Radio en Televisie
tabaksland bij
uitnemendheid
Pagina 7
Verenigde Staten
willen Brits
Guyana steunen
BEURSOVERZICHT
Klimaat en bodemomstandigheden
bepalen de tabakskwaliteit
Woensdag 20 januari 1965
DE VRIJE ZEEUW
DONDERDAG 31 JANUARI
HILVERSUM I: 7.00 Nieuws;
7.10 Ochtendgym.; 7.20 Lichte
gram.; 7.50 Dagopening; 8.00
Nws; 8.10 Lichte gram.; 8.50
Ochtendgym.; 9.00 De groente
man; 9.05 Klass. kamermuziek
(gr.); 9.35 Waterstanden; 9.40
Morgenwijding; 10.00 Arbeids
vitaminen (gr.)10.50 Voor de
kleuters; 11.00 Nws; 11 02 Huis
houdelijke zaken, praatje; 11.15
Stereo; Sopraan en piano: klass.
en moderne liederen: 11-45 Klass.
gram.; 12.00 Licht instr. ensem
ble en zangsolisten; 12.27 Meded.
t.b.v. land- en tuinbouw; 12.30
Selectie van filmmuz. (gr.); 13.00
Nws; 13.15 Meded., event, act.
of gram.; 13.25 Beursber.; 13.30
Dansorkest en zangsolisten; 14.00
Stereo: Viool en piano- moderne
muz.; 14.30 Variété-theater: gev.
progr.15.40 Radio Filh. orkest:
klass. muz.; 16.00 Nws; 16.02
Voordracht; 16.20 Lichte gram.;
17.00 Minjon; 18.00 Nws; 18.15
Event, actueel; 18.20 Uitz. V.V.D.;
18.30 Licht ensemble en zang-
solist: amusementsmuz.; 19.00
Voor de kinderen; 19.05 Sport-
parade; 19.30 Eigen weg: progr.
voor de twintigers; 20.00 Nws;
20.05 Radio-kamerorkest en sol.:
klass. en moderne muz.; 21.00
Harp- en klaveeimbelrecital
(opn.); 21.10 De zaak Palfry,
hoorspel; 22.00 Instr. combo en
solisten: lichte muz.; 22.30 Nws
en meded.; 22.40 Actualiteiten en
snortuitsl.; 23.05 Nieuwe gram.;
23.55—24.00 Nws.
HILVERSUM II: 7.00 Medita
tie; 7.05 Lichte gram. en rep.
(7.30—7.40 Nws: 8.00—8.05 Over
weging) 8.30 Nws; 8.40 Voor de
huisvrouw; 9.40 Schoolradio;
10.00 Lichte gram.; 11.00 Voor de
zieken; 11-45 Lichte gram.; 12.10
Leven op het land, gesprek; 12.27
Meded. t.b.v. land- en tuinbouw;
12.30 Nws; 12.40 Deze week, ber.
en praatje; 13.00 Klass. gram.;
13.45 Voor de vrouw; 14.15 Mu-
sette-klanken (gr.); 14.30 Klass.
gram.; 15.30 Klass. en moderne
muz. (gr.); 16.00 Alledaags ge
loven, studiodienst; 16.30 Vocaal
ensemble: moderne liederen;
16.50 Moderne pianomuz. (gr.);
17.00 Voor de jeugd; 17.30 Kin
derliedjes (gr.); 17.45 Lichte gr.;
17.55 Sportrubriek; 18.10 Meis
jeskoor en licht instr. sextet;
18.30 Sociaal perspectief, lezing;
18.40 Stereo: Lichte gram.: 19-00
Nws en weerpraatje; 19.10 Radio
krant; 19.30 Geestelijke liederen
(gr.)19.45 Op de man af, praat
je; 19.50 Lichte gram.; 20.10
Boeren en burgers in Buiten
veen, hoorspel; 20.35 Samen uit -
samen thuis, gevar. progr.; 22.00
Rondom het kind: pedagogische
etherleergang; 22.30 Nws; 22.40
Avondoverdenking; 22.55 Boek-,
bespreking; 23.00 Kerkorgelcon
cert: oude muz.; 23.30 Lichte
gram.; 23.5524.00 Nws.
