Hoe hegon ons toneel WINTERCOLLECTIE van de «eek Kasten inruimen en t.v. inbouwen <^oor onze kleine meicl DE VOLDEED In 1918 20 miljoen slachtoffers In 1957 toch nog 1500 doden in ons land DUET 'NYLONS Pagina 7 H©t middeleeuws toneel Geestelijke spelen Voor bepaalde personen dient inenting te worden overwogen Van amateur- naar beroepsgezelschap Wat kreeg men te zien P© fantasie als aanvulling met gratis waardezegels van 15 en 25 ct. Zaterdag 23 januari 1965 DE VRIJE ZEEUW De opgave om de juiste kin derkleding te vinden die het kind voldoende beschermt tegen de weersinvloeden, brengt voor vele ouders nog al eens problemen met zich mee. Wij volwassenen hou den veel meer rekening met het weer en weten ons op de juiste wijze te kleden. Als het bijvoorbeeld hard waait of regent zetten wij al gauw de kraag van onze mantel op of doen wij een sjaaltje om ons hoofd. Kinderen zullen dit over het algemeen niet uit zich zelf doen. Wij dienen er daarom voor te zorgen dat hun kleding zo aan het weer is aangepast, dat zij weinig of geen gevaar voor kouvatten lopen. Het is onze plicht sterk op te letten en het beste voor onze kleuters te kopen of zelf te maken. Daarnaast zoeken we naar kleertjes waarin ze zo aardig moge lijk voor de dag komen. Ons modelletje toont u een prachtig voorbeeld van haute couture in de kinder kleding. Kleding die uitste kend bij ons natte, koude klimaat past. De zwart-wit geruite pied de poule poncho doet het uitstekend op de vuurrode pantalon, die heerlijk warm zit en bijzonder rekbaar is. Witte rubberlaarzen houden de voeten droog. Met zo'n leuke combinatie kunt u uw kind rustig naar school sturen en meenemen om bood schappen te doen. 1 Januari is de grote maand voor het Nederlandse toneel. ïn deze maand komen alle gezelschappen van naam met een première voor het voetlicht, worden er nieuwe artiesten gepresen teerd en stroomt het publiek weer naar de grote en kleine schouwbur gen. En dat toneelspel is eigenlijk niet van ouze moderne eeuw. Wij we ten, dat de Güsbrecht van Aemstel al gespeeld wordt sinds 1637, maar al vele eeuwen daarvoor traden er schouwspelers op. Van toneelkunst was reeds sprake ten tiide van de Grieken en Romei nen. We zouden desnoods nog terug kunnen gaan tot de Egyptenaren, waar zich uit temnelliturgie soortge lijke drama's schiinen te hebben ont wikkeld als de Grieks-Romeinse. Na het verval van het Romeinse irrmerium verdwijnt de toneelkunst volledig om niet eerder terug te ko men dan in de middeleeuwen. In de middeleeuwen begon men eigenlijk weer van voren af aan. Het theater werd uit de liturgie geboren. Deze was reeds omstreeks 800 ge groeid tot een dramatisch ritueel, waarbij de priester aanhief en de ge meente antwoordde. Het duurde niet lang of hieruit ontwikkelden zich re ligieuze dramatische scènes, die in de kerk werden opgevoerd. Reeds spoedig vinden we meer reli gieuze spelen en zij veroveren geheel christelijk Europa. Maar, zij worden steeds zelfstandiger en wijken af van de basis, met als gevolg, dat paus Innocentius III genoodzaakt was oen verbod uit te vaardigen tegen toneel voorstellingen in de kerk. Aanvankelijk stelden de kerkelijke vertoningen de geloofsgeheimen voor. Daarom werden ze mysteriespelen genoemd. Ook kende men heiligen spelen en nauw daarmede verband houdend mogen we noemen de mi rakelspelen, waarvan we als een der bekendste ook nog in onze tijd noe men het spel Mariken van Nirn- wegen. Speelden eerst de priesters de rol len, na verloop van tijd trokken zij zich terug en riepen de hulp in van koorknapen en andere leken. Dikwijls waren dit ook leden van broeder schappen, die in de 14de en 15de eeuw bij kerkelijke feesten en plechtig heden optraden. De leden van deze broederschappen kregen de naam van „Ghesellen van den spele", die weldra een soort toneelgezelschappen vormden, die ook minder kerkelijke