Ruim
18 miljoen voor actie
eten voor India"
het weer
arrestaties na „kömpl0t"
hongarije
Vele deputaties
op Soestdijk
Pleidooi van mevrouw
Soenito in proces te
Djakarta
geschenken
voor het
bruidspaar
twee
na aanvaring
ni
Robert Kennedy wil
coalitieregering in Z.-Vietnam
Wordt Njono ter dood veroordeeld?
Maandag 21 Dinsdag 22 februari 1966
22e Jaargang - No. 6633
In natura
Weerbericht
Hoogwater
Zon- en
instanden
vjr
18.17
Wereldvoedsel-
comité
Men verwacht
24 miljoen
Afrekening.
Drs. A. D. W. TILANUS
VOORZITTER C. H. U.
de fijne dropbonbonlekker en... goed voor ui
Vandaag uitspraak
Njono houdt vol:
„raad van
generaals"
bestond
Bewondering;
en verrassing
Kemphanen
m
Het proces
tegen Oentoeng
Bombardementen
op Noord-Vietnarr»
niet doeltreffend
Bezorgdheid over
«3©!5f?ek
in Vietnam
TERNEÜ ZEN
3iMet«or-!r<»Mre<!«et«!rt I. vaai <J« Sande
Redactie- «n
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon: 01150 2073
Gironummer: 88150
Abonnementsprijs ƒ7,20 per kwartaal; per
maand 2,40; per week 58 ct. Losse nrs 12 ct.
DE VRIJE ZEEUW
Uitgeefster N.V, v/h Firma P. J. van de Sande te Terneuze»
Advertentieprijs per mm 18 et; minimum per
advertentie ƒ2,40.
Rubriek „Kleine Advertenties" (géén handels
advertenties) 5 regels 1,10. Iedere regel meer
22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of „Adres
Bureau van dit Blad" 20 cent verhoging.
Inzending advertenties uiterlE ,alt n.m. 2 uur.
Voor het gecomb. maandag sdag-nummer
tot 10 uur voormiddag.
FF
Rond zeven uur zaterdagavond
had men op het hoofdkwartier
van de actie „Eten voor India"
in het stadhuis in Amsterdam de
zekerheid dat deze landelijke ac
tie 18,1 miljoen gulden had op
gebracht.
Daarboven komen waarschijn
lijk nog forse bedragen als een
maal de resultaten van de col
lecte en allerlei particuliere ac
ties bekend zullen zijn. Aan het
eind van de maand zal waar
schijnlijk te schatten zijn hoe
veel deze actie totaal zal heb
ben opgebracht. Voor het ogen
blik staat vast, dat Nederland
met een gemiddeld bedrag van
1,50- per inwoner een forse bij
drage ter leniging van de nood
in India bijeen heeft gebracht.
De actie om de dreigende hon
gersnood in India op te vangen
blijkt ondanks 't geïmproviseer
de karakter sterk tot de verbeel
ding van de Nederlander te heb
ben gesproken.
De actie die via de officiële
instanties en de kerken liep en
die provinciegewijs door de grif
fies der provinciale staten werd
afgehandeld, bracht 17.134.000
op. Daarnaast werd aan bijzon
dere giften nog een 404.000 gul
den genoteerd, waardoor het to
taal van 18.100.000 gulden werd
bereikt. Maar er waren ook gif
ten in natura, zoals een gift van
tien ton rijst en peulvruchten
in tropenverpakking ter waarde
van 12.000 gulden. Ook de mede
deling van de Grontmij in De
Bilt dat indien gewenst twee
deskundigen voor bodemonder
zoek door en voor rekening van
deze maatschappij gedurende
drie maanden beschikbaar zul
len zijn voor het verrichten van
wetenschappelijk werk in India.