BRUSSEL (VI.): 12.00 Nws;
12.03 Gram.; 12.15 Gevar. muz.
(om 12.25 Weerber. en meded.
voor de schippers)12.50 Beurs
ber. en progr.overz.; 1300 Nws;
13.20 Kamermuz.; 14.00 Nws;
Gratie voor
Belgische kunstschilder
Albert Servaes
De beroemde Vlaamse kunst
schilder Albert Servaes, na de
oorlog bij verstek wegens colla
boratie tijdens de Duitse bezet
ting ter dood veroordeeld, mag
naar België terugkeren. De tegen
hem uitgesproken straf, die in
1961 al tot vijf jaar werd terug
gebracht, is opgeschort tot de
datum waarop de verjaring kan
worden toegepast.
Servaes week vóór de bevrij
ding uit naar Zwitserland. De in
april 82 jaar wordende schilder
verkreeg vooral bekendheid
door zijn godsdienstige werken.
Het eerste van de twee „Kruis
wegen", die hij tussen de twee
wereldoorlogen schilderde, werd
door het Vaticaan uit de kerk
verbannen omdat het rauwe ex
pressionisme vele gelovigen aan
stoot gaf.
Enige tijd geleden werd in
Vlaanderen een tentoonstelling
van zijn werken gehouden, die
aanleiding gaf tot protesten van
het verzet.
Jemen wordt democratisch
Krachtens een door Emir Badr
afgekondigde grondwet zal Je
men voortaan een „constitutio
nele democratie" zijn. Het land
krijgt een gekozen nationale
vergadering, die de regering van
het volk door het volk zal waar
borgen, aldus de nieuwe vice-
premier Adbel Rahman.
Premier Burnham van Brits-
Guyana heeft op een persconfe
rentie gezegd, dat de V. S. de
nieuwe coalitieregering van
Brits-Guyana aanzienlijke fi
nanciële en technische steun heb
ben aangeboden.
Burnham is van mening dat
Brits-Guyana spoedig onafhan
kelijk dient te worden en dat
hierover in Georgetown een
conferentie zou moeten worden
gehouden. Het zou hier als de
kwestie aan de orde kwam, sterk
op aandringen bij de Britse mi
nister van koloniën, Anthony
Greenwood, die 3 februari in
Georgetown aankomt voor een
bezoek van vijf dagen.
14.03 Schoolradio (15.00 Nws);
15.45 Amusementsmuz.; 16.00
Nws; 16.03 Beursber.; 16.09 Fran
se les; 16.24 Liederen; 16.50 Gr.;
17.00 Nws; 17.15 Koorzang; 17.30
Volksmuz. uit Vlaanderen; 17.50
Klass. muz.; 18.00 Nws; 18.03
Voor de soldaten; IS 28 Paarde-
sportber.; 18.30 Moderne muz.;
18.45 Sportkron.; 18.52 Gram.:
19.00 Nws en radiokron.; 19.40
Entr'acte; 19.50 Polit. praatje;
20.00 Moderne muz. in de pauze
De wereld'van het boek); 21.30
Klankbeeld; 22.00 Nws; 22.15
Jazzmuz. en poëzie; 22.45 De
zeven kunsten; 23.00 Nws; 23.05
Opera- en belcantocohcert; 23-55
24.00 Nws.
Televisieprogramma's
NEDERLAND I: 15.00—15.45
Voor de vrouw; 16.0016.15 Voor
de kleuters; 19.30 Uit de prulle-
mand, trucagefilm; 19.40 Van
gewest tot gewest, regionaal
journaal; 20.00 Journaal; 20.20
Socutera; 20.30 Portret van een
sportman; 20.55 De Holbewoners,
tv-spel; 22.4022.45 Journaal.
NEDERLAND II: 20.00 Nws;
20.01 De Lucy show y reporter,
een aardige baan, tv-film; 20.25
Liedjesprogramma; 20.55 Dick
Powell theatre - Een schrijver in
Hollywood, tv-film (niet geschikt
voor al te jeugdige kijkers).
