Enorme drukte op de tweede
Z. L. M.-dag
De levende have van de boerderij
kreeg vrijdag de volle aandacht
LANDBOUWGROND WERD IN 1964
DUURDER18 TOT 40 PROCENT
Jos Voet n.v.
Het bezoek van de
paus aan de V. N.
Stalen eilanden
in zee bieden meer
mogelijkheden
Zaterdag 3 juli 1965
DE VRITE ZEEUW
Reeds vroeg in de morgen van de tweede Z. L. M.-dag heerste er
op het tentoonstellingsterrein grote bedrijvigheid.
Veeauto's reden af en aan om paarden, rundvee en schapen aan ie
voeren, die aan een keuring werden onderworpen. Door de grote aan
voer van dieren werd de diverse jury's een zware taak opgelegd.
Om 13.30 uur werd een aanvang gemaakt met het voorleiden van de
bekroonde dieren aan de duizenden belangstellenden.
Het was een prachtig gezicht de paarden te zien paraderen en ze in
galop te zien ronddraven.
Commissaris Van Aartsen
gaf opnieuw van zijn
belangstelling blijk
In de voormiddag arriveerde de
commissaris der koningin mr. J.
van Aartsen op het tentoonstel
lingsterrein om alles nog eens
rustig te bekijken. Hij werd rond
geleid door de heren van het
hoofdbestuur.
Défilé landbouw-
werktuiggroepen
Om drie uur werd een aanvang
gemaakt met het défilé van de vele
landbouwwerktuigen. Door de ge
luidsinstallatie werd een toelich
ting gegeven betreffende doel en
gebruik en technische werking
Ook de in de vele grote tenten
ondergebrachte stands trokken
veel belangstelling. De diverse
standhouders bleken dan ook te
vreden over de belangstelling en
de verkoop.
Helikoptervluehten
Voor de rondvluchten die ge
maakt konden worden boven Axel
en de tentoonstelling, bestond
eveneens grote interesse. Reeds
vroeg in de middag moest men de
boeking van de vlieglustigen stop
zetten, daar alle vluchten voor
vrijdag waren bezet.
Kunstmarkt en
schilderijententoonstelling
In de Nassaustraat is een kunst
markt opgesteld, die zeker niet
over belangstelling heeft te kla
gen.
Op deze markt zijn vertegen
woordigd de kunstschilder Fer
Slock uit Sas van Gent en Jan Juf
ferman uit Axel.
V. van der Willigen uit Stoppel
dijk en de kunstzaak Troutzaerte
uit Westdorpe tonen en verkopen
er hun keramiek en kunstwerken.
Ook de firma Van Hilten uit
Axel heeft een stand met kunst
voorwerpen.
Nico Hoorman stelt zijn poppen
ten toon en de heer Walhout van
Othene is present met zijn palm-
houtsnijwerk.
Het lunapark was in de avond
uren goed bezet.
Om half acht zou een drum
bandshow worden gegeven. Dit
blijkt altijd een attractie gezien de
vele belangstellenden die de show
naar de Markt had getrokken.
Helaas ging deze show op de
Markt door een misverstand niet
door. De muzikanten maakten een
rondgang door Axel. Ondanks dit
mankementje in de regie was de
muzikale wandeling een succes.
Z.L.M.-paardenkeuring
Uitslagen
Merrieveulens (jong): IA. Een
veulen van G. van Hoeve, Ter-
neuzen; IB. Een veulen van B.
Simons, Hontenïsse.
Merrieveulens (oud)IA. Cla
ra van de Buthpolder, eig. A. J.
de Feijter, Axel; IB. Maja van
't Hoogland, eig. Al. Serraréns,
Ossenisse; IC. Een veulen van
P. Suy, St. Jansteen; 1D. Een
veulen van F. de Putter, Zaam-
Hengstveulens; IA. Een veu
len van R. de Milliano te Oost
burg; 1B. Een veulen van E. J.
Verpoorte, Zaamslag.
2-jarige merries (kleine maat):
IA. Erna, eig. C. N. den Hamer,
Schoondijke; IB. Leentje van 't
Hoogland, eig. Al. Serrarens, Os
senisse.
2-jarige merries (grote maat):
IA. Ilva d'Amice, eig. A. J. E.
Temmerman, Schoondijke; 1B.
Indiga d'Amice, eig. A. J. E.
Temmerman, vnd.
3-jarige merries: 1. Hilda
d'Amice, eig. A. J. E. Temmer
man, vnd.
3-jarige merries (grote maat):
1. Anja van de Statendijk, eig.
C. N. den Hamer, Schoondijke.
4 en 5-jarige merries (kleine
maat)1. Clara, eig. G. van Hoe
ve.
