Zuid-Vietnamezen
draaiden de rollen om
Soekarno beveelt samen
werking met communisten
640.000
Amerikaanse
vliegtuigen
pamfletten
wierpen
uit
HET WEER
Soeharto volgt Yani op
als opperbevelhebber
GRIEKS VRACHTSCHIP „AKTI
NA FELLE BRAND GEKAPSEISD
LAATSTE NIEHWS
Indonesische
communistische
partij verboden
Maandag 18 Dinsdag 19 oktober 1965
21e Jaargang No. 654^
Wserbericht
Hoogwater
au
P^anstanden
Opzienbarend
succes van
Nederlandse
artsen
„GEHEIME"
ARRESTATIEPLANNEN
IN RHODESIE
25 OKTORER
ONTMOETING
IN DE RUIMTE
Verward
Vrees voor
gewapende
opstand
beslissende
dagen
«lacht op
communisten
in Atjeh
Soeharto,
de nieuwe
legeraanvoerder
PihsSéêtel f>$ abonnement: TERNËÜZEN
DlMdtetm-HbofdW'daetëtir: van Sanët
Redactie- en
Administratie-adres! Smidswa!
Telefoon: 01150 2073
Gironummer: 38150
Abonnementsprijs f 5,60 per kwartaal; per
maand 2,20; per week 53 ct. Losse nrs 11 ct.
DE VRIJE ZEEUW
Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sandete Terneuzen.
Advertentieprijs per mifl 10 et; minimum par
advertentie ƒ2,40.
Rubriek „Kleine Advertenties" (géén handels-
advertenties) 5 regels 1,10. Iedere regel maar
22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of „Adres
Bureau van dit Blad" 20 cent verhoging.
Inzending advertenties uiterlijk tot njn. 2 uur.
Voor het gecomb. maandag/dinsdag-nuramer
tot 10 uur v.m.
In de verschillende sectoren
van het strijdtoneel in Vietnam
heerste zaterdag' betrekkelijke
rust, behalve in de delta van de
Mekong.
Generaal John McConnell, chef
van de generale staf van de
Amerikaanse luchtmacht, die
een bezoek aan de Amerikaanse
bases in Thailand ging brengen,
zei voor zijn vertrek dat de Ame
rikaanse verliezen aan vliegtui
gen boven Noord-Vietnam per
centsgewijze hoger zijn dan in de
tweede wereldoorlog, maar klei
ner dan die gedurende de oorlog
in Korea.
Men was niet van plan zware
B-52 bommenwerpers naar
Noord-Vietnam te sturen, omdat
de daar gebruikte jachtbommen
werpers volledig aan de eisen
voldoen. De B-52-toestellen wa
ren doeltreffend in Zuid-Viet-
nam, omdat zij de vietcong
dwongen voordurend in bewe
ging te blijven en hen beletten
een vaste schuilplaats in te
nemen.
HINDERLAAG
Zaterdag hebben de Zuidviet-
namese regeringstroepen de rol
len eens omgedraaid en een hin
derlaag gelegd voor een viet-
congeenheid, daarbij gebruik
makend van dezelfde tactiek.
Dat gebeurde toen de guerrilla
strijders uit hun schuilplaatsen
in het oerwoud in de Mekong-
delta, 248 km ten zuidwesten van
Saigon, tegen de dageraad te
voorschijn kwamen. Zij werden
volkomen verrast. Een Ameri
kaanse militaire woordvoerder
zei dat 28 vietcongstrijders wer
den gedood, drie gevangen geno
men en dat 31 wapens en een
hoeveelheid munitie in beslag
werden genomen. Aan regerings
zijde waren geen verliezen, zei
hij.
Boven Noord-Vietnam werden
behalve bommen opnieuw pam
fletten uitgeworpen, 640.000
stuks.
Van verscheidene punten in
Zuid-Vietnam werd vietcongac-
tiviteit gemeld. Ongeveer 40 km
ten oosten van An Che vochten
Amerikanen in hefschroefvlieg-
tuigen heftig om het bezit van
een twee dagen tevoren neerge
schoten helicopter. Deze was ge
bruikt tegen het einde van de
operatie „blinkende bajonet". De
helicopter kon daarna naar de
basis worden teruggebracht om
te worden gerepareerd, aldus! een
Amerikaanse woordvoerder. Bij
het gevecht waren zeven gtfèril-
lastrijders gedood.
