De pers op reis door Zeeland
HET PORSELEINEN MASKER
POCKETS
Mr. CALS: „HUWELIJK PRINSES
BEATRIX HAD RIET SOBERDER
MOETEN ZIJN
Algemene vergadering Waterschap
„Axeier Ambacht"
het meest
complete
gasfornuis
van
nederland
Recreatie
en vaste oeververbinding
Woensdag 25 mei 1966
DE VRIJE ZEEUW
/agina 3
■ÜËP
AGENDA
Pracht en praai
Record
kijkdichtheid
HET NOODWEER
BOVEN CHILI
Boekhandel
VAN DE SANDE
Ongeveer twintig journalisten
zijn maandag en dinsdag de gas
ten geweest van het provinciaal
bestuur van Zeeland lijden., een
tweedaagse reis door deze pro
vincie.
Maandag was Zeeland ten noor
den van de Westerschelde het
doel van het bezoek, waarna
dinsdagmorgen via Breskens de
oversteek werd gemaakt naar
Zoeuws-Vlaanderen.
In de Braakman maakten de
burgemeesters van Hoek en Bier
vliet hun opwachting. Het gezel
schap stond onder leiding van de
heer mr. J. van Aartsen, de com
missaris der koningin, terwijl
eveneens verscheidene leden van
gedeputeerde staten aanwezig
waren.
Mr. T. A. J. W. Schorer, lid
van het provinciaal bestuur, leid
de in het restaurant in de Braak
man de heer ir. De Jonge in, die
een inleiding hield over recreatie
mogelijkheden in Zeeland.
MEERJARENPLAN
llit het z.g. meerjarenplan voor
de recreatie blijkt dat in de eerst
komende vijf jaren een bedrag
van ongeveer 54 miljoen gulden
nodig is voor de vei-wezenlijking
van de meest urgente objecten
voor de openluchtrecreatie en het
toerisme in Zeeland.
In volgende jaren zullen er.
dan nog eens een kleine 200 mil
joen gulden nodig zijn voor ver
dere realisering van liet thans
opgestelde plan.
Dit plan voorziet in voorzienin
gen op Schouwen, Walcheren, in
West Zeeuws-Vlaanderen, rond
om het Veerse meer, nabij de
Grevelingen, op Duiveland, op
Tholen en Sint-Philipslancl, in
Noord-Beveland en Zuid-Beve
land, in Oost Zeeuws-Vlaande
ren en tenslotte in de gemeente
Vogelwaarde.
Het meerjarenplan, opgesteld
met inachtneming van de richt
lijnen van het departement van
C. R. M., omvat bijvoorbeeld de
aanleg van toegangswegen naar'
het strand, de aanleg van par
keerterreinen en picknickplaat
sen, de aanleg van een jachtha
ven te Bruinisse, een nieuwe
jachthaven te Zierikzee en o.m.
de aanleg van rijwiel- en wandel
paden.
Het urgentieschema vermeldt
allereerst de voorzieningen op
Schouwen en rondom, het Veerse
In de Braakman namen wij deze
foto: (v.l.n.r.) mevr. T. A. J. W.
Schorer, lid van G. S.; A. P. Kos-
tense, burgemeester van Bier
vliet; mr. J. van Aartsen, de
commisaris der koningin, en A.
F. Hanssens, de burgemeester
van Hoek.
meer. De gedachte voorzieningen
op Schouwen beogen o.m. de ver
betering en inrichting van de
jachthaven Burghsluis, de aanleg
van een zwembad Westerschou-
wen en als objecten in het Veer
se meer wordt o.m. genoemd het
aanleggen van eilanden in het'
meer en de verbetering van de
bevaarbaarheid.
Bij de presentatie van het plan
is er op gewezen, dat dit flexibel
is en dat het meerjarenplan voor
uitbreiding vatbaar is.
In de totale kosten zullen, zo
HEDEN:
Terneuzen: Zuidersportpark,
(terr. 6 en 7), 7 uurr-Icust
Philips I en Philips III—HKC
II.
Terneuzen: Zuidersportpark, 7
uur: PTTSpadella en PZEM
—HKC I.
