Verklaring van de Amsterdamse burgemeester in de gemeenteraad De weegschaal Deutschland uber alles Mr VAN HALL STELT PROVO'S VERANTWOORDELIJK Jaarvergadering verenigde coöperatieve suikerfabrieken Pagina 2 DE yTRITE ZEEUW Donderdag 23 juni 1966 Ontlading Als grap begonnen Hard teruggeslagen Politie werd uitererfaaed Misverstanden Eerlijke uitleg Burgerij achter de politie RUSSISCHE SLEEPBOOT SCHADUWT AMERIKAANS VLIEGKAMPSCHIP IN TIEN UUR ONDER WATER VAN LOBITH NAAR ROTTERDAM VUURGEVECHT IN PHILADELPHIA ONRUST OP CYPRUS Overval in Stockholm „Zoetekauwen" Subsidiebeleid de lekkere, mondfi-iooo 2Q q| pepermunt-dragee Hei congres zingt Burgemeester mr. G. van Hall heeft dinsdag aan het begin van de gemeenteraadszitting een 12 pagina's tellende verklaring voor gelezen over de gebeurtenissen van de afgelopen weken. Van de raadsleden waren er vier niet aanwezig. De publieke tri bune en perstribune waren over vol. Zelden in de geschiedenis van onze stad, zo zei mr. Van Hall, is het voorgekomen dat uw raad zich moest bezighouden met een zo beschamende zaak als nu aan de orde is. De gebeurtenissen van 13 en 14 juni vervullen ons allen met afkeer, verontwaardiging, spijt en grote bezorgdheid. In een ieder van ons leeft de wens dat nooit weer zulke onlusten onze stad zul len teisteren. Geen inspanning, hoe uitputtend ook, mag ons te veel zijn om het gevaar van een her haling af te wenden. Na de inleiding gaf de burge meester een overzicht van de ge beurtenissen. Ook vertelde de bur gemeester hoe hij met drie bouw vakkers een bespreking heeft ge had waarvan het resultaat op dins dagmiddag om 3 uur aan de op het Jonas Daniel Meijerplein ver zamelde bouwvakkers is medege deeld. Hij zei in de loop van zijn rede dat bekende provofiguren waren gesignaleerd en dat die in hoge mate verantwoordelijk zijn voor een atmosfeer van gespan nenheid in de stad waarin onlusten als die van dinsdag 14 juni tot ontwikkeling konden komen. Stel selmatig en met methoden die schijnbaar even onschuldig als on afwendbaar fataal zijn hebben zij een voortdurend toespitsende con flictsituatie tussen politie en bur gerij gekweekt die tenslotte tot ontlading is gekomen. Sinds de provo's en aanverwante groeperin gen hun demonstraties zijn begon nen, zijn relletjes schering en in slag. De burgemeester vond de verklaring van onschuld van de kant van de leiders der provo beweging onwaarachtig. Daarom moeten de gebeurtenissen van 13 en 14 juni niet als op zichzelf staand worden gezien, maar in het verband van een voorgeschie denis waarin o.a. de provo's een bedenkelijke rol hebben gespeeld. In de geschetste ontwikkeling ontstonden, aldus mr Van Hall, een jaar geleden de lelletjes op het Spui, waarvan het nog altijd mijn mening is, dat zij als een grap zijn begonnen. Daar de betrokken jon gelui niet onintelligent waren er. ook een beetje bizar, spraken zij de menigte aan, zodat hun verha len werden gelezen. Zij konden slechts bestaan en hun publiciteits- triomfen vieren dank zij de botsin gen met de politie. Toen nam de regering het be sluit de kroonprinses in Amster dam in het huwelijk te doen tre den. Van dat ogenblik af kreeg het optreden van de „provo" een nieu we impuls en werd alles wat de politie werd opgedragen ter voor bereiding van dit huwelijk, een dankbaar mikpunt van spot. Na 10 maart had Amsterdam een belasterd en vermoeid politie korps. Er ontstond een krisis in de verhouding tussen de politie en de burgerij. Er werd hard door de po litie teruggeslagen. Het incident op 19 maart op de PrinsenaracM was het gevolg van een beoorde lingsfout van de politie: de foto tentoonstelling heeft alle conse- kwenties gekregen, die men er mee had beoogd. Nadien zijn de relletjes na een periode van rust