BELGIË (VI.)14.05—15.15
19.00 Voor de kinderen; 19.05
Voor de jeugd; 19.20 Arena:
sportkroniek; 19.55 Hier spreekt
men Nederlands; 19-59 Weerbe
richt; 20.00 Nieuws; 20.25 De
moord op Karei de Goede, histo
rische evocatie; 21.20 Voor wie
zing je vogel?: liedjesprogram
ma; 21.35 Première: fragm. uit
de nieuwste films; 22.00 Penelo
pe: programma voor het gezin;
22.30 Nieuws.
KIJKERS
EN LUISTERAARS
Op 1 januari j.l. waren bij de
dienst luister- en kijkgelden
1.836-474 televisietoestellen aan
gegeven tegen 1.817.286 per 1
december j.l. (t/m 18 januari
1.851.730).
Er waren op 1 januari 2.659.161
geregistreerde radiotoestel
len tegen 2.660.938 op 1 december
j.l-
Het aantal aansluitingen op de
draadomroep bedroeg op 1 jan.
434.916 tegen 438.076 op 1 dec. j.l.
T sj echo-Slowaki je
en de oorlogsmisdaden
Tsjechoslowaakse deskundigen
bestuderen onlangs ontdekt ma
teriaal over oorlogsmisdaden van
de nazi's en zullen weldra de
namen bekendmaken van een
300-tal oorlogsmisdadigers- die
in deze documenten zijn ge
noemd. Dit is op een perscon
ferentie in Praag bekendge
maakt.
Verder is op de persconferen
tie meegedeeld, dat zich in
West-Duitsland en enkele andere
westelijke landen 30.000 oorlogs
misdadigers ophouden, die nog
niet ontmaskerd zijn en terecht
gestaan hebben.
In Tsjecho-Slowakije waren
vóór eind 1948 130.000 gevallen
onderzocht en meer dan 33.000
vonnissen geveld.
„IK BEN JOOD"
Onbekenden' hebben zaterdag
getracht de woning in brand te
steken van de Londense taxi
chauffeur Wolfe Busell, die vo
rige week werd veroordeeld tot
een boete omdat hij de vrouw
van de Britse nazileider Jordan
had beledigd. Hij voegde haar
toen toe: „Ik Vèjvoer u niet, u
bent een stinkende nazi, ik ben
Jood," waarop mevrouw Jordan
antwoordde: „Waafbm zit u niet
in de ovens?" De deur van Bu-
sells huis, die op dat moment in
dienst was, werd. beschadigd.
KON. OLIE, AKU
EN CENTRALE SUIKER
VAST
Beursplein 5 heeft gisteren de
opgewekte stemming van maan
dag voor de meeste internatio
nale waarden verder kunnen
voortzetten. Dit onder leiding
van Kon. Olie, AKU en Centrale
Suiker Mij. Het olie-aandeel
ontmoette opnieuw ruime lokale
vraag, terwijl Zwitserland de
stukken mede uit de markt nam.
Er ging in deze hoek een goede
stimulans uit van Wallstreet, al
waar Kon. Olie maandag dol
lar hoger sloot. Na een opening
op 160,30 liep de prijs op tot
160,90 (ƒ158,10). AKU opende
6 punten hoger op 530. Daarna
werd 532 gedaan om vervolgens
in te zakken tot 528V2, als gevolg
van winstnemingen. De stukken
verlieten de markt op circa 530.
In sympathie met de vaste stem
ming voor Kon. Olie en AKU
waren ook Philips en Unilever
hoger. Philips liep op van 154,80
tot ƒ155,10 154,70). Unilever
verbeterde ca 40 cent tot 138,10.
In Hoogovens werd gedurende
de gehele middag regelmatig ge
handeld tussen de 550l/2 en 553
(551). Flinke belangstelling be
stond er gistermiddag wederom
voor Centrale Suiker Mij. Vele
stukken gingen 'in deze hoek in
andere handen over op prijzen
van 450 tot 452 (445). In Wall
street bereikte het Dow-Jones-
gemiddelde voor de industrie
aandelen maandag op 895.21 een
nieuw hoogterecord aller tijden.
In de scheepvaartsector ging
het rustig toe. De stemming was
merendeels iets gemakkelijker.
Van de leidende cultures daalde
Amsterdam Rubber ruim 1 punt
tot 111'A. De staatsfondsenmarkt
gaf een lichte verbetering te
zien.
