Prinses Beatrix
en prins Claus terug uit
de West
DOMINEE EN
HET
HADDEN
ARBEIDER
MOEILIJK
B E
W
Y S
PREDICANT
huysvrouw
A
Wat deden zij met hun geld
Penningkabinet
- 150 jaar -
moeite waard
y
Vagina 8
Stalen schuiven
in snuisluis
Haringvliet
Nieuwe
machtSiebber
in Nigeria
Geen oplossing
conflict bij
Amerikaanse
luchtvaart
Vliegveld van
Lagos nog vast
in handen
der muiters
3&en ttoee toierenöcï fgtottr ma Heit %ta>
3£en »acg foo Uoepe tuitte groene
3B.cn een bieccnöccl tan een 0£iem fjalföat&ot/
bier fouten a i jjulöm aegt l^oenberen a i y
fhtpberg/tienpace©upben a 4 ftitpbcrtfïjet
paec/ tme cu öcctigö pant J^ufpot yo—
38 cn öarfcftecnbé gJjefoute &i0 j»toc&bi£
DE tfRTTR ZEEUW
Maandag/dinsdag 1/2 augustus 1968
TERUG UIT DE WEST
Schiphol: Het regende hevig op
de Amsterdamse luchthaven
Schiphol toen zaterdagmorgen
prinses Beatrix en prins Claus
van hun bezoek aan de West te
rugkeerden. De paraplui was dan
ook onmisbaar voor het prinse
lijk paar, dat overigens weer
snel de zon in Italië gaat opzoe
ken.
Na een reis Vail pi COico V i.61'
weken dooi- de West zijn prinses
Beatrix en prins Claus zaterdag
ochtend om kwart over zeven via
New York per K.L.M. op Schip
hol tereuggekeerd. Zij arriveer
den daar midden in een onweers
bui, doch Pluvius was zo vriende
lijk de neergutsende regenstroom
even te onderbreken.
Van de koninklijke familie was
alleen prinses Christina naar de
luchthaven gekomen om het paar
af te halen. Naar bekend bevin
den de overige leden van het
Oranje-gezin zich in het Italiaan
se vakantieverblijf Porte Ercole.
Van de zijde van het publiek
was gezien het vroege uur en
het slechte weer geen enkele
belangstelling, maar van officiële
kant waren er de ministers Die
penhorst en Bot, alsmede de ge
volmachtigde ministers van Suri
name en de Nederlandse Antillen,
resp. drs. J. F. E. Einaar en de
heer W. F. M. Lampe.
Prinses Beatrix was gekleed in
een wit mantelpak met witte zo-
merjas en hoed en maakte on
danks de nachtelijke, lange reis
een frisse indruk. Achter enkele
microfoons gezeten in de depen
dance van de I.C.A.-vertrekhal
gaf ze een kort overzicht van haar
indrukken.
„We hebben bijzonder geno
ten van deze reis. Voor het
eerst hebben we nu samen zo'n
reis gemaakt. Voor mij bete
kende het een weerzien na niet
zo heel lange tijd met allerlei
vrienden en bekenden. Er is
alweer veel veranderd en voor
uit gegaan. We hebben thans
met 2 paar ogen gekeken en zo
heb ik allerlei dingen ontdekt,
waarvan ik vroeger meende
dat ik ze al kende. We zijn bij
zonder dankbaar voor al die
genen, die deze reis mogelijk
hebben gemaakt. Ik geloof dat
het hoogtepunt voor ons wel
was de bijzondere hartelijk
heid van de bevolking. Overal
zijn we met veel warmte en
spontaan ontvangen. Daar zijn
we heel dankbaar voor."
Prins Claus vulde haar in dui
delijk Nederlands, zij het uiter
aard nog niet accentloos, als volgt
aan:
„In aansluiting aan wat de
prinses heeft gezegd, wil ook
ik zeggen dat ik bijzonder ge
noten heb van deze reis. Het
was vrr mij de eerste keer.