omvangrijker en talrijker geworden. Hiertegenover kon zich slechts een overbelast en onderbezet politiekorns opstellen. Er zijn lieden die menen, dat de speelruimte die de democratie biedt, voor hen niet ruim genoeg is en die er van uitgaan, dat de monstreren gelijk staat met het provoceren van ordeverstoringen. Steeds weer is geprobeerd demon- .straties op ordelijke wijze te laten verlopen en het accent van het op treden tegen ordeverstoorders te verleggen van de straat naar de rechtszaal. Dit heeft op deze men sen geen indruk gemaakt. Men heeft de politie steeds feller uitge daagd waarbij geen middel is ach tergehouden om dit proces van ge zagsondermijning te verergeren. In deze sterk gespannen situatie begonnen de bouwvakkers hun ac tie, die door de inzet tot een bot- -;ng moest leiden. Het overlijden van de bouwvak arbeider Jan Weggelaar heeft, doordat er misverstanden over de doodsoorzaak ontstonden, mede geleid tot de ontwikkeling van de gebeurtenissen, die daarna volg den. En mr Van Hall besloot: Ik heb u een overzicht gegeven van de ontwikkeling van de ge beurtenissen. Samenvattend zou ik willen zeggen: de ernstige vormen van de onlusten op dinsdag de 14e juni zijn niet voorzien, mede als gevolg van het feit, dat de relle tjes van die nacht te wijten wa ren aan provo-activiteiten, die een al maandenlang terugkerend ver schijnsel waren geworden. In dit verband zou ik, mede naar aanlei ding van berichten van de laatste dagen ten aanzien van het verle nen van bijstand willen opmerken, dat men ook in Den Haag niet heeft voorzien welk een gevaar school in de grote onderbezetting van ons politie-korps. In het debat dat volgde op de verklaring van burgemeester Van Hall, zei de p.v.d.a.-fractievoorzit- ter, de heer Ed. van Thijn, waarde ring te hebben voor de zelfbeheer sing, die de politie tijdens de ge beurtenissen van de afgelopen we ken had getoond. Wel had hij kri tiek op de leiding van de politie. Waar de moeilijkheden het grootst zijn, is zwakte in de leiding niet te tolereren. Zij heeft al jaren gefaald, aldus de heer Van Thijn, en haar fouten zijn op 13 en 14 juni op fatale wij ze aan de dag getreden. Volgens hem had het goedpraten door de burgemeester van de door de politie gemaakte fouten mede bijgedragen tot de in Amsterdam ontstane gezagscrisis. De voorzitter van de k.v.p - fractie, de heer Th. B. Rossen, meende dat bij de beleidsfouten het tekort bij de politie een rol heeft gespeeld. Hij drong er even als de heer Van Thijn bij burge meester Van Hall op aan een eer lijke uitleg te geven over de gang van zaken bij het vragen van bij stand aan Den Haag. De heer A. H. Verheij (c.p.n.) was van oordeel, dat de leiding van de politie in de nacht van 13 op 14 juni volkomen had gefaald. Men had zich in de periode van rust die na het onderhoud van een delegatie bouwvakkers met wet houder De Wit op het stadhuis was ontstaan, moeten afvragen op welke wijze verder moeilijkheden voorkomen konden worden. Vol gens hem had het de politie in die nacht aan inzicht ontbroken. Veel was Amsterdam bespaard geble ven als bekwamer was opgetreden. Hij drong aan op doortastende maatregelen om het beleid van de politie te verbeteren. De heer H. J. Vermeulen (a.r./ c.h.u) meende, dat er in de ver houding tussen burgerij en politie niet veel hoefde te veranderen om dat negentig procent van de bur gerij achter de politie stond. Hij vond het onbegrijpelijk, dat er in de nacht van de dertiende geen bij stand was gevraagd. Ten aanzien van het niet zenden van politie naar het gebouw van De Telegraaf merkte hij op, dat hij zelf wel mensen zou hebben gestuurd, maar begrip had voor de beslissing van de politiecommandant dit niet te doen. Het Amerikaanse vliegkamp- schip