Flevo-centrale van P.G.E.M. groeit uit Het IJsselmeer
Congres Nederlands verbond van
middensiandsverenigingen
Eerste Kamer vraagt nota
waterhuishouding
De sabotage in
Griekenland
I 1
Ligging op het eiland biedt vele voordelen
De techniek
Afvoer energie
Urk aan de
horizon
31 blijft beneden
het sociale
minimum
m
NIET MEER ,BIJ'
Waterschappen
De waterstaat
Arbeiders wierpen
vat teer op
tegenstander
Inkomenspositie
ongunstig
Prijzen vrij
Doorberekenen
Woensdag 16 juni 1965
DE VRIJE ZEEUW
Pagina 3
Üfe' Jllllllfe
.•-V
sbepk
«i -s 'L '3. -j& -'<■» yï -ï'L
"s-'-j/.y - -
V WuJ:
V
X.X,:
'4A"p jjf*
1?
x ...-v'.
«1 y
'~~y ->xV
v..' -
kern-energie in de verdere toe
komst is niet geheel buitenge
sloten.
Een logische vraag na kennis
neming van al deze bijzonder
heden is, of het niet goed was
geweest de Flevo-centrale op
hetzelfde punt binnendijks te
bouwen. Daar heeft natuurlijk
ook de P.G.E.M. aan gedacht.
Men stuitte evenwel op b.v. de
bezwaren, dat de dienst Zuider
zeewerken terecht zeer zuinig
is op zijn dijken, zodat koelwa
ter en stookolie b.v. via hevel -
leidingen over de dijk heen had
den moeten stromen om het
doorbreken van de dijk te om
zeilen. Bovendien waren ook
binnendijks omvangrijke en
dus kostbare! grondverbete-
ringswerken nodig geweest. Een
vergelijking leerde dat 'n eiland
ook financieel voorkeur ver
diende. En daar heeft Nederland
dan zijn unicum aan te danken,
dat alleen in de verte wordt be
naderd door Denemarken, dat
een elektrische centrale heeft
op een natuurlijk schiereiland.
Vrlandfoll/k gabaar
King gebruiken is: u zelf een
dienst en een genoegen doen.
King presenteren is een vrien
delijk gebaar waarmee u an
deren. deelgenoot maakt van
uw ervaring: dat
natuurzuivere King
't beste dagelijkse
middel is ter
opwekking en
verkwikking.
Zomer-rodekool
Aan de groentenveiling in
Broek op Langendijk is gisteren
de eerste vroege zomerrodekool
aangevoerd. Dit is maar twee
dagen later dan het vorige jaar.
De partij van 660 kilo werd ge
kocht voor de binnenlandse con
sumptie tegen prijzen van 63 en
66 cent per kilogram.
Delfts voorbeeld krijgt
navolging in buitenland
Het experiment van de Delftse
politie mqt televisie op het ge
deelte van rijksweg 13 (Den
Haag—Rotterdam) op het ge
deelte bij Delft dat thans wordt
verbreed, heeft ook in het bui
tenland de aandacht getrokken.
De straalzender die was opge
steld om de beeldverbinding te
onderhouden tussen de televisie
camera's langs de rijksweg en
de monitors in het bureau van
politie, zullen worden vervan
gen door kabels. De zender
wordt afgebroken en zal door
Siemens worden gebruikt voor
het geven van demonstraties,
onder andere in Duitsland.
Het eerste Russische
supersonische
passagiersvliegtuig
Het eerste Russische superso
nische passagiersvliegtuig, de
TOE-144, zal een snelheid heb
ben van ongeveer 2500 km per
uur, ongeveer dezelfde snelheid
als de Brits-Franse „Concorde",
aldus meldt het Russische pers
bureau Tass.
Het „elektrische" eiland in wording
Nederland dat op het gebied
van waterbouwkunde al zoveel
opmerkelijks bezit, heeft er een
zelfs voor Europa unieke novi
teit bij; een kunstmatig eiland
in het IJsselmeer ten noordoos
ten van Lelystad, speciaal aan
gelegd voor de bouw van een
moderne elektrische centrale
voor de P.G.E.M. Een centrale
die reeds nu lang vóór de vol
tooiing een trekpleister is voor
toeristen, die er met bussen vol
op af komen. Een centrale die
zeker niet alleen om de opval
lende ligging de trots is van de
leiding van de P.G.E.M.
