Gemeenteraad van Axel
Groninger scholier aan een zeldzaam
voorkomende influenza overleden
DE VRIJE ZEEUW
Pagina 3
Wet op de
Chileense koper
industrie
afgekondigd
de fijne dropbonbonlekker en... goed voor u!
Pupillen van internaat naar huis
prrmmmr» iïjt r»c
HF LI KOPTE R
OonSetdag 27 januari 1966
Vergadering van
dinsdag 25 januari 1966.
Aanwezig:
Voorzitter: M. K. van Dijke,
burgemeester.
Secretaris: P. G. v. d. Bosse,
gemeentesecretaris.
Wethouders: M. L. M. IJse-
baert en C. van Bendegem.
Leden: mevr. Folkersma
Staal en de heren P. J. van Ben
degem, P. Dekker, J. den Doel-
der, A. H. van der Lee, J. van
Lui.ik, E. Maas, D. J. Oggel, J.
Vink en A. de Waard.
Afwezig met kennisgeving de
heer K. Hamelink.
De voorzitter opent de verga
dering met het uitspreken van
het ambtsgebed.
De voorzitter deelt mede geen
nieuwjaarsrede te houden daar
uit het jaaroverzicht voldoende
inzicht in de gemeentelijke za
ken wordt gegeven.
Toch wil hij allen nog een
voorspoedig 1966 toewensen. Hij
sprak de hoop uit dat de raad
ook dit jaar weer de kracht zal
kunnen vinden voor de gemeen
te te kunnen werken.
De heer P. J. van Bendegem
spreekt als oudste raadslid de
hoop uit dat 1966 voor Axel een
goed jaar zal zijn en dat men in
goede samenwerking zal kunnen
arbeiden in het belang van Axel.
CENTRALE
ANTENNE-INSTALLATIES
De heer A. de Waard heeft
vreemd opgekeken toen hij dit
voorstel zag. HÜ leefde in de
overtuiging dat bij het bedrag
dat interti.id was gevoteerd ook
was voorzien voor het tweede
t.v.-net.
De heer E. Maas vraagt uit
welke middelen dit moet wor
den gevoteerd.
Wethouder C. van Bendegem
wijst erop dat reeds in het over
leg om tot de bouw van de ratio-
woningen te komen, deze anten
ne in bespreking is gebracht.
Toen was men met het tweede
net nog niet zover. De kosten
moeten worden gedekt door een
kleine huurverhoging.
Het voorstel wordt aangeno
men.
EXPLOITATIEPLAN
OUDEWIJK
De heer D. J. Oggel vraagt of
dit plan niet kan worden samen
gevoegd met plan-West. Het ver
schil in grondprijs is wel bijzon
der groot.
De voorzitter zegt dat het niet
mogelijk is deze plannen te com
bineren. Voor dit plan wordt een
rijksbijdrage van 80 verwacht.
De gronden komen in de binnen
stad en zullen worden gebruikt
voor kantóren en winkels. Hier
voor is de prijs altijd hoger.
Hierna wordt dit voorstel aan
genomen.
SLUITINGSUUR
De heer P. Dekker kan ak
koord gaan met het voorstel,
maar zag er graag aan toege
voegd dat na 23.30 geen muziek
meer mag worden gemaakt.
De heren D. J. Oggel en P. J.
van Bendegem sluiten zich bij
de heer Dekker aan.
De voorzitter zegt toe het ver
zoek in overweging te zullen
nemen, waarna het voorstel
wordt aangenomen.
ONTEIGENING
SCHUUR MET ERF
De heer Oggel zegt dat het
hem bekend is dat in het eerste
plan tot onteigening lange tijd
is geprobeerd om tot een verge
lijk te komen. Is hier ook wel
alles geprobeerd? Men moet niet
te snel tot onteigening overgaan.
Wethouder C. van Bendegem:
Er zijn nu drie voorstellen tot
onteigening, maar bij de vele
aankopen in de loop der jaren
is toch zeker wel gebleken dat
wij steeds heben getracht door
onderhandelen tot een vergelijk
te komen. Ook hier bleek een
akkoord niet mogelijk en nu
moeten wij het op deze manier
afmaken.
