Gedenksteen in Mauthausen herinnert aan
Bisschoppen heffen sancties op
moord op 47 parachutisten
Uitkering bij vrijwillige opheffing
van eierexpo rtbed rijven en van
pluimveeslachterijen
E.E.G.-
vergadsringen
zonder Frankrijk
Katholieken
mogen lid zijn
van het N.V.V.
Zwolsman verlaat de E.M.S.-directie
DE ZOON VAN ARAM
Ze deden hun plicht
Bloemen
Weerzin
Amerika na
maar (it*»-*) niet
aan Mars
Donderdag-9 september '65
DE VRIJE ZEEUW
pagina 5
„Op 6 en 7 september 1944 werden in dit
kamp veertig Nederlandse en zeven Britse
parachutisten, die met een speciale opdracht
boven Duits gebied waren neergelaten, door
de nazi's om het leven gebracht. Hun licha
men werden in het kampcrematorium ver
brand. Op deze plaats werd onder levens
gevaarlijke omstandigheden door een aantal
Joegoslavische en Russische gevangenen de
as van deze oorlogshelden begraven".
Dit staat te lezen op een eenvoudige ge
denkplaat, die door de oorlogsgravenstich
ting werd gèplaatst op het terrein van het
voormalige concentratiekamp Mauthausen,
waar sinds de oprichting van dit kamp in
1938 tot 5 mei 1945 riiim 122.760 mensen
om het leven zijn gekomen. De steen werd
in aanwezigheid van 45 nabestaanden ont
huld door de dames A. M. Jambroesde
Kort uit Zeist en H. Kamphorstvan den
Berg uit Enschede. Het was een aangrijpen
de plechtigheid, die zich afspeelde tegen een
achtergrond bestaande uit een wachttoren,
een buitenmuur, afgezet met prikkeldraad
(dat destijds onder stroom stond) en ge
scheiden dor een kleine grasstrook, een bin
nenmuur, waarin zich de toegang bevindt
tot het crematorium.
Aan weerszijden van de steen hadden de
nabestaanden plaatsgenomen op banken. De
plechtigheid was velen te machtig. Een ver
tegenwoordiger van het Oostenrijkse district
waarin Mauthausen ligt, verwelkomde de
Nederlandse gasten, waarna hij een krans
bij de inmiddels onthulde steen legde. Na
mens de Nederlandse minister van defensie
zei brigade-generaal C. Knuist het een eer
te achten een krans te leggen bij het graf
van Nederlandse militairen, die hun plicht
hebben gedaan en het hoogste offer hebben
gegeven.
Voorts werden kransen gelegd namens de
Nederlandse ambassade in Wenen en de oor
logsgravenstichting, waarna tal van nabe
staanden ter herinnering aan hun dierbaren
bloemen legden op de plek, waar destijds
de as van de gecremeerde parachutisten is
begraven.
Jarenlang is aangenomen, dat na de cre
matie de as verloren was gegaan. De oorlogs
gravenstichting ontving in de loop van het
vorige jaar een officiële verklaring van twee
Joegoslavische oud-gevangenen, dat zij met
een Russische gevangene de asresten in eèn
kist hadden verzameld. De as werd naast
de crematöriumbunker gestort in een drie
meter diepe sleuf, welke was gegraven in
verband met de aanleg van een nieuwe rio
lering.
De nabestaanden werden met twee lucht-
macht-Friendships van Ypenburg naar Linz
en terug vervoerd.
-Tijdens de bijeenkomst werden enkele ge
dichten voorgedragen door de voordrachts
kunstenares Enny Mols;le Leeuwe.
Na de onthulling heeft één der nabestaan-*
den, mevrouw C. GeldermanBlom woor
den van dank gesproken en daarbij onder
meer opgemerkt: „De tocht naar Mauthausen
heb ik nooit eerder willen ondernemen uit
Hier trekt de stoet door de hoofd
poort van het kamp.
weerzin tegen deze onheilsplaats, waar zo
veel onmenselijk leed maar ook geen enkele
herinnering kan liggen aan onze doden die,
zoals Hoornik in Dachau zeide, doortrekken
aan de binnenkant van ons bestaan. Maar
wij zijn nu bijeengekomen voor de onthul
ling van de steen, waarop een enkele simpele
daad is vastgelegd, een daad die getuigt van
grote piëteit en saamhorigheid, een daad
van vier onbekenden jegens een groep mede
gevangenen, die hier in Mauthausen zonder
vorm van proces zijn vermoord. Onze doden
kunnen wij niet meer bereiken, maar deze
reiking, waardoor de grote eenzaamheid,
waarin de onzen stierven, als het ware wordt
puur menselijke geste is als een verre hand-
verlicht".
