Tweede Kamer
loonbeleid
behandelt het
Castro's vriend Jagan wil niet weg
DE LEEUW VAN BASHRA
MINISTER ANORIESSEN SPRAK
VAN „DUIM- EN GISWERK"
Het
minimumloon
De loonexplosie
Geen breuk
Compromis
Waardering
RIJKSWATERSTAAT BLIJFT
KABELBAAN GEBRUIKEN
Opperste gerechtshof handhaaft
wet op de burgerrechten
BEURSOVERZICH
De wel op het grondbezit in Brazilië
Pagina 5
Woensdag 16 december '64
DE VRIJE ZEEUW
De Tweede-Kamerleden Van der Ploeg (K. V. P.) en Roolvink
(A. K. P.) hebben gisteren bij de behandeling van de begroting van
sociale zaken en volksgezondheid waardering uitgesproken voor
minister Veldkamp en de werknemers en werkgevers voor hun rol
bij het recente loonoverleg. Zij waren beiden verheugd dat over
eenstemming is bereikt.
De heer Van der Ploeg sprak
echter van een ongebruikelijke
oplossing. Het initiatief van de
minister om met de werknemers-
en werkgeversvoorzitter tot een
oplossing te komen noemde hij
goed werk. Spr- zou er niet ge
lukkig mee zijn als het mini
mumloon in de toekomst weer
een zo grote rol zal spelen.
Verheugd was hij over het po
sitieve standpunt van de regering
over winstdelingsregelingen.
De heer Roolvink besprak de
spanning op de arbeidsmarkt. Hij
meent dat de maatregelen van
vandaag tot ontspanning ook
rekening moeten houden met de
toekomst, als er wel eens een
minder gespannen situatie kan
zijn. Spr. vroeg om voorzichtig
heid bij het vaststellen van het
minimumloon. Dit kan ook te
boog worden en dan keert het
zich tegen degenen voor wie het
bedoeld is. Het kan leiden tot
terughoudendheid bij het aan
nemen van personeel en daar
door tot werkloosheid. Hij vroeg
zich af, of dit minimumloon niet
systematisch moet worden vast
gesteld aan de hand van een in
dex.
De heer Roolvink vond dat we
deze keer gevaarlijk dicht bij het
systeem van de algemene loon-
ronde zijn gekomen.
Hij stelde minister Veldkamp
de vraag hoeveel ruimte er nu
eigenlijk was voor loonsverbete
ringen. Zijn tjjdens het loonover
leg cijfers bekendgeworden die
een gunstiger beeld geven van
de economische situatie? Als dit
het geval is, zou minister An-
driessen in de kamer volgens
dagbladberichten wel iets te
makkelijk van „duim- en gis
werk" hebben gesproken.
De heer Corver (V. V. D.) was
eveneens verheugd over de be
reikte overeenstemming. Het is
duidelijk dat de loonexplosie, die
zich na de onderhandelingen van
vorig jaar had ontwikkeld, niet
in hetzelfde tempo voortgezet
kon worden. „De betalingsbalans
vertoont nog steeds een onple
zierig tekort", zo zei hij. Bij een
voortschrijdende inflatie is nie
mand gebaat.
Een vrijer loonbeleid zou on
dit ogenblik gevaren met ziel'
meebrengen.
Veel aandacht zal moeten wor
den geschonken aan het opvoe
ren van de efficiency bij de be
drijven. Ook moeten meer mo
gelijkheden worden benut om de
vrouw aan het economische pro
ces te laten deelnemen.
Voor wat betreft de vaststel
ling van een minimumloon zei
hij meer geporteerd te zijn voor
ondernemingsgewijze differentia
tie. Dit is echter niet voor ver
wezenlijking vatbaar als gevolg
van de krappe arbeidsmarkt.
De heer Suurhoff (P.v. d. A.)
zei dat uit de troonrede en de
miljoenennota duidelijk was ge
bleken dat er in 1965 geen ruim
te zou zijn voor een reële loon
stijging.
Hoewel minder verheugd dan
de voorafgaande sprekers, was
hij toch Wij dat het gesprek niet
geheel was vastgelopen.
Dat het niet tot een volledige
breuk was gekomen, was z.i. te
danken aan de verantwoordelijk
heid van werknemers. Een gro
tere loonstijging had niet tot ca
tastrofale gevolgen voor onze
economie behoeven te leiden.
Spr. zag niet in waarom de mi
nister bezwaar heeft tegen het
indexeren van het minimumloon.
„Dit zal toch tenminste met de
trend moeten meegaan".
Van groot belang voor de eco
nomie in het algemeen achtte hij
dat de C. A. O.'s voor een langere
periode worden afgesloten. „Men
moet echter bereid zijn hiervoor
de prijs te betalen".
De heer Jager (C. P. N.) meen
de dat het loonsysteem niet
deugt en alleen in het voordeel
van de ondernemer werkt. Hij
noemde minister Veldkamp loon-
dictator nummer één en citeerde
een dagbladartikel („een ge
degen burgerlijk blad") waarin
was becijferd dat een gemiddeld
arbeidersgezin met twee kinde
ren 28 per maand tekortkomt
als essentiële uitgaven worden
gedaan. In vele arbeidersgezin
nen wordt z.i. armoede geleden.
