De houding van Soekarno
tijdens de mislukte
staatsgreep
Schevenings
vissersvaartuig vergaan
Overeenstemming over
V.N.-verdrag
OMAR DHANI LICHT SLUIERS OP
GRIEKSE VEERBOOT VERGAAR
IN DE EGEÏSCHE ZEE
BE RUIMTE VRU VAN KERNWAPENS
De kwesiie-Rhodesië in de
Veiligheidsraad
opvarenden
Zes
omgekomen
VRIJDAG 9 DECEMBER 1966
23e Jaargang No. 6835'
Schouderklopje
Publieke opinie
Halim
Wie is
Oentoeng?"
De Europese
vl uc h tel i n genact ie
1966
Vlaggen op
10 december
en 10 januari
MINISTERS
RIEDEN BRUIDSPAAR
DINER AAN
Eerste nederlaag
Westduits kabinet
„Indammen
Historische
betekenis
Engeland akkoord
met olie-ambargo
tegen Rhodesië
TRAWLNET
RAAKTE VAST
De
bombardementen
op Noord-Vietnam
Hoogwater
Weerbericht
Zon- en
Maanstanden
Frank, bij abonnement: TEENEUZEN
Directeur-Hoofdredacteur: L van de Sande
Redactie- en
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon: 01150 - 2073
Gironummer: 38150
Abonnementsprijs ƒ7,20 per kwartaal: per
maand ƒ2,40; per week 58 et Losse nrs 12ct.
DE VRIJE ZEEUW
Uitgeefster N.V. v/li Firma P. J. van de Sande te Temeuzen
Advertentieprijs per mm 16 et; minimum per
advertentie f2,40
Rubriek „Kleine Advertenties" (géén handels-
advertenties) 5 regels ƒ1,10. Iedere regel méér
22 et. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, nf „Adres
Bureau van dit Blad" 20 eent verhoging.
Inzending advertenties uiterlijk tot n.m. 2 uur.
Voor her gecomb. maandag/dinsdag-nummer
tot 10 uur voormiddag.
Ruim veertien maanden na de
mislukte staatsgreep worden
momenteel de sluiers opgelicht,
die de ware gebeurtenissen heb
ben verhuld.
In een hel verlichte zaal die
als rechtszaal dient voor het
bijzondere militaire tribunaal,
staat in Djakarta een van de
leiders van de staatsgreep
terecht.
De sterk vermagerde 42-jarige
luchtmaarschalk Omar Dhani
onthulde dezer dagen het een
en ander over de houding van
Soekarno. Dhani, die kort na de
Staatsgreep een vluchtig bezoek
aan Nederland bracht om daar
na onder te duiken in Parijs en
Cambodja, zegt zich in zijn den
ken en handelen te hebben ge
richt naar de opinies van het
staatshoofd, met inbegrip van
diens ideeén omtrent „nasakom"
(samenwerking tussen de natio
nalisten, de religieuze groepe
ringen en de communisten).
Minder dan honderd aanwezi
gen in de rechtszaal aan de def
tige Iman Bondjolboulevard
waren getuige van de verkla
ringen van Dhani die vertelde
hpe Soekarno ongeveer een uur
na het in een droge put werpen
V?n het zesde en laatste slacht
offer van de generaalsmoord door
de rode opstandelingen per
volkswagen op de luchtbasis
Halim (12 km buiten Djakarta)
was gearriveerd. Ongeveer een
km verwijderd van de berucht
geworden „krokodilleput" had
de president vernomen van de
„ontvoering" der generaals, al
dus Dhani. Hij ontkende dat
Sóekarno reeds toen van de
moord wetenschap had, maar zei
later dat de president had ver
klaard dat er „geen bloéd meer
mocht vloeien".
In plaats van direct opdracht
te geven naar de generaals of
hun graf te zoeken, begaf de
president zich in een wiidlopige
beschouwing over wereldrevolu
ties in het algemeen en die van
Indonesië in het bijzonder, aldus
Dhani's getuigenis. Soekarno
was kort daarna gaan slapen in
een gebouw op de luchtbasis, dat
voor hem in gereedheid was ge
bracht, terwijl elders de opstan
delingen hun positie trachtten te
consolideren.