U. S. S. „Randolph", dat sinds vrijdag een bezoek brengt aan Rotterdam, is tot nabij Hoek van Holland gevolgd door een grote Russische sleepboot, de „Agatan". Nadat dit bekend was gewor den is een mijnenveger van de koninklijke marine op onderzoek uitgestuurd. Gebleken is, dat se dertdien de Russische sleepboot buiten de Nederlandse territoria le wateren kruist met de kenne lijke bedoeling het vertrek van het Amerikaanse vliegkampschip op vandaag af te wachten. Dit is, zo meente de kon. ma rine, één van de vele voorvallen, waaruit blijkt dat Russische sche pen reeds jaren grote belangstel ling aan de dag leggen voor de activiteiten van de westerse ma rines. Duiker-kikvorsman Jan Vos (28) uit Haarlem wil in de pril le ochtenduren van 9 juli in Lobith starten voor een ca. 10 uur durende tocht onder water naar Rotterdam. De „aquanaut" die, als deze tocht slaagt, kort daarna wil proberen het Kanaal vice-versa over te steken, wil hierdoor aan de weet komen hoe lang een duiker of kikvors- man onder water kan blijven, zonder dat hij hiervan nadelige gevolgen ondervindt. Voorts wil hij het door hem ontworpen overdrukduikernak testen. Tij dens het verblijf in de eveneens door hem ontworpen en door zijn plaatsgenoot Kornelius ge bouwde ijzeren getraliede kooi de „aquamaster" zal de heer Vos enkele experimenten uitvoeren, die zowel handvaardigheid als denkwerk vereisen. Naast het nut van de experimenten wil de heer Vos gedurende de tien uur iets om handen hebben. De aqua master zal bij de eerste tocht on geveer twee meter onder het wateroppervlak blijven en tus sen twee ijzeren draagbalken hangen, die aan een sleepboot zijn bevestigd. Voor de naar schatting 8 uur durende tocht CalaisDover v.v. zal de kooi worden veranderd en aan een 15 m lange kabel worden vast gemaakt. De „cabine" wordt dan ook bestuurbaar gemaakt. De heer Vos moet zelf zorgen dat zijn „verblijfplaats" op de vast gestelde diepte van 10 meter blijft. In beide gevallen staat hij in telefonische verbinding met de sleepboot. De heer Vos werkt al tt/aalf jaar als duiker en kikvorsman. Voor zijn duikerpak heeft de Zweedse marine al belangstel ling getoond. Een Spaanse fa briek heeft apparatuur aange boden voor het geval de tocht DoverCalais doorgaat. In de negerwijk van de stad Philadelphia in Mississippi is naar verluidt dinsdagavond bij een vuurgevecht tussen groepen blanken en negers een blanke neergeschoten. Eerder op de dag hadden joelende blanken onder obscene uitroepen de negerlei der dominee Luther King op een bijeenkomst in de stad met vuurwerk bekogeld. In Philadel phia werden twee jaar geleden drie ijveraars voor gelijke bur gerrechten vermoord. Nader werd gemeld dat de ge wonde het goed maakt. Een woordvoerder van de democra tische vrijheidspartij, een van de organisaties die aan de mars voor de burgerrechten deelne men, zei dat het schieten was begonnen, toen uit drie auto's met blanken het vuur werd ge opend op het kantoor van de partij. Op dat moment waren in het gebouw ongeveer 25 negers aanwezig, die met geweren het vuur beantwoordden. Griekse en Turkse Cyprioten uit dorpen nabij Nicosia hebben elkaar dinsdag beschuldigd van beschietingen en ontvoeringen. Turkse Cyprioten verklaarden dat gewapende Grieken zes Tur ken uit een autobus hadden ge haald en een herder hadden be schoten. Drie Griekse Cyprioten heb ben gezegd, dat hun auto met machinegeweervuur is bestookt. Later zouden twee leden van de Griekse bevolkingsgroep zijn ontvoerd. Zweedse troepen van de V.N. zijn in de bewuste streek met pantserwagens gaan patrouil leren. Twee gewapende bandieten hebben dinsdag in Stockholm bij een overval op een auto van de posterijen 338.500 Zweedse kro nen (ongeveer 227.500 gulden) buitgemaakt. Zij gingen