STAKING EEN FIASCO
In een uitzending van de clan
destiene vietcongradio werd
zaterdag gezegd dat overal in het
land een oproep voor een natio
nale staking met enthousiasme
werd beantwoord. Amerikaanse
en Zuidvietnamese functionaris
sen zeiden niets te kunnen mer
ken van een staking in Saigon
of welke stad ook en noemden
het „een compleet fiasco".
Deze radio vroeg zaterdag
tevens gevolg te geven aan de
oproep tot „een maand van haat
tegen de Amerikaanse agressors
en hun beulen", die enige dagen
geleden werd gedaan. Sindsdien
werd nog slechts één incident
gemeld: er werd een handgra
naat gegooid naar een verblijf
van Amerikaanse officieren.
Daarbij werd alleen schade aan
gericht.
WEINIG VERANDERING
De depressie-aktiviteit speelde
zich in het afgelopen weekeinde
af op het westelijke en noorde
lijke deel van de oceaan.
Boven midden en West-Europa
alsmede 't aangrenzende oceaan-
gebied handhaafde zich daar
entegen een omvanrijk hogedruk-
gebied, dat in onze omgeving
aanleiding gaf tot rustig weer.
De nachten waren over het al
gemeen koud met minimum tem
peraturen veelal dicht bij het
vriespunt. Eén van de centra
van het genoemde hogedrukge-
bied beweegt over Engeland naar
het oosten en zal dinsdag boven
de Duitse Bocht aankomen. Er
zal daardoor in ons land het ko
mende etmaal een zwakke tot
matige wind uit oostelijke rich
tingen waaien. In de tempera
tuur komt maar weinig verande-
medegedeeld door het K. N. M. I.
te De Bilt, geldig van maandag
avond tot dinsdagavond
Plaatselijk nachtvorst
Droog weer met enkele wolkenvel
den. in de nacht en ochtend hier
en daar mist. Zwakke tot matige
wind uit oostelijke richtingen. On
geveer dezelfde temperaturen met
vannacht plaatselijk nachtvorst.
DINSDAG 19 OKTOBER
v.m.
n.m.
Breskens
8.30
9.16
rrerneuzen
9.05
9.31
Wansweert
9.45
10.31
Walsoorden
9.55
10.41
WOENSDAG 20
OKTOBER
v.m.
n.m.
Rreskens
9.59
10.48
Perneuzen
10.34
11.23
Hansweert
11.14
12.03
Walsoorden
11.24
12.13
Okt.
19 7.11
17.38
16.13
20 7 13
17.36
1.12
16.36
71 7.15
17.34
2.39
16.55
oo 7.17
17.32
4.04
17.11
n3 7.18
17.30
5.28
17.26
o-l 7.70
17.28
6.50
17.43
25 7.22
17.26
8.12
18.00
26 -""*.24
17.24
033
18.21
ring. Het gevaar voor nachtvorst
blijft aanwezig. In de nacht en
ochtend komt hier en daar mist
voor.
Het droge weer duurt voort.
Een groep van zeven Nederland
se artsen onder leiding van de car
dioloog prof. dr. D. Durrer, is er
in januari van dit jaar in geslaagd
een hart dat uit het lichaam var.
een overleden 70-jarige man was
verwijderd, weer te doen functio
neren en gedurênde zes uur in wer
king te houden. Dit opzienbaren J
succes heeft prof. Durrer dit week
eind op een medisch congres in
Bal Harbour (Florida) voor het
eerst wereldkundig gemaakt.
De „Zimbabwe" (Afrikaanse
volksunie! heeft verklaard over
kopieën te beschikken van een
geheim plan, waarin maatrege
len worden beschreven die de re
gering zal nemen, wanneer zij
eenzijdig de onafhankelijkheid
van Rhodesië uitroept. Aan de
vooravond van de onafoanke-
lijkheidsverklaring zouden alle
journalisten worden opgepakt,
uitgezonderd zij die voor de re
gering werken. Ook in de ar
restatie van niet-regeri-ngsge-
zinde politici, politiefunktionaris-
sen en legerofficieren was voor
zien. Volgens het Ghanese pers
agentschap heeft de Zimbabwe-
partij het plan aan de minister
raad van de organisatie van Afri
kaanse eenhei'd gezonden.