In de ochtenduren had Soe
karno op dezelfde basis in het
bijzijn van kopstukken van de
opstand een hunner, brigade-
géneraal Soepardjo, een prijzend
schouderklopje gegeven. „Het
v/as me een raadsel dat de pre
sident geen. opdracht gaf^ hem
te arresteren", zei Dhani met
ve'rmoeide stem.
De kranten in Djakarta schreeu
wen nu Soekarno's gedragingen
op de dag van de staatsgreep
niet vette koppen van hun voor
pagina's. Een van de geliefde
krantekoppen is „Soekarno vond
Soeharto te koppig". De kop
heeft betrekking op Soekarno's
weigering om generaal Soeharto
de toenmalige commandant
van het strategische legercom-
mando tot opvolger van de
vermoorde generaal Yani te be
noemen. De suggestie hiertoe
werd volgens Dhani gedaan door
de vroegere chef zeemacht, Ed
dy Martadinata, die onlangs bij
een helicopterongeluk in West-
Java om het leven kwam. Ook
'andere suggesties vonden geen
bijval bij het staatshoofd. Later
op de dag benoemde Soekarno
een tot dusver onbekende offi
cier, Pranoto Reksosamoedra, tot
tijdelijk legerchef. Twee weken
later dwong de publieke opinie
hem tot het benoemen van ge
neraal Soeharto in deze functie,
de man die binnen 18 uur de
rode opstand had bedwongen.
Japanese vrouw Ratna Sari Dewi
uit „hotel Indonesia" liet halen
en zich tegen middernacht met
haar in haar woning aan de
rand van Djakarta terugtrok,
had hij aan het slot van een toe
spraak tot een congres van tech
nici in het sportstadion gezegd:
„Ga nu allen rustig naar huis.
Ikzelf heb nog enkele belang
rijke zaken te regelen. Misschien
zal ik daarmee tot diep in de
nacht bezig zijn". Menigeen ziet
in deze woorden een aanwijzing
dat de president wist wat er
op de 1ste oktober 1965 te ge
beuren stond.
Dhani, die de indruk scheen
te willen maken door de presi
dent en zijn ideeën te zijn mis
leid, deed niettemin een beroep
op het tribunaal niet de schuld
op Soekarno te schuiven. „Ik
aanvaard volledig alle aanspra
kelijkheid voor mijn aandeel in
de coup d'état", aldus Dhani.
Als reactie op de bekendma
king van de „revolutionaire
raad" zou Soekarno, gezeten
temidden van de rebellen, van
wie er verscheidene werden ge
noemd in de lijst van 45 perso
nen, opgemerkt hebben: „He,
Chaeroel Saleh (destijds derde
plaatsvervangende premier) staat
er niet bij". Toen Dhani ant
woordde: „Het schijnt dat de
auteur van deze lijst een hekel
aan Saleh heeft", had' Soekarno
gezegd: „Dit is geen actie van
de communisten. Er staan maar
drie mij bekende namen van
leden van de P.K.I. op."
regiment, brigade-generaal Sa-
boer, gezegd. Saboer, die thans
onder huisarrest zou zijn, zou
er dus kennelijk geen weet van
hebben gehad dat honderden van
zijn manschappen door Oentoeng
werden gebruikt om de staats^
greep te steunen.
Laat in de middag van 1 ok
tober liet generaal Soeharto
weten dat hij van plan was het
hoofdkwartier van de opstande
lingen, waar Soekarno zich nog
steeds bevond, stormenderhand
te bezetten.
De prominenten, die door Soe
karno naar Halim waren gediri
geerd, zochten toen een veilig
heenkomen. Het staatshoofd zelf
vroeg verscheidene malen aan
Dhani waarheen hij hem zou
willen brengen. „Naar Djokja op
midden-Java", had Dhani na
samenspraak met andere leiders
gezegd. De president bevond zich
al in een auto op weg naar
het luchtmachtvliegtuig toen de
tweede plaatsvervangende pre
mier, de bejaarde dr. Leimena,
de president over wist te halen
niet naar Djokja (dat twee da
gen door de rebellen bezet werd
gehouden), maar naar zijn
zomerverblijf in Bogor te gaan.