PRECARIORECHTEN
De heer Oggel constateert dat
hier een voorstel ligt zoals bij
de begrotingsbehandeling is be
sproken. Voor het ophangen van
een automaat staat een bedrag
van 25. Deze automaten zijn
veelal voor sigaretten. Op dit
artikel zit voor de winkelier een
lage winst; daarom zou spreker
dit bedrag willen verminderen
tot 10. Verder vraagt hij of het
niet mogelijk is vrijstelling van
betaling te doen plaatsvinden
wanneer de grond aan de ge
meente is afgestaan.
Wethouder IJsebaert zegt dat
er ook automaten voor andere
artikelen hangen, o.a. snoep,
kousen en zo meer. Gronden die
beneden kostprijs zijn verkre
gen, zijn vaak door het werk
dat er aan is gedaan, nog niet
zo goedkoop voor de gemeente.
De heer P. J. van Bendegem
wil voor grond voor een fictief
bedrag ontheffing geven.
Wethouder IJsebaert doet de
toezegging dat de suggestie in
overweging zal worden geno
men, waarna het voorstel wordt
aangenomen.
BEGROTINGSWIJZIGING
De heer Oggel vraagt hoe het
!-omt dat die uitkering uit het
gemeentefonds tegenvalt. Ver
der vraagt hij hoe het mogelijk
is dat de kosten hoger zijn dan
zij zijn geraamd? Is dit een ge-
vólg van verkeerde schattingen?
lisfct toe
dat de uitkering uit het gemeen
tefonds lager is dan werd ge
pland, doordat het inwonertal
lager is dan werd verwacht. Dat
de kosten hoger zijn dan is ge
raamd, ligt voor een groot deel
aan stijging van loon en sociale
kosten.
DE HERINDELING
Bij het laatste punt, de her
indeling gaan de sluizen der
welsprekendheid wagenwijd
open.
De heer Van der Lee is de eer
ste spreker.
Naast een aandrang uit het
parlement om te komen tot op
heffing van een aantal kleinere
gemeenten bestond er op ver
schillende plaatsen reeds een be
hoefte te komen tot een vorm
van samenwerking tussen ge
meenten in de kanaalzone ten
einde de komende ontwikkeling
in goede banen te leiden.
Daarnaast bestond bij de ge
meente Terneuzen een behoefte
tot uitbreiding van het grondge
bied om plaats te kunnen bieden
aan nieuwe vestigingen.
Dat deze zaken gelijktijdig aan
de ofde werden gesteld, had tot
gevolg dat de stichting van een
kanaalschap voor de zuidelijke
gemeenten aan het kanaal Gent
Terneuzen geen goedkeuring
kon verkrijgen.
Hierna volgde een voorstel
van G. S. om aan Terneuzen
grote gebieden toe te voegen van
omliggende gemeenten. De kom
van Zaamslag werd bij Axel ge
voegd en Sas van Gent met
Westdorpe en Philippine moch
ten dan als één gemeente ook
nog meespelen in de kanaalzone.
Aan een aantal bezwaren
wordt in het laatste plan tege
moetgekomen.
Een samenvoeging van een zo
groot aantal gemeenten mag een
unicum worden genoemd. Wil dit
experiment slagen, dan zal ieder
een hieraan loyaal moeten me
dewerken.
Een belangrijke uiting van een
loyale opvatting van de fusie-
gedachte zal zijn: het geven van
een nieuwe naam aa de midden
gemeente. Men kan wel zeggen
dat dit onpraktisch is, maar ik
wil er op aandringen dat de raad
van Axel zich uitspreekt voor
het geven van een nieuwe naam
aan te creëren nieuwe gemeen
te.
Hierdoor zal de bevolking der
samenstellende delen begrip
voor het karakter van de nieuwe
gemeente worden gevonden.
De service-verlening aan het
publiek zal niet geringer mogen
worden. In dit verband denk ik
aan de stichting van hulpsecre
tarieën in de grote kernen en
ambulante voor de kelinere.
Wellicht ware te overwegen
dit.in de wet op te nemen om dit
veilig te stellen.
Samenvattend, aldus de heer
Van der Lee, wil ik mij mede na
mens mijn fraktiegenoot akkoord
verklaren met het plan tot sa
menvoeging en daarbij de vol
gende punten nog even aanstip
pen.