Een kennismaking met de
West en met de bevlking en
het ging er om mij voor te stel
len aan de mensen in deze bei
de landen. Het was ook een
voortzetting van mijn al een
jaar geleden hier begonnen
werkprogramma. Ik heb veel
gezien en met veel mensen ge
praat en heb mij enigszins op
de hoogte kunnen stellen van
wat er aan problemen zijn in
Suriname en de Nederlandse
Antillen. Het was natuurlijk
alleen maar een begin en voor
een echt werkbezoek geloof ik
dat ik nog een keer trug ga, dat
zou ik graag willen doen al
thans. Zoals de prinses al heeft
gezegd was de ontvangst zo
hartelijk dat ik alleen met
grote vreugde eraan terug
denk en mij nu al verheug op
het komende bezoek."
Gevraagd wanneer dit bezoek
dan zal zijn, antwoordde de
prins: „Dat is nog niet beslist, nee
niet dit jaar, ik was slechts
hardop aan het denken."
Op een vraag over de werkloos
heid op de Antillen, antwoordde
vervolgens prinses Beatrix: „Er
voltrekken zich op Curacao en
Aruba structurele veranderin
gen. We hebben de indruk dat
iedereen zich bijzonder ernstig
bewust is van de moeilijkheden
en met grote ernst en kundigheid
tracht dit probleem op te lossen.
Dat kan niet op korte termijn ge
schieden. Er moet nieuwe werk
gelegenheid worden geschapen
en daarbij kijkt men niet in de
eerste plaats naar de vraag hoe
veel het zal opbrengen."
Over de ontwikkeling van het
toerisme zei de prinses. „Er staan
veel plannen op stapel. Er zijn
veel mogelijkheden, vooral omdat
de Antillen zo'n plezierige bevol
king hebben. Ook Suriname heeft
een boeiend binnenland."
Het paar is (als primeur voor
het koninklijk gezin) ditmaal ook
op het eilandje Saba geweest. De
prinses was er verrukt over. „Er
staat een nieuw hotel", zei ze.
„Erg leuk en bijzonder smaakvol
ingericht. Het is een oud huis en
het krijgt er een zwembad en een
tennisbaan bij. Voor Saba is het
een enorme aanwinst. Wij hebben
er voor de familie het ijs gebro
ken."
Het paar blijft enkele dagen in
ons land voor het deze week naar
Porte Ercole gaat om zich bij de
overige vakantie houdende fami
lieleden te voegen.
Bij het beëindigen van het in
terview stond de prinses op en
besloot lachend: „Het spijt ons
zeer dat wij de zon niet voor u
hebben kunnen meenemen."
Dank telegram
van prinselijk paar
aan gouverneur Debrot
Prinses Beatrix en prins Claus
hebben in een telegram aan gou
verneur mr. N. Debrot uiting ge
geven aan hun erkentelijkheid voor
de gastvijheid, welke zij bij hun
bezoek aan de Nederlandse Antil
len hebben genoten.
Begin volgend iaar zal een groot
technisch project zijn voltooid,
waaraan gedurende vier jaren door
acht constructiebedrijven in Ne
derland is gebouwd: de fabricage
en montage van "4 enorme stalen
schuiven in de 17 openingen, elk
5614 meter breed, in de spuisluis
van het Haringvliet. Een van de
bedrijven, Werkspoor-Utrecht, fun
geert ais coördinator en hoofdaan
nemer Dit schrijft de Storl: Fa
brieksbode. personeelsorgaan van
Stork te Hengelo, onderdeel van
de V M. F. Storx-Werkspoor.
De spuisluis in het Haringvliet
vormt zoals beken! een bela;<°ri>k
onderdeel van het deltaplan. BH de
voorbereiding van de fabricage en
de montage hebben diverse moei
lijke problemen de aandacht ge
vraagd. Gezien deze problemen
werd al in het beginstadium be
twee punten waar de assemblage
sloten het werk in drie fasen te
laten verlopen. De secties worden
met dekschuiten vervoerd naar de
nlaats vindt, in Rotterdam en
Utrecht. Het gehele werk is zoda-
ni° georganiseerd, dat elke zeven
weken een complete zeeschuit en
een complete rivierschuif wordt
aangevoerd bij de spuisluizen. F.en
complete schuif heeft een gewicht
van 760 ton. Bij de opstelling in de
spuisluizen wordt gebruik gemaakt
van een 200 tons onrtaalkraan, die
de hele sluis bestrijkt.