Na een verblijf van veertien
volle uren in het kamp van de
opstandelingen verliet Soekarno
omstreeks half elf in de avond
de basis Halim. Aidit week uit
naar Djokja en vlak voor mid
dernacht begon Soeharto zijn
aanval op het hoofdkwartier van
de rebellen.
Dat hemzelf in de „revolutio
naire raad" geen zetel was toe
bedacht, maar wel minister van
buitenlandse zaken dr. Soeban-
drio, had de president onbespro
ken gelaten. Hij had de om-
Het ministerie van financiën
deelt mede dat de termijn, waar
binnen enkele fiscale tegemoet-
standers alleen gevraagd wiekomingen worden verleend ten
toch wel de voorzitter van de behoeve van de Europese vluch-
raad, luitenant-kolonel Oentoeng
was. „Dat is een bataljonscom
mandant van de presidentiële
lijfwacht", had toen de com
mandant van dit „tjakrabirawa"-
telingenactie die in Nederland in
het bijzonder is gericht op hulp
aan Tibetaanse vluchtelingen, is
verlengd van 21 november 1966
tot 16 januari 1967.
De regering heeft besloten dat
op 10 december 1966, de dag van
de ondertrouw en op 10 januari
1967, de dag van het huwelijk van
hare koninklijke hoogheid prin
ses Margriet en mr. Pieter van
Vollenhoven, de Nederlandse
vlag met oranje wimpel van de
rijksgebouwen zal worden uit
gestoken. Tevens zullen op 10
januari 1967 de daarvoor in aan
merking komende gevels van de
rijksgebouwen worden verlicht.
De minister van binnenlandse
zaken heeft de commissarissen
der koningin in gelijke zin een
aanbeveling gedaan, die mede be
stemd is voor de gemeentebestu
ren.
De raad van ministers en de
staatssecretarissen zullen aan
prinses Margriet en mr. Pieter
van Vollenhoven op woensdag 4
januari 1967 een diner aanbieden
in het stedelijk museum „De
Lakenhal" te Leiden. Het diner
vangt aan om 20 uur.
Het nieuwe Westduitse kabi
net heeft donderdag na amper
anderhalf uur debat zijn eerste
nederlaag geleden. Een artikel
van het wetsontwerp voor een
financieringswet, die de econo
mische rentelast van de land
bouw ter hoogte van 140 mil
joen mark op het bedrijfsleven
zou afwentelen, werd met 214
tegen 152 stemmen en vijf ont
houdingen verworpen. De ver
tegenwoordigers van de midden
stand én de landbouw stelden
zich gezamenlijk tegenover de
regering, die donderdag begon
met het tweede beraad over de
wetten op belastingverandering
en financiering, die het grote
tekort op de begroting 1967 moe
ten wegwerken.
De betrokken wetsontwerpen
waren reeds doo.*Jo voormalige
regering ingediend, maar intus
sen door de parlementscommis
sie aanmerkelijk veranderd. Bij
de debatten waren ook oud-kan
selier Adenauer en zijn opvol
ger Erhard aanwezig.
Deskundigen menen dat de
voorgestelde maatregelen het
tekort niet opheffen. Er zou dan
nog steeds drie miljard mark
tekort blijven. De vorige rege
ring is op 27 oktober gestrui
keld, omdat de liberalen belas
tingverhoging van de hand
wezen.
Omstreeks half negen donder
dagmorgen is op ongeveer 40
mijl ten noorden van Terschel
ling de Scheveningse kotter Wil
lem senior, Sch-225, met zijn kiel
omhoog aangetroffen door de
Katwijkse kotter KW-24.
Nog geen tien minuten nadat
de KW-24 deze ontdekking had
gedaan, is de Sch-225 gezonken.
Aan boord bevonden zich vol
gens de havenautoriteiten (de
monsterrol was niet in orde) ver
moedelijk de 44-jarige schipper J.