4- en 5-jarige merries (mid
denmaat): IA. Marietje van To-
nenhof. eig. Al. Serrarens, Osse
nisse; IB. Ingrid van Doolman,
eig. B. Simonse, Heinkenszand.
4- en 5-jarige merries (grote
maat): 1. Romy van de Noord
kant, eig. P. E. den Backere, St.
Kruis.
610-jarige merries (kleine
maat)IA. Gerda, eig. M. L. M.
Ysebaert, Axel; IB. Astrid van
Bea, eig. O. A. Blondeel, Aarden-
burg; IC. Baronesse van Zaam, 9
eig. P. Suy, St. Jansteen.
6—10-jarige merries (grote
maat)IA. Dora van Egchel, eig.
C. Mol, Waarde.
610-jarige hengsten; 1. Fa-
vori van Moerkapelle, eig. C. N.
den Hamer, Schoondijke.
AUTOBEDRIJVEN
Fred. v. Eedenlaan
Tel. (01150) 3456
TERNEUZEN
11-jarige en ondere merries
(middenmaat): IA. Cora van
Lindenhof, eig. J. A. Deij, Phi
lippine; IB. Martha, eig. A. J. de
Feijter, Axel.
li-jarige en oudere merries
(gr. in.): 1A. Coquette van de
M Jo, eig. A. J. E. Temmerman,
vnd.; IB. Sonja van Wilgenhof,
eig. A. Schrier en J. Platschorre,
Waarde.
Stalgroep 3 stuks: 1A. Al. Ser
rarens, Ossenisse; IB. A. J. E.
Temmerman, vnd.
Kampioen merries: Gerda, eig.
M. L. M. Ysebaert, Axel.
Kampioen hengsten: Favori v.
Moerkapelle, eig. C. N. den Ha
mer, Schoondijke.
Reserve-kampioen merries: Do
ra van Egchel, eig. C. Mol, Waar
de.
Ere-kampioen merries: Ninet
te v. d. Standert, eig. Al. Serra
rens, Ossenisse.
Het is voorbarig te zeggen dat
en wanneer de paus een bezoek
zal brengen aan het hoofdkwar
tier van de verenigde naties. Dit
werd vrijdag door de persdienst
van het Vaticaan meegedeeld
naar aanleiding van de verkla
ring van de permanente afge
vaardigde van het Vaticaan bij
de verenigde naties, mgr. Alber
to Giovanetti, die donderdag zei
te verwachten dat de paus een
bezoek aan de volgende algeme
ne vergadering overwoog en dat
het hem (Giovanetti) zou verba
zen wanneer dit niet doorging.
Ere-kampioen hengsten: Favo
ri van Moerkapelle. eig. C. N.
den Hamer, Schoondijke.
Wereldverkveers-
tentoonstelling in München
Deze foto geeft een overzicht
van de afdeling lucht- en ruim
tevaart op de verkeerstentoon-
stelling, die momenteel in Mün
chen wordt gehouden. De bezoe-
ke-s in de kabelbaangordel kij
ken uit over een Atlas-raket,
waarmee in 1962 de Amerikaan
se astronauten Glenn en Car-
pentier in de ruimte werden ge
bracht en (daarvóór) een V2.
Als geheel zijn in ons land de
koopprijzen voor boerderijen in
1964 gestegen met tien procent,
voor los bouwland met achttien
procent en voor los grasland met
zeventien procent. Het hoogste
stijgingspercentage deed zich voor
bij boerderijen in tuinbouwgebie
den (ongeveer veertig procent).
Dit meldt het jaarverslag 1964
van de rijksdienst voor het natio
nale plan. Alleen over de prijsont
wikkeling van landbouwgrond was
min of meer volledig statistisch
materiaal aanwezig. Ook in het al
gemeen echter oefende het tekort
aan ruimte een otiwaartse druk uit
(Adv.)
op de grondprijzen.
De toenemende verstedelijking
van ons land, aldus het verslag,
maakt het steeds duidelijker dat
het landelijke gebied in de toe
komst vele functies zal moeten
vervullen: agrarische produktie-
ruimte, recreatieruimte, structu
rerend element in de stedebouw-
kundige vormgeving (open ruimte)
enz. Alleen reeds door de omvang
van de in het geding zijnde gebie
den is het uitgesloten, deze „ge
bieden met veie functies tegelijk"
alle te kopen op grond van het en
kele feit dat een functie zich niet
volkomen onbelemmerd kan ont
plooien. De oplossingen zuilen dus
overwegend moeten worden ge
vonden met behoud van de huidige
eigendomsverhoudingen. Daarbij is
de centrale vraag hoe de verschil
lende functies van onze landelijke
gebieden zijn te combineren, zon
der elk van de functies al te zeer
aan beperkingen te onderwerpen.
