Lancering Gemini-6 mislukt
Schippersgezin van vijf
personen op IJselmeer
omgekomen
President De Gaulle deed
een beroep op Franse volk
SCHIRRA EN STAFFORD
ONGEDEERD
PRESIDENT SOEKARNO WERKTE
MEE AAN PUTSCH VAN SEPTEMBER
SOEKARNO: „ONTSLA MIJ ALS U
HET NIET MET MIJ EENS BENT"
HET WEER
Maandag 13 Dinsdag 14 december 1965
22e Jaargang No. 658$/
WOENSDAG WAARSCHIJNLIJK
NIEUWE POGING
Weinig gevaar
Ruïmterecord voor
bemanning de
„Gemini-7"
Vlammen
en rook
Verheugd
HOE NEDERLAND
STEMDE
Waarnemers van Indonesische zaken
De berechting
vn Indonesische
opstandelingen
„Objectieve
werkelijkheid"
HITTEGOLF
IN BRAZILIË
Al vele slachtoffers
VRAAGSTUK
GEORGANISEERDEN-
ONGEORGANISEERDEN
ONOPGELOST
MERKWAARDIGE
KEUZE....
Niet
ondergeschikt
„Rampzalig
partijsysteem"
Economische
moeilijkheden
De IVIaas zakt
„Wegwerpvaten" gaan
probleem opleveren
China beschuldigt Indiërs
van grensschending
Weerbericht
Hoogwater
Zon- en
Maanstanden
Tijdelijk opklaringen
Frankering bij abonnement: TERNEUZEN
Directeur-Hoofdredacteur: I. van de Sande
Redactie- en
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon: 01150 2073
Gironummer: 38150
Abonnementsprijs f 6,60 per kwartaal; per
maand ƒ2,20; per week 53 ct. Losse nrs 11 ct.
DE VRIJE ZEEUW
1,
Uitgeefster N.V. v/h Firma P. J. van de Sande te 'Terneuzen
Advertentieprijs per mm 16 ct; minimum per
advertentie ƒ2,40.
Rubriek „Kleine Advertenties" (géén handels-
advertenties) 5 regels 1,10. Iedere regel meer
22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of „Adres
Bureau van dit Blad" 20 cent verhoging.
Inzending advertenties uiterlijk tot n.m. 2 uur.
Voor het gecomb. maandag/dinsdag-nummer
tot 10 uur voormiddag.
De lancering van de Gemini-zes
met aan boord Walter Schirra en
Tom Stafford is mislukt. Op het
vastgestelde tijdstip zondag om
15.54 uur Nederlandse tijd, zag
men wel een enorme wolk van
grijze en oranje rook, maar de
raket kwam niet van haar plaats.
De motoren sloegen automatisch
af. De ruimtevaarders bleven onge
deerd.
De lancering is nu tot donderdag
uitgesteld. De ruimtevaarders Bor-
man en Lovell, die op het moment
van de start boven Kaap Kenned.,'
waren, meldden dat zij de raket
motoren van de Gemini-6 zagen
ontsteken en toen doven.
De dertig meter lange raket is'
rechtop gebleven.
Schirra en Stafford konden hun
cabine pas verlaten, toen de stel
lage met de lift weer was aange
bracht.
De N.A.S.A. wijst erop, dat
ruimtevaarders niet snel gevaar
De ruimtevaarders Frank Bor-
man en James Lovell hebben
zondagavond om 19.26 uur Ne
derlandse tijd het wereldrecord
in de ruimte op hun naam_ ge
bracht met 190 uur en 56 minu
ten. Zij bevonden zich toen met
hun „Gemini-7" cabine één mi
nuut langer in de ruimte dan
hun collega's Gordon Cooper en
Charles Conrad met de „Gemini-
5" daar hebben doorgebracht.