Een loonsverhoging van 7 pro
cent, een verhoging van de va
kantietoeslag met 2 procent, een
uitkering ineens en verlenging
van de vakanties met een week
zijn z.i. nodig.
De heer Burggraaf (P. S. P.)
zei dat minister Veldkamp bij het
bereiken van het compromis tus
sen werkgevers en werknemers
actief mee is gaan onderhan
delen. Dit compromis noemde hij
een zwak aftreksel van de reële
eisen van de vakbeweging. Ook
hij stelde de vraag welke ruimte
er nu was voor loonverbeterir.g.
Waarom kon de 7 procent die de
vakbeweging vroeg niet gegeven
worden?
De heer Kikkert (C. H. U.) had
waardering voor het beleid. Hij
vond het heel wat waard dat de
kamer nu geen loonpolitiek be
hoeft te voeren, dank zij het ar
bitragevermogen van de minis
ter en het verantwoordelijkheids
gevoel van de partners in het
overleg.
Met de heer Suurhoff achtte hij
de tijd rijp het stakingsrecht na
der te bezien.
Tenslotte hoopte hij dat het
bedrijfsleven zal medewerken
aan vermogensspreiding en
winstdeling. Initiatieven op dit
gebied, uitgaande van het be
drijfsleven, zal hij met belang
stelling volgen.
Redering
dicteert niet
Minister Veldkamp deelde mee
dat de regering niet beschikt
over nieuwe macro-economische
ramingen, die een gunstiger
beeld zouden geven dan de ra
mingen waarmee men bij het
loonoverleg heeft gewerkt. Hij
waagt het te betwijfelen of het
opstellen van nieuwe ramingen
tot een gunstiger beeld van de
economische situatie zou leiden.
Dat de loonpolitieke spelregels
bij de loononderhandelingen
moeilijk te hanteren waren, ligt
volgens de minister zowel aan
het systeem van deze regeling
als aan de economische situatie.
Over opmerkingen dat de rege
ring bij dit loonoverleg het laat
ste woord zou hebben gesproken,
zei spr. dat een voorstel van de
zijde van de regering bij het
loonoverleg niet het karakter
heeft van een dictaat. Er kunnen
wijzigingen in worden aange
bracht, mits deze voor de rege
ring niet onaanvaardbaar zijn.
Verder besprak minister Veld
kamp ook de ondernemingsge
wijze differentiatie (de mogelijk
heid om in een bedrijfstak bij af
zonderlijke bedrijven iets naar
boven af te wijken van de C. A.
O.-Ionen). De minister verduide
lijkte dat thans is overeenge
komen. dat bedrijven met een C.
A. O. die de mogelijkheid tot deze
differentiatie opent, daartoe als
nog mogen overgaan.
De minister zegde toe de ver
schillende suggesties die hem
waren gedaan om de kinderbij
slag te verhogen, nader te over
wegen. Bezwaar tegen indexe
ring van het minimumloon heeft
de minister omdat dan een per
petuum mobile zou ontstaan als
gevolg van de doorwerking hier
van. Wel moet er een regeling
voor komen, die wettelijk zal
worden vastgelegd aan de hand
van een door de S. E. R. uit te
brengen rapport.
Over gelijke beloning voor
Vrouwenarbeid wordt, zo zei hij,
in de stichting van de arbeid be
slist, die de beschikbare ruimte
voor loonstijgingen naar eigen
inzicht verdeelt.
Tijdens de replieken, die slechts
weinig tijd in beslag namen,
vroeg de heer Suurhoff nog of
aan de cijfers van het centraal
planbureau normatieve betekenis
kan worden toegekend. De be
windsman antwoordde hierop,
dat de cijfers geen normatieve
betekenis hebben, doch wel in
zicht geven in de samenhang
van de economie en de mogelijk
heden voor een beleid.
Sportvliegtuig beschadigd
bij noodlanding
Maandagmiddag heeft een een-
motorig sportvliegtuig wegens
motorpech een noodlanding moe
ten maken in een polder bij de
gemeente Hekelingen. Het toe
stel, een Beagle, was van Zes
tienhoven vertrokken voor een
sportvlucht. Boven Hekelingen
viel de motor uit. Het toestel
landde in een geploegde akker
en sloeg over de kop waardoor
het zwaar werd beschadigd. De
piloot, de 33-jarige G. A. H. D.
uit Katwijk aan Zee en zijn 42-
jarige passagier W. F. C. B. kon
den ongedeerd het toestel verla
ten.
Een absurde situatie is in
Brits-Guyana ontstaan
doordat premier dr. Ched-
dy Jagan niet wenst af te
treden, hoewel zijn kabinet
geen meerderheid meer kan
vinden in het parlement.