Het Amerikaanse bureau voor
ruimtevaart heeft bekend ge
maakt dat op 25 oktober om 16
uur Nederlandse tijd de Atlas-
Agena-raket zal worden gelan
ceerd, waarvan de tweede te
vens laatste trap zal worden ge
bruikt voor een eerste ontmoe
ting in de ruimte die ongeveer 7
uur later de ruimtevaarders
Walter Sehirra en Thomas Staf
ford tot stand zullen trachten te
brengen.
De Titan TT-raket waarmee rle
Gemini-6 van de beide mannen
m de ruimte zal worden ge
bracht, wordt volgens de plannen
OPTREDEN TEGEN
AMERIKAANSE O. TREDEN
Voor de tweede achtereenvol
gende dag zijn zaterdag in de
Verenigde Staten op grote schaal
betogingen gehouden tegen het
Amerikaanse militaire optreden
in Vietnam.
Ernstige incidenten deden zich
niet voor. In New York hielden
ongeveer tienduizend demon
stranten een optocht over Fifth
Avenue. Verscheidene malen wer
den ze met eieren bekogeld en
werd rode verf naar hen ge
gooid. Af en toe kwam het tot
vechtpartijen, maar de politie
wist spoedig de orde te herstel
len. vier personen, onder wie
twee Cubaanse ballingen die het
niet met de betoging eens waren,
werden aangehouden wegens or
deverstoring.
Te Berkeley bij San Francisco
probeerden drieduizend betogers,
voor het merendeel studenten,
opnieuw op te marcheren naar de
nabijgelegen militaire basis, van
waar de troepen van Vietnam
vertrekken. Evenals vrijdag
avond werden zij tegengehouden
door een grote politiemacht. Ook
hier werden spandoeken meege
voerd met leuzen die op beëin
diging van de oorlog in Vietnam
aandrongen. Op een spandoek
stond te lezen: „Make love, not
war". Hier werden- zes arresta
ties verricht. Een politieagent
brak bij een worsteling met een
betoger een been.
Soortgelijke demonstraties wer
den gehouden in Boston, Tren
ton, Seattle, Austin, Bennington,
Salem, Philadelphia, Lancaster
en op tal van universiteiten.
Ook buiten Amerika werd
tegen de Amerikaanse politiek
in Vietnam betoogd. In Londen
hielden zaterdagavond ongeveer
1500 manifestanten een fakkel
optocht naar de Amerikaanse
ambassade na een bijeenkomst
op Trafalgar Square. Protestbe
togingen werden bok gehouden
in Rome, Brussel, Montreal en
Toronto.
HERSENSPOELING IN
ZUID VIETNAM
De Amerikaanse antroloog
Marshall Sahlins, hoogleraar aan
de universiteit van Michigan,
schrijft in het liberale Ameri
kaanse weekblad „The Nation"
dat speciale Amerikaanse en
Zuidvietnamese ploegen hersen
spoeling toepassen op communis
tische krijgsgevangenen om hen
te bewegen dienst te nemen in
het Zuidvietnamese leger. De
professor is pas teruggekeerd
van een studiebezoek aan Zuid-
Vietnam. Hij kreeg toestemming
24 uur lang een Zuidvietnamese
ploeg met hersenspoeling bezig
te zien. De gevangenen, zo zegt
hij, worden aan mentale kwel
lingen onderworpen, zonder dat
lichamelijk geweld wordt toege
past. Prof. Sahlins verwerpt deze
manier van doen. Hij zegt dat de
methode is overgenomen van de
Chinezen, die haar toepasten op
Amerikanen die in Korea ge
vangen werden genomen.
Bij de installatie van generaal
Soeharto in zijn nieuwe functie van
heeft Soekarno hem zaterdag uit
drukkelijk gelast met de commu
nisten samen te werken voor het
herstel van de orde in Indonesië.
In de loop van de plechtigheid op
het presidentiële paleis in Djakar
ta bracht Soekarno met nadruk
naar voren dat het noodzakelijk
was dat het leger handelde vol
gens de officiële nasakom-leer,
het beginsel van de samenwerking
tussen nationalistische en gods
dienstige groepen en het commu
nisme.