Tenslotte maakten de aanwezigen een
rondgang door verschillende bunkers en ba
rakken van het voormalige concentratie
kamp.
Het bestuur van het produkt-
schap voor pluimvee en eieren
heeft besloten gelden beschik
baar te stellen teneinde uitkerin
gen te verstrekken aan onderne
mers die op vrijwillige basis be
sluiten tot beëindiging van hun
eierexportbedrijf.
De voorzitter van bet "rodukt-
schap, de heer H. H. Garrelds,
heeft dit in de vergadering van
het schap in Zeist officieel be
kendgemaakt.
Maximaal 34.000,—
Het is de bedoeling, dat iedere
exporteur van deze „uitkoopre
geling" gebruik mag maken als
hij in de laatste drie kalender
jaren (1962 tot en met 1964) ten
minste gemiddeld 1,8 miljoen
eieren per jaar heeft uitgevoerd
in een frequentie van ten minste
acht partijen per jaar. Het be
drag van de uitkering wordt in
principe vastgesteld op 4.00(»
vermeerderd met een bedrag dat
afhankelijk is van de omvang
E>e maanvlucht die in de Ver
enigde Staten op het programma
staat het z.g. Apollö-project
zal ongeveer 28 miljard dollar
of rond 100 miljard gulden kos
ten, als zich geen speciale tegen
slagen voordoen.
Of het doel in 1970 zal wor
den bereikt, is natuurlijk nog
een open vraag, al zijn de voor
bereidende stappen tot nog toe
een succes geweest.
Intussen blijft de belangstel
ling in de Verenigde Staten niet
beperkttot dit project. Bij een
hearing voor een Congres-com
missie verklaarde dr. Donald
Hornig, die de speciale adviseur
van president Johnson in ruim
tevaart-zaken is, dat de volgen
de .stap naar zijn mening zou
moeten zijn een groep astronau
ten en wetenschapsmensen voor
een week of tien dagen op de
maan neer te zetten. Zij zouden
daar dan bodemonderzoek, bo
ringen en verdere exploraties
kunnen ondernemen.
Eèn van de volksvertegen
woordigers vroeg, of ook een
eventuele reis naar Mars in stu
die was genomen. Dr. Hornig
zei, dat de kosten daarvan ruw
geschat 360 miljard zouden be
dragen en afgezien van andere
overwegingen leek dit bedrag
hem prohibitief. Hij persoonlijk
was voor uitbreiding van het
Apollo-project, wanneer de eer
ste reis naar de maan geslaagd
zal zijn.
van de exoort in de afgelooen
brie jaar (10 cent per 100 eieren).
Het maximum van de uitkering
wordt vastgesteld oo 34.000 gul
den. Degene die de uitkering aan
vaardt, verplicht zich de eier-
export te beëindigen en die bin
nen tien jaar niet te hervatten.
Exporthandel in
moeilijkheden
Hij mag de binnenlandse han
del in eieren vrij blijven uitoefe
nen.
Het produktschapsbestuur
heeft tot deze maatregel beslo
ten, omdat de exporthandel in
moeilijkheden is gekomen door
een aanzienlijke vermindering
van de binnenlandse eierproduk-
tie. Het kost de exporteurs steeds
meer moeite aan voor de export
courante gewichtsklassen te ko
men en door het boven de markt
zweven van vele kleine partijen
eieren in incourante gewichts
klassen worden zij gedwongen
tot onnodige prijsconcessies. Het
produktschap meent, dat door
deze omstandigheden het voort
bestaan van een gezonde en
sterke exporthandel in gevaar
komt en dat een verbetering al
leen kan worden bereikt door het
tegengaan van de onderbezetting.
Vandaar dat men ernaar wil
streven het aantal exportbedrij
ven te verminderen.
Zonder Frankrijk hebben gis
teren in Brussel twee comité's
vergaderd van de Europese eco
nomische gemeenschap. Zowe1
de besprekingen in het „comité
111", dat vonrbemider>d overle»
voert over de „Kennedv-ronde"
voor internationale verlagingen
van douanerechten als de be
sprekingen in het speciale comi
té voor de landbouw werden al
leen bijgewoond door afgevaar
digden van Duitstand, Ita1'", de
drie Benelux-landen en van de
Europese commissie.