Wat deed de P.G.E.M. die in
Nijmegen al een centrale-com
plex bezit met een vermogen
van 700.000 kw. besluiten juist
hier een nieuwe centrale te
bouwen? Ir. K. Gorter van de
P.G.E.M., de man, die vele
touwtjes in handen houdt van
deze monster-constructie, kan
een rijtje evidente voordelen
voor de „eiland-centrale" op
sommen.
De kwestie van het koelwater
is zeer belangrijk.
Aan de hand van een model
In het waterloopkundig labora
torium is vastgesteld, dat het
koelwater bij deze centrale niet
alleen ruimschoots voorhanden
is, maar ook dat het water, dat
door middel van een damwand
gedwongen zal worden om het
.eiland te circuleren, vooral door
verdamping voldoende koelt
voordat het opnieuw wordt ge
bruikt. De omlooptijd van vele
tientallen uren staat daar borg
voor. Als de Flevo-centrale op
de uiteindelijk te bereiken vol
ledige capaciteit van 4000 me
gawatt in gebruik is, zal 300.000
kubieke meter water per uur
nodig zijn.
Een tweede punt is de aanvoer
van de brandstof, welke op een
eiland, dat gemakkelijk bereik
baar is voor schepen, betrekke
lijk eenvoudig is.
Wat die brandstof betreft: de
eerste twee eenheden met een
vermogen van 180.000 kw. elk,
kunnen met olie worden ge
stookt en met aardgas. Er zijn
onderhandelingen met de Gas
unie aan de gang met 't oog op
laatstgenoemde mogelijkheid.
Bij een latere uitbreiding van
de centrale, waaraan nu reeds
wordt gedacht, wordt de moge
lijkheid van het stoken van
steenkool opengehouden.
In hetzelfde vlak als de brand-
stofaanvoer ligt de gemakkelijke
aanvoer van constructie-delen,
welke de heer Gorter als derde
voordeel voor „zijn" eiland aan
voert.
Bijzonder belangrijk is ge
weest de overweging, dat de af
voer van de opgewekte energie
van de rand van Oostelijk Fle
voland zonder hinder kan ge
schieden. In een druk bewoond
gebied is het plaatsen van hoog
spanningsmasten geen sinecure,
het voordeel van een wijde pol
der ligt in dit verband voor de
hand.
Een vijfde voordeel van de
vestiging der Flevo-centrale op
deze plaats is de gunstige lig
ging ten opzichte van het ge
projecteerde nieuwe koppelnet
van 380 kilowatt, dat o.m. een
lijn van Amsterdam naar het
noorden krijgt. Stroomlevering
aan het koppelnet of bijv. in
noodgevallen stroomafname
kan zonder al te veel moeite
worden geregeld.
Zoals aangehaald dient een
dergelijk net voor onderlinge
bijstand en uitwisseling, zelfs
internationaal. Contacten hier
over lopen alle via de N.V.
S E.P. (Samenwerkende Elektri-
sitsita Produktiebedriiven).in
Arnhem, waarbij alle producen
ten zijn aangesloten.
Het zesde eveneens belang
rijke voordeel is de ruimte die
de P.G.E.M. heeft voor de vesti
ging van personeel, dat in de
eerste produktie-jaren een 200
man zal belopen. Een op het
eerste gezicht vrij zware bezet
ting, maar deze zal ook het per
soneel van de hier in te richten
administratieve afdeling en de
werkplaatsen omvatten.
„Kijk, daar ligt Urk", zegt Ir.
Gorter en hij wijst noord-oost,
waar inderdaad aan de einder
het schimmige kustlijntje van
Urk te zien is. We staan nu op de
brug, 130 bij 14 meter beton en
staal en voor ons ligt het eiland,
waarvan de aanleg in maart '64
is begonnen en ongeveer een
jaar heeft gedurd.
De bodem buiten de dijk van
O. Flevoland, moge goed zijn
voor de landbouw, voor bouw
constructies is zij dat beslist niet.
Er moesten dan ook 1.4 miljoen
kubieke meters slappe grond
worden weggebaggerd tot op een
diepte van veertien meter voor
dat uit 2.7 miljoen kubieke me
ter zand het eiland kon worden
opgebouwd. Afmetingen? De op
pervlakte is tien ha en 't eiland
ligt drie meter boven N.A.P. dat
zelfs bij een dijkbreuk „droog-\
weg" kan worden doorgewerkt.