Waarnemers merken op, dat Soe
karno zijn lastgeving heeft ge
daan op het ogenblik dat de be
trekkingen tussen het leger en de
communistische partij tot het
breekpunt schenen te zijn geko
men.
Volgens zekere geruchten zouden
de communisten een „rood leger"
willen organiseren in het centrum
van Java. Van zijn kant schijnt het
leger besloten onmiddellijk elke
communistische opstand te breken.
Waarnemers wijzen er echter op
dat een der eerste openbare ver
klaringen van generaal Soeharto
hoofd van het leger een beroep
was om de anti-communistische
betogingen te staken en alle ge
dachten aan weerwraak op te
geven.
De toestand in Indonesië blijft
intussen verward en de berichten
in de pers spreken elkaar soms
tegen. Het blad van de strijdkrach
ten „Angkatan Bersendjata" heeft
gemeld dat het opperbevel de
autoriteiten had bevolen alle par
tijen te ontbinden welke ervan
worden verdacht bij de staatsgreep
van 30 september betrokken te zijn
geweest.
Volgens het mohammedaanse dag
blad „Moesa Poetera" zou de lei
der van de communistische partij
Aidit donderdag in Djokjakarta in
midden-Java zijn aangehouden.
Aidit zou in gezelschap van de
bevelhebber der luchtmacht Omar
Dhani in Djokjakarta zijn aange
komen, drie dagen na de staats
greep. Hij zou zijn aangehouden
door het leger met de hulp van
de plaatselijke bevolking, aldus het
blad.
Een ander mohammedaans dag-
sedert zijn benoeming aan het blad, de „Soeara Islam" meldt dat
11
De kleine Griekse vrachtvaarder
„Akti" (1779 brt) is zondagmorgen
in een tijdsbestek van nog geen
zes uur bij Hoek van Holland in
een brand ten onder gegaan en zo
zwaar beschadigd dat het de vraag
is of dit in 1946 gebouwde schip
ooit weer te repareren valt.
Het schip kwam uit Port Sudan
en had een lading vismeel, vismeel-
koeken en maiskoeken bestemd
voor Rotterdam.
Al enkele dagen geleden, toen
het schip nog bij de ingang van
het Kanaal voer, werd de 39-jarige
kanitein Miliatis Panagiotis ge
meld dat de lading was gaan broei
en en een lelijke temperatuursver-
hoging vertoonde. In zulke gevallen
is maar één oplossing mogelijk: de
luiken stijf afsluiten zodat de zuur
stoftoevoer wordt afgesloten en
volle kracht naar een haven waar
een goede brandweer Is.
De kapitein besloot de gok te
wagen en stoomde op Rotterdam
aan. De radio was defect zodat hij
geen waarschuwing kon geven.
Wel heeft hii in de nacht van zater
dag op zondag met lichtsignalen de
steeds moeüiiker wordende situatie
aan boord gemeld. Toen zondag
morgen vroeg een riiksloods nabii
de gasboei vier miil buiten de mon
ding van de Waterweg aan boord
kwam. was de situatie kritiek. Kort
tevoren rond half zes in de morsen
was het lu'k van ruim twee met.
een harde klap voor de hitte be
zweken. De ruime toevoer var
lucht bad in de lading een felle
brand veroorzaakt De aanwezig
heid van de loods, die met een
radiozender en ontvanger is uitge
rust, maakte het mogelijk snel huin
te verzoeken aan sleepboten van
de Rotterriomsp r.'eendienst en he+
gemeentelijk havenbedrijf, zodat
langszij waren. Ook de reddingboot
„Koningin Juliana" onder schipper
Willem van Seeters voer uit en
haalde voorlopig de 27-jarige echt
genote van de kapitein, een Ne
derlandse vrouw en haar 3V,-
jarig zoontje Nicolaci van boord,
alsmede de echtgenote van de eer
ste machinist die als passagiers
aan boord waren. De twee vrou
wen en het kind werden in de loon
van de ochtend in Hoek van Hol
land afgezet.
NAAR DF. EUROPOORT
De blusboten slaagden erin het
vuur dat door het gehele schip
sloeg, aanvankelijk te localiseren.