In de lokale afdelingen ver
raste Van der Grinten de beurs
met een onveranderd dividend
van 25 procent plus een 100 pro
cent herkapitalisatiebonus. De
stukken werden gisteren hoger
geadviseerd, dit in tegenstelling
tot de certificaten Holl. Bank-
Unie, die een paar punten lager
werden afgedaan als gevolg van
winstnemingen. Ned, Gist- en
Spiritus kregen wederom een
hogere advieskoers. Ook Kon.
Zout lag opnieuw hoger in de
markt.
Van der Grinten 85 punten
hoger bieden op 1425.
Beursindices
15/1
18/1
19/1
Int. conc.
566.9
571.1
575.9
Industrie
361.0
362.9
365.5
Scheepvaart
144.8
144.8
144.1
Banken
240.1
238.3
239.4
Handel, enz.
172.0
171.2
172.6
Algemeen
400.6
402.7
405.8
NABEURSKOERSEN.
A.K.U.: 529%—532 gl (530%)
Hoogovens: 545549 550%)
Kon. Olie- 160.20—160.50 (160.90)
Philips: 154.10—15450' (154.90)
Unilever: 137.70—137,80. (138.10)
Stemming: lusteloos.
Advieskoersen
buitenlands bankpapier
De advieskoersen voor buiten
lands bankpapier, vandaag, gel
dend in Amsterdam, luiden:
Engels pond 9.9810.08
Amerikaanse dollar 3.573.61
Canadese dollar 3.313.36
Belgische frank (100) 7.20'7.25
Zwitserse fr. (100) 83.05—83.55
Duitse mark (10®) 90.10'90.60
Noorse kroon (10®) 49.6050.60
Deense kroon (1Q®> 51.5®52.50
Zweedse kr. (100;), 69.3570.35
Italiaanse lire 10.000)
56.50—58.50
Oostenrijkse schilling (100)
13.89—13.99
Portugese escudo (100)
12.40—12.55
Spaanse peseta (10®, gr. coup.)
5.901—6.05
it Een 30-jarige opperwacht
meester van de Westberhjnse po
litie is als autodief ontmaskerd.
Toen hij op het punt stond! te
worden aangehouden schoot hij
zich een kogel door het hoofd.
TURKIJE:
i
(van onze verslaggever)
SAMSOEN (P P) - Het kleine stadje Samsoen met zijn 44.000 in
woners, gelegen aan de Zwarte Zee demonstreert in alles duidelijk
waarvan het leeft. De tabak is hier het punt waar alles om draait,
dat ziet en leest men in en op alles, het leven drijft op de tabak,
zoals trouwens in een groot deel van Turkije. Wat de wijnbouw voor
Frankrijk betekent, dat is de tabak voor Turkije. Met het wel of wee
van dit pittige kruid valt of staat de economie van het Kleinaziatische
schiereiland. Reeds in de tijd van het Ottomaanse imperium genoot
de Turkse tabak een goede faam. Een faam, die tot op heden nog
niets van haar glorie heeft ingeboet, want de Turkse tabak is op de
wereldmarkt nog steeds een zeer gevraagd produkt. Men weet ons
Hier te vertellen, dat zelfs de Amerikaanse sigarettenfabrikanten,
die in hun eigen land over enorme voorraden tabak beschikken,
tabak betrekken uit Turkije. Door d# Turkse tabak met hun eigen
tabakssoorten te vermengen al is het ook nog maar zo weinig
zijn zij gerechtigd om in de samenstellingsomschrijving op de si
garettenpakjes naast bijvoorbeeld „Virginia" ook „Turkish tobacco"
te vermelden, wat een zekere „standing" aan hun sigarettenmerken
geeft.
Tabaksplanten groeiden reeds in
1650 in Turkije. Sedert dien heeft
de verbouw van tabak in Turkije
zich geleidelijk uitgebreid.
Een grote wijziging in de tabaks
cultuur in Turkije vond plaats in
1927, toen de Turkse tabaksmo
nopolie de „Regie Frangaise"
overnam in het destijds door
Franse troepen bezette Turkse
gebied.
Tabak is heden in Turkije het be
langrijkste exportprodukt.
Gemiddeld een derde deel van
de door export verkregen vreem
de valuta wordt verkregen door
de uitvoer van tabak.
De Turkse tabak komt vooral in
de kustgebieden van de Zee van
Marmara en de Zwarte en Aga-
eïsche Zee goed tot wasdom.