stukken opvoerden. ingrijpende wijzigingen voorgedaan, want anders was ons toneel nooit ge worden wat het nu is. Bent u voorbereid op volgende influenza-epidemie Te allen tijde hebben zich epidemieën van influenza voorgedaan. De oudste thans nog levende generatie heeft de „pandemie" van 1890 nog meegemaakt. De 65-jarigen onder ons kunnen zich de wereldomvattende „Spaanse griep" van 1918, die twintig miljoen mensen ten grave sleep te, nog goed herinneren. Betrekkelijk kort geleden, in 1957, hebben we allen de „Aziatische griep" meegemaakt; deze influenzapandemie begon in het voorjaar in zuid-China en reisde vandaar in negen maanden tijds over de gehele aarde, zodat tussen september en december wel zowat alle landen waren getroffen. Over het algemeen was het karakter van deze grote epidemie niet bijzonder kwaadaardig. Desondanks veroorzaakte ,ze hier en daar niet onaanzien lijk aantal sterfgevallen: in Nederland ruim 1500, in Groot- Brittannië ongeveer 8.000. Het maatschappelijk bestel leed bovendien duidelijk schade, doordat zóvelen tegelijkertijd door het influenzavirus waren aangetast en hun beroeps bezigheden dus niet konden uitoefenen. Uiteraard waren deze vertoningen het werk van amateurs, vooral toen de priesters en later koorknapen de opvoeringen verzorgden. Aanvankelijk was dit ook nog het geval met de Gheselle van den spele, maar aan het einde der middeleeuwen werd het be- roepswerk en maakten dergelijke mensen er hun broodwinning van. De wereldlijke spelen kunnen we verdelen in twee groepen: de ernstige of abele (schone) spelen en de ko mische spelen of sotternieën. Voor beelden van abele spelen zijnLanse loet van Denemarken, Esmoreit enz. Een dergelijke voorstelling werd voorafgegaan door een proloog, waarin de korte inhoud van het stuk werd medegedeeld. Over het alge meen bleef de voorstelling zeer naief. De hoofdzaak Was, dat het rechtsge voel werd bevredigd. Daarna volgde een sóternie. Zo'n sot ternie behandelde een toneeltje uit 't echte volksleven. Meestal was de held 'n oude man, getrouwd met een jon ge vrouw, die hem bedriegt of een sukkel, die door zijn vrouw en soms door zijn schoonmoederwerd beet genomen. Meestentijds eindigde dit met een overwinning van de vrouw. Deze sotternieën zjjn ruw en plat en van enige inhoud of ontwikkeling is vrijwel geen sprake. Zij zijn afge stemd op de laagste Instincten van de mens, zoals, ruzie, bedrog en vecht partijen. Dergelijke prima voorbereide en goed uitgevoerde voorstellingen ble ven echter uitzonderingen en men men moest voor een groot deel ver trouwen op de.fantasie van de toe schouwers, die zelf moesten aanvul len hetgeen ontbrak aan decors, kos tuums en zelfs aan tekst. Toch ver maakte men zich zeer goed met der gelijke spelen, die' zo eenvoudig wa ren maar toch aan het doel beant woorden. Het middeleeuws toneel met zijn wereldlijke- en geestelijke drama's is de eerste ontwikkelingsfase van de toneelkunst in 'Europa geweest. Uit deze primitieve spelen ontwikkelde en groeide na verloop van tijd ons moderne toneel, al hebben er zich na de middeleeuwen nog verschillende WAAKZAAMHEID GEBODEN Tussen deze ernstige, somstijds catastrofale, uitbarstingen in heb ben zich herhaaldelijk kleine ver heffingen van deze ziekte ver toond, meestal 's winters, maar eveneens wel in de zomer. Ook na 1957 zijn er enige malen zulke op flikkeringen van de influenza ge- j weest; de epidemieën bleven toen meer beperkt van omvang, maar dit betekent niet, dat ze steeds onschuldig van aard waren. Uit de gepubliceerde statistische Sterfgevallen door influenza zijn •;ki«veroorzaakt, maar in het jaar 1960 was er op dit punt weer grote overeenkomst met 1957, ook in ons land. Hieruit blijkt wel, dat „de griep" een tamelijke gevaarlijke vijand is, die geenszins als defini tief verslagen mag worden be schouwd. COMPLICATIE LONGONTSTEKING