Het bijna rechthoekige eiland
heeft aan de naar het IJsselmeer
gekeerde zijde een haven van
145 meter breed, waarbij een
terrein voor brandstof-opslag is
voorzien.
En nu we toch met meters
werken: de enige schoorsteen,
welke in eerste instantie bij de
centrale komt wordt 150 meter
hoog, een toekomstig oriëntatie
punt in de wijde vlakke polder.
Over enige maanden, als het
heiwerk palen van zestien
meter, die tot twee meter in de
originele zandlaag worden ge-
dreumd gereed is, zal in vrij
vlot tempo de opbouw van het
eiland vorm krijgen. Er wordt
een staalconstructie toegepast,
waarbij een opvallende bijzon
derheid is, dat de beide eerste
ketels niet worden ingebouwd,
maar a.h.w. in de open lucht ko
men te staan.
De eerste eenheid van de
Flevo-centrale, welke in mei
1968 in gebruik moet komen,
levert evenals eenheid II een
vermogen van 180 megawatt.
Deze tweede eenheid komt sep
tember 1969 in gebruik. De nieu
we centrale in deze opzet is be
rekend op 1.500.000 kw. en kan
t.z.t. worden uitgebreid tot een
vermogen van 4.000.000 kw. De
mogelijkheid tot overgang op
Het aantal vestigingen in het
midden- en kleinbedrijf is sinds
1950 met 19.000 teruggelopen in
de vier sectoren: ambachten, de
tailhandel, horeca en vervoer.
Spectaculair was de teruggang in
de levensmiddelensector.
Het marktaandeel van het mid
den- en kleinbedrijf is intussen be
langrijk gebleven. Het bedroeg in
de vier sectoren in 1963 30,8 mil
jard gulden. Interessant is ook dat
de omzetten van het midden- en
kleinbedrijf in de detailhandel van
1950 tot 1963 met slechts één punt
i I
-
-
Een overzicht van het werk, dat nu nog slechts een betrekkelijk klein deel van het eiland beslaat.
ssr
Bij de openbare behandeling in
de eerste kamer van de begroting
1965 van verkeer en waterstaat
is gisteren aangedrongen op de
indiening van een nota over de
waterhuishouding in ons land.
Het was de c.h.-afgevaardigde
ir Geuze die de totstandkoming
van zulk een informatieve nota
bepleitte omdat, zo zei hij, „wij
niet zo goed meer zijn ingelicht".
De heer Geuze wees er op dat het
enige jaren geleden verschenen
deltarapport niet meer up-to-da
te is en niet meer in overeen
stemming is met nieuwe feiten en
Inzichten.
Aan een groot aantal onder
werpen werd tijdens 'deze begro
tingsbehandeling de aandacht ge
schonken. Met name werd ge
sproken over de voorgenomen
afsluiting van de Oosterschelde
en over de bedenkingen, die
daartegen zijn gerezen. Het
standpunt van minister Suurhoff
werd gevraagd. Bepleit werd ook
een snelle en afdoende verbete
ring van het Amsterdam-Rijnka
naal, naar het oordeel van de
heer Delprat (vvd) zowel voor
Amsterdam als voor het Noord
zeekanaal een levenskwestie.
Ook de in ons land bepleite
kwestie van het aan van links
komend verkeer geven van voor
recht werd aandacht geschonken.
De heer Gooden (kvp) merkte
op dat men aan het invoerings
probleem beslist te zwaar tilt.
Zijn fractiegenoot, de heer Teijs-
sen, brak een lans voor een doel
treffende sanering van het finan
cieringsstelsel van de water
schappen en drong aan op de in
stelling van een waterschaps
fonds. De instelling van een ad
viescommissie over plaats, taak
en wezen van het waterschap
kwam hem gewenst voor.
De heer Gooden merkte o.m.
op de indruk te hebben dat ons
land op het gebied van de wegen
aanleg achterop komt te gera
ken. Hij weet dit aan een gebrek
aan delegatie. Een ernstige be
zinning op het patroon van de
waterstaatsorganisatie is z.i. ge
boden, want „men dient de taak
en organisatie van de waterstaat
af te stemmen op de behoeften
van vandaag".