er met de wagen vandoor toen de be steller een brievenbus leeg maakte. In de Roosendaaise schouwburg werd dinsdag dë jaarvergadering gehouden van de verenigde coöpe ratieve suikerfabrieken. Voorzitter ir. Geuze zei dat de bietencampagne 19651966 o.a. heeft geleerd, dat in de aanvoer een grotere souplesse zal moeten komen. Dit kan gebeuren door tij dige aantrekking van reservever voerders. In groter verband belichtte ir. Geuze het wereldprijspeil, waarbij hij op basis van deskundige schat tingen tot de conclusie kwam dat de hoeveelheid vrije exportsuiker in 1966 niet meer zal bedragen dan ruim driekwart miljoen ton, het geen aanzienlijk minder is dan „sombere prognoses" voorspellen. Daar staat tegenover, dat klima tologische omstandigheden vooral in de tropische landen de markt prijzen weer ongunstig kunnen be ïnvloeden, te meer waar er prak tisch nergens beperkingen op de teelt bestaan. In Nederland bedroeg d,e op brengst van de afgelopen campagne 546.000 ton suiker, wat neerkwam op 40,3 ton per hectare (in 1964: 51,5 ton). Proefschattingen leren volgens ir. Geuze dat voor 1966 ruim 93.000 hectare is ingezaaid, duizend meer dan het afgelopen jaar. Daarvan is maar 15 pet. op tijd de grond ingegaan, de rest stond tien dagen geleden „in be ton of zeer los zand". Het om slaan van het weer rechtvaardigt de verwachting dat het eindresul taat toch nog zal meevallen. In Nederlands verband gezien blijkt, dat de totale suikerproduk- tie ongeveer 20.000 ton hoger ligt dan het verbruik, al zijn de Ne derlanders volgens sommige me ningen zoetekauwen (40 kg suiker per jaar): Dit cijfer geldt alleen in E.E.G.-verband. De Derten bijvoor beeld overtreffen ons met 10 kg (Adv.) DOOR MARTIN MONS 19) „Dokter, dokter, ik heb oe al twee keer gewaarschuwd. En nou is het kwartier over zeven," zei de verwijtende stem van Marie. Kwart over zeven! En zijn spreekuur begon om halfacht! Met een sprong was hij het bed uit, schoot blindelings onder de douche, gooide zich in zijn kleren en rende de trap af. Het scheren moest maar wachten tot na het ochtendspreekuur. Nu, hij scheen gisteren een lelijke kou gevat te hebben, hii had een keelpijn van jewelste. Straks maar eens fink gorgelen. „Dokter, ik heb oe koffie maar vast ingeschonken," begon Ma rie. Maar dan zweeg ze abrupt en staarde hem verschrikt aan. „Tjasses. dokter, wat ister gis teravond gebeurd? Was Van Geffen geheel de kluts kwijt? Nou hij heeft oe wel mooi toege takeld. 't Is zonde." „Ik begrijp niet wat je be doelt," zei Radersma en wierp 'n blik in de keukenspiegel. Grote hemel," mompelde hij dan doodsbleek. Zijn hals droeg de niet te miskennen sporen van de wurgende vingers die hij die nacht in zijn droom of hallieu- natie, wat het dan ook mocht zijn geweest, gevoeld had. „Neen," zei hij heftig, „dat kan toch immers niet, dat is on zin." Marie bleef hem aanstaren alsof hii een spook was. „Hadde ge da dan zelf nie ge zien, dokter?" In haar opwin- duig viel ze weer terug in de streektaal, „Neen," antwoorde hij, terwijl b'i met bovenmenselijke inspan ning probeerde zijn kalmte te bewaren. „Ik had er helemaal niet op gelet. Het was zo'n rare nacht. En toen ik thuis kwam was ik te m,oe om mezelf eerst nog eens in de spiegel te gaan bewonderen. Enfin, mijn patiën ten moeten me maar nemen zo als ik ben. daar zit nu eenmaal niets anders op." „Was ie wild van de pijn? Hed- de hem moeten vastbinden? 