Bij de uitvoering zal steeds de
samenvoegingsgedachte voorop
moeten staan.
2. Laat Koewacht zelf beslissen;
3. Een nieuwe naam dient aan
de nieuwe middengemeente
te worden gegeven;
4. De service-verlening aan het
publiek mag niet achteruit
gaan;
5. Financiële positie van ambte
naren en personeel mag niet
worden aangepast.
Volgens de heer Oggel is er in
veel gevallen sprake van een
misverstand, daar de „man in
the street" van oordeel is dat
„Axel wordt weggegeven" of dat
„Axel wordt verkocht".
In mijn verder betoog wil ik
aantonen dat de fusiegedachte
het belang van Axel bevordert.
Terwijl dit iets heel anders is
dan de idee van toevoeging aan
een of meer andere gemeenten.
Om het voorstel van B. W.
te beoordelen, komen de vier
daarin genoemde punten naar
voren:
Punt I: Voor de middenge
meente is het een belang dat deze
begrensd wordt door twee ster
ke nabuurgemeenten.
De nieuwe gemeente Honte-
nisse wordt door G. S. betiteld
als agrarisch. In dat geval zou
het westelijk gedeelte van de
„kop van Ossenisse" bij de mid
dengemeente dienen te worden
gevoegd, daar uit recente publi-
katies blijkt dat men hier indus
triële voornemens koestert.
Punt II: Met de door B. W.
genoemde argumenten om Koe
wacht bij de middengemeente te
voegen, kan ik instemmen.
Punt III: Dit punt vormt één
geheel met punt 4 en deze vor
men het kernpunt waar het ge
heel om draait. Hierin wijkt het
voorstel van G. S. principieel af
van onze oorspronkelijke opzet.
Bij de hearing liet onze raad
een positief geluid horen, dat
niet voor tweeërlei uitleg vat
baar was. We hebben getracht
de zaken groot te zien, zonder
opoffering van de belangen van
Axel.
Het positieve geluid dat we
deden horen was gebaseerd op
de fusiegedachte en niet op de
idee dat de samen te voegen ge
meenten zullen worden toege
voegd aan een der deelnemers.
Tegen de naam Terneuzen
pleiten verschillende bezwaren:
Terneuzen brengt slechts een
minderheid aan bevolking in, n.l.
19.000 van de 45.000 inwoners.
De naam „Terneuzen" bete
kent „op de neus", d.i. op de
vooruitstekende punt in de
Schelde. Het kan ook afgeleid
zijn van „ter nesse", d.i. „op het
buitendijkse land", dus op het
schor. Deze naam duidt dus een
klein onderdeel, in feite slechts
een uitstekende punt van het ge
heel betrokken gebied aan en
doet aan het totaal van de grote
gemeente geen recht wedervaren
Het huidige Terneuzen heeft
zijn bestaan aan Axel en zijn
voortbestaan en opbloei aan
Gent te danken.
De naam „Terneuzen" is in
andere talen zeer moeilijk uit te
spreken. Als bestaande namen
zouden in de eerste plaats in
aanmerking komen Axel en
Biervliet. De heer Oggel pleit
hier o.m. voor een naam als
Steeland of Eurostad.
We dienen ons te realiseren
dat de vorming van een grote
gemeente niet kostenverlagend
zal werken. Er zal voor de diens
ten die in deze gemeente wor
den uitgeoefend, een decentrali
satie moeten plaatsvinden, daar
in de bestaande woonkernen
bijv. voorzieningen in de vorm
van hulpsecretarieën, brand
weer e.d. moeten blijven be
staan.
Als resultaat van deze be
schouwing wil ik voorstellen om
aan het voorstel van B. W.
toe te voegen:
een memorandum te doen sa
menstellen en dit op ruime
schaal toe te zenden aan allen
die bij de beslissing hierover
betrokken zijn, in welk memo
randum:
1. de fusiegedachte nog eens
extra wordt benadrukt;
2. een indicatie wordt gegeven
voor de naam der nieuwe
gemeente;
3. de hulp der overheid wordt
ingeroepen voor de planning
der onderscheiden diensten
en funkties in de nieuwe ge
meente.