Influenza wordt veroorzaakt door een virus, dat het slijmvlies van de luchtwegen aantast. Als gevolg'van die slijmvliesbeschadi ging kunnen verschillende andere ziekteverwekkers toegang krijgen tot de longen en daar onsteking veroorzaken. Niet altijd heeft een óp deze wijze ontstane pneumo nie longontsteking) een ge vaarlijk karakter. Zeer gevreesd echter is de door een etterbacterie de stafylococ, teweeggebrachte longontsteking. Vermoedelijk berustte meer dan de helft der sterfgevallen geduren de de epidemie van '57 op zulk 'n stafylococcen pneumonie. Naast de kans op dergelijke secundaire, door bacteriën veroorzaakte, longont stekingen bestaat de mogelijkheid van het optreden ener pneumonie door directe inwerking van het in fluenzavirus op de longen. In 1957 schijnt zulk een influen- zavirus-longontsteking niet dik wijls te zijn voorgekomen. In 1918 bleek deze aandoening daarente gen juist veelvuldig doodsoorzaak bij de reeds genoemde Spaanse griep. Zowel de bacterie- als de viruspneumonie kunnen optreden bij tevoren geheel gezonde men sen, er zijn echter verschillende groepen van personen bekend die meer kans lopen dan anderen om zulk een longontsteking te krij gen. VERMEERDERDE VATBAARHEID Allereerst zijn het vooral aan staande moeders, die naar de ervaring leert dikwijls zeer ge voelig zijn voor een influenzavi- rus-longontsteking, ook al verto nen zij geen tekenen van zwakte of enigerlei andere stoornis. Veel- vuldiger echter treedt de door bacteriën veroorzaakte longont steking op bij bepaalde personen die tevoren aan de een of andere ziekte lijden of die weinig weer stand bezitten. In dit verband moeten aller eerst de lijders aan diabetes wor den genoemd: een ieder weet, dat deze patiënten slecht bestand zijn tegen allerlei vormen van bacte- riële besmetting bij hen vormt de mogelijkheid van secundaire infectie met bacteriën daarom al tijd een extra risico wanneer zij ifluenza hebben. Ook mensen die vaak last van steenpuisten hebben of die aan andere etterende processen lijden dat wil zeggen dat zij grote aantallen stafylococcen in hun li chaam herbergen lopen grote kans een gevaarlijke secundaire stafylococcenpneumonie te krij gen als complicatie van een in fluenza. VACCINATIE MOGELIJK Ook lijders aan chronische bron chitis of andere ontstekingen van de ademhalingsorganen herbergen een massa bacteriën (die van ver schillende aard kunnen zijn), van zelfsprekend dreigt ook bij hen spoedig een bacteriële longontste king. Wat betreft de directe long aantasting door influenzavirus kan worden opgemerkt dat die vooral te vrezen is in gevallen waarbij de longen voortdurend in ongunstige conditie zijn, zoals voorkomt bij lijders aan chronische hartgebreken, die stuwing in het longweefsel hebben veroorzaakt. Het is gewenst om mensen die tot de bovengenoemde categorieën behoren, bij voorbaat tegen in fluenza te beschermen en wel door middel van vaccinatie. IN HET „JET"-TIJDPERK Men onderscheidt a- en b-stam- men van het virus. Naar men te genwoordig weet, handhaven be paalde variëteiten van de a- of de b-stammen zich een aantal jaren achtereen en ruimen dan het veld voor weer andere. Zo was de ver oorzaker van de „Aziatische griep" in 1957 ineens van andere aard dan de voorheen aangetroffen in fluenza a-stammen. Bij individuele inentingen dient men het vaccin met behulp van een spuitje en een injectienaald toe. Voor massavaccinaties die soms wel worden toegepast bij werkers van grote bedrijven kan als nieuwigheid gebruik wor den gemaakt van de zogenaamde Jet-injector. Hierbij wordt een „straalinjectie" gegeven, een naald komt er niet aan te pas. Deze me thode heeft vanzelfsprekend be langrijke praktische en hy giënische voordelen. dr. ALFREDA BRIEDÉ. (Adv.) spaar plezierigmet vraag vooral om de DUET-spaarkaart De moderne teelt-, bewaar- en conserveermethoden hebben veel