De „Gemini-7" zal in totaal
329 uur en 30 minuten om de
aarde blijven cirkelen. Vandaag
zullen zij het persoonlijk record
van Cooper die reeds twee
maal in dg ruimte was slaan
als zij 225 uur en 16 minuten
ronddraaien.
Als le vlucht geheel wordt
volbracht, zullen de Verenigde
Staten met 1298 uur en 48 minu
ten de meeste ruimte-uren heb
ben, evenals het grootste aantal
omwentelingen (206) en de
grootste in de ruimte afgelegde
afstand (9.170.000 kilometer).
lopen bij mislukte lanceringen. Zij
kunnen in ernstige gevallen auto
matisch uit hun cabine worden ge
schoten, zoals piloten van straal
jagers. Zij komen dan aan een val
scherm neer. Gebeurt er een onge
luk tussen de 50ste en de 100ste
seconde na de ontsteking van de
raket, dan worden zij met cabine
en al weggeschoten. Door middel
van remraketten en parachutes is
een zachte landing dan eveneens
verzekerd. Na die periode kan met
de cabine een normale landing
worden uitgevoerd.
Miljoenen televisiekijkers in de
Verenigde Staten hebben gezien
hoe de bijna 30 meter hoge raket
met de Gemini-0-cabine op het
juiste moment vlammen en rook
uitbraakte, maar niet van de grond
kwam.
Als vermoedelijke oorzaak van
de mislukking heeft de N.A.S.A.
een verkeerde verbinding in de be
drading genoemd.
Dr. George Mtiller, één van d"
leiders van bet project, zei op een
persconferentie dat men nog naar
de juiste oorzaak zoekt. Een ande
re functionaris zei dat een elektri
sche plug in het verkeerd functio
nerende deel de verbinding verbrak
en op deze wijze de brandstoftoe
voer in de raket onderbrak, of-
scheen er met de raket niets aan
de hand was.
Moeilijk hadden de mannen in
de cabine het, vooral Walter Schir
ra, die in enkele ogenblikken moest
beslissen of hij een handle naast
zich zou overhalen, waardoor de
cabine van de raket zou worden
geschoten. Schirra besloot te wach
ten en daaraan is het danken dat
een tweede poging donderdag kan
doorgaan. Had Schirra de handle
overgehaald en was de cabine van
de raket weggeschoten, dan zou
het niet mogelijk zijn geweest alles
weer tijdig gereed te krijgen.
Waren de motoren niet gestopt,
dan was volgens dr. Miiller een
explosie zeer waarschijnlijk ge
weest.
Toen Schirra later werd meege
deeld dat de plug eruit was geval
len zei hij: „Dergelijke dingen ge
beuren. Het zou iedereen kunnen
overkomen". Schirra toonde zich
verheugd dat donderdag opnieuw
een poging zal worden gedaan.
President Johnson heeft na de
mislukking een verklaring uitge
geven waarin hij de ruimtevaarders
en technici prijst om hun moed en
zegt dat hun optreden de teleur
stelling over de mislukking teniet
doet.
Deskundigen van de N.A.S.A.
hebben zondagavond gezegd dat de
lancering van de Gemini-6 mogelijk
nog vóór dondeTdag zal kunnen
geschieden. Als alles nu vlot ver
loopt, zou men wellicht dinsdag
met de voorbereidingen gereed
kunnen zijn. De lancering zou dan
mogelijk woensdagochtend plaats
hebben.
Nederland heeft zich van stem
ming onthouden, toen in de be-
heerschapscommissie van de
V.N.-assemblée werd gestemd
over een resolutie, waarin Zuid-
Af rika wordt uitgenodigd alle
militaire installaties in Zud-West-
Afrika op te heffen.
De uitslag was 83 stemmen
voor, 2 tegen (Zuid-Af rika en
Portugal), bij 15 onthoudingen.
Ook bij de afzonderlijke stem
ming over de passage waarin ge
vraagd wordt de levering van
Zuid-Afrika te staken, onthield
Nederland zich. Tegen stemden
hier, behalve Zuid-Afrika en Por
tugal, ook België, Frankrijk en
de Verenigde Staten.