Hoek uit Katwijk, zijn broer de
47-jarige A. Hoek, eveneens uit
Katwijk, de 29-jarige matroos
Huibert Pronk uit Scheveningen,
de 26-jarige zoon van een van de
eigenaren, W. Korving uit Den
Haag, de 16-jarige M. Ginder uit
Scheveningen en de 23-jarige P.
Haasnoot uit Katwijk.
Direct nadat de kapitein van
de KW-24 via Scheveningen-radio
'n S.O.S had uitgezonden, is uit
D
Buitenlandse waarnemers hel
len steeds meer over tot de me
ning dat de president wel dege
lijk is ingelicht over plannen
omtrent het „indammen van de
macht van de generaals". De
waarnemers betwijfelen of de
president niet kan hebben voor
zien, dat het niet tot ontvoeren
beperkt kon blijven wegens de
^derzijdse haat tussen leger
.n P.K.I.
Voordat Soekarno zijn longe
Amerika, Rusland en andere Jan
den hebben overeenstemming be
reikt over een ontwerp-verörag
dat het gebruik van kernwapens in
de ruimte verbiedt, zo heeft presi
dent Johnson donderdag bekend
gemaakt.
Hij noemde dit verdrag, voorbe
reid door de ruimtecommissie van
de verenigde naties, een belangrij
ke stap naar vrede en de belang
rijkste ontwikkeling in de bewape
ningsbesprekingen sinds het be
perkte kernstopverdrag van 1963.
Bij dit akkoord zijn kernproeven
in de dampkring, de ruimte daar
buiten en onder water verboden.
Dit geldt echter niet voor onder
grondse proeven. Frankrijk en
China behoren tot de weinige lan
den die het verdrag niet hebben
onderschreven.
In het nieuwe V.N.-verdrag
wordt bepaald, dat in de ruimte
geen kernwapens mogen worden
gebruikt en dat alle landen vrije
toegang hebben tot alle delen van
de maan en andere hemellichamen.
Dit slaat ook op de door de mens
vervaardigde ruimte-installaties.
Landen die naast Amerika en
Rusland in de betrokken V.N.-
commissie zitting hebben, zijn o.m.
Engeland, Frankrijk, Brazilië, Hon
garije en Albaniëë. President John
son zei te verwachten dat de alge
mene vergadering van de verenigde
naties begin volgende week net
verdrag in de vorm van een resolu
tie zal goedkeuren. Hijzelf zou dit
akkoord «van historische beteke
nis" zo spoedig mogelijk door het
Amerikaanse congres laten ratifi
ceren.
Men gelooft, dat overeenstem
ming over een verdrag voor een
verbod op de verspreiding van
kernwapens eveneens vergevor
derd is.
Volgens welingelichte kringen
zou de Sowj et-Unie voorlopig
ermee ingestemd hebben, dat
Westduitse deelneming aan dis
cussies over kernstrategie binnen
de Navo niet betekent, dat West-
Duitsland toegang tot kernwa
pens wordt gegeven. De moge
rijkheid, dat West-Duitsland
„e envinger aan de kerntrekker'
zou krijgen is de voornaamste
hinderpaal geweest voor de tot
standkoming van een verdrag.
Met een verdrag aangaande on
dergrondse kernproeven is even
wel nog geen noemenswaardige
vorderingen gemaakt. De Sow-
jet-Unie en de Verenigde Sta
ten verschillen nog steeds van
mening over de methoden om
controle uit te oefenen op de na
leving van een verbod in die zin.
Terwijl de Russen nog steeds
vinden, dat inspectie ter plaatse
niet nodig is, achten de Amerika
nen dit wèl nodig.
invoer van deze produkten in
moet gaan op de dag waarop de
resolutie wordt aangenomen.
De Griekse minister van
scheepvaart heeft meegedeeld
dat de veerboot „Irakiion", die
woensdagnacht met ruim 280
passagiers en bemanningsleden
bij het eiland Miios in nood ver-
keerde, als verloren moet wor
den beschouwd.