De heer P. J. van Bendegem
zegt dat de C. H.-raadsfractie zich
er tegen uitgesproken:
le. Omdat de ene gemeente zich
niet het recht van de andere ge
meente mag toeëigenen.
2e. Zijn wij tegen de herinde
ling, omdat wij niet voor concen
tratie zijn. En als men dit woord
in 't Nederlands vertaald, bete
kent dit: vereniging van al het
gezag in handen van één of wei
nige personen;
3e. Omdat wij niet voelen voor
een voogd die over ons ge
steld wordt om ons te bevoogden.
Wij hebben in het verleden toch
getoond dat wij mans genoeg zijn
om zelf Axe Ite besturen.
B. en W. spreken over de pun
ten: totaliteit, grensverschillen,
fusiegedacht en over het woord
Naam, doch dan met een hoofd
letter, maar het is nu volgens ons
allemaal mosterd na de maaltijd,
omdat de meerderheid van Axels
raad zich al heeft uitgesproken te
willen worden opgelost in één
grotere eenheid, daarom helpt er
geen tegen krabbelen meer aan.
Wij blijven als C. H.-raads
fractie tegen herindeling.
De heer Van Luijk zegt dat,
toen het voorstel om een mid
dengemeente te vormen naar
voren kwam, hij bezwaren had.
Dat in het voorstel van G. S. vijf
inplaats van drie gemeenten
worden genoemd, is niet zo erg,
ook niet dat Koewacht bij Hulst
zal komen.
Een fusie van tien gemeenten
tot één grote gemeente is goed
te keuren. Maar negen gemeen
ten toe te voegen aan Terneu
zen, dat gaat niet op.
De heer Maas sluit zich aan
bij wat de heren Van der Lee,
Oggel en Van Luijk hebben ge
zegd.
Mevr. FolkersmaStaal zegt dat
de fractie van de P. v. d. A. er vóór
is dat er een gemeente ontstaat,
die de moderne taken aan kan en
in staat is vorm en inhoud te geven
aan aangepaste begrippen zoals
„goed wonen" en leven. De ge
dachte van herindeling is niet
nieuw. En ook in ons gebied is men
achter de schermen al lang aan het
touwtrekken. Maar ik meen toch
wel te kunnen stellen, dat Axel
hier niet mee is begonnen.
Zodoende zijn er eerst voorstel
len gekomen, die niemand bevre
digden, behalve dan de gemeente
die grote gebieden voor industria
lisatie kreeg toegewezen. En al
pratende -zijn de gedachten geëvo
lueerd en zijn wij gegroeid naar een
grote éénheid, zoals thans wordt
voorgesteld.
En men komt tot het inzicht, dat
herindeling in gedeelten het werk
zal blijken te zijn van de zachte
heelmeester, die als regel stinken
de wonden nalaat. Daarom juichen
wij toe, wat B. en W. tot hiertoe
hebben gedaan. Wij zijn er van
overtuigd, dat de nu voorgestelde
samenvoeging van gemeenten de
nodige rust zal brengen in ons ge
bied dat zovele kansen zal krijgen.
Wij hebben niets toe te voegen
aan het pre-advies van B en \V
Wij zijn voor het plan in zijn tota
liteit en wij zijn voor de fusie van
gemeenten om tot de vorming van
een grote middengemeente te ko
men. De overwegingen tot dit
standpunt heb ik reeds gedeeltehjk
gezegd, maar zij is tot stand ge
komen omdat wij begaan zijn met
de werkers, die wij een goed leef
klimaat willen geven in een gebied
waarin het ook mogelijk zal zijn
met een verantwoorde planologi
sche opzet te komen.
Daarom zijn wij ervoor. Er zal
natuurlijk na de totstandkoming
van de nieuwe gemeenten nog wel
wat te regelen overblijven, maar
dat zal ook kunnen, als wii de idee
van samenwerken trouw blijven
De voorzitter is erkentelijk nu
blijkt dat de raad voorstander
is van één grote middengemeen
te, met uitzondering dan van de
C.H.U.-fractie. Wij zijn blij dat
in grote lijnen het voorstei van
Axel is overgenomen. Axel is
buiten de kanaalzone geplaatst
en daarom zijn wij gekomen met
het plan van één middenge
meente. Aan de grote opzet zijn
zeker bezwaren verbonden,
maar de voordelen zullen deze
overtreffen. Dat de middenge
meente wordt geflankeerd door
twee grote gemeenten, is nood
zakelijk. Hierbij denk ik in de
eerste plaats aan de bescher
ming bevolking, de brandweer
en de geneeskundige verzorging.