Tijdens een vliegende storm is in
de nacht van woensdag op donder
dag het 232 ton metende Kamper
binnenvaartschip „Elisabeth" van
de firma Mandemaker uit Kampen,
vergaan. De vijf opvarenden, man,
vrouw en drie kinderen zijn daarbij
om het leven gekomen.
Het zijn de in 1926 geboren
schipper Arend Mandemaker, zijn
in 1937 geboren echtgenote Geer-
truida Speksnijder en de drie kin
deren Elizabeth Gerdina (11), Jo
hanna Wilhelmina (9) en het zoon
tje Gerrit (2). Het stoffelijk over
schot van de schippersvrouw is
nabij Stavoren aangespoeld, even
als wrakhout, o.a. een boordplank
met daarop de naam van het schip
W"J werd een enorme rookwolk
■■aargenomen, doch de Titan II-
raket met de Gemini-6 capsule
bleef onwrikbaar op haar plaats.
De Washington Post schrijft, dat
verscheidene zeer bekwame waar
nemers van Indonesische zaken
thans tot de conclusie komen, dat
de putsch van 30 september, waar
bij vijf generaals vermoord wer
den, een samenzwering was waar
aan president Soekarno zelf deel
nam.
Het blad zegt woordelijk:
„Volgens e;n bericht distanci-
eerde Soekarno zich van de putsch
die ten doel had het leger als
factor uit te schakelen toen hij
vernam dat generaal Nasoetion de
dans ontsprongen was en niet ver
moord werd. Dit zou kunnen ver
klaren waarom de communisten de
putsch op touw zetten en verder
waarom de president node de com
munistische partij wilde incrimine-
ren. Het feit, dat Soekarno zich
thans tegen de communisten keert
kan een aanwijzing zijn, dat hij
niet langer weerstand kan bieden
aan de door het leger uitgeoefende
druk. Als deze verklaring der ge
beurtenissen juist is, betekent dit,
dat Soekarno feitelijk een gevange
ne van het leger is, dat hem ge
bruikt om vanachter de schermen
zijn eigen bewind te wettigen. De
politicus Soekarno zou wel eens
het einde van zijn loopbaan be
reikt kunnen hebben en dit zou
het begin kunnen zijn van een
nieuwe fase in de Indonesische
politiek, die tenslotte zal culmine
ren in een volslagen militaire dic
tatuur", aldus de Washington Post
President Soekarno heeft rle
lcgerbewihebbM generaal-majoor
Soeharto gemachtigd te beslissen
wie terecht moet staan voor het
bijzonder militaire tribunaal dat de
deelnemers aan de mislukte staats
greep van 1 oktober zal berechten.
Dit werd zaterdag bekendgemaakt
door het blad van de Indonesische
strijdkrachten.
Het leger heeft voorts meege
deeld, dat één van de militaire
leiders van het komplot, luitenant
kolonel Oesman, is gesneuveld,
toen hij met twee andere opstandi
ge officieren majoor Rahardjo
en kapitein Soekarno en drie
burgers bij Tjemara Sewoe in de
omgeving van Bojolali in midden-
Java in een hinderlaag viel. De vijf
metgezellen van overste Oesman
kwamen ook om het leven. Volgens
het militaire commando maakten
de gesneuvelden deel uit van de
leiding van de opstandige actie in
dat gebied. Kort tevoren had hef
leger bekendgemaakt, dat Oesman
met twaalf andere officieren oneer
vol uit de militaire dienst was
ontslagen.
Soekarno verklaarde zaterdag tot
een groep afgestudeerden .van het
instituut voor de natonale defen
sie, dat er geen Indonesië meer zon
zijn, als hij het communisme zou
elimineren. Hij stelde daarbij het
communisme op één lijn met het
nnationalisme en de religie. De
ideologie van het communisme
noemde hij een „objectieve werke
lijkheid" die niet kan worden uit
geschakeld. Overigens waarschuw
de de president het leger, dat het
niet tevreden moet zijn met de
vrijwillige ontbinding van de af
delingen van dg communistische
partij in de verschillende gewesten.