De brandweer van Amsterdam
organiseerde een eigen actie, die
twee grote emmers met geld,
totaal 13.000 gulden, een doos
met levensmiddelen en een doos
rookwaren opbracht. Op Urk
met 65QQ inwoners werd 51.000
gulden opgehaald. In Amsterdam
850.080, in Rotterdam meer, na
melijk 859.000, in Den Haag
WISSELVALLIG
In het zeegebied bij Ierland be
vindt zich het centrum van een
zeer omvangrijke depressie,
waarvan de invloed tot diep in
Europa reikt. De vorstgiens is
teruggedrongen tot midden-Zwe
den en centraal-Rusland. Aan de
flank van het depressiegebied
stroom met overwegend1 zuide
lijke stroming voortdurend zach
te lucht uit de golf van Biscaje
en zuid-Frankrijk naar onze om
geving. Hierbij veroorzaken rand-
storiiigen van tijd tot tijd regen,
maar er komen ook perioden met
opklaringen voor.
Eén van deze storingen nader
de maandagmorgen Parijs en om
streken. Deze storing zal maan
dagavond ons land passeren.
Daarna stroomt onstabiele lucht
binnen met nu en dan enkele
buien, afgewisseld door opkla
ringen. Het blijft overigens zacht
voor de tijd van het jaar.
meegedeeld door het K. N. M. I. te
De Bilt, geldig tot dinsdagavond
Wisselvallig
Vanavond en vannacht enige regen.
Morgen overdag veranderlijke be
wolking met opklaringen en af en
toe een bui. Óverwegend matige
wind tussen zuidoost en zuidwest.
Weinig verandering in tempera
tuur.
DINSDAG 22 FEBRUARI
Breskens
Terneuzen
Hansweert
Walsoorden
v.m.
3.10
3.45
4,25
4.35
n.m.
3.32
4.07
4.47
4.57
WOENSDAG 23 FEBRUARI
BiTiskens
Terneuzen
T-Tansweert
Walsoorden
v.m.
3.41
4.16
4.56
5.06
n.m.
4.02
4.37
5.17
5.27
Febr
20.14
22
7,42
.18.06
8.52
23
7.40
18.08
9.04
21.24
24
7.38
18.10
9.16
22.35
25
7.36
18.12
9.30
23.48
26
7.33
18.13
9.45
27
7.31
18.15
10.04
1.03
23
10.29
2.21
737.000, in Utrecht 360.000, in
Haarlem 251.000 en in Amstel
veen 100.000. De kerkgemeente
Feringen bij Tubbergen met hon
derd gezinnen bracht 2800 op,
Blokzijn met 1350 inwoners 5100
gulden.
De burgemeester van Amster
dam, mr. Van Hall, was door de
actie zozeer gefascineerd dat hij
de uitnodiging om deel te ne
men aan het carnavalsdiner in
Maastricht niet meer kon nako
men.
Bij het voorlopig eindbedrag
van 18,1 miljoen dient nog een
bedrag van 3,6 miljoen dat de
Nederlandse regering beschik
baar stelde en een gift van de
koningin en prins Bernhard, het
bruidspaar en de prinsessen
Margriet en Christina te wor
den opgeteld. Het wereldvoed-
selcomité in Rome zal advies
moeten uitbrengen hoe de Ne
derlandse bijdrage het best kan
worden aangewend.
Op het Unesco-centrum Ne
derland in de Naissaulaan in Am
sterdam is nog steeds volop be
drijvigheid in verband met de
actie hongerend India. Terwijl
men druk doende is de ontvan
gen gelden te tellen en op de
daarvoor gereserveerde rekenin
gen te plaatsen, komen er nog
voortdurend mensen binnen die
nieuwe acties willen ontketenen
of zware koffers torsen vol dub
beltjes, kwartjes en grotere
geldisbedragen die zijn opge
haald. Een Amsterdamse aan
nemer heeft het plan landelijk
lood en cementafval bij bouw
werken te verzamelen. Amster
damse schoolkinderen gaan hon-
germarsen organiseren waarbij
de deelnemers een kwartje moe
ten betalen.
Hoewel nog' met geen moge.
lijkheid te overzien is wat het
eindbedrag zal zijn, acht men
het bij de organisaties van de
actie niet uitgesloten dat het
eindbedrag van de actie voor
„Het Dorp" 24 miljoen gul
den zal worden overschreden.