Het vele bluswater maakte echter
dat de „Akti" slagzij ging maken.
Eerst wilde de rijkswaterstaat dan
ook geen toestemming verlenen
bet schip binnen de pieren te
brengen uit vrees dat het in of
nabij het vaarwater zou zinken en
dus een obstakel voor de scheep
vaart zou worden. Later kwam de
toestemming toch af en mochten
de sleepboten bet vrachtschip naar
de EIbebaven brengen, een hoek
van de Europoort, om het daar aan
de grond te zetten.
BEMANNING VAN BOORD
Deze onzet slaande. Hoewel het
sehin leegbrandde en zwaar slaezii
maakte, sleenten vier sleepboten
geflankeerd door de reddingboot
en een hereingsvaartni" en een
boot van de havendienst de C---i°k-
se vrachtvaarder naar de Elbo-
haven.
De bemanning- van 23 konoen
verliet toen het schip met acliter-
laiinrr van het. grootste deel var
hun bagage. De kapitein, de eerste
dezlfde dag om 17 uur gelanceerd, na korte tijd drie brandblusboten en de tweede stuurman, dc eerste
GRIEKS SCHIP
GEKAPSEISD
De gekapseisde Griekse vracht
vaarder „Akti", omgeven door
sleep- en reddingsboten. Bergers
staan op de zijwand van het
schip.
machinist en de bootsman bleven
aan boord van een der blusboten
in de nabijheid. De rest van de be
manning, 18 koppen dus, werd
overgebracht naar hotel Amerika
in Hoek van Holland, waar zij met
zorg werden omringd om na het
bange avontuur wat op verhaal
te komen.
OP EEN OOR.
Inmiddels waren een brandweer
ploeg uit Hoek van Holland, een
sleepbergingsvaartuig (de Meer
min) en nog meer sleep- en blus
boten naar de „Akti" gedirigeerd,
zodat het fel brandende en rook
kolommen producerende vracht
schip omgeven was door een vloot
van hulpschepen. Dit mocht echter
niet baten. Rond één uur in de
middag, een goed half uur nadat
luik twee was bezweken en de
rode haan zijn kam had gekregen,
kapseisde het schip over stuur
boord en ging het, zoals de zee
mansuitdrukking luidt „op één oor
liggen".
Het vuur was toen vrij snel be
dwongen maar de experts van Van
de Tak's bergingsmaatschapoii die
het schip weer vlot zou moeten
brengen, konden in de loop van
zondagmiddag met geen mogelijk
heid zeggen hoe zij dit zware kar
wei zouden moeten klaren.
De lading is door het instromen
de water een dikke brei geworden
en door de ongebruikelijke bouw
van bet schin heel moeiliik te los
sen. Toch zal dat eerst moeten ge
beuren voor men het schip over
eind kan helpen en leeg kan pom
pen. Eerst dan zal kunnen worden
nagemeten of de felle hitteontwik-
keling het schip heeft ontzet en zo
ja, of reparatie alsnog mogelijk is.
Men hoopte vandaag na overleg
met de agenten en de rederij op
dit punt beslissingen te kunnen
nemen.
Er zijn geen slachtoffers gevallen
en de scheepvaart op de Nieuwe
Waterweg heeft geen stagnatie van
betekenis ondervonden.
Het militaire opperbevel in Dja
karta heeft de Indonesische com
munistische partij (P. K. I.) en ver
scheidene met deze partij verbon
den organisaties verboden.
Dit is vandaag gezegd in een uit
zending van radio-Djakarta, welke
In Singapore is opgevangen.
Het verbod werd bekendgemaakt
door generaal Oemar Wirahadikoe-
soemo, de commandant van het
garnizoen in Djakarta.
Met het oog op het snelle her
stel van de orde is het verbod van
de organisaties en bewegingen die
hebben deelgenomen aan de mis
lukte staatsgreep van 30 septem
ber. absoluut noodzakelijk", aldus
de bekendmaking.
De andere pro-communistisch?
organisaties welke zijn verboden,
zijn de „vrouwenbeweging", het
„boerenfront", de „vergadering
van Indonesische geleerden" en
vier studentenbewegingen.
kolonel Oentoeng, de aanstichter
van de staatsgreep, zou hebben
verklaard met de communisten te
sympathiseren.