levensmiddelen die vroeger al leen in een bepaald jaargetijde verkrijgbaar waren hun seizoen karakter verloren. Verse snij- Nog veel te weinig maakt de Hol landse huisvrouw gebruik van dat heerlijke nieuwe zuivelprodukt: sourcream of zure room. In Duits land, Zwitserland en andere landen heeft het z'n weg al lang gevonden, maar wij kennen de toepassingsmo gelijkheden meestal nog niet zo goed. Laten we vooral niet denken, dat het zuurgeworden room is, integendeel de room, met een vetgehalte van 20%, wordt in de fabriek opzettelijk aan- gezuurd, waardoor een heerlijk fris en licht verteerbaar produkt wordt verkregen. Onder het weekmenu vindt U enkele toepassingsmogelijkheden. ZONDAG: sneetjes champignons, var- keenshaasje met roomsaus, aard appelpuree, witlof, chipolatapud- ding. MAANDAG: aardappelpuree met kaasragout, bloemkool, brood schotel met appelmoes. DINSDAG: bruine bonen, spek, uien, aardappelen, citroenvla. WOENSDAG: boerenomelet, gebak- ken aardappelen, sla, appelpan- nekoekjes. DONDERDAG: hachee, appelmoes, aardappelen, hopjesvla. VRIJDAG: tomatensoep, tonijn met sourcream óf rolpens met gebakken appel, ge bakken aardappelen, worteltjes. ZATERDAG: risotto met champig nons en andijviesla, gebraden appels. Kaassalade met sourcream 100 g jong belegen kaas, 1 grote appel, klein uitje, augurken en zilveruitjes, 1 grote aardappel, 100 g vleesvesten, potje sour cream, peterselie, paprikapoeder, peper, citroensap. Snijd, de kaas, appel, ui, augurk en vleesvesten in kleine blokjes. Ver meng alle ingrediënten met de sour cream, de kruiden en het citroensap. Serveer de sla op een schotel met slablaadjes en garneer het geheel met peterselie. bonen, andijvie en sla worden ook in de winter verkocht en wie hartje zomer boerenkool met worst wil eten, kan dat doen. Uit oogpunt van voedingswaarde is het niet nodig om in deze tijd zomergroenten te eten (wilt u het voor de afwisseling in het menu doen, dan is het wat an ders.) Wintergroenten en -vrucht ten zijn rijk genoeg aan vitami nes en mineralen; bij een goede keuze behoeven er echt geen vitamine C pillen of tabletten aan te pas te komen. De levens middelen zelf zijn zelfs beter dan preparaten, omdat in het levens middel nog wel meer voorkomt dan een of meer vitamines en mineralen. Vergelijken we van de grenten en vruchten nu even alleen het vitamine C gehalte, dan zien we het volgende. Voor huisvrouw eo gezin U KUNT NIET ALLES WETEN Indien de koperen branders op uw gasfornuis erg vuil en zwart zijn, kunt u ze het beste een uur tje laten weken in een azijnbadje om ze daarna te poetsen met ko- perpoëts. Bladluis in planten kan worden bestreden met zeepspiritus (20 gr. zachte zeep en 10 gr. spiritus men gen). De planten moeten hiermede bespoten wórden van onderen en van boven. Zonodig de volgende dag herhalen. Kastruimte hebben we nooit genoeg. Hebt u in uw slaapkamer ingebouw de kasten met een plafond? Om meer bergruimte te krijgen tikt u dat lage dekplaatje uit de kast. Waar het nodig is de binnenkant van de kast afwerken met board. Zonodig bijschilderen. In de vrijkomende ruimte kan gemakkelijk nog een half brede plank (schap) worden aangebracht voor de opslag van overtollige zaken die u ergens anders moeilijk kwijt kunt en voorlopig niet (meer) nodig hebt. U kunt ook boven in die kast een roe bevestigen. Hieraan kunt u b.v. in mei de wintergarderobe weghangen en eind september weer uw zomerjurkjes. Lijkt het u een beetje ongemakkelijk hoog? Er is altijd wel een stoel bij de hand en is die er niet, zet dan een pikhaakje in de hoek. Daarmee wipt u gemakkelijk een kleerhanger met costuum en al van de roe. Een andere manier om deze tot nu toe onbenutte ruimte produktief te maken, is om boven uw bestaande kastdeur een klein deurtje te maken. Nu ontstaat er een apart kastje, dat ook van de binnenkant netjes afge werkt dient te