Nepszabasag, het officiële or
gaan van de Hongaarse communis
tische partij, heeft zaterdag ge
meld dat een aantal Dolitieke ge
vangenen, die in 1963 amnestie
hadden gekregen, weer zijn gear
resteerd en veroordeeld tot zware
gevangenisstraffen.
Tot de gearresteerden behoorde
een groep samenzweerders, die
vroeger deel had uitgemaakt van
een kring rooms-katholieken, die
Regnum Marianum werd genoemd.
De voornaamste figuur zou pater
Laszlo Emoedy zijn, een vroegere
medewerker van kardinaal Minds-
zenty. Deze pater kreeg op 19 juni
1961 in het proces tegen vier pries
ters 6% jaar gevangenisstraf op
beschuldiging van pogingen om de
monarchie in Hongarije te herstel
len en propagering van de idee om
de produktiemiddelen terug te ge
ven aan de „oude" eigenaars. In
het buitenland levende Hongaren
zouden pater Emoedy en zijn mede
werkers financieel hebben ge
steund.
Het is niet uitgesloten dat de
nieuwe arrestaties en veroordelin
gen een poging inluiden om af te
rekenen met de „opstandige" gees
telijkheid fen de voormalige leden
van de Hongaarse communistische
partij die wegens politieke misdrij
ven werden veroordeeld en in 1963
amnestie kregen. Bij deze laatste
groep bevindt zich onder meer de
de journalist Hikios Vasahelii.
De oude communisten zijn er van
beschuldigd dat zij hulp en aan
moediging uit het buitenland de
weesterse landen heben gekre
gen met het doel een oppositie in
Hongarije in ïïet leven te hebben
geroepen, die met steun uit het
buitenland de macht had moeten
grijpen. De veroordeelde priesters
hadden „duistere en opstandige ac-
AANBIED1NG
GESCHENKEN
Tientallen hebben zaterdag de
gelegenheid te baat genomen het
bruidspaar prinses Beatrix en
Claus von Amsberg op het paleis
Soestdijk geschenken aan te bie
den. Hier bekijkt het paar een
van de fraai geborduurde tafel
kleden: een geschenk van het
Nederl. Hervormd bejaardenhuis
te Oosterwolde.
De unieraad van de christe-
lijk-historische unie heeft zater
dag in Utrecht met grote meer
derheid van-stemmen drs. A. D.
W. Tilanus te Arnhem tot voor
zitter gekozen. Hij volgt in deze
funktie mr. H. K. J. Beernink te
Rijswijk op, die de combinatie
van fractieleider in de Tweede
Kamer en unievoorzitter niet
langer wil continuren.
De overdracht van het voor
zitterschap vindt plaats aan het
slot van de algemene vergade-
ring-toogdag, die de C.H.U. op
vrijdag 18 en zaterdag 19 maart
en Zeeland zal houden.
De nieuwe voorzitter van de
unie, drs Tilanus, is 55 jaar. Hij
is een zoon van wijlen dr. Tila
nus. Hij is sinds 1963 lid van
de tweede kamer. Na zijn studie
was hij huisarts in Den Haag en
Voorburg. Daarna werd hij direc
teur van de stichting Gelderland
voor maatschappelijk werk. Hij
is ook voorzitter van de gene
rale diakonale raad der her
vormde kerk en voorzitter van
enige commissies op het gebied
van volksgezondheid en maat
schappelijk werk der C.H.U.
Bij de stemming in de unie
raad kreeg drs Tilanus 39 van
de 51 uitgebrachte stemmen.
tiviteit" bedreven en getracht de
volksrepubliek Hongarije geeste
lijke schade te berokkenen.
In de arrestaties en veroordelin
gen ziet men ook een waarschu
wing aan het adres van hen, die
min of meer openlijk de jongere
economische maatregelen van de
Hongaarse regering heben gekriti
seerd. Zoals bekend hebben deze
geleid tot bepaalde prijsverhogin
gen hetgeen «iftev redenheid ver
wekte.