Dat is alleen maar hun tactiek. Als
zij worden aangevallen, vluchten
zij, aldus Soekarno.
De eerste hittegolf van de zo
mer in Brazilië heeft in de af
gelopen tien dagen aan 52 men
sen, voor het merendeel kinde
ren, het leven gekost. In Sao
Paulo en Rio de Janeiro is ge
waarschuwd, de kinderen uit de
zon te houden. In beide steden
is een groot aantal kinderen met
ingewandsstoornissen in zieken
huizen opgenomen, al verzwakt
door ondervoeding of het eten
van bedorven voedsel. De tem
peratuur liep de afgelopen da
gen op tot 38 graden.
De commissie onder voorzit
terschap van de heer M. M. van
Hengel (centraal sociaal werk
geversverbond), die het bestuur
van de stichting van de arbeid
op 6 juni j.l. heeft ingesteld om
na te gaan welke aanvaardbare
oplossing zou kunnen worden
verkregen voor het vraagstuk
georganiseerden-ongeorganiseer-
den, is er niet in geslaagd tot
een eensluidend standpunt over
deze kwestie te komen.
Dat is vrijdagavond, nadat de
commissie voor korte tijd in Den
Haag in vergadering bijeen was
geweest, uit twee achtereenvol
gende persconferenties van ener
zijds werkgevers en midden
stand en anderzijds de werkne
mers gebleken. Het resultaat van
deze slotvergadering van de
commissie is onder meer dat zij
het bestuur van de stichting van deze materie.
„Wanneer u me niet mag en
het niet eens bent met mijn poli
tiek, ontsla me dan of zeg het
me, dan zal ik aftreden", heeft
president Soekarno zaterdag
avond gezegd in zijn paleis te
Bogor, waar hij sprak op een
slotreceptie van een conferentie
van het coördinerend orgaan
voor politieke partijen en mas
sa-organisaties. Hij veroordeelde
de arbeid niet van advies zal
dienen. Uit de notulen van de
in totaal zes vergaderingen die
de commissie-Van Hengel heeft
gehouden in opdracht van het
stichtingsbestuur zal dat bestuur
zich een indruk kunnen vormen
van de discussies en van de aan
vankelijke en later gewijzigde
standpunten van werkgevers in
Generaal De Gaulle heeft zater
dag in een tv-toespraak tot het
Franse volk verklaard, dat de
vooruitgang en de onafhankelijk
heid van Frankrijk en de vrede in
het land afhangen van de wijze
Koning Hassan de tweede van
Marokko heeft de Marokkanen
voor een merkwaardige keus ge
steld. Zij mogen namelijk kie
zen tussen „een extra klontje
suiker of een dam".
De koning zei zaterdag voor
de radio, dat hij overweegt de
prijs van de suiker omlaag te
brengen door een subsidie van
85 miljoen gulden. Hierdoor
konden de Marokkanen met
Ramadan, de vastenmaand van
de mohammedanen, een extra
klontje suiker kopen. Maar, zo
zei hij, van dit geld kunnen wij
ook een dam laten bouwen in
het gebied van Tafilalet, dat pas
door zware overstromingen is
getroffen.
De regionale autoriteiten kre
gen een week de tijd voor hun
keus. De koning zou bun besluit
respecteren, maar hoopte dat zij
de dam zouden kiezen.
waarop de Fransen hun stem op
19 december zullen uitbrengen.
„U gaat over het lot van Frank
rijk beslissen", aldus De Gaulle. De
generaal wees op de inspanning
van de staat om het land tot gro
tere economische bloei te brengen
In dit verband merkte hij op dat
de investeringen sinds 1958 ver
drievoudigd waren en op grond van
Frankrijks vijfde ontwikkelings
plan nog groter zouden worden.