't Is 'nen beer van 'nen vent. Van Geffen," bleef Marie aandringen, haar vriendelijke ogen vol nieuwsgierigheid. ,Ik heb je toch al gezegd dat die arme kerel er niets mee te maken heeft," antwoordde Ra- dersma geïrriteerd. „Het... het is later gebeurd." .O, oh. Hedde ge bij nacht en ontij zo'nen lifter meegenomen? Hoe konde dat nou doen, dokter. Wat zo laat nog bij de weg is, dat bennen toch allegaar schooi ers. Ge had wel vermoord kun nen worden." Radersma liet het er maar bij en maakte dat hij naar zijn spreekuur kwam Een lifter die hém had aangevallen, de een of andere rabauw. Eigenlijk moest hij Marie dankbaar zijn dat ze hem in haar goedhartige nieuws gierigheid 'n plausibel antwoord aan de hand had gedaan op de vele vragen die hem vast en zeker zouden worden gesteld. Later zei juffrouw Nikkelen tegen haar vr'endin dat dokter die morden zichzelf niet was ge- We»st. Anders was hii altijd zo "eriuldig maar nu had hij haar Nars aangeblaft omdat bet arme wurm. niet stil wou bliiven zit ten. terwiij zün verband ver nieuwd werd. Het schaar» wist zuiver niet wat hem overkwam. En Van Duinen had hem eraan moeten berinneren dat hij iets voor dat stiive been van hem had beloofd. Dokter d'e nog nooit .iets verzeten was. En z'n hals zag eruit! Een mens zou werkelijk denken dat hij gevochten had. „Marie van Terhorst was net efkes hier," zei de vriendin, ter wijl ze de gevraagde koffie af woog. „Den dokter moet gister- aovend zijn aangevallen door zo'nen lifter, 't Is puur een won der dat ie er het leven heeft af gebracht." „Het is zonde. Jao. geef me nog maar anderhalf pond van die bonen die ik laost gehad heb. Vertel es, wat zee Marie nou precies?" Ze zette zich behaaglijk tot luisteren, maar vergat daarbij niet de weegschaal nauwkeurig in het oog te houden. Want ze was een goede huisvrouw en vriendschap en zaken werden door haar scherp onderscheiden. Het gerucht van de aanval op dokter Radersma verspreidde zich als een lopend vuurtje door het dorp. Nog diezelfde morgen werd hij aangehouden door iemand van de Rijkspolitie, die hem verzekerde dat men alles zou doen om die kerel te pakken te krijgen en vroeg of dokter hem zou herkennen als hij hem weer zag. Iets dat door deze met vuur werd ontkend. Hij had wer kelijk wel wat beters te doen ge had dan het nauwkeurig bekij ken van zijn aanvaller. Z'n enige zorg was geweest los te komen en weer adem te krijgen. Het uiterlijk van die boef had hem totaal niet geïnteresseerd, hij was blij geweest toen hij een maal 's mans rug zag. Natuur lijk wenste hij de nolitie succes, maar hij was er zeker van dat de kerel nu al een flink eind uit de buurt moest zijn, (Wordt vervolgd.) per jaar. Een andere factor die in E.E.G.-verband sterk meespeelt is, dat subsidiëring van de suikerpro- duktie in Nederland beneden het peil van de andere E.E.G.-landen blijft. Daarom is het van belang in welke vorm het eindprodukt van de Nederlandse suikerindus trie als concurrent aan de markt komt. Technisch gezien slaat Neder land geen slecht figuur, maar de kostenstijgingen en het oplopende renteniveau beïnvloeden de positie van ons land binnen de E.E.G. niet bepaald gunstig. Daarom kan al- HET REUZE DOK BIJ WILTON Een uur na de ingebruikstelling door prins Bernhard van Neder lands grootste gegraven dok kon het eerste schip al worden bin nengesleept. leen een volledig geharmoniseerd subsidiebeleid ten opzichte van de suiker binnen de E.E.G. een waar borg zijn voor het behoud van on ze positie, aldus ir Geuze. Dat deze zaak niet eenvoudig is vertelde ir A. Luitjens, adjur.ct- voorzitter van de V.C S. Hij merkte n.l. op, dat de contingentering wordt afgestemd op de produktie- cijfers over 1961 tot 1965. Hiervan uitgaand komt Nederland in een onvoordelige positie ten opzichte van Frankrijk en België. Ir. I.ui- jens sprak de vrees uit, dat de be staande voorstellen voor de E.E.G - suikerordening de relatief gunstige kansen van de Nederlandse produ centen op kunstmatige wijze drei gen te verminderen. (Adv.) RED BAND ROOSENDAAL „Deutschland über alles" klonk drie coupletten lang - dave rend in Karlsruhe tot besluit van het congres der National- demokratische Partei Deutsch- lands. Het deed de toeschouwers denken aan de tijden van weleer in Neurenberg. En toeschouwers waren er nog al wat. Vooral na dat duizenden vakbondsleden met een grootse betoging hadden getuigd van hun afkeer jegens de uiterst rechtse partij, die in haar naam slechts de letters S.A. mist van Hitlers N.S.D.A.P., waarin wel een Freudiaanse trek gezien wordt. Voorzitter en stichter Fritz Thielen ontkent dat hij een ver gaarbak voor oude nazi's heeft gesticht twee jaar geleden. Maar zijn redevoeringen op dit con gres laten er geen twijfel over dat zijn ideeën welhaast voor bestemd lijken om aan te slaan bij de oude nazi's. Wanneer hij verkondigt dat een grote fout van deze tijd is dat de prostituee het ideaal van vrouwelijkheid vertegenwoordigt in plaaats van de huisvrouw en moeder, dan kan men dat afdoen met „moe- derdag-lyriek". Men kan het ook de Blut-undijBodem-manie van zien als een duidelijk leunen op Göbbels' Kultur. GAULLISTISCHE KLANK Een ander politiek ideaal van de heren Thielen en Adolf von Thadden is het de grens over sturen van alle vreemde arbei ders dat is zoiets als het (superieure?) ras zuiver houden. En natuurlijk is de N.P.D. .er voor dat Duitslands grenzen van vroeger worden hersteld. En aan de Amerikaanse hegemonie moet een eind worden gemaakt een gaullistische klank heeft dat, maar het tweetal is er natuurlijk niet voor dat er een Franse hege monie komt. Wat dan wel laat zich raden. Bovenal moet er na tuurlijk „Ordnung" zijn. ZWAARTEPUNTEN Wanneer dit alleen maar een stel zwetsers aan de Stamtisch van een of andere Braukeller was, zou men hierover zonder meer de schouderós kunnen op halen. Maar voor dit congres kwamen vierduizend man, ter wijl het vorige vrijwel onopge merkt voorbijging. In ruim negen maanden is het ledental verdubbeld tot een kleine twin tigduizend. Er is dus nogal wat aanhang, zoals trouwens (overi gens nog bescheiden) successen bij de verkiezingen bewezen. Daaronder zullen ongetwijfeld de onverbeterlijken zijn die N.P. D. stemden omdat die nog het dichtst komt bij de oude ver trouwde N.S.D.A.P. Maar daar ligt toch niet het zwaartepunt. Von Thadden bijvoorbeeld was zeker geen nazi. Wel een natio nalist en een ontevreden mens. Wat in zijn speeches applaus uit lokt, is zijn appeleren aan het onbehagen over het tijdelijke karakter van de bondsrepubliek die toch nooit helemaal weer Deutschland kan zijn, hoe mooi het Wirtschaftswunder ook was. Dat spreekt ook jongeren aan, zoals hoofdbestuurslid Peter Lauer, een jongmens dat zich beklaagt dat het bijbrengen van de liefde voor het vaderland heeft geleden onder het streven hem de democratische deugden in te prenten. Hij wordt lyrisch over het natuurschoon van Thu- ringen, Mecklenburg en Bran denburg. Kortom: Groot-Duits- land. Meer hieraan dan door ver kant aanhaken aan nazi-filoso fieën trekt de N.D.P. mensen. Het verleden wordt gehanteerd als een opium om het nare heden te vergeten en tevens als een groots doel waarnaar te streven geestdrift wekt. ZEEPBEL? Zoals het nu staat loopt de N.P.D. kans a la Poujade opge blazen te worden tot een enor me zeenbel tot die barst zonder een scoor na te laten. Het ge vaar is dat hier een kristallisa tiepunt van ontevredenheid be staat, waarvan een volksmenner goed gebruik zou kunnen gaan maken. Of dat kan gebeuren hangt voor een goed deel af van het verstandig tegensoel der an dere partijen, dat die niet de burgerij vervreemden van het democratisch politiek spel. Nu het aantal protesterenden nog altijd vijf keer groter was in Karlsruhe dan de aanhang, liikt alarm voorbarig.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1966 | | pagina 2