(Adv.)!
In het proces tegen de Indone
sische vakbondsleider Njono heeft
diens advocate, de uit Nederland
afkomstige mevrouw Soenito
Heyligers. zaterdag in haar plei
dooi bestreden, dat de beklaagde
een komplot had gesmeed tegen de
Indonesische regering en deze met
geweld omver had willen werpen.
Niets van deze aard was volgens
haar gebleken tijdens het getuigen
verhoor in deze zaak, de eerste
van een reeks processen tegen de
veronderstelde leiders van de mis
lukte staatsgreep van de 1ste okto
ber van vorig jaar.
Mevrouw Soenito die met klem
ontkende, dat zij lid is van de Ne
derlandse C.P.N., verklaarde voor
het speciale militaire tribunaal dat
Njono, de 40-jarige voorzitter van
het communistische vakverbond
Sobsi, niet schuldig kon worden
verklaard aan het verstoren van de
veiligheid van de staat en ook niet
aan de hem ten laste gelegde sa
menzwering tot omverwerping van
de regering. De advocate sprak ze
ventig minuten.
Njono mocht zelf ook nog het
woord voeren. Terwijl me.vr. Soeni
to zich voornamelijk had beperkt
let de juridische aspecten van ae
zaak, gaf Njono gedurende een uur
een politieke uiteenzetting.
Het militaire tribunaal zal van
daag (maandag) vonnis wijzen.
Wordt Njono ter dood veroordeeld,
zoals de eis luidde, dan heeft de
verdedigster een week de tijd om
president Soekarno om gratie te
vragen.
Luidt het vonnis anders, dan is
geen beroep mogelijk. Mevrouw
Soenito was twee dagen vóór het
begin van het proces als advocate
aangewezen en klaagde er zaterdag
in de rechtszaal over, dat haar tijd
van voorbereiding veel te kort was
geweest.
Blijkens latere berichten ver
klaarde Njono o.m. dat een „raad
van generaals" onder leiding van
de minister van de defensie, gene
raals Nasoetion, vóór de staats
greep van vorig jaar de regering
wilde omverwerpen. Dit had hij
van bevoegde functionarissen ge
hoord. Hij beweeide dat de B.P.I
de centrale inlichtingendienst, en
de generale staf van het leger al-
wisten van het bestaan van de
raad. De kern werd volgens Njor.o
gevormd door zeven man, n.l. gene
raal Nasoetion, generaal Achmad
Yani, opperbevelhebber van het
leger, en de generaals Soeprapto,
Soetojo, Soeparman, Harjono en
Soekendro. Behalve generaal Na
soetion en generaal Soekendro
werden deze bij de staatsgreep
vermoord.
De deuren van paleis Soestdijk
stonden zaterdag wijd open voor
deputaties van verschillende groe
peringen uit het Nederlandse volk,
die prinses Beatrix en de heer Claus
von Amsberg gelukwensen en ge
schenken kwamen aanbieden.
Huisvrouwen, vrouwelijke stu
denten, vrouwelijke artsen, platte
landsvrouwen en padvindsters war
den in de Leuvenzal van het paleis
ontvangen door het bruidspaar, dat
daar de veelal zelfgemaakte ge
schenken in ontvangst nam.
De rij werd om half tien geopend
door de felicitatiedienst die ieder
jong paar in Nederland verrast met
'n pakket produkten van de Neder
landse industrie. Ook prinses Bea
trix ontving zo'n pakket van twee
in uniform gestoken vertegen
woordigsters van de felicitatie-
dienst.
Meisjes van een streekhuishouri-
school brachten zelfgeborduurde
place-mats mee, evenals de Neder
landse vereniging van huisvrouwen
die bijpassende servetten aanbood.
De veiligheidsdienst van het ko
ninklijk huis verraste het paar met
een koffieperculator, terwijl jeug
dige vertegenwoordigers van de ge
zamenlijke huitenlandse scholen in
Nederland 36 long drink lepels aan
boden.