Hotel „Rotterdam", 7.30 u.:
Algemene ledenvergadering
Ver. Ziekenhuisverpleging in
Zeeuws-Vlaanderen.
verwacht men, rijk, provincie en
gemeente bijdragen.
VERBINDING
OVER DE .SCHELDE
Na het verblijf in de Braak
man ging de reis naar Terneu
zen waar de deelnemers aan de
tweedaagse excursie in hotel
„Rotterdam" een en ander te ho
ren kregen over de betekenis van
een vaste oevervrbindlng over de
Westerschelde.
Er werd gepleit voor de aan
leg van een vaste oeververbin
ding in de vorm van een brug of
tunnel, dan we! in een verbin
ding bestaande uit een combina
tie van brug en tunnel.
Het waren dr. A. de Waele,
verkeersdeskundige te Gent en
ir. G. C. Lange, directeur-hoofd
ingenieur van de provinciale pla
nologische dienst van Zuid-Hol
land, die een dergelijke verbin
ding in de directe omgeving van
Terneuzen noodzakelijk noem
den.
Ook de commissaris der konin
gin achtte de aanleg van een
vaste oeververbinding over de
Westerschelde van wezenlijke be
tekenis, niet alleen voor Zeeland
maar voor geheel Nederland.
..Een vaste verbinding is niet al
leen logisch, maar ook noodza
kelijk", aldus de commissaris.
Hij wees er op dat de grote in
vesteringen, die thans in Zeeland
plaats hebben op het terrein van
enerzijds de industrievestiging
en anderzijds op het gebied van
de recreatie, het best tot hun
recht komen, als de oeververbin
ding tot stand is gekomen.
Op de vraag, wanneer deze
oeververbinding zal kunnen zijn
gerealiseerd, antwoordde mr. Van
Aartsen dat „het altijd te laat zal
zijn!"
Na de luneh in hotel „Rotter
dam" werd de reis via Perkpol-
der voortgezet naar Goes, waar
een slotbespreking plaats vond.
l»
De minister-president, mr. J. M.
L. Th. Cals, is van mening dat de
opzet van het huwelijk van prin
ses Beatrix niet soberder van op
zet had moeten zijn. Dit deelt hij
inee in zijn memorie van antwoord
aan de tweede kamer.
De huwelijksplechtigheden wa
ren afgestemd op hetgeen in de
huidige omstandigheden bij het hu
welijk van de oudste dochter van
Ie koningin, de vermoedelijke
:roonopvolgster, past.
Van de door het comité huwe-
liksgeschenk ingezamelde gelden
zal tenminste 80 procent, ongeveer
1,6 miljoen, ter beschikking wor
den gesteld aan instellingen, werk
zaam ten behoeve van gehandicap
te kinderen in Nederland. Suriname
en de Antillen. De stichting comité
huwelijksgeschenk kan dan ook
"'orden beschouwd als een instel
ling van algemeen nut, waarvoor
belastingaftrek is gerechtvaardigd,
zo blijkt uit de memorie. Van de
aanvang af is het de opzet geweest
dat het leeuwendeel van de bijeen
gebrachte gelden een sociale be
stemming zou krijgen.
Minister Cals acht het niet juist
te stellen dat het huwelijk van de
prinses op kosten van de gemeen
schap met pracht en praal is ge
vierd. Allereerst kwam een aan
zienlijk deel van de kosten voor
rekening van het koninklijk huis.
De begrotingspost van anderhalf
miljoen heeft voor een belangrijk
deel betrekking op noodzakelijke
overheidsvoorzieningen voor ver-
keers- en ordemaatregelen, voor
zieningen ten behoeve van de ver
tegenwoordigers van de publici
teitsmedia e.d.
De minister-president is er zeker
van dat de overgrote meerderheid
van ons volk verwachtte en on
prijs heeft gesteld dat het rijk. de
gemeente Amsterdam, Den Haag
en andere instanties ertoe hebben
hijgedragen dat het huwelijk van
ila.nrlnit-flo^vaasdiaa-cmfe&sta».
lijke wijze is voltrokken. De publie
ke belangstelling voor de televisie
uitzending van het huwelijk heeft
een recordkiikdichtheid opgeleverd.