Het is logisch dat dan een
voorman van een andere
Rijkswaterstaat is van plan bij
de verdere uitvoering van de
Deltawerken gebruik te blijven
maken van een kabelbaan. On
danks het feit dat men bij het
sluiten van de Grevelingendam
met dit 10.000.000,gekost
hebbende instrument nogal wat
tegenslag heeft ondervonden, zijn
de resultaten die men er mee be
reikt heeft van dien aard dat het
waarschijnlijk ook gebruikt
wordt bij de dichting van het
sluitgat in het Haringvliet tus
sen de bouwput van de sluizen
en de kust van Voorne.
Ir. J. Volkers, hoofd van de
Deltadienst, die dit tijdens een
persexcursie zei, deelde mee dat
de grootste pluspunten van de
kabelbaan zijn dat deze ook bij
storm (zelfs tot windkracht 9)
en bij dichte mist kan worden
gebruikt. Zodoende is men min
der afhankelijk van de seizoenen
Het gebruik van de kabelbaan in
het Haringvliet zal echter voor
een groot deel ook nog als re
search worden gezien. Pas na de
voltooiing van dit werk zal rijks
waterstaat voldoende gegevens
hebben om uit te maken of de
kabelbaan ook bruikbaar is bij
de grote werken als het dichten
van het Brouwershavense Gat en
de Oosterschelde.
De baan heeft het best vol
daan voor het verwerken van
stortsteen. Gemiddeld werd
nadat men eind augustus dag en
nacht is gaan werken per
week 10.000 ton materiaal ver
werkt, in de „piekweken" zelfs
13.500 ton. In totaal moet onge
veer 180.000 ton verwerkt wor
den.
Nadat vorig jaar de kabel was
gebroken, heeft de kabelbaan
ook nog andere euvels vertoond.
Zo bleek vooral in de eerste tijd
(later werd dat veel beter) de
wrijving welke de kabel onder
vond, groter te zijn dan ver
wacht werd. Vandaar dat men
eerst op halve capaciteit heeft
gewerkt. Ook de motorgondels
waaronder de stortnetten han
gen, zijn wat tegengevallen. Ze
hébben een groot aantal kinder
ziektes vertoond. Van de 12 gon
dels zijn er 10 gebruikt, waarvan
er steeds zeven in circulatie wa
ren.
De voorlopige 'conclusie van
rijkswaterstaat is: we hebben
van de tegenslagen veel geleerd
en ondanks alles is de kabelbaan
een geschikt werktuig gebleken.
partij het ambt van eerste
minister overneemt en
poogt een coalitie te vor
men, die wel over een
meerderheid beschikt en
dat kan ook gemakkelijk.
Jagans partij is wel de groot
ste gebleven, maar de twee an
dere hebben samen vijf stemmen
meer in de volksvertegenwoor
diging. In Londen en elders is
deze gang van zaken met instem
ming begroet; Jagan is een ex
treem links georiënteerd man,
een vriendje van Castro en als
zodanig steeds een dreiging dat
hij een communistisch brugge-
hoofd sticht op het Zuidameri-
kaanse vasteland.
Maar er is nog een aspect. Ja-
gans partij is ook de partij van
de hindoestaanse bevolkings
groep en onder zijn bewind is
het meermalen tot onlusten ge
komen, doordat de negerbevol
king zich achtergesteld voelde.
Vormt de neger Burnham zijn
kabinet, dan dreigt het omge
keerde. En wel in zo sterke mate,
aldus Jagan, dat de enige oplos
sing een verdeling van het land
zou zijn.
SAMEN MET
SURINAME
Een nogal zotte zaak, want
dan zouden twee staten ontstaan
met elk een driehonderdduizend
Het Amerikaanse opperste ge
rechtshof heeft drie uitspraken
gedaan ten gunste van de uit
voering van de wet op de bur
gerrechten, met name van het
deel dat de rassenscheiding in
openbare gelegenheden verbiedt.
Twee gevallen betroffen een
restaurant in Atlanta (Georgia)
en een motel in Birmingham
(Alabama). De directeurs van
de ondernemingen hadden kort
na de ondertekening van de wet
door president Johnson bestre
den dat de wet op hun bedrijven
van toepassing was. Zij stelden
dat zij produkten verkochten die
in de staat zelf waren ver
vaardigd en dat hun bedrijven
ook voor het overige een volko
men plaatselijk karakter hadden,
zodat de federale regering er
niets mee te maken had.
Ingevolge de uitspraak van
het opperste gerechtshof, dat de
argumenten niet erkende, zullen
de restaurants thans ook negers
moeten bedienen.
Met een meerderheid van vijf
tegen vier stemmen verklaarde
het hof voorts beschuldigingen
tegen drie negers, die vóórdat het
wetsontwerp inzake de burger
rechten wet werd, zit demonstra
ties hadden gehouden, nietig.
Het was van oordeel dat er geen
openbaar belang wordt gediend
met verdere vervolging. De uit
spraak kan een precedent zijn
voor ongeveer 3.000 soortgelijke
gevallen in verscheidene zuide
lijke staten.
inwoners, die geen van beide
economisch een been hebben om
op te staan: dat heeft Brits-Guy