De naam spreekt bij de voor
zitter persoonlijk niet zo'n grote
rol, maar bij de fusie zal zeker
een nieuwe naam passen. De
heer Oggel was in zijn woorden
tegenstrijdig; geen Terneuzen,
maar wel noemde hij Axel en
Biervliet. Er zal door vergroting
van de gemeenten naar gestreefd
moeten worden aan de bevol
king een goede service te blijven
geven. Het toezichthoudend or
gaan zal moeten zorgen dat elk
deel van de gemeente aan zijn
trekken komt.
De C.H.U.-fractie is tegen,
maar aan de herindeling kunnen
wij niet ontkomen. Wij moeten
hier onze positie zo goed moge
lijk bepalen.
Dat de heer Van Luijk zijn
bezwaren wil laten varen, stelt
spreker op prijs. Wanneer een
en ander etappegewijs was ge
beurd, was het minder gemak
kelijk gegaan. Nu kunnen wij
de zaak in zijn totaliteit bekij
ken. Wij hopen dat de bevolking
met dit plan gelukkig zal zijn
en dat er een goed leefklimaat
zal komen.
In tweede instantie zegt de
heer Van der Lee het idee van
de heer Oggel om een memo
randum samen te stellen te kun
nen steunen. Het is toch nuttig
dat zij die de beslissing moeten
nemen, weten hoe het standpunt
van de raad van Axel is.
De heer Oggel doet het voor
stel een memorandum op te stel
len. Van de bestaande namen
heeft spreker Axel en Biervliet
genoemd, omdat dit oude namen
zijn. Maar bij de historische na
men komen Eurostad en Stee
land het meest in aanmerking.
Het memorandum zal aan alle
belanghebbenden moeten wor
den gezonden, zodat zij kennis
kunnen nemen dat het een fusie
gedachte is en geen toevoeging.
De voorzitter zegt dat het col
lege bereid is een memorandum
samen te stellen en dat een
naam in beraad zal worden ge
nomen.
Wij hopen dat Axel tot in leng
te van dagen zal blijven bestaan
als mooie woonkern. Spreker
stelt vast dat de overgrote meer
derheid van de Taad achter het
prea-advies staat..
RONDVRAAG
De heer Oggel zegt dat er een
kleuterleidster door de raad is
benoemd, maar door het lange
tijdsbestek is dit niet doorge
gaan. Is het niet mogelijk deze
benoemingen op een andere wij
ze tot stand te doen komen? Als
men op een raadsvergadering
moet wachten, vraagt dit altijd
een lange tijd.
De heer Vink zegt dat langs
de Kinderdijk drie nieuwe bun
galows zijn gebouwd. Was het
niet beter geweest deze ergens
anders te bouwen? Er is zoveel
andere mooie bouwgrond.
De voorzitter sluit de verga
dering met het uitspreken van
het dankgebed.
VERKIEZING OM EEN
LAGERHUISZETEL
Londen: V.l.n.r.: Toby Jesse l
(conservatief), Richard Gatt
(onafhankelijk Labour) en J. L.
McNamara (Labour) zijn dtrie
van de zes kandidaten voor één
lagerhuiszetel, waarvoor het
noordelijke stadsdeel van Hull
vandaag naar de stembus gaat.
Mocht Labour de verkiezing ver
liezen dan bedraagt de meerder
heid in het lagerhuis nog slechts
één zetel.
GEMEENTE BAARN
BEREIDT ZICH VOOR
OP DE ONDERTROUW
Baarn: Het gemeentehuis wordt
opgeknapt in verband met de
ondertrouwvan prinses Beatrix
en de heer Claus von Amsberg.
Zo eijn ondermeer de fraaie
teakhouten deuren afgekrabt om
een verse laklaag op te brengen.
