3.Ö8
24 8.47 16-32 14.07 5.14
Advertentieprijs per mm 16 ct: mtrrtmum pei
advertentie f2,40
Rubriek „Kleine Advertenties" (géén handels
advertenties) 5 regels ƒ1,10. Iedere regel méér
22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, nf „Adres
Bureau van dit Blad" 20 cent verhoging.
Inzending advertenties uiterliik tot n.m„ 2 uur
Voor het gecomb. maandag/dinsdag-n.ummei
tot 10 uur voormiddag.
Uitgeefster N.V. v/h Firma P. L van de Sande te Terneuzen
brek aan tijd als uit financieel
oogpunt niet mogelijk; deelne
men in de exploitatie alleen dan,
wanneer dit als financieel hulp
middel onontbeerlijk is. Dat de
door oud-minister Den Uyl voor
bereide maatregelen zullen wor
den uitgevoerd, achtte hij niet
uitgesloten. De zaak moet nog
worden onderzocht. Spr. is niet
van plan de oliemaatschappijen
iets cadeau te geven.
De heer Vos vroeg bij inter
ruptie hoe de staat de situatie
kan beoordelen wanneer zij er
niet zelf in zit, dus niet zelf ex
ploreert.
De premier wilde dit bezwaar
niet zien. Als voorbeeld gaf hij
de belastingdienst, die toch ook
heel goed weet wat er in de be
drijven omgaat. Over de macht
van de olieconcerns, waarvoor
vooral de heer Van der Spek
(p.s.p.) bezorgd was, maakte
spr. zich geen zorgen.
De premier wilde niet ingaan
op de informatieperiode-Beel,
waarvoor hij geen verantwoor
delijkheid heeft. Wel deelde hij
mee dat bij het streven van dr.
Beel, de socialisten in een terug
keer van het oude kabinet te
betrekken, dezelfde twee belas-
tingontwerpen die thans de kern
van zijn eigen programma uit
maken, een rol speelden.
Sprekend over de betalingsba
lans zei de premier nu als mi
nister van financiën dat op
grond van berekeningen van de
Nederlandsche Bank en het cen
traal planbureau een dekking
van 85 procent van de lopende
rekening van de betalingsbalans
niet langer voldoende wordt ge
acht.
Zevenentachtig tot achtentach
tig procent zou bij de huidige
samenstelling van de betalings
balans noodzakelijk zijn. „De
monetaire inflatie is thans gro
ter dan in 1957. Wanneer het
program niet wordt aanfenomen,
dan zal de rekening eind 1967
duidelijk worden gepresenteerd.
Met de rijksfinanciën is het niet
best gesteld. Het saldo van de
Nederlandsche Bank zal eind dit
jaar een laagterecord laten zien.
De schatkist is leeg. Ondanks
het feit dat er nu omslagtenden-
zen zijn (bijv. ook op de kapi
taalmarkt waar de staatslening
sterk werd overtekend) mag het
risico van een voortgaande infla
toire ontwikkeling niet worden
genomen", zo zei hij.
Dat de reële lonen nauwelijks
kunnen stijgen in 1967, noemde
hij tragisch. De concurrentiepo
sitie van Nederland tegenover
het buitenland die sterk wordt
bedreigd, had bij de loonbeslis-
sing echter de doorslag gegeven.
ln tweeën gebroken
Het Griekse vrachtschip „Te-
gean" is in het zicht van de
haven van Halifax op Sister
Shoals gestrand en in tweeën
gebroken. Pogingen om de olie
uit de bunkers van het schip te
pompen zijn mislukt en men
vreest nu dat de visserij ern
stige schade door de uitstro
mende olie zal lijden, ook is
men bang voor vervuiling van
strand en haven.
Bij de politieke en financiële
beschouwingen in de eerste ka
mer zei de heer Vos (p.v.d.a.)
dat de kabinetscrisis een onge
lukkige situatie teweeg had ge
bracht die het parlementaire
werk niet ten goede komt. De
tijd voor een behoorlijke be
handeling van wetsontwerpen
ontbreekt. Meer nadenken in de
nacht van Schmelzer zou hij op
prijs hebben gesteld.
Spr. vroeg het kabinet meer
aandacht te besteden aan de
werkloosheid. Z.i. staat zowel
wat betreft de betalingsbalans
als wat betreft de spanning op
de arbeidsmarkt het sein niet
meer op .onveilig. De regering
had de kostenstijgingen kunnen
beperken door een deel van de
sociale premies voor haar reke
ning te nemen, zo zei hij. Hij
waarschuwde dat het kabinet er
rekening mee zal moeten hou
den, dat de arbeiders in het
komende jaar een actie voor
loonsverhoging zullen voeren.