worden. Hierin kunt u heel veel kwijt, wat u niet dage lijks gebruikt. Dit betekent meer ruimte in uw oude kasten. Denk maar eens aan babygoed zo lang u geen baby verwacht, oud speelgoed, dekens die 's zomers te veel zijn of de stapels oude en toch zo dierbare papieren waar de kinde ren niet bij mogen Hebt u ranzige boter? Gebruik dan uitsluitend deze boter voor het braden van vlees. Door toe voeging van een klein stukje ui voorkomt u de nare smaak. Doorgelopen overhemden krijgt u weer goed met alcohol 96%. Di rect daarna naspoelen met water. Dof geworden kristal maakt u schoon met blauwselwater, daar na opwrijven. Pianotoetsen blijven wit, als u ze regelmatig wrijft met spiritus. Nettere kasten Bij vrij ondiepe hangkasten ge beurt het vaak, dat er bij het sluiten van de deur een kledingstuk tussen deur en muur geklemd wordt. Vaak wordt het kledingstuk hierdoor le lijk beschadigd. Een eenvoudige ma nier om dit te voorkomen is om in de kast, ter hoogte van het sleutel gat, aan de voorkant, een spiraal of elastiek te spannen, dat de kleren „binnen de perken" houdt. Houdt u van een erg nette ser- vieskast? Dan zult u het zeker min der prettig vinden als u, door gebrek aan ruimte, op de onderste schap allerlei spullen moet zetten, die niets met het servies nodig hebben. Maakt u voor deze plank nu eens een gor dijntje van ondoorzichtige stof, liefst in de kleur van de verf van de kast. Gèen mens die dan nog de rommel ziet als de deur even opengaat. T. V. in de kast In verscheidene huizen heeft men het televisietoestel in een kast inge bouwd, zodat overdag dat grote gla zen oog aan het gezicht onttrokken is. Mocht u met dergelijke plannen tot verplaatsing rondlopen, bedenkt u dan wel goed wat u gaat doen. Het grote bezwaar van een vast op gesteld toestel is immers het ontbre ken van elke mogelijkheid om het scherm in een andere richting te draaien. Ook is het maar de vraag of er in zo'n geval ook grotere ge zelschappen een goed uitzicht op de beeldbuis zullen hebben, b.v. als u toevallig eens veel bezoek hebt. Voor inbouw leent zich feitelijk alleen een hoekkast met afgeschuin de voorzijde of de open boekenkast (stelling) die dwars in een grote doorlopende (de z.g. Engelse woon kamer staat en zeker geen schuif- deurkast of rechte legkast in een zij muur als die zich niet in het midden van de wand bevindt. Ook moet de achterzijde bereikbaar blijven voor de reparateur. Wel kunt u om de tele visie op de huidige gunstige plaats een wandmeubel of boekenkast (b.v. met los verkrijgbare onderdelen of bouwpaketten) bouwen en dan een luikje of schuifdeur voor het scherm monteren, maar laat het apparaat dan zelf los ennet onder oog hoogte staan. Portie van 250 gr* andijvie bieten boerenkool groene kool rode kool savooie kool spruitjes zuurkool knolraap prei winterwortel witlof Vitamine C gehalte na het koken 2 mg 16 mg 23 mg 30 mg 30 mg 16 mg 100 mg 13 mg 30 mg 24 mg 13 mg 2 mg Gerekend is 250 gram inkoop, nog niet schoongemaakt, de gemiddelde aanbevolen portie groente. Als we bedenken, dat 50 a 75 mg van het vitamine C dagelijks voldoende is en dat 3 flinke aard appelen ook nog een steentje van ca. 10 mg bijdragen, slaan de meeste wintergroenten geen gek figuur. Ook al bevatten andijvie en witlof niet veel vitamine C, u behoeft geen schuldgevoel te krijgen, wanneer u deze groen ten op tafel zet, mts u ze maar niet om de andere dag eet en ze voldoende afwisselt met an dere groenten. Gemiddeld vitamine C gehalte van winterfruit per 100 gram (schoon gewicht vruchtvlees of sap) appel 10 mg banaan 10 mg sinaasappel 50 mg grapefruit 40 mg mandarijn 30 mg In gedroogd fruit komt prak tisch geen vitamine C voor: com pote van gedroogde appeltjes, peertjes of pruimen daarom bij voorkeur in plaats van groente op tafel zetten.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1965 | | pagina 7