Prinses Beatrix en Claus hadden
kennelijk plezier in deze invasie.
Op een ronde tafel in de Leuven
zaal pakten ze eigenhandig alle ca
deaus uit en de bewonderende en
verraste uitroepen waren niet van
de lucht.
De bond van vrouwelijke studen
ten bracht een zilveren kandelaar
met een brandende kaars mee
(..symbool van warmte en licht").
Om het voetje van de kandelaar
waren linten gestrikt in de kleu
ren van alle vrouwelijke studenten
verenigingen.
Gezellig was het onderonsje rnet
de deputaties van de vereniging
van vrouwelijke studenten uit Lei
den. „U bent altijd een actief lid
van onze vereniging geweest en wij
vinden het fantastisch dat u nu
gaat trouwen", zei de woordvoer
ster van deze deputatie. Op het ver
langlijstje van het bruidspaar had
ze gezien dat prinses Beatrix eri de
heer Von Amsber.f graag twee zil
veren kemphanen wilden hebben
als tafelversiering. Deze wens
werd door de Leidse studenten ver
vuld.
PoüofonH*»
sü®ot de rij
Twee padvindsters en een kabou
ter boden de prinses namerts het
Nederlands padvindstersgilde een
beeldje aan en daarna volgde een
afvaardiging van de Prinses Wil-
helminaschool uit Stadskanaal met
zelfgeborduurde servetten en een
tafellaken.
Een fraai kleed kreeg zij van de
bond van plattelandsvrouwen, dit
maal een exemplaar waarno aller
lei kleurige motieven uit het boe
renleven waren geborduurd.
De Vereniging va.n beroep'ssehe-
pelingen bij de zeemacht had uit
het verlanglijstje van het bruids
paar dezelfde keus'gemaakt als !e
studenten: twee zilveren kemp
hanen als tafelornament.
Het poliofonds sloof. rij :'i°t
een cadeau dat door een poüo-
patientie v/as gemaakt: t-.n ii .1
wandkleedje met abstracte motie
ven van gekleurde wol.
In de bocht van Helgoland zijn
zondagochtend in een dichte
mist de Noorse tankboot ,Anne
Mildred Broevig" en het Britse
m.s. „Pentland" met elkaar in
aanvaring gekomen. Op beide
schepen ontstond brand. Ai spoe
dig bleek dat de 42 opvarenden
van de 25.454 ton metende tank
boot van boord moesten, omdat
e-en ontploffing dreigde. Pogin
gen om de brand aan boord van
dit schip te blussen mislukten.
Deskundigen vermoedden zon
dagmiddag dat de tankboot, mede
als gevolg van de grote hoeveel
heid bluswater, spoedig zou zin
ken.
Daarentegen slaagden de der
tien opvarenden van de 876 ton
metende „Pentland" er na enkele
uren in het vuur meester te wor
den. De gezagvoerder meldde dat
er voor het vaartuig en de be
manning geen gevaar meer be-
si
stond. Men zou trachten op
eigen kracht Hamburg te berei
ken voor het laten uitvoeren van
herstelwerkzaamheden.
De noodseinen van de twee
schepen hadden een dertigtal
schepen naar de nlaats van de
aanvaring, 35. mijl ten westen
van Helgoland, gebracht. Onder
deze vaartuigen, bevonden zich
bet Belgische vrachtschip „Roo-
debeek". het Finse m.s. „Hera-
kles" en het Duitse hulpvaartuig
,.F1 10" die de opvarenden van
do „Anne Mildred Broevig" .aan
boord namen. De Noorse tank
boot was met een lading ruwe
olie op weg van de Perzische golf
naar Hamburg. De „Pentland"
heeft de Schotse plaats Leith als
thuishaven. Onder de schepen die
de brandende boten te hulp kwa
men, bevond zich ook de 8.728
ton metende „Sehie Lloyd" van
de Rotterdamse Lloyd.