Enkele bladen meldden verder
dat er militair materieel van Chi
nese oorsprong zou zijn gevonden
in de woning van de ondervoorzit
ter van de communistische partij.
Het Indonesische leger houdt
ernstig rekening met de mogelijk
heid van een gewapende opstand
door de tot de P. K. I. behorend*
communisten, die door de jacht op
aanhangers van de mislukte staats
greep tot onderduiken werden ge
dwongen, aldus heeft een woord
voerder in Djakarta fn antwoord
op vragen verklaard.
Over geheel Java patrouilleren
pantserwagens en aan de troepen
is opdracht gegeven extra-waak
zaam te zijn in verband met ge
ruchten, dat de leiding van de P.
K. I. (de Indonesische communis
tische partij) pogingen in het werk
stelt in mid'den-Java een „roöd
leger" te vormen.
Praktisch ondergronds gedrongen
verkeert de P. K. I. thans in de
zelfde titoïstische „Moerba-partij'',
die begin dit jaar tijdelijk en en
kele weken geleden op last van
de president definitief werd ver
boden.
Het is evenwel speculatief ojp
aan te nemen, dat Soekarno de be
trekkingen met Peking op een nieu
we basis wil schoeien, hoewel ais
zeker wordt aangenomen dat Pe
king de wapens voor de opstand
heeft geleverd. Evenzeer onzeker
is of de president zou willen trach
ten de P.K.I. te redden door d«
vorming van een communistische
partij „nieuwe stijl", die onafhan
kelijk van Peking zou moeten zijn,
toe te staan.
De komende dagen kunnen be
slissend ziin. Soekarno, die een
nolitieke oplossing van het con
flict heeft toegezegd, heeft een ter-
miin vastgesteld die over veertien
dagen afloopt wanneer hij per
vliegtuig naar de tweede Afro-
Aziatiscbe conferentie in Algiers
zal vertrekken. Als hij Indonesië
mocht verlaten zonder duidelijke
beslissing, zou een burgeroorlog
tussen het leger en de P.K.I. wél
eens het resultaat kunnen zijn.
Het in Djakarta verschijnende
mohammedaanse blad Karya Bh*k-
ti meldde dat in Atjeh fanatieke
mohammedanen met sabels en an
dere steekwapens overal jacht m*;-
ken op de communisten, die op*
het vege lijf te redden een toe
vlucht hebben gezocht in de hu?»
zen van hoge regeringsambtenaren
of het gebied hebben verlaten.
In een hoofdartikel deed het blad
een indirecte aanval op dr. Soebat»-
drio, die de gebeurtenissen van <JÉ
30ste september als „het optreden
van een kwajongen" had gekwali
ficeerd.
Zonder de minister met namerisk
noemen, schreef het blad: „Wij be
grijpen niet wat deze hoge rege
ringsfunctionaris hiermee bedoelde,
omdat de 30-september-beweging
zoals de feiten hebben uitgewezen,
een regering had voorbereid, copi»
pleet met organisaties en penw*
neel.
Generaal Soeharto die naar Anjt-
tara heeft gemeld door SoekarnP
tot opvolger van de vermoorde
generaal Yani als legerleider werd
gekozen in overleg met minister
Soebandrio, was sedert 1963 bevel
hebber van de strategische reserve
van het Indonesische leger. Hij
kwam na de coup van Oentoeng
op 1 oktober terstond in actie. Hij
werd in februari 1921 geboren en
werd op negentienjarige leeftijd
soldaat. In 1943 was hij officier ii*
het onder Japanse auspiciën staan
de Indonesische leger. Na de oor
log vocht hij tegen de Nederlan
ders en toen Indonesië onafhanke
lijk werd, voerde hij het bevel over
het militaire district Djokjakarta.
In 1953 werd hij na het onderdruk
ken van een mohammedaanse op
stand in Zuid-Celebes gepromo
veerd tot commandant van midden-
Java. In 1960 was hij brigade
generaal en plaatsvervangend sta'-
chef van het leger. Twee jaar daar
na werd hij van een buitenlandse
reis terugperoepen om de Indonesi
sche invasietroepen voor westelijk
Nieuw-Guinea aas te 1