De beste soorten worden ge
kweekt in de omgeving van
Samsoen en IzmL. De tabak die
hier wordt gekweekt, is hoofdza
kelijk bestemd voor export.
De Turken hebben het in hun ta
bakscultuur altijd meer in kwali
teit, dan in kwantiteit gezocht.
Daar het tabaksgewas zeer gevoe
lig is voor teeltwijzigingen kli
maat- en bodemomstandigheden
van grote betekenis zijn voor het
bereiken en handhaven van de
kwaliteit, is het Turkse tabaks
areaal altijd streng gelimiteerd
gehouden.
NIEUWE SOORTEN
Door intensieve studie van bo
dem- en klimaatcondities gelukte
het nieuwe variëteiten tabaks
planten kweken, zoals de Ha-
sankeyf- en Toybekitabak en an
dere hoogwaardige soorten.
Voorts slaagde zij er In zeer goe
de sigarentabakken te kweken.
Dit alles kon worden bereikt dank
zij het moeizame wetenschappe
lijke onderzoekwerk van het Ta
baksinstituut te Istanboel.
Na langdurig experimenteren
kwam dit instituut tot de conclu
sie dat de klimaat- en bodem
condities in de omgeving van het
zwarte-zeestadje Pazar, niet ver
van de grens met de sowjet-unie,
ongeveer gelijk waren als die van
op Sumatra, Java en Havana,
waar, zoals bekend, de beste si
garentabaksoorten gedijen.
Pazar en omgeving, dat voor enige
jaren terug een van de onont
wikkeldste gebieden van Turkije
was, met slechts 090 inwoners,
is heden een welvarende land
streek geworden, waar een van de
beste sigaren-tabakken ter wereld
worden gekweekt.
VIJFJARENPLAN
Daar in de Turkse uitvoerhan
del de tabak de voornaamste
plaats inneemt, is het begrijpe
lijk, dat in Turkije, waar thans
een economisch vijfjarenplan zijn
beloop heeft (1963-1967), grote
aandacht wordt besteed aan de
tabakscultuur.
Maar ook bij dit vijfjarenplan
wordt ten aanzien van de tabaks
bouw de nadruk gelegd op de
kwaliteit van het produkt en komt
de kwantiteit pas op de tweede
plaats.
In het kader van het plan wordt
verwacht dat de tabaksproduktie
in 1967 144.000 ton zal bedragen,
tegen 135.000 ton in 1963.
Aangezien de gemiddelde op
brengst van tabak per hectare
circa 730 kilogram bedraagt, is
het nodig dat het bestaande ta
baksareaal wordt uitgebreid met
197.000 ha.
Behoudens tabak voor sigaret
ten en sigaren wordt in Turkije
tevens pijptabak geproduceerd en
wel tot een jaarlijks Kwantum van
50.000 kilo. Deze pijptabak, die
niet voor export bestemd is, wordt
in Turkije in twee merken in de
handel gebracht
SCHATKIST PROFITEERT.
Turkije telt zes grote tabakscen
tra met de daarbij behorende in
dustrieën, te weten in Adana, een
flinke stad in het zuiden aan de
kust van de Middellandse Zee,
voorts te Bitlis, een hee) klein
plaatsje in de gelijknamige pro
vincie, dan in Izmir (het oude
Smyrna) een grote -tad met zo'n
230.000 inwoners, dan te Istanboel,
te Malatya in het zuidelijke bin
nenland en dan in Samsoen aan
de Zwarte Zee waar wij te gast
zijn.
In deze industrieën werken onge
veer 15.000 mensen. Al de tabaks
fabrieken in Turkije zij"1 het ei
gendom van de „Tekel-monopol",
die behoudens tabaksfabrieken
tevens, vijftien theefabrieken aan
de Turkse zwarte-zeekust in be
heer heeft.
De Turkse tabaksfabrieken bren
gen gezamenlijk twintig sigaret
tenmerken in de handel. Drie er
van worden uitsluitend verkocht
aan militairen en slechts één
merk is bestemd voor export.
En dat is de over de gehele we
reld bekende „Yenice-"sigaret,
die bekend staat om haar wee-
zoete smaak.
De prijs van een pakje sigaret
ten in Turkije is naar Nederland
se maatstaven gerekend zeer bil
lijk. De laagstgeprijsde sigaret 1
Turkije kost namelijk slechts 10
cent per pakje van 20 stuks.