Luitenant-kolonel Oentoeng,
die de leider zou zijn van de
mislukte staatsgreep van 1 ok
tober in Indonesië, zal in Dja
karta voor een speciale militai
re rechtbank terechtstaan, aldus
is van welingelichte zijde mee
gedeeld. Zijn proces zal begin
nen kort nadat het vonnis is ge
veld tegen de communistische
vakbondleider Njono, tegen wie
de doodistraf geëist.
Het blad van de Indonesische
strijdkrachten, „Angkatan Ber-
sendjata", beschuldigt China er-
Jvan een waarschuwing van de
Indonesische regering tegen „be
lediging van de militaire recht
bank waarvoor Njono terecht
staat, in de wind te slaan.
De Indonesische minister van
buitenlandse zaken, dr. Soeban-
drio, heeft bekendgemaakt, dat
burger-geïnterneerden, die niet
betrokken zijn geweest bij de
mislukte staatsgreep, weldra
vrijgelaten zullen worden, aldus
meldt „Antara". Sinds 1 oktober
zijn ongeveer 200.000 communis
ten en communistischgezinden
in Indonesië gevangengezet.
In Washington sprak de Ameri
kaanse senator Robert Kennedy,
die het regeringsbeleid inzake Viet
nam al verscheidene malen heeft
gekritiseerd, zich zaterdag uit voor
de vorming van een coalitierege
ring in Vietnam, waarin ook ver
tegenwoordigers van het „nationale
bevrijdingsfront", de politieke af
deling van de vietcong, zitting zou
den moeten hebben.
Het toewijzen aan de vietcong
van een deel van de macht en ver
antwoordelijkheid zou volgens hem
vredesonderhandelingen mogeliik
maken. Amerika moest daarnaast
bereid zijn de risico's van verkie
zingen in Vietnam te aanvaarden.
Bij de vorming van een „comprc-
misregering" zou men echter met
veel kundigheid en politieke wijs
heid te werk moeten gaan om te
voorkomen dat deelneming van de
vietcong tot overheersing van die
kant zou leiden. Elke overeenkomst
inzake Vietnam zou ook met inter
nationale waarborgen moeten wor
den verstrekt. Van beide kanten
zouden concessies moeten worden
gedaan.
Senator Stuart Symington, een
voormalig minister van de lucht
macht, protesteerde zaterdagavond
in een rapport naar aanleiding van
een recent tiendaags inspectiebe
zoek dat hij aan Vietnam bracht,
tegen de „bijna ongelofelijke doel-
beperkingen" die naar zijn zeggen
de boven Noord-Vietnam opereren
de Amerikaanse vliegtuigen zijn op
gelegd. De luchtaanvallen op het
noorden waren volgens hem on
doeltreffend. De huidige doelen, be
perkt tot bruggen, wegen en be
voorradingsroutes zoals hij zei, wa
ren het riskeren van Amerikaanse
piloten en hun toestellen niet
waard.
Toestemming moest worden ge
geven voor aanvallen op „milfalre
doelen als elektriciteitscentrales,
olie-opslagplaatsen, havens enz.",
aldus Symington.
Een 20-tal Amerikaanse schrij
vers, onder wie Robert Lowell en
Horman Mailer, heeft zondagavond
in New York een bijeenkomst ge
organiseerd om uiting te geven aan
een „diepe bezorgdheid over de
steeds gevaarlijker ontwikkeling
van de oorlog in Vietnam en aan
de overtuiging dat men onverwijld
moet overgaan tot onderhandelin
gen ter regeling van het conflict''.
De deelnemers lazen voor uit eigen
werk in verband met de strijd in
Vietnam. Toneelspelers droegen
passages voor uit de bijbel en stuk
ken uit het werk van Ber'old
Brecht; Sean O'Casey en Mark
Twain. Talrijke Europese schrij
vers. onder wie Graham Greene, J.
P. Sartre en Simone de Beauvoir
hadden hun steun aan de actie be
tuigd.
De voorzitter van het organise
rende comité, Oscar Sachs, deelde
mee dat in mei te New York een
internationale conferentie zal wor
den gehouden van schrijvers die
zich betrokken vóelen bij het con
flict in Vietnam.