De begroting was in evenwicht en
de munt onwankelbaar. Van nu al
zou daarin geen verandering ko
men.
Wat de onafhankelijkheid be
treft zei De Gaulle dat Frankrijk
niet ondergeschikt zou zijn aan
een van beide grote mogendheden,
de V.S. en de Sowjet-Unie. Als
Frankrijk aan de ene kant de
vriend en bondgenoot van Ameri
ka bleef en aan de andere kant.
alle voorbijgaande regeringen
daargelaten, meende dat het een
grote natuurlijke verwantschap en
vele gemeenschappelijke belangen
met Rusland heeft, dan betekende
dit niet dat het ondergeschiktheid,
aan een van beide aanvaardt.
In Europa werkte Frankrijk om
te komen tot economische eenwor
ding van de „zes" en het rekende
er hierbij op dat verscheidene an
dere landen eens in staat zouden
zijn tot de gemeenschap toe te
treden.
De generaal sprak ook over de
internationale toestand. Hij zei dat
het van vitaal belang is om alle
gewapende conflicten te veroor
delen en te beëindigen. En dit deed
Frankrijk, dat zelf bij geen van
deze conflicten meer betrokken
was en zijn medewerking aanbood
om aan de strijd, in het bijzonder
die in Azië, een einde te maken.
Frankrijk wil in elk geval niet be
trokken worden in een oorlog dif:
het niet wil, ook niet onder het
voorwendsel van een Europese of
atlantische integratie.
Tenslotte deed de generaal een
aanval op het rampzalige partij
systeem, waardoor tussen zijn ver
trek in 1946 en zijn terugkeer in
1958 meer dan 20 regeringen hel
bijltje er bij hadden moeten neer
leggen. Dit was het systeem van
de inflatie dat, voor het verdween,
Frapkrijk op de rand van een
bankroet had gebracht,
opnieuw de mislukte communis
tische staatsgreep, maar herhaal
de dat het communisme als ideo
logie in Indonesië niet kan wor
den uitgeroeid.
De Indonesische minister H.
A. Aziz heeft zaterdag na een
vergadering van verscheidene
ministers op het paleis van Soe
karno te Tjipanas tegengespro
ken, dat de regering drastische
financiële moeilijkheden het
hoofd heeft te bieden. Wel was
gessproken over de manier waar
op deze moeilijkheden moeten
worden opgelost.
ndonesië en Uruguay zullen
diplomatieke betrekkingen op
ambassadeursniveau aangaan, zo
heeft het Indonesische ministerie
van buitenlandse zaken zaterdag
bekend gemaakt.
De Japanse veteranenfedera-
tie zal de organisatie van Indo
nesische veteranen helpen bij de
bouw van een rehabilitatiecen
trum in Djakarta en aan Indo
nesië elektrische uitrusting voor
kankerbehandeling geven, aldus
het persbureau Aantara.
Het Indonesische leger heeft
een economisch adviseuse bij het
ministerie van buitenlandse
zaken, mevrouw Sarmel Boe-
dhiardjo, gearresteerd wegens
medeplichtigheid aan de misluk
te staatsgreep. Zij is de echtge
note van een Indonesische func
tionaris van Britse afkomst en
lid van de H.S.I., een door com
munisten beheerste organisatie
van Indonesische geleerden.
„Elisabeth, Kampen", en een ge
deelte van de roef.
Het schip moet in een vliegende
storm zijn vergaan. Het was ge
laden met suikerbieten en op weg
naar het plaatsje Vierverlaten in
de provincie Groningen. De rijks
politie te water uit Enkhuizen
zoekt naar de andere stoffelijke
resten en naar overblijfselen van
het vergane schip.
De vermoedelijke datum waarop
het schip verging leidt men af uit
de lijkschouwing die op het stof
felijk overschot van de schippers
vrouw is toegepast. De omgekomen
schipper stond er om bekend dat
hij steeds trouw contact zocht met
zijn in Kampen wonende familie.