Spr. kwalificeerde het kabinet
als een „ondernemerskabinet"
en vreesde dat het door een
uiterst rechts kabinet zal wor
den opgevolgd.
De heer Bührmann (c.h.u.)
rei dat de heer Zijlstra in zijn
fractie groot gezag geniet en op
loyale medewerking kan reke
nen.
Vooruitlopend op het rapport
van de commissie-Enschede ging
spr. in op de gebeurtenissen in
Amsterdam van deze zomer. Z.i.
zijn allen die ertoe geroepen zijn
leiding en voorlichting te geven,
hier tekortgeschoten. Zowel de
burgemeester van Amsterdam
als oud-minister Smallenbroek
hadden toen alles opzij moeten
zetten om voor handhaving van
het gezag zorg te dragen.
Aan het eind van zijn betoog
wees hij erop dat de toezegging
van minister Zijlstra de uitga
ven nog eens kritisch te bezien,
zjjn fractie niet tot volle tevre
denheid stemt.
De fractieleider van de k.v.p.
de heer Van Lieshout, had zich
wel eens afgevraagd, of oud
premier Cals in de tweede ka
mer nog wel vrienden had. Im
mers ook de woordvoerders van
de p.v.d.a. lieten zich niet vrien
delijk jegens hem en zijn kabi
net uit, zo betoogde hij. Hij be
treurde de crisis, die werd ver
oorzaakt, doordat het oude kabi
net verzuimde in de economi
sche ontwikkeling bü te sturen.
Spr. vond het juist dat aan
dacht aan de kwestie van de
werkgelegenheid zal worden be
steed. Deze zal echter pas dan
op langere termijn zijn gewaar
borgd, wanneer voor een gun
stig investeringsklimaat wordt
zorg gedragen.
De heer Van Cam pen, even
eens van de k.v.p., vroeg welke
uitgangspunten premier Zijlstra
in de toekomst ziet voor een
verantwoord structureel beleid.
Hij vreesde dat door de aange
brachte correcties alleen het ex
terne evenwicht wordt gewaar
borgd en de groei van de econo
mie nog in gevaar is door on
voldoende investeringen.
Dr. Berghuis, leider van de
a.r.-fractie, sprak de hoop uit
dat de omroepkwestie spoedig
van de baan zal zijn. Hij be
treurde de val van het kabinet-
Cals, ook al was dit van het be
gin af aan hoog te paard gezet.
Spr. vond dat alles had moeten
worden gedaan om het oude
kabinet in stand te houden. De
schuld voor het feit dat niet ge
lukt was de oude combinatie te
herstellen, zocht hij wat de for-
matie-Schmelzer betreft bij de
heer Schmelzer en voor wat de
informatie-Beel betreft bü de
o.v.d.a.
Bij de winning van olie en
gas moet, zo zei hij, het accent
liggen bij het particulier initia
tief en niet bü de overheid.
Tenslotte zei dr. Berghuis de
gedachte van een eigen risico bij
de verplichte ziektekostenverze
kering te ondersteunen. Het in
middels ingetrokken voorstel
van minister Veldkamp noemde
h{j bijzonder ongelukkig.
De fractieleider van de v.v.d.,
mr. Van Kiel, trad het nieuwe
kabinet zonder positieve ver
wachtingen tegemoet, echter
ook zonder negatieve aspiraties.
Philosoferende over de nacht
van Schmelzer, de partijverhou
dingen en mogelijke samenwer
king tussen partü'en in de toe
komst, zei spr. dat wat Neder
land in ieder geval nodig heeft,
een vaste lün is. „Anders rollen
wü van de ene inflatoire situa
tie in de andere".
Het uitstel van de belasting
verlaging noemde hij een stukje
sociaal onrecht, ook tegenover
de kleine middengroepen, op
grond van wankele wetenschap
pelijke redeneringen.
Premier Zijlstra heeft gedu
rende twee unr geantwoord op
hetgeen door diverse snrekers
naar voren is gebracht. Hij ver
dedigde zijn programma, waar
van de essentie bestaat nit de
verlaging van de loon- en In
komstenbelasting.
Zowel de heer Vos als de heer
Van Riel voegde hü toe geen
steekhoudende argumenten naar
voren te hebben gebracht, op
grond waarvan zü zouden kun
nen tegenstemmen, wanneer
deze beide wetsontwerpen in de
eerste kamer worden behandeld.
Een van de belangrü'kste pun
ten van zijn betoog betrof de
kwestie van olie- en gaswinning
uit de Noordzee. De premier, die
nogal eens werd geïnterrum
peerd, zei dat het nodig is de
gehele Noordzee op de aanwe
zigheid van bodemschatten te
onderzoeken. Exploratie door de
staat achtte hij zowel door ge