De meest in Turkije gerookte si
garet is de milde „Bafra", dié
25 cent per pakje kost en van
prima kwaliteit is.
40.000 ton geselecteerde tabk tot
Jaarlijks wordt in Turkije 40.000
ton geselecteerde tabak tot siga
retten verwerkt. In 1963 ontving
de Turkse schatkist dank zij
deze industrie 600 miljoen gulden
aanvulling.
VOORTDURENDE ZORG.
De Turkse tabak, die uitgezaaid
wordt in februari, uitgeplant in
mei en geoogst wordt 'n juli en
augustus, vereist tijdens het tot
wasdom komen niet bijzonder
veel bewerking. Tabaksplanten
vragen evenwel wel veel controle
óp eventuele ziekten. De voor
naamste arbeid van de tabaks-
Twee balen geselecteerde
tabak, keurig verpakt, staaa
voor verzending gereed.
Elke baal weegt ongeveer
60 kilogram.
kwekers bestaat daarom uit het
geregeld spuiten van het gewas.
Veel regen is voor de tabaks
planten ongunstig, daar dit bac
teriën verwekt, die voor het ge
was zeer schadelijk zijn.
Om de tabaksplanten tegen nade
lige invloeden van bacteriën en
insekten te vrijwaren, worden
thans in Turkije meer en meer
tabaksplanten gekweekt, die in
plaats -an vijftien, slechts t%:i
bladeren aan hun stengel hebben
zitten. Hierdoor wordt erkregen
dat de tabaksplanten tijdens de
groei meer lucht en licht hebben,
waardoor de kans op schadelijke
parasieten geringer wordt.
Interessant is hierbij te verne
men dat de tienbladerige plant
oorspronkelijk stamt uit de vijf-
tienbladerige. Groeider bij deze
laatste de bladeren tegenover el
kaar aan de stengel, bij de tien
bladerige plant zijn zij op cm-
even wijze aan de plant beves
tigd.
Een leek op botanisch gebied zal
kunnen aanvoelen dat dit een op
zienbarende botanische prestatie
is, want in feite is de vormwijze
van de plant - met uitzondering
van de bladeren - volkomen ge
wijzigd. Dat een dergelijke pres
tatie alleen na jarenlang experi
menteren kon worden bereikt,
valt licht te begrijpen.
TABAK ZONDER NICOTINE.
De meeste Turkse tabakssoorten
bevatten weinig nicotine. Afge
zien van dat tracht men hier toch
een tabakssoort te kweken die
geheel nagenoeg nicotinevrij
is. In Bulgarije blijkt men dien
aanzien een stap verder te zijn,
want daar blijken sedert korte
tijd nicotinevrije -n zo goed als
nicotinevrije tabakken te worden
gekweekt.
De zo goed als geen nicotine be
vattende tabak werd Verkregen
door kruising van tabaksplanten
met in het wild groeiende artse-
nijplanten.
De nieuw verkregen variëteit
heeft dezelfde aroma als de on
gekruiste tabaksplant, bovendien
bevat zij drie heilzame alcaloïden.
De Bulgaren hebben de nieuwe
tabakssoort onder de naam „atro-
tabak" in de handel gebracht en
exporteren deze reeds naar vele
landen, waaronder west-Duits-
land.
De Bulgaren zijn er tevens in ge
slaagd geheel geen nicotine be
vattende tabaksplanten te kwe
ken. En wel door tabaksplanten
te kruisen met tomatenplanten.
Ook deze variëteit, die de Bulga
ren „neutrotabak" noemen, is
in Bulgarije in de handel ver
krijgbaar.
De neutrotabak wordt door tal
rijke artsen in Bulgarije sterk
aanbevolen, aangezien het roken
van deze tabak geen ongunstige
invloed uitoefent op personen die
lijden aan hoge bloeddruk, ader
verkalking en andere, door het
roken van nicotinehoudende ta
bak verkregen kwalen.
Gelet op dèt laatste ziet de toe
komst voor de verstokte rokers
er dus niet zo sleeht uit.
(Nadruk weibode»)
J. G. STOLTE.
Ben tabaksplanter te Samsoen
bekijkt met 1