De heer Van Pelt toonde zich
verontrust over de personeels-
situatie bij rijkswaterstaat, waar
z.i. sprake is van een onderbezet
ting van 12 percent. Hij sprak
over een situatie, die op korte
termijn drastische maatregelen
vereist en hij bepleitte de vrij
stelling van militaire dienstplicht
voor jonge ambtenaren van de
rijkswaterstaat.
De heer Meester vroeg de mi
nister aandacht te schenken aan
het vraagstuk van de minimum
snelheid op de autowégen. Hij
zag graag een raad voor de ver
keersveiligheid ingesteld. In deze
raad zouden alle betrokken orga
nisaties pp dit gebied vertegen
woordigd móéten ?Jjn è¥h tót een
grotere coördinatie te komen. De
heer 'De Meester zei te voelen
voor de invoering van een centra
le regeling voor het registreren
van rij-overtredingen, eventueel
met een aantekening van de
overtredingen op het rijbewijs,
Minister Suurhoff en staats
secretaris Posthumus zullen van
daag de gemaakte opmerkingen
beantwoorden,
Verlenging actie
Prins Bernhardfonds
De latere datum waarop de
N.T.S. een door Henk de By ver
vaardigde documentaire over het
25-jarig Prins Bernhardfonds
zal uitzenden, heeft tot gevolg
dat de jubileumactie met de
verloting van de tekening „Man
met hark" van Vincent van Gogh
wordt verlengd tot 4 juli. De da
tum van trekking blijft 15 juli.
Aangezien de administratie bij
giro en bank enige tijd vergt, is
het zaak dat men vóór 4 juli het
bedrag van deelname (25 gul
den) overmaakt op rekening PB
F-25 bij de Algemene Bank Ne
derland, Amsterdam.
De tv-documentatie over het
werk van het fonds en zijn an
jerfondsen zal worden uitgezon
den op zondag 20 juni te 19.30
Uur op Nederland I.
De Griekse regering heeft be
kend gemaakt dat elf arrestaties
zijn verricht in verband met de
ontdekte sabotage aan leger
voertuigen van een bij de Turkse
grens gelegerde eenheid. Zij
sprak echter persberichten tegen
volgens welke tanks van de 20e
pantserdivisie drie maanden ge
leden door saboteurs waren ver
nield. De gesaboteerde voertui
gen behoorden volgens de be
kendmaking tot de 164ste veld
artillerie-eenheid, die gestatio
neerd is bij de rivier dte Evros in
Noord- Griekenland.
De arrestaties waren het af
gelopen weekeinde verricht, o.a.
in Athene, Saioniki en Oreslias.
Onder de arrestanten bevinden
zich enkele militairen, Twee v$n
de gearresteerden, een militair
en een student, zijn volgens de
politie lid van de uiterst-linkse
jeugdorganisatie „Lambrakis".
GEEN ANARCHIE
Premier Papandreoe heeft zich
maandagavond in een radiotoe
spraak tot het Griekse volk fel
gekeerd tegen de onjuiste berich
ten die in Griekenland en daar
buiten over de sabotagezaak zijn
gepubliceerd. Griekenland en het
Griekse leger lijken volgens deze
berichten wel volledig in een cri
sis en bijna in een toestand van
anarchie te verkeren, aldus de
premier. Niets daarvan is echter
waar. In het land heerst de
grootst mogelijke rust. Het leger
bewaart een perfecte discipline
en zijn nationale gevoelens zijn
aan geen twijfel onderhevig. De
Evenals volgens de fantasie
rijke verhalen Kenau Simons
Hasselaar tijdens het beleg van
Haarlem hebben gisteren op het
in aanbouw zijnde nieuwe ver-
keersareaal van Schiphol vier
arbeiders een vijfde bij het be
klimmen van hun steiger afge
slagen door hem zonder pardon
don een vat vloeibare teer over
het hoofd te werpen. Eén geluk:
de teer was koud.
Het slachtoffer, de 33-jarige
monteur J. van Ommen uit Hil
versum, werd letterlijk zwart als
pek naar de geneeskundige dienst
gebracht en daar zo goed en zo
kwaad als dat ging gereinigd.