Zaterdags tevoren had men voor
het laatst contact. Het schip zou
toen van Breda naar Middenmeer
gaan voor het laden van suikerbie1
ten voor de in Vierverlaten geves
tigde suikerfabriek.
De Maas is de laatste 24 uur
bijna een halve meter gezakt be
neden de stuw te Borgharen bij
Maastricht. Zondagmiddag 17,00
uur was de stand 44,65 meter bo
ven N.A.P. In midden-Limbutg
staat de Maas op vele plaatsen vol
ledig buiten haar oevers. De stuw
te Linnen, vijf kilometer ten zui
den van Roermond, is nog steeds
van de buitenwereld geïsoleerd.
De schutsluis tussen het Juliana-
kanaal en de Maas te Limmel bij
Maastricht is zondagmiddag wepr
in bedrijf geweest.
Rijkswaterstaat in Limburg is
verontrust over de omvang der
wegwerpvaten. Dit zijn vaten
die door de schippers, omdat er
weinig statiegeld op staat, in de
Maas en het Julianakanaal wor
den geworpen. De lege vaten
hebben reeds meermalen ern
stige beschadiging van scheeps
schroeven opgeleverd. Ook de
sluizen ondervinden veel hin
der van de wegwerpvaten.
Indiase soldaten zijn zondag in
het gebied van Tagi La aan de
grens tussen China en Sikkim
op Chinees grondgebied doorge
drongen en hebben één Chinese
soldaat gedood, zo meldt het
persbureau „Nieuw China".
Volgens het Chinese persbu
reau sneuvelden vijf Indiase mi
litairen en werden er drie gevan
gen genomen.
De Indiërs, ongeveer 30 man,
hadden de Chinese grenswacht
met artillerie en machinegeweren
beschoten.
medegedeeld door het K.N.M.I.,
geldig tot dinsdagavond
weinig of geen regen
Tijdelijk opklaringen en slechts
hier en daar wat regen. Krach
tige tot matige wind tussen
noordwest en zuidwest. In het
zuiden van het land iets lagere,
in het noorden in het algemeen
iets hogere temperaturen.
DINSDAG 14 DECEMBER
v.m. n.m.
Breskens 5.44 6.19
Terneuzen 6.19 6.54
Hansweert 6.59 7.34
Walsoorden 7.09 7.44
WOENSDAG 15 DECEMBER
v.m. n.m.
Breskens
Terneuzen
Hansweert
Walsoorden
6.46
7.21
8.01
8.11
7.24
7.59
8.39
8.49
Dec.
14 8.41
15 8.42
16 8.42
17 8.43
16.28
16.29
16.29
16.29
23.35
0^57
2.18
13.09
13.26
13.41
13.56
Ook gedurende het weekeinde
bleven van de oceaan afkomstige
storinesgebieden het weer in W.-
Europa beheersen.
Zuidwestelijke winden voerden
daarbij zachte en vochtige lucht
aan waarin in Frankrijk en zuid-
west-Engeland de temperaturen
opliepen tot omstreeks 11 gra
den.
Maandagmorgen was het ook
in het zuiden van ons land 9
10 graden.
Ten zuidwesten van Engeland
nadert thans een nog in beteke
nis toenemende rug van hoge
luchtdruk, welke zich naar het
noordoosten verplaatst en in onze
omgeving tijdelijk opklaringen
zal brengen. De winden zullen
daarbij aanvankelijk uit noord
west tot west wiaaien, maar later
weer naar het zuidwesten krim
pen en de aanvoer van zachte
lucht zal blijven voortduren.
Boven Scandinavië vormde zich
een rug van hoge luchtdruk
heldere hemel de temperaturen
waarin tijdens windstil weer en
tot zeer lage waarden daalden.
Plaatselijk kwam 35 tot 40 gra
den vorst voor.