Financieel probleem
De hotels in West-Java kamnen
met een probleem: hoe betaling
van de regering te krijgen voor de
kamers die door ambtenaren wor
den gebruikt. De bond van hotel
eigenaren klaagt, dat de regering
de laatste tijd pas na vele maan
den of zelfs jaren de rekeningen
betaalt. En dan te weten dat de
roepiah vandaag r.og maar een
twintigste waard is van de roepiah
van een jaar geleden. De bond zegt
dat meer dan 80 procent van de
bijna 400 hotels en pensions in
West-Java door ambtenaren wor
den bezet. Zij wonen daar semi
permanent wegens gebrek aan an
dere woonruimte.
De tekst van het telegram luidde:
„Het is ons beiden een behoefte
u nogmaals hartelijk te bedanken
voor de gastvrijheid die wij van u
en van de regering van de Neder
landse Antillen hebben mogen on
dervinden. Wij kunnen u slechts
zeggen dat het weerzien van hen
en de kennismaking met alle eilan
den van uw land voor ons beiden
een onvergetelijke ervaring is ge
weest. Wij willen u vragen onze
oprechte dank over te brengen aan
allen die dit bezoek hebben voor
bereid. Vooral gaat onze dank uit
naar de bevolking van de Neder
landse Antillen die ons overal met
zoveel spontane hartelijkheid heeft
verwelkomd en ontvangen."
Oude dame lag tien dagen
dood in haar woning
De 82-jarige alleenwonende
weduwe W. Nieveen-Koster is
zaterdag levenloos in haar wo
ning in het gasthuis aan de Pe
trus Campersingel te Groningen
gevonden. Buurtbewoners waar
schuwden de politie omdat het
was opgevallen, dat de gordijnen
dicht waren en de lamp brand
de. Uit het onderzoek bleek, dat
de bejaarde vrouw een natuur
lijke dood is gestorven en 10 da
gen in haar woonkamer heeft
gelegen zonder dat het ontdekt
werd. Ze had weinig omgang
met familie en kenissen.
Een Nigeriaanse legerofficier die
onderhandeld heeft uit naam van
de rebellen in het leger, heeft via
de radio bekendgemaakt dat hij de
macht heeft overgenomen.
Het is luitenant-kolonel Yakoeboe
Gowon. Hij zei dat het vroegere
staatshoofd Ironsi door de rebellen
is ontvoerd. Gowon heeft alle mili
tairen bevolen in de kazernes te
blijven. Militairen moeten het pu
bliek niet terroriseren, zei hij.
Er komen berichten over nieuwe
gevechten in het gebied van Lagos
tussen loyale en opstandige mili
tairen. De rebellen zouden stellin
gen hebben ingenomen aan beide
kanten van een brug die Lagos met
het vasteland verbindt.
Gowons rol in de opstand is nog
niet bekend. Hij is na de staats
greep van januari, die Ironsi aan
de macht bracht, stafchef van het
leger geworden. Hij komt uit het
mohammedaanse noorden.
Gowon zei dat alle internationale
verplichtingen zullen worden na
gekomen. De buitenlandse politiek
blijft dezelfde. Buitenlandse inmen
ging zal als agressie worden be
schouwd.
Hij heeft de macht overgenomen
met instemming van de meerder
heid van de hoge militaire raad.
Luitenant-kolonel Gowon is
twaalf jaar militair. Hij heeft on
derwijs genoten op christelijke
missiescholen in het noorden en
volgde een cursus voor officier in
Ghana. Later bezocht hij in Enge
land het militaire college in Sad-
hurst.
Alle Argentijnse
universiteiten dicht
Alle universiteiten in Argentinië
zullen op last van president Gnga-
nia de komende twee weken geslo
ten blijven met het oog op de on
rust die onder studenten en hoog
leraren is ontstaan door het rege
ringsbesluit, de tot dusver auto
nome universiteiten rechtstreeks
onder het ministerie van onderwijs
te plaatsen.
Zaterdag vielen bij een botsing
tussen politiemannen en studenten
in Buenos Aires vijftig gewonden.
Er werden 150 arrestaties verricht.
De politie wilde de studenten ver
drijven uit het universiteitsge
bouw, waar zij zich met hun hoog
leraren hadden verschanst.