De Irakiion meet 8.922 ton en
is in 1948 als vrachtschip in Glas
gow gebouwd. In 1964 is er een
veerboot van gemaakt. Er kon
den 300 auto's en 'duizend passa
giers op. Het schip voer tussen
Piraeus en Kreta. Het moet. ge
zonken zijn bij het rotsachtige
Cycladen-eiiand Falconera in de
Egeïsche zee. Het was ruw weer.
In de loop van de nacht bad het
geseind dat *t zinkende was. Een
ander schip was in minder dan
een half uur op de aangogeven
plaats, maar zag niets. Er is door
meer schepen en ook door vlieg
tuigen gezocht, zonder resultaat.
Het aantal passagiers is niet
precies bekend. Het plaatskaar-
tenkantoor op Kreta heeft 165
kaartjes verkocht. Men kon ech
ter ook aan boord betalen Dan
zfln er nog de passagiers met een
abonnement of met vrij vervoer.
Er was een bemanning van zes
tig.
Een vliegtuig nam overleven
den waar tussen wrakstukken
van de veerboot. Het getal van
passagiers plus bemanning werd
later opgegeven als 266.
Het vliegtuig had reddingsves
ten uitgeworpen.
Slechts 47 overlevenden zijn ge
red.
Donderdagochtend vroeg sein
de het schip dat het zinkende was.
Acht uur later ontdekten opspo
ringsvliegtuigen ongeveer 19 km
ten noordwesten van het eiland
Milos de eerste schipbreukelin
gen.
Over de oorzaak is tot dusver
bekend, dat de „Irakiion" heeft
geseind, dat het grote schot voor
het inrijden van vrachtauto's in
de storm was afgerukt, waardoor
het water de scheepsromp bin
nenstroomde.
Aan boord bevonden zich 206
passagiers en 75 bemanningsle
den. Het schip was woensdag
avond van de noordkust van
Kreta vertrokken, op weg naar
Piraeus, de haven van Athene.
Onder de passagiers bevonden
zich zakenlieden, dorpelingen,
studenten, toeristen en Griekse
soldaten. Er waren voorts talrijke
personenauto's en met sinaasap
pelen beladen vrachtauto's en
verder hokken met kippen en
varkens. Boeren wilden de die
ren met het oog op Kerstmis naar
Athene brengen.
De Griekse minister van koop
vaardij heeft donderdagavond in
het parlement gezegd, dat de Irak-
lio neen der beste schepen van de
koopvaardij was.
Het Griekse parlement heeft ge-
eist, dat twee onderzoeken, een
gerechtelijk en een technisch, zo
spoedig mogelijk worden verricht
en dat strenge straffen zullen wor
den toegemeten aan eventuele
schuldigen.
De minister heeft later bekend
gemaakt, dat de ramp met de
Irakiion 225 doden en vermisten
heeft geëist. Er zijn 46 overleven
den.
Terschelling een reddingboot ver
trokken. Van de vliegbasis Val
kenburg steeg een „Neptune"
van de marine-luchtvaartdienst
op. Ook de in de buurt van Ter
schelling varende jager Hr. Ms.
„Friesland" kreeg opdracht naar
de opgegeven positie te vanen in
de hoop overlevenden te kunnen
oppikken.
Later heeft de KW-24 gemeld
dat een reddingboei en een on
geopend reddingvlot van de „Wil
lem senior" uit zee zijn opge
haald. Tamelijk veel visserssche
pen zijn in de buurt van de
plaats, waar de Sch-225 is gezon
ken. De kapitein van de KW-24
heeft gemeld dat het uit zee op
gehaalde reddingvlot nog in de
kist zat, waaruit men de conclu
sie trok dat een en ander zo snel
in zijn werk is gegaan, dat nie
mand kans heeft gezien het red'
dingvlot te gebruiken.