Bovendien wordt nieuw hang
en sluitwerk aangebracht.
Dinsdag is de Chileense wet
voor de koperindustrie van
kracht geworden idoor afkondi
ging in de staatscourant.
Krachtens de wet kan de Chi
leense staat deelnemen in buiten
landse (Amerikaanse) koper
maatschappijen die in het land
werkzaam zijn. Het doel is de
koperproduktie in vijf jaar te
verdubbelen tot 600.000 ton per
jaar. Met name kan die staat een
belang nemen van 51 procent in
de kopermijn van Braden Copper,
een dochtermaatschappij van
Kennecott, in El Teniente en een
belang van 25 procent in de mijn
van de Cerro Corporation in Lo
Blanco. Bovendien zal de staat t'n
belang krijgen van 33 procent in
de maatschappijen die in de toe
komst de Chileense Anaconda-
onderneming zullen vormen.
Krachtens de wet wordt een Chi
leense kopermaatschappij opge
richt, de Corporacian del Cobre,
voor produktie en afzet van het
metaal. In de wet worden verder
de irechten en de voordelen vast
gesteld die buitenlandse inves
teerders genieten en wordt be
paald op welke wijze de koper-
ondernemingen zullen deelnemen
aan de economische en sociale
ontwikkeling van de gebieden
waar zij werkzaam, zijn.
In de wetstekst is tenslotte be
paald dat de Chileense president
in geval van verstoring 'der inter
nationale markt of van oorlog een
monopolie in het leven kan roe
pen voor de verkoop van koper
aan het buitenland.
''Adv.)
In Groningen is ce veertienjarige
middelbare scholier Sjoerd Pijl vrij
plotseling overleden aan een zeld
zaam voorkomende complicatie van
influenza. De overige dertig jon
gens van het internaat en huis-
AM 7*1*3*5: IWSTJ
Een helikonter van de vliegbasis
Leeuwarden is woensdagmiddag in
actie geweest om drie zeelieden die
in de branding van Terschelling
uit een omgeslagen sloep waren
gevallen, te redden.
De drie zeelieden, een Rus en
twee Duitsers, waren met 'n sloep
van de sleepboot ..Danzig" van de
rederij Bugsir uit Borkutn op weg
naar het enige dagen geleden ge
strande Russische schip „Doka",
dat nog steeds vastzit "bij paal 12.
Ongeveer tweehonderd meter
van het strand sloeg de sloep om.
De zeelieden konden zich aan de
boot vasthouden, totdat de heli
kopter hulp kwam bieden De
sleepboot „Holland", die eveneens
ter plaatse was, had de vliegbasis
Leeuwarden gewaarschuwd. Zes
minuten na de waarschuwing arri
veerde de helikopter, die binnen
twintig minuten de drie mannen
uit het water op het droge bracht.
werkinstituut Wiimenga aan de
Rijksstraatweg te Haren zijn gis
teren door de directie van het in
stituut voor een week naar huis
gezonden om uitbreiding van de
ziekte te voorkomen.
Sjoerd Pijl werd maandagmiddag
op school onwel. Dinsdag had hij
hoge koorts en de arts die werd
geraadpleegd, achtte overbrengen
naar een diaconessenhuis nood
zakelijk. Daar is de jongeman
maandagavond overleden aan een
kwaadaardige "longontsteking,
voortgekomen uit griep. De ouders
van Sjoerd Pijl wonen in Thailand.
Daar is de heer Pijl werkzaam bij
een grote oliemaatschappij. Ze zijn
telegrafisch op de hoogte gesteld.
De geneeskundig inspecteur van
de volksgezondheid dokter R Man-
tingh deelde mee, dat men voorals
nog aanneemt dat het hier een in
cidenteel influenzageval betreft. Fr
zijn geen aanwijzingen voor dat het
hier een begin van een epidemie
aangaat. Dr. Mantingh heeft een
enquête gehouden onder de huis
artsen in ziin district en kwam tot
de bevinding dat er op dit punt
niets te signaleren valt. Hij deelde
mee dat men in elk geval de waak
zaamheid zal verhogen, opdat als
het wèl het geval mocht zijn, men
onmiddellijk waarschuwingen kan
laten uitgaan.