Juwelendieven gebruikten
walkie-talkie
Dieven hebben zondag uit een
juwelierszaak in Miami voor
honderdduizend dollar aan con
tanten en juwelen gestolen. Zij
hadden een met een walkie-talkie
uitgeruste vrouw op de uitkijk
gezet, zo vertelde later de nacht
waker die door hen was vastge
bonden.
Vier kinderen door
verstikking omgekomen
In Gevelsberg in West-Duitsland
zijn de afgelopen nacht vier kinde
ren waarvan de oudste vijf cn de
jongste anderhalf jaar was, door
verstikking omgekomen, nadat
brand was uitgebroken in hun huis.
De moeder die door de rookont
wikkeling wakker was geworden,
trof hen levenloos aan.
De 35.000 boordwerktuigkundi
gen van vijf Amerikaanse lucht
vaartmaatschappijen hebben het
vrijdag onder auspiciën van presi
dent Johnson opgestelde akkoord
van de hand gewezen. De boord
werktuigkundigen zijn al ruim drie
weken in staking, waardoor twee
derde van het luchtvaartverkcer in
de V.S. stil ligt. Zondag moesten
de boordwerktuigkundigen hun
stem over het tussen vertegen
woordigers van de stakers en van
de maatschappijen bereikte ak
koord uitbrengen.
Waarschijnlijk zal het congres nu
Johnson machtigen de stakers be
vel te geven weer aan het werk te
gaan. De staking kost de betrokken
maatschappijen Transworld,
Eastern, United, National en
Northwest Airlines naar schat
ting acht miljoen doller per dag.
Tienduizenden Amerikanen had
den voor vandaag vliegbiljetten ge
kocht omdat ze er vast van over
tuigd waren dat de boordwerktuig
kundigen het werk zouden hervat
ten. Bij Transworld Airlines alleen
telde men sinds zaterdag 121.000
boekingen. Volgens een woord
voerder van deze maatschappij zijn
in Europa als gevolg van de sta
king om en nabij de 16.000 Ameri
kanen gestrand. De vijf door de
staking getroffen maatschappijen
vervoeren normaal 150.000 passa
giers per dag.
Het -rste passasiersvliegtuig
uit Nigeria sedert daar militairen
in opstand kwamen, is in de nacht
van zaterdag op zondag in Lon
den geland. De gezagvoerder van
het toestel van de Britse luch-
vaartmaatschappij B.O.A.C. zei
bij zijn aankomst dat het vlieg
veld van Lagos vrijdag door re
bellen was bezet, die hem hadden
verboden met zijn 112 pasagiers
naar Engeland te vetrrekken.
Zaterdag hadden de opstande
lingen meegedeeld dat hij mocht
gaan, als hun vrouwen en kin
deren eerst met het toestel naar
Kano in het noorden van Nigeria
zouden worden gebracht. De
vlieger was hierop ingegaan en
had later toestemming gekregen
naar Londen te vertekken.
Het militaire bewind in Nige
ria heeft inmiddels onderhande
lingen met de muiters geopend.
Volgens de laatste berichten is
het vliegveld van Lagos nog ste
vig in handen van laatstgenoem
den. H is voor alle verkeer ge
sloten. Vrijdag en zaterdag werd
daar hevig gevochten.
TREINONGELUK
IN ZUID-AFRIKA
In de buurt van Johannesburg
zijn vandaag (maandag) twee
treinen op elkaar gereden, als
gevolg waarvan zeker, vijf ne
gers zijn omgekomen en 248 ge
wond werden. Zij stenigden een
blanke machinist en staken drie
treinen in brand. De machinist
werd ernstig gewond.
De twee treinen die in botsing
kwamen zaten stampvol negers
die naar hun werk gingen.
Hond bijt schapen dood
Een hond heeft zatrdagmiddag
in een weiland aan de Galgedijk
in Utrecht vier schapen doodge
beten, terwijl zeven schapen zo
danig werden verwond dat zij
moesten worden afgemaakt. De
dieren waren het eigendom van
de heer S. P. Gram. Zij verte
genwoordigden een waarde van
1000 gulden. De eigenaar van de
hond is niet bekend.