Daarom is het van betekenis, dat
de ministers van landbouw en van
volkshuisvesting hebben afgespro
ken, dat mede met bet oog op de
vervolgnota inzake de ruimteliike
ordening nader beraad zal worden
gevoerd over de wederzijdse af
stemming van het structuurbeleid
in de landbouw en de ruimtelijke
ordening.
„Veel in het nieuws kwam. in
1964 het R.E.M.-eiland. dat wel
iswaar slechts kort heeft gediend
als basis voor een commercieel
televisiestation, maar als kunst
matig eiland zijn soliditeit in en
kele stormen heeft bewezen", al
dus luidt, een zinsnede uit liet
jaarverslag van de rijksdienst
voor het nationale plan over 1964.
Het verslag herinnert eraan dat
bij de exploratie van olie en gas
in de Noordzeebodem ook van die
eilanden gebruik wordt gemaakt
(Mr Cap en andere).
In het verslag van de rijks
dienst wordt gezegd dat voorals
nog niet is aan te geven of het
toepassingsbeleid van dergelijke
kunstmatige eilanden nog verrui
ming zal ondergaan. De hoge
kosten leggen wel beperkingen
op, maar de rijksdienst meent dat
de mogelijkheden voor plaatsing
in de ondiepe Noordzee niet on
gunstig zijn. Voor dichtbevolkte
landen rond die zee worden vol
gens de dienst door deze nieuwe
techniek potentiële mogelijkhe
den geboden om bijvoorbeeld hin
derlijke of schadelijke functies
buiten iedere bebouwing of be
woning onder te brengen. Zo zou
den deze stalen eilanden in zee
een positieve bijdrage tot de hy
giene van het milieu te land kun
nen leveren. De rijksdienst ziet
hierin een reden om de ontwik
kelingen op dit gebied met aan
dacht te bliiven volgen.
Historie van
door JOH. DE VRIES
het jongste verleden van Terneuzen
LXI
Het kon daar bij de oostsluij overdag kort vóór het keren
van het tij soms een gezellige boel zijn, als de „ketsers" zich
gereed maakten. Menige ruwe maar goedbedoelde kwinkslag is
daar afgevuurd! Maar denk vooral niet dat het een ongeor
dende boel was! Wanneer de ketsers op hun paarden sprongen
en in gestrekte galop om het hardst de oostpier oprenden, dan
was dat niet om elkaar „een vlieg af te vangen". Het was nu
eenmaal een oud gebruik. Aan het „end" gekomen, werd met
dobbelstenen geworpen. Wie de hoogste „gooi" had, was num
mer één, enz.
Deze regeling ging natuurlijk alleen maar op bij gezamenlijk
oprijden. De „gooi" was alleen bepalend voor het „op het kanaal
brengen" der schepen, want bij de oostkolk stond de „ouwe Koba"
(Doorns) al gereed met de „ketslijst", dat was een lijst waarop
de beurten stonden aangetekend voor hen die de schepen verder
het kanaal op mochten brengen, hetzij naar Sluiskil, Sas van
Gent of verder. „Ouwe Koba" kreeg van elk verder te brengen
schip een dubbeltje en die dubbeltjes werden soms hard ver
diend! Als het 's nachts tij was, stond Koba evenzeer op haar
post en menig „ketser" is door haar in zijn bedje wakker ge
schud! Want deuren sluiten was er als regel niet bij. Och, wat
viel er nu bij zo iemand te stelen! Bovendien, diefstal kwam
in die dagen zo goed als niet voor.
„Ouwe Koba" heeft dat tot d'r 80ste jaar volgehouden. Ze kon
draven als de beste en een fiets, toen nog onbereikbaar voor
Koba, had ze niet nodig!
We kunnen, meen ik, niet beter doen dan in onze gedachten
meerijden de oostpier op. Het is een wat koude regenachtige dag
in oktober; peeëntijd en de ouwe koftjalken van Jan Fokke de
Goede, van Michiel de Bruijn en van Jan en Frans ten Hoeve,
die bij de „plaat" voor anker liggen te schommelen, hijsen het
zeil, want de eb gaat keren. De haven van Terneuzen is toch
al niet gemakkelijk voor onze zeilschippers, dus er mag geen
tijd verloren gaan
De wind zit niet zo best en dan kan de schipper niet beter doen
dan de sloep vóór de kop en roeien maar, terwijl moeder de
vrouw de stuurpen in handen neemt. Eerst een licht lijntje onder
bij de stenen naar de „ketser" opgegooid, gevolgd door een zwaar
dere lijn en dan wordt het: trekken jongens!