De oorzaak is vermoedelijk het
vastraken van het trawlnet. Het
vissen met het ongeveer 12 me
ter brede trawl- of kornet heeft
al meermalen tot ongelukken op
zee geleid. De „Willem senior" is
een zusterschip van de Katwijkse
kotter KW-2i9 Jacomina, die
vorig jaar op zes mijl ten westen
van IJmuiden onder soortgelijke
omstandigheden omsloeg en
zonk. De gehele bemanning werd
toen gered. De „Willem senior"1
is 28 meter lang en eigendom
van de gebrs. Korving in Scheve
ningen. Het schip werd in 1963
op een werf in Zaandam ge
bouwd. De tonnage bedraagt 110
brt.
Engeland heeft donderdag
avond de Veiligheidsraad voor
gesteld een embargo af te kondi
gen op de invoer van een twaalf
tal goederen, die van vitaal be
lang zijn voor de Rhodesische
economie,
In een ontwerpresolutie ver
zoekt Engeland de raad om een
besluit, waarbij de invoer in de
landen-leden van de volkerenor
ganisatie van asbest, ijzererts,
ruw ijzer, suiker, tabak, koper,
vlees en vleesprodukten, huiden
en leer, afkomstig uit Rhodesië:
verboden wordt.
Engeland zegt in de ontwerp
resolutie dat het embargo op de
Judith Hart, woordvoerster van
de Britse regering, heeft donder
dagavond in het Lagerhuis ver
klaard, dat Engeland zich er niet
tegen zal verzetten als ook olie
geplaatst wordt op de rijst van
produkten, die bij wijze van
strafmaatregel niet meer in Rho
desië ingevoerd mogen worden.
Judith Hart voegde hier aan toe,
dat het olie-embargo in „aan
vaardbare termen vastgelegd
moest worden en wel zó, dat het
niet zou leiden tot een confron-
tati met andere mogendheden.
Volgens de Amerikaanse mi
nister van luchtmacht, H. Brown,
hebben de Amerikaanse bom
bardementen het vermogen van
Noord-Vietnam om manschap
pen en materiaal naar het zui
den te zenden ernstig verzwakt.
Sinds het begin van de bom
bardementen in februari 1965
tot september 1966 zijn er vol
gens de Amerikaanse minister
meer dan 7000 vrachtwagens,
3000 spoorwagens, 5000 boten en
schuiten en 5000 bruggen ver
nietigd of beschadigd.
Uit verhoren van gevangenen
was gebleken, dat in Zuid-Viet-
nam aangekomen Noordvietna-
mese eenheden zware verliezen
hadden geleden door luchtaan
vallen, ziekten en desertie.
In opdracht van de gemeente
Rotterdam maakt de beeld
houwster Charlotte van Pal-
landt een beeld van koningin
Wilhelmina, dat een plaats zal
krijgen aan de rand van het
park, aan de Westkade. De foto
toont de schets van het beeld.
Momnteel werkt de beeldhouw
ster aan het ontwerp op 1/3
van de ware grootte; uiteinde
lijk wordt het beeld 3 m hoog.
Men hoopt het definitieve beeld
dat in brons wordt vervaar
digd, op 31 aug. 1967 te kunnen
onthullen.
VRIJDAG 9 DECEMBER
v.m. n.m.
Breskens 11.35 11.54
Terneuzen 0.11 12.30
Hans weert 0.54 1.04
Walsoorden 0.54 1.13
ZATERDAG IC DECEMBER
v.m. n.m.
medegedeeld door het K.N.M.I.,
geldig tot hedenavond.
Regen- en hagelbuien
Wisselende bewolking met re
gen-, hagel- of sneeuwbuien. Ma
tige tot krachtige, aan de kust
krachtige tot harde en tijdens
buien mogelijk stormachtige wes
telijke wind. Geleidelijke daling
van temperatuur.
Breskens
Terneuzen
Hansweert
Walsoorden
0.07
0.43
1.1
1.25
12.24
1.00
1.34
1.43
ZON
MAAN
op
onder
op
onder
Dec.
9
S.35
16.29
5.08
14.49
10
8.37
16.29
6.37
15.10
11
S.38
16.29
8.04
15.39
12
8.39
16.28
9.24
16.19
13
8.39
16.28
10.31
17.14
14
8.40
16.28
10.21
18.21
15
8.41
16.28
11.56
19.36