Vooral zijn haar, gelaat en bo
venkleding waren door de zwar
te massa doordrenkt. Hij klaag
de over een schrijnend gevoel in
zijn huid en ogen en werd daar
om later voor nader onderzoek
naar het Wilhelminagasthuis in
Amsterdam vervoerd.
Aanleiding tot het incident
was een ruzie tussen de mon
teur en de vier op de steiger
aanwezige arbeiders. De laatsten
waren er bezig met het teren
van eterniet-pijpen, maar de
monteur was van mening dat dit
tegen een gemaakte afspraak
was, en dat, hij 's middags op de
steiger had moeten werken. Hij
sommeerde zijn mede-arbeiders
de steigers te verlaten en begon,
toen deze weigerden, er tegen
op te klimmen, waarop zijn
tegenstanders hem met teer be
goten. De steiger bevond zich
nog geen twee meter boven de
grond.
Griekse premier deelde mee dat
in de sabotagezaak twee militai
ren en negen burgers gearres
teerd zijn en dat hef onderzoek
nog voortduurt.
zijn gedaald. Daaruit blijkt dat on
danks de scherpe concurrentie van
grootbedrijf en coöperatie de totaie
marktpositie gehandhaafd bleef.
Dit heeft de heer M. Rademakers,
algemeen voorzitter van het Ne
derlands verbond van midden
standsverenigingen, gisteren mede
gedeeld in zijn jaarrede op het
congres van dit verbond dat in
Arnhem wordt gehouden.
De heer Rademakers herinnerde
er aan dat het er met de in
komenspositie van het midden- en
kleinbedrijf verre van gunstig
voorstaat. Eenendertig procent
blijft met zijn inkomen beneden de
grens van het sociale minimum,
zesendertig procent komt niet uit
boven de weistandsgrens van de
sociale verzekering.
De vraag of de middenstand op
gelijke wijze deelt in de gestegen
welvaart, moet ontkennend worden
beantwoord.
Het achterblijven van het in
komen van het midden- en klein
bedrijf kan niet los worden gezien
van het loon- en prijsbeleid. Na de
tweede wereldoorlog was er een
groot tekort aan goederen en geen
overspannen arbeidsmarkt. Toen
was een prijsbeleid noodzaak. Nu
is er een teveel aan goederen van
elke soort en daarnaast een felle
concurrentie.
De schaarste op de arbeidsmarkt
brengt nu het conflict dat men het
produkt arbeid zo duur mogeliik
wil verkopen. „Wat bij de goede-
renschaarste onredelijk was, wordt
nu als normaal beschouwd wan
neer het over het pródulït arbeid
gaat".
Uit de kring van de vakbewe
ging is nog geen geluid gekomen
dat gaat in de richting van een
eveneens vrijlaten van de prijzen.
Naar het oordeel van de heef
Rademakers fs het een niet los te
maken van het ander. Hef In de
afgelopen jaren gevoerde prijs
beleid heeft grote moeilijkheden
voor het midden- en kleinbedrijf
gebracht.
Spr. hield zich vervolgens bezig
met de winkelsluitingswet, het
werktijdenbesluit voor winkels
1952 en concentratie van een aan
tal middenstandsinstituten.
Nu het kabinet de verordening
secundaire arbeidsvoorwaarden
van het hoofdbedrijfschap detail
handel heeft goedgekeurd, staat
vast dat de in die verordening
vervatte regels met ingang van 1
november a.s. zullen gelden. De
beslissing echter dat de kosten
niet mogen worden doorberekend,
is naar de mening van de heer
Rademakers niet na te komen. Het
kabinet zal ervan moeten worden
overtuigd dat ze wèl moeten wor
den doorberekend.
ZES MAANDEN
VOOR MESSTEEK
TIJDENS
CARNAVALSFEEST
De rechtbank te Maastricht
heeft de 20-jarige vleesvervoer
der J. R. uit Maastricht veroor
deeld tot zes maanden gevan
genisstraf met aftrek van voor
arrest omdat hij op 1 maart op
de binnenplaats van een café
een carnavalsvierder een ge
vaarlijke steek met een brood
mes heeft toegediend. De ge
rechtsarts verklaarde dat het
een wonder is dat de man nog
leeft. Het broodmes was vier
centimeter diep in het hart ge
drongen.
Veertien dagen geleden eiste
de officier van justitie negen
maanden gevangenisstraf.