In overleg met de vijf E.E.G.
partners is de agenda van het
speciale landhouwcomité zo op
gesteld, dat Frankrijk vandaag
de bijeenkomst wel kan bijwo
nen. Dan worden namelijk uit
sluitend technische kwesties, het
dagelijkse E.E.G.-beleid betref
fend, besproken. De Franse bov-
cot van de „zes" richt zich in de
eerste plaats tegen 6 e verdere
uitbouw van de E.E.G.
De twee vergaderingen van
woensdag waren de eerste aan
duiding/dat Frankrijk zijn hou
ding in de „zes" na het zomer
reces niet heeft gewijzigd en de
actie, waartoe in de nacht van
30 juni na de mislukking van de
debatten over de gemeenschap-
neliike financiering van het
landbouwbeleid in de E.G.G.
voortzet.
DE STRIJD TEGEN HET
ANALFABETISME
De sjah van Perzië heeft gis
teren in Teheran bij de opening
van een congres van de Unesco
voor de bestrijding van het anal
fabetisme voor^steld, dat de
Tanden voor dïCdoel één pro
cent van hun militaire uitgaven
storten in een internationaal
fonds. In 1962 werd in de ge
hele wereld 120 miljard dollar
voor militaire doeleinden uitge
geven.
De vorst pleitte ook voor de
oprichting van een internatio
naal instituut voor hef opstellen
van methoden voor een doeltref
fende strijd tegen het analfabe
tisme. Verscheidene staatshoof
den en geestelijke leiders, onder
wie de paus, hebben boodschap
pen tot het congres gericht.
De r.k. bisschoppen hebben
zich beraden of de sancties, die
in vroeger jaren zijn gesteld op
bet lidmaatschap van hij het
Nederlands verbond van vakver
enigingen aangesloten vakbon
den, al dan niet moeten worden
gehandhaafd.
In het volgende communiqué
delen zij hun standpunt mede:
„Zonder dat wij een uitspraak
willen doen over de inhoud van
het hedendaagse socialisme in
ons land, stellen wij met voldoe
ning vast dat in het huidige
N.V.V. de opvattingen met be
trekking tot kerk en godsdienst
veel minder zijn geworden en
dat een duidelijk streven naar
een betere verstandhouding aan
wijsbaar is.
Anderzijds werd in de Neder
landse katholieke gemeenschap
de persoonlijke beleving van de
eigen overtuiging sterker. Dit
kon gepaard gaan met een meer
open houding tegenover hen, die
de katholieke visie niet zijn toe
gedaan. Zonder eigen overtui
ging op te geven kan men daar
door met minder bezwaar ko
men tot een ontmoeting met de
levensopvatting van anderen.
Door deze ontwikkelingen is
de situatie van vroeger jaren
duidelijk gewijzigd,, zodat wij
van mening zijn de destijds uit
gevaardigde verbodsbepalingen
erf sancties te kunnen opheffen,
hetgeen wij bij dezen doen.
Voorbehoud
Wij wensen echter vast te stel
len om elk misverstand uit te
sluiten, dat wij door bovenstaan
de verklaring in geen enkel op
zicht de waarde bedoelen te ver
kleinen van de katholieke sociale
organisaties. Wij blijven van
mening dat de katholieke socia
le organisaties van groot belang
zijn en wel om de volgende re
denen:
Vooreerst zijn bij het huidi
ge beijaad binnen de katholie
ke kerk over haar plaats in en
haar bindingen met de aardse
werkelijkheid twee dingen dui
delijk naar voren gekomen.
Enerzijds wil de kerk de we
reld ten volle ernstig nemen
en de eigen wetmatigheid er
van volledig respekteren. An
derzijds moet -zij echter óók
stellen dat haar gelovige vi
sie op het menselijk leven
voor de erhisten belangrijke
inspiratie en oriëntatie inhoudt
voor de opbouw van een leef
bare menselijke samenleving.
Voor het uitdragen én het
tot gelding brengen van deze
visie zijn de katholieke orga
nisaties een belangrijk middel.
Stellingname
Vervolgens menen wij te mo
gen wijzen op de staat van dienst
van de katholieke sociale orga
nisaties. Zij behartigen niet al
leen de sociaal-economische be
langen in beperkte zin, maar zij
geven ook vorming en voorlich
ting, bijstand en dienstbetoon
aan de leden en hun gezinnen op
algemeen en levensbeschouwe
lijk vlak. Deze breed opgezette
dienstverlening maakt de katho
lieke sociale organisaties tot een
belangrijke faktor in de pogin
gen van de kerk om te komen
tot een zuivere stellingname ten
aanzien van en een goede ver
houding tot de wereld van nu
en straks.