(Van onze kunstredactie)
De instelling die officieel het
„Koninklijk Kabinet van Munten,
Penningen en Gesneden Stenen"
heet, viert zijn honderdvijftigste
verjaardag. Het is gevestigd aan
de Haagse Zeestraat 71 b. Het
heeft een kostbare collectie die
terecht grote vermaardheid heeft.
Er is ook een expositiezaaltjc,
waarvan men de deur niet plat
pleegt te lopen. Want munten en
penningen zijn het object van spe
cialisten en die zijn er niet zoveel
Het Penningkabinet heeft thans
een jubileumexpositie ingericht.
Die is niet bedoeld voor specialis
ten. Integendeel: ze is bestemd
voor de leek en ze vormt voor
die leek een kostelijk beeld van
wat munten in een bepaalde tijd
(de eerste helft van de zeventien
de eeuw) in het dagelijks leven
van de gewone man betekent!
hebben.
Dat beeld geeft de tentoonstelling
„Wat deden zij met bur geld?" op een
originele wijze. Ze toont een aantal
dagelijkse gebruiksvoorwerpen uit die
tijd. met daarbij steeds de munt, die
ervoor moest worden neergeteld. Zo
zien we dat een pond zeep twee stui
vers kostte en een half pond kaarsen
twee en een halve stuiver. We zien daf
een appel of een ei inderdaad nief
veel verschil maakte, want voor beide
moest één duit (een achtste stuiver'
worden neergeteld en een «ond sui
ker (in ruwe kandijklonten) kostte eer
kwart paladijn ofwel twaalf stuiver?
Peperduur was uiteraard peper: eer
halve schelling (drie stuivers) per ons
Het is natuurlijk niet goed mogelij!
om prijzen of geldwaarden van toer
zonder meer te gaan vergelijken me'
die van thans. Men kan niet domme;
zeggen: de gulden was toen zoveel mee
waard, eerstens omdat er inmiddels zo
veel nieuwe artikelen bii zijn geko
men waar men in de zeventiend'
eeuw nog geen weet van had. ander
zijds omdat verbeterde produktieme
thoden sommige zaken thans zelf;
goedkoper maken dan ze destijds wa
ren.
Dat een
Met zjra
A ileen niet mogclijck en is op vijfhondert guIcL
Eerlijcktc leven Want hy nootfaec-
kelijck 'sjaers dit volgende
van docnhcefo
<5n55)trct o—
poft 48-* o-p
^octemeïerentoatiBeemeAaen 0,i"
rmg 20— "3—
38cn\)i)fcntfcDimi8öpontfiiift( Inbeten 43o;t y— xo—
3lcn (Êrtwtenen SÊtooucnfoo groen cnöjoogfj 4-*
to
en
Het klaagschrift van de dominees
Vat wel uit de tentoonstelling blijkt is
iat de sociale omstandigheden in die
ijd lang niet zo rooskleurig waren
lan men misschien voor de Gbuden
Ceuw zou denken.
Bijzonder boeiend in dit verband is
■en pamflet meerdere malen herdrukt,
iat ten doel had de predikantentrak-
.ementen omhoog te brengen. Op de
entoonstelling is het te zien onder een
foto van Rembrandts Anslo en zijn
vrouw. Het heeft de langademige titel:
„Bewijs, dat een predicant met zyn
ïuysvrouw alleen niet mogelijck en is
op vijfhondert guld. eerlijck te le
ven, want hij nootsaeckelyck 's Jaers
dit volgende van doen heeft.en dan
volgt een overzicht uit het zuinige
huishoudboekje van een predikanten-
gezin,: Aen broot 1 36,- tra. Het ia een
lange lijst, waar zelfs de stijfsel
(f 2.-) en een drooghdoeck (f 0,08)
niet op vergeten zijn. De arme domi
nee komt op f 547.04 en hij moet het
dus niet breed hebben gehad.
Voor de arbeiders in die dagen moet
het nog veel moeilijker zijn geweest.
Goed, zij hadden minder behoeften aan
schrijfpapier (1 schelling ofwel 6 stui
vers per 24 vel) als de dominee, maar
hun verdiensten waren dan ook be
langrijk lager. We weten b.v. dat een
geschoold arbeider uit de Leidse tex
tielindustrie in die dagen f 1,- per dag
verdiende, dat is dus plm. f 300,- per
jaar. Een 12-ponds roggebrood kostte
1/3 daalder, dat is tien stuivers ofwel
een half weekloon. Nu kostten boter
en kaas, in dezelfde vitrine, naar hui
dige maatstaven niet veel, maar voor
de arbeider zal droog brood toen geen
uitzondering betekend hebben.