De kleurenfilm van het huwelijk
heeft het uitzonderlijk hoge aantal
van ruim 1,5 miljoen belangstellen
den getrokken, zo schrijft hij.
Voor zover tot nu toe bekend
heeft het noodweer, gepaard
gaande met regenbuien en
sneeuwjachten, dat al een week
lang de provincie Aysen in het
uiterste zuiden vafi Chili teistert,
elf doden geëist. Een honderdtal
mensen wordt, vei-mist en dui
zenden zijn dakloos geworden. De
schade heeft men nog niet kun
nen schatten.
De vergadering stelde de begro
ting 1966 vast, waarvan het tekort
ondanks een algemene verhoging
van het geschot van 25 nog een
bedrag aangeeft van 22.424,04.
Bij de opening van de vergade-
rnig in „Het Centrum" te Axel
sprak de dijkgraaf de heer P. van
Hoeve de volgende rede uit:
Het is juist een jaar geleden, dat
wij de eerste werkvergadering heb
ben gehouden.
Wanneer ik deze periode overzie,
meen ik te kunnen konstateren,
dat er in deze beginfase een zoda
nige hoeveelheid werk verricht is,
dat ik niet gedacht had, dat dit
uitgevoerd zou kunnen worden.
Ik wil wel bekennen, dat mij de
moed wel eens in de schoenen is
gezonken, overziende de arbeid,
die gevraagd werd.
Maar met de voortreffelijke me
dewerking van de toen nog waar
nemende hoofdambtenaren, de
heren Kusee en v. d. Waa, en de
heer Van der Waa zal het mij niet
euvel duiden, dat ik vooral de heer
Kusee noem, omdat deze toender-
tijd een dubbele funktie had te
vervullen, welnu met hun mede
werking zijn wij er in geslaagd al
thans enige taken aan te vatten en
gedeeltelijk tot een einde te bren
gen.
Dit hebben wij niet kunnen pres
teren, mijne heren, dan met uw
volle medewerking.
Ik wil u allen hartelijk dank zeg
gen voor het begrip, dat u hebt ge
toond voor de positie van het dag.
bestuur in deze zin, dat het niet
mogelijk was, alles in één keer
'juist en goed te organiseren.
Wij zijn ons er van bewust, dat
u verschillende dingen door de
vingers hebt willen zien, omdat u
het inzicht had, dat in deze nieuwe
konstellatie er ook voor het dag.
bestuur vele puzzles opdoemden,
waarvoor niet op stel en sprong
een geëigende oplossing was te
vinden.
Op de vorige gehouden vergade
ring heeft ir. Bos van de cultuur
technische dienst een uiteenzetting
gegeven over de waarde van een
bodem- en hoogtekaart van ons ge
bied.
Ik acht het niet nodig nader op
de woorden van de. heer Bos in te
gaan. Zij spraken voor zichzelf.
Wel heeft mij aan het denken
gezet, wat in de uitgebreide dis-
kussie na genoemd betoog naar
voren kwam. En dan doel ik op de
geopperde mogelijkheid om bij
Axel-Sassing een afwatering te
kreëren op het kanaal GentTer
neuzen.
Nu het vrijwel zeker is, dat de
waterleidingmij „Zeeuws-Vlaande
ren" geen kans ziet een spaarbek
ken te stichten zuidelijk van Axel
om het aflopende water, dat wij uit
België moeten ontvangen, op te
slaan, is een nadere bezinning op
de toekomstige waterhuishouding
van ons ambacht geboden.
Overigens een woord van lof
voor de bereidwilligheid van de
waterleidingmij om alle gegevens,
die zij in de loop van de jaren
heeft verzameld, ter inzage te ver
strekken. Deze gegevens hebben
betrekking op de hoeveelheid wa
APPARATEN FABRIEK ATAGN.V, ULFT
ter, die op bepaalde punten pas
seert, op de kwaliteit, blijkend uit
vele monsters, het verval in de be
langrijkste afvoerwegen, de opper
vlakte die via zekere punten
lozing vindt: kortom, een schat
van gegevens, voor ons van groot
belang.