Om deze redenen stellen wij
uit onze pastorale verantwoor
delijkheid het behoud en de
bloei van de katholieke sociale
organisaties op hoge prijs en
dringen wij er bij de katholie
ken op aan zich daarbij aan te
sluiten. Wij hebben daarnaast
begrip voor de wenselijkheid of
zelfs de noodzaak van een nau
we samenwerking tussen de so
ciale organisaties van verschil
lende richtingen om gemeen
schappelijke concrete doeleinden
te bereiken".
Vakbondscommentaren
op mandementsbrief
„Ik ben verheugd, dat de bis
schoppen door het opheffen van
de verbodsbepalingen en sanc
ties een einde maken aan wat
het N.V.V. altijd als een onrecht
heeft ervaren", aldus de reactie
van de voorzitter van het Ne
derlands verbond van vakvereni
gingen, drs. D. Roemers.
De heer Roemers merkte op,
dat het N.V.V. van een ophef
fing van het verbond en de
sancties geen massale leden
winst verwacht: „Voor ons is het
belangrijker dat de principiële
grondslag van het N.V.V. als al
gemene vakbeweging niet lan
ger door een verbod wordt aan
getast en dat er geen gewetens
nood meer behoeft te bestaan
voor de rooms-katholieke leden
van de bij het N.V.V. aangeslo
ten bonden".
De heer Roemers herinnerde
eraan, dat het lidmaatschap van
N.V.V.-bonden 47 jaar lang ver
boden is geweest voor katholie
ke werknemers. De na de twee
de wereldoorlog levende ver
wachting, dat het verbod zou
verdwijnen, ging niet in vervul
ling.
Hij voegde hieraan toe dat hij,
hoewel hij een vakbeweging op
algemene grondslag verkiest bo
ven een confessionele vakbewe
ging en derhalve niet instemt
met de desbetreffende passages
in de verklaring, er niettemin
begrip voor heeft dat de bis
schoppen de betekenis van de
katholieke sociale organisaties
in het algemeen en van de
katholieke vakbeweging in het
bijzonder onder het oog bren
gen.
De heer R. Zwolsman zal per 31
december zijn functie van voorzit
ter van de raad van bestuur van de
exploitatiemaatschappij Schevenin-
gen (E. M. S.) neerleggen. Aan de
op 24 september te houden jaar
lijkse aandeelhoudersvergadering
van de E. M. S. zal worden voorge
steld hem per 1 januari 1966 te
benoemen tot president-commissa
ris. Het ligt in de bedoeling zowel
de raad van bestuur als de raad
van commissarissen van de E. M.
S uit te breiden. Een en ander
werd gisteren meegedeeld tijdens
een persconferentie, die de raad
van bestuur had belegd ter ge
legenheid van het verslag over '64.
Een der overwegingen die de
heer Zwolsman ertoe hebben ge
bracht zijn mandaat ter beschik
king te stellen, is geweest dat hij
niet de indruk wil wekken „met
zichzelf aan de conferentietafel te
zitten". In 1963 en 1964 zijn name
lijk enkele vennootschappen uit de
E M. S.-sfeer getreden, o.m. de
Vereenigde .Vorstenlandsche Cul
tuurmaatschappij en de Nederland-
sche Grondbriefbank. In beide ven
nootschappen vervult de heer
Zwolsman een commissariaat. De
zakejijke contacten tussen de E.
M. S. en de beide ex-deelnemingen
zijn blijven bestaan.
OE THANT NAAR
PAKISTAN EN INDIA
Secretaris-generaal Oe Thant
wuift een afscheidsgroet naar de
journalisten voor hij in New
York aan boord gaat van het
vliegtuig, dat hem naar Londen
Pakistan en India zal doorvliegen
om te trachten een einde te ma
ken aan de niet-verklaarde oor
log tussen beide landen.
15. In galop naderbij komend,
zagen zij een oude vrouw, die
zwaaiend met haar stok zich de
wolven van het lijf trachtte te
houdien. Maar hoewel zij zich met
een voor haar jaren, ongeloof
lijke felheid teweer stelde, zou
het weldra met haar afgelopen
zijn indien onze vrienden haar
niet te hulp waren gesneld.
„Kom, „Krakelust", er is werk
voor U", mompelde Bazijn, zijn
wapen tevoorschijn halend.
Het was een ijzeren staaf,
waaraan met een ketting een van
punten voorziene kogel beves
tigd was. Het bleek in handen
van Bazijn een geducht wapen
te zijn en weldra was de wolven-
troep uiteen gedreven.