Op deze wijze geeft de tentoonstel
ling een stuk sociale geschiedenis
weer op ongemeen boeiende wijze. De
lage lonen hadden wel tot gevolg, dat
bijvoorbeeld de bouwprijzen in onze
ogen belachelijk laag waren. Op da
tentoonstelling is een foto van de Haag
se St.-Sebastiaansdoelen, het fraaie
gebouw aan de Korte Vijverberg waar
in thans het Rijksbureau voor Kunst
historische Documentatie is gevestigd.
Het kwam in 1636 gereed en de aan-
neemsom bedroeg.f 24.800,-. Daar
bouwt men tegenwoordig geen tweeka
merflatje meer voor. Die f 24.800,-
zijn overigens waarschijnlijk voor
munt in goud (plm. 3000 stuks) uit
betaald, want bankpapier en giro wa
ren toen nog onbekend. De groothan
del werkte wel met wissels maar
voor het overgrote deel van de trans
acties moest baar geld op tafel komen.
Dat was geen sinecure, want er wa
ren nogal wat munten in die tijd. Wel
een duizendtal, die allemaal gelijktij
dig in omloop waren en allemaal het
karakter van wettig betaalmiddel had
den. Elke provincie sloeg zijn eigen
munten; daarnaast was een aantal ste
den daartoe gerechtigd op grond van
oude privileges (merkwaardigerwijze
hebben Amsterdam, Rotterdam en
Den Haag nooit muntrecht gehad) en
was er ook nog veel buitenlands geld
hier in omloop.
Regelmatig verschenen dan ook ge
drukte lijsten, die voor elke munt d«
koerswaarde aangaven. Daarvan is
een aantal op de tentoonstelling ts
zien met telkens bij de afgebeelde
munt een exemplaar van het origi
neel. Er zijn ook geldbalansen, kleins
weegschaaltjes met gewichten in een
doosje verpakt, die nodig waren om
te constateren of de munten door slij
tage of besnoeiing niet te veel van hun
gewicht hadden verloren en daardoor
minder waard waren.
Hoezeer buitenlands geld hier nor
maal in omloop was ls wel hee' recent
gebleken uit de schat van Seroosker-
ke. Het Penningkabinet heeft een aan
tal stukken hiervan aangekocht en die
zijn in een vitrine samengebracht
met stukken die al in de collectie aan
wezig waren en waarvan ook exempla
ren in Serooskerke werden opgegra
ven.
Buitenlands geld hier dus, maar nog
veel meer Nederlands geld in het bui
tenland. Sinds de ontdekking van Ame
rika kwam enorm veel muntmateriaal
beschikbaar, dat door de Spanjaarden
ofwel reeds in het land van herkomst
of in Spanje werd gemunt en vandaar
naar de Nederlanden gezonden.
Rechtstreökse uitvoer van het metaal
zelf was verboden, maar de tentoon
stelling Iaat zien dat men goed wist
dat de munting maar een voorlopige
was. De stukken zijn slecht afgewerkt.
Geen bezwaar overigens, want hier
werden ze toch weer omgesmolten in
Nederlandse munt en in deze vorm
vond het goud van Peru en het zilver
van Mexico zijn weg door Europa. Ook
die munten kunt u op de tentoonstel
ling gaan zien. Ze werden teruggevon
den in Noord-Duitsland en Zweden, in
Rusland, Turkije en Syrië en ze geven
zo een beeld van de economische
macht, die de Zeven Provinciën toen
in de wereld vormden.
Van het expositiezaaltje van
het Penningkabinet pleegt men de
deur niet plat te lopen. Voor deze
tentoonstelling zou men het ei-
genlqk wèl moeten doen. Ze is
in hoge mate boeiend. Voor de
iiumismaticus ook, maar verder
voor ieder die belang stelt in het
wel en wee van onze voorouders
uit de tijd die wjj onze Gouden
Eeuw noemen.