Maar niet altijd gaat het zo vlot! Stoffijn herinnert zich, hoe
hij op een zomeravond als jong ventje bij een zwaar onweer
alle „ketsers" waren al naar huis gereden een klippertje
aan zag komen. Nou, dat ding had het niet gemakkelijk. Storm
vlagen, de bliksem niet van de lucht, een gietregen en daar zat
de arme schippersvrouw in het roeibootje voor de kop te ploe
teren om toch nog een lijn op de kant te brengen. En het lukte
waarachtig nog ook! Een touwtje „op", een staaldraad eraan en
die wist Stoffijn gelukkig nog aan een paal vast te maken, zodat
het schip niet kon afdrijven. Hoe de vrouw er nog in geslaagd
is met de roeiboot bij het schip te komen, is een wonder, want
nauwelijks aan boord slaat de bliksem op de staaldraad, waarbij
als tweede wonder geen verdere ongelukken gebeuren. Het lukt
tenslotte het scheepje binnen te krijgen.
Wat waren die mensen dankbaar, zegt Stoffijn. Het vrouwtje
schreide van geluk, dat alles nog zo goed was afgelopen en was
dolblij dat ze een „ketser" hadden getroffen, die hen wilde hel
pen.
Er zijn ook wel eens ongelukken gebeurd, die minder goed
afliepen. Rond 1900 bracht Stoffijn de ouwe koftjalk van Frans
ten Hoeve, geladen met peeën, naar Sas van Gent. Voorbij het
2e overztveer (bij Van den Eeckhout) achter de staalfabriek
passeerde in het toen nog vrij smalle kanaal een stoomboot. Dooi
de zuiging liep het water wat van de kant weg. De ouwe ver
molmde tjalk schuurde over een ste. 1 en raakte lek, met het
gevolg dat het schip zonk. Het kanaal had destijds gelukkig
voor Stoffijn nog geen houten beschoeiing, want enige tijd
Philips van Hohenlo, geboren in 1550, huwde op
7 jebruari 1575 met Maria van Nassau, waardoor
hij een zwager werd van Prins Maurits.
Hij was een dapper man, doch had grove drink
gewoonten. Hij bewees ons land grote diensten eii
overleed op 5 maart 1606.
In november 1583 landde Van Hohenlo te Ter
neuzen met 19 vaandels Duitsers, waar hij een
sterke schans liet opwerpen, welke naar het Duitse
'krijgsvolk de Moffenschanswerd genoemd. De
later, alweer bij het 2e overzetveer, was Stoffijn met twee paar- -
den op weg met een schip voor Sas van Gent. Het was omstreeks
half december en echt beroerd weer. Een „waal" lag peeën te
lossen bij v. d. Eeckhout en dit obstakel was de oorzaak dat
de lijn tussen schip en paarden onklaar raakte, waarbij de paar
den in het water terechtkwamen. Het liep nog goed af, want
gelukkig was de kant glooiend en konden de dieren er uit schar
relen. Stoffijn, bij het helpen door en doornat geraakt, tippelde
door naar Sas van Gent.
Ja, het was een hard leven! En nog niet eens voor veel geld.
Voor het slepen naar Sas van Gent, hetgeen soms 3 a 4 uur in
beslag nam en vanwaar je dan terugkerend op het paard kon
zitten, werd een rijksdaalder betaald.
Dat was dan wel een rijsdaalder van 1900!
Er kon dan 's zondags nog wel eens een gulden bovenop komen,
maar rijk werd je daar niet van.
Zo is hij nog eens bijna t>le da {en (heen en terug) onderweg
geweest bij het opbrengen van een Engels jacht. De ouwe Frans
Moffenschans werd na 10 jaar door het krijgsvolk
verlaten en aan Johan Sertippens verkocht. In
1680 werd besloten tot sloping van het restant der
vestingwerken, wat er nog van overbleef werd
door de stormvloed van 16 januari 1682 bescha
digd en onbruikbaar gemaakt.
De bekendste bewoner van de Moffenschans was
de predikant Petrus Hondius, die daar vanaf 1604
woonde.
Dhont, die op dat jacht in betrekking was, vroeg om „jaag-
paarden"..
Jöwel, Stoffijn was aan de beurt. Ze vertrokken op de mid
dag en waren om 6 uur 's avonds in Zelzate. De volgende dag
kwamen ze tot voorbij Langerbrugge. Verder moesten ze niet, en
daarna maar zien dat je thuis kwtam
In Sas van Gent terug 's avonds om 5 uur, stond vader Stoffijn
hem al op te wachten en hij opnieuw naar Langerbrugge met
een ander vrachtje. En dan bij dat alles te bedenken dat je een
jongen was van 1415 jaar
„Hoe ging dat aan de grens met die paarden?" vroeg ik zo.
„Geen moeilijkheden met de douane?"
„Neen", zegt Stoffijn, „dat was geregeld. In een zakje aan het
gareel zat een bewijs van grensoverschijding voor de daarvoor
aangewezen paarden.. We hebben ook wel eens vlotten wegge
bracht van Terneuzen voor de „zagerij" in Langerbrugge."
(Wordt vervolgd.)