Terugkerend naar het uitgangs
punt, n.l. een mogeïijke afwatering
op het rijkskanaal roep ik u in
herinnering, dat momenteel in het
kader van de kanaalwerken, Rijks
waterstaat zelf bij het uitdiepen
gebruik maakt van een buisleiding,
waardoor water vermengd met
slib in spuitvakken wordt gepompt
en dat na bezinking van het slib
het water weer terug het kanaal
in gaat.
Hiermee blijft men dus binnen
het raam van de kanaalwerken,
wat dus voor ons geen aankno
pingspunt kan zijn om besprekin
gen te openen.
Een ander facet is, dacht ik, de
toenemende verzilting van het
kanaal. Een verschijnsel, dat zich
in de loop der jaren in steeds ster
kere mate manifesteert.
Wanneer u spreekt met de
direktie van enkele fabrieken langs
het kanaal, komt steeds de klacht
naar voren: Wat is het water toch
zout 1 Voor de fabrieken zijn grote
hoeveelheden water nodig en hoe
zouter dit is, hoe meer moeilijk
heden men ontmoet.
En met alle begrip voor de po
gingen, die door het bureau kanaal
werken worden ondernomen om de
zouttong bij de sluizen te Terneu
zen te weren door middel van
63 Geruime tijd zaten de vier
mannen, met de hoofden dicht
bij elkaar, te fluisteren. Het ge
laat van de jonge keizer kreeg
langzaam iets van zijn oude op
gewektheid terug en eenmaal
barstte hij zelfs in een luid ge
lach uit. Tenslotte stond hij op
en liep met grote passen pein
zend het vertrek op en neer.
Doch" tenslotte had hij zijn be-
sluit-genomen.
„Het is gewaagd," sprak hij,
„doch indien ge mij wilt helpen
zullen wij het wagen!"
Pi Tai sprong verheugd op.
„Boven ligt uw gewaad reeds
gereed," zei hij, en wendde zich
toen tot de kleine dikzak.
„Wijs zijne keizerlijke hoog
heid de weg en wees hem be
hulpzaam met kleden," beval hij.
De dikkerd werd vuurrood van
verlegenheid bij de gedachte aan
de eer, welke hem te beurt viel.
Buigend ging hij Lu Nan voor.
„En nu wij," lachte Pi Tai,
toen het tweetal verdwenen was
en hij alleen met Aram achter
bleef. Hij haalde 'n kist te voor
schijn onder een hoop oude rom
mel. sloeg het deksel open en
Aram's ogen werd.en groot van
verbazing, toen hij zag, wat er
allemaal uit tevoorschijn kwam.
„Vuurwerk!" riep hij uit. Pi
Tai knikte.
„Natuurlijk! Hoe dacht ge dat
we anders de nodige verwarring
konden stichten. Ge weet, dat
vuurwerk altijd een grote rol
heeft gespeeld in ons rijk, maar
hiervoor heeft het waarschijnlijk
nog nooit gediend!"
Nauwelijks was hij uitgespro
ken, of er werd hard op de deur
gebonsd.
samengeperste lucht, heb ik echt
niet veel illusies op dit terrein.
Daartoe wijs ik op de ernstige
klachten, die u steeds kunt ver
nemen uit de randstad Holland,
voornamelijk van het hoogheem
raadschap Delfland, waarvan de
dijkgraaf voortdurend de vinger
waarschuwend opheft: „Pas op
voor de toenemende Verzilting.
Houd het Westland, houd de rand
stad toch bewoonbaar".
En met dit voor ogen, mijne
heren, kunt u zich wel voorstellen,
dat men zo nu en dan huiverig
wordt bij het aanschouwen van al
die schone plannen, die uitgevoerd
worden. Ik meen, dat een kritische
beschouwing brood- en broodnodig
is.
Het zou wel eens kunnen zijn,
dat het bepaalde industriële be
drijven, nu nog vol enthousiasme
voor de spektaculaire werken, dat
het hen straks zwaar opbreekt.
Tegens deze achtergrond meen
ik mijn gedachten te moeten plaat
sen over een mogelijk samengaan
van rijkswaterstaat en waterschap.
Ons ambacht zal in de nabije
toekomst forse maatregelen moeten
nemen, teneinde de waterhuishou
ding in goede banen te leiden.