Aram boog zich over de vrouw,
die voorover in de sneeuw ge
vallen was.
„Is zij gewond?" vroeg Bazijn.
Aram schudde het hoofd. „Zij
is flauw gevallen", antwoordde
hij, haar polsen met sneeuw
wrijvend, „maar zij komt alweer
bij".
De vrouw sloeg haar ogen op
en keek angstig rond.
„Vrees niet", zei Aram, „de
wolven zijn verdreven. Ik zal U
meenemen en...„
„Nee, nee", zei de vrouw met
matte stem, „mijn hut is hier
dichtbij. Als ge me daarheen
wilt brengen, zal ik U zeer dank
baar zijn".
„•Zoals ge wilt", zei Aram, haar
voor op zijn paard tillend, „wijs
ons maaï de weg",
Aan de rand van het pijnbos
troffen zij de hut aan en Aram
droeg de oude naar binnen. Een
maal binnen de veilige muren
kwam zij al gauw weer op krach
ten. Een ogenblik zat zij stil voor
zich uit te staren, „Een onheil
dreigt!"
„Een onheil?" herhaalde Aram
verbaasd door deze plotselinge
waarschuwing,
dreigen?"
„Hem", antwoordde de oude,
„Wie zou oRheü bedreigen?,"
Amerikaanse floepen
in West-Europa kosten
1,5 miljard dollar per jaar
In een document over de be
scherming van de dollar, dat
woensdag is gepubliceerd, heeft
de republikeinse partij een ver
mindering van de Amerikaanse
strijdkrachten in West-Europa
geëist alsmede een „meer realis
tische politiek" van militaire
hulp aan de landen die zich daar
slechts van bedienen voor „de
gemeenschappelijke defensie te
gen het communisme".
De partij schat de kosten van
de Amerikaanse troepen in West-
Europa op anderhalf miljard dol
lar per jaar en verklaart dat
deze landen hun eigen strijd
krachten tegen eventuele agres
sie kunnen gebruike, gezien hun
economische wedergeboorte. De
V. S. zouden hun bijdragen aan
de verdediging van deze landen
kunnen herzien en als symbool
een kleinere strijdmacht in Euro
pa kunnen handhaven.
De partij zegt dat Amerika
militaire hulp verleent aan 60
landen. Zonder het conflict tus
sen India en Pakistan te noemen
zegt de partij dat het „onvoor
zichtig is wapens te geven aan
andere landen wanneer de V. S.
er niet zeker van zijn dat zij
voor gemeenschappelijke ver
dediging worden gebruikt". De
hulp zou slechts moeten worden
verleend aan landen waar een
gunstig klimaat heerst voor bui
tenlandse investeringen.
T.U.C. PLEIT VOOR
DRASTISCHE
BEPERKING DEFENSIE
UITGAVEN
Het grote Britse vakverbond
T.U.C. heeft zich woensdag uit
gesproken voor drastische be
snoeiing van idie nationale defen
sie-uitgaven, die thans meer dan
twee miljard pond sterling (on
geveer 20 miljard gulden) per
jaar bedragen.
In een resolutie die op de jaar
lijkse conferentie in Brighton
werd aangenomen, wordt gezegd
dat de hoge defensie-uitgaven
onverenigbaar zijn met de plan
nen van de regering voor sociale
vooruitgang en economische ont
wikkeling.
De resolutie is een weergave
van de sluimerende onrust over
het besluit van de regering de
behandeling van vele sociale
hervormingsplannen uit te stel
len. De hervormingsplannen
vormden een belangrijk punt bij
de vorig jaar gehouden verkie
zingen.
Het vakverbond vertegenwoor
digt totaal 8.750.000 werknemers.
INDONESISCH BLAD
OVER CORRUPTIE
De kloof tusen de zich in weel
de badende bovenlaag en de in
armoe levende arbeidende bevol
king in Indonesië is te groot ge
worden, zo staat in een hoofdar
tikel in het christelijk dagblad
„Sinar Harapan" in Djakarta dat
woensdag is gepubliceerd.
Het blad richt zich tegen wat
wordt genoemd de toenemende
corruptie met staatseigendom
men, manipulaties met garens en
met Indonesische rubber „die
hun weg naar Singapore hebben
gevonden".
„Sinar Harapan" schrijft dat
elke Indonesische politieke par
tij en massabeweging „leiders of
generaals die zich in illegale
weelde baden zou moeten uitsto-
tea".