En wanneer ik dan zie, dat grote
hoeveelheden meer of minder goed,
althans niet zout water bij Othene
nutteloos de zee in stromen, dan
vind ik dat verdrietig.
Dit zou zo goed gebruikt kunnen
worden om verdergaande verzilting
van het kanaal tegen te gaan,
vooral nu zo'n grote verruiming
zijn beslag krijgt.
Ik heb mij door oudere mensen
laten vertellen, dat er tientallen
jaren geleden volop gevist werd in
het kanaal. Kom daar nu eens om!
Geen spiering, laat staan een ka
beljauw is er nog te vangen. Een
gevolg van de vervuiling, de ver
zilting.
De vraag dringt zich toch wel
sterk naar voren, mijne heren, of
een samengaan tot wederzijds nut
hier niet de aangewezen weg
wordt. En dat de mogelijkheid aan
wezig is, is momenteel duidelijk
aantoonbaar, door de werkzaam
heden, die u dagelijks bij Axel-Sas-
sing kunt zien.
Voordeel: enerzijds minder ver
zilting van kanaalwater en daar
door voor de daaraan liggende in
dustrieën betere produktieomstan-
digheden. Anderzijds voor ons wa
terschap minder grootscheepse
werken teneinde de waterhuishou
ding in de hand te houden.
Ik dacht dat het tijd wordt, over
deze materie de besprekingen te
openen met de daartoe bevoegde
instanties, zo mogelijk gevolgd
door studies, op welke wijze dit
het beste gerealiseerd kan worden.
Er gaan de laatste dagen stem
men op, dat de overheidsuitgaven
beperkt moeten worden, dat priori
teiten vastgesteld moeten worden.
En tot mijn grote verbazing las
ik, dat ook de uitvoering van de
deltawerken voor zouden komen
op de lijst, waar temporisatie mo
gelijk is. Ik moet hiertegen een
ernstig woord van protest laten
horen.
Met alie respekt, met alle begrip
en overtuigd van de noodzaak, dat
de grootste, de mooiste, de beste
schouwburg van heel Europa in
Rotterdam moet staan, maar, mijne
heren, wanneer wij onze zeewerin
gen zouden verwaarlozen, dan zou
het moment wel eens kunnen ko
men, dat wij geen „Doelen" meer
nodig hebben.
Dat het dan gaat om het naakte
bestaan, om het „to be or not to
be".
Als wij tegen deze achtergrond
twee projektïes plaatsen, de ene de
veiligheid, de andere aktiviteiten,
die het leven veraangenamen of
welke ook maar, och, ik dacht, dat
dan de keuze niet moeilijk is. Ik
spreek de stellige hoop uit, dat
zelfs de gedachte, dat er getornd
zou kunnen worden aan de eerste
en voornaamste voorwaarde voor
onze samenleving, n.l. het bestaan
op zich, bij niemand op zal komen,
DE AGENDA
Een voorstel tot het vervaardigen
van bodem- en hoogtekaarten werd
zonder stemming aangenomen.
Het betreft hier een gebied van
6.590 ha voor het opmaker van
een hoogtekaart en voor een bo-
demkaart een gebied van 6390 ha.
Dit verschil komt omdat de Van
Lyndenpoider reeds gekarteerd is.
Het aangenomen voorstel bestaat
uit twee delen en wel ten eerste
om aan de stichting bodemkarte-
ring te Wageningen opdracht te
geven voor het maken van een
bodemkaart en ten tweede de hei
demaatschappij de hoogtekaarten
te laten maken en het opnemen
van de hoofdwaterleidingen.
Bij de behandeling van de be
groting 1966 vond de heer C. van
Hoeve de verhoging van het ge-
schot met 25 veel te hoog.
De voorzitter gaf nog een toe
lichting waarom dit voorstel ter
tafel ligt waarna er geen verdere
vragen meer werden gesteld.
De begroting in zijn totaliteit
werd z.h.s. aangenomen.
De rondvraag die over 't alge
meen het levendigste deel van een
vergadering is, ging zonder vragen
voorbij; zodat de gehele agenda
binnen een uur was afgewerkt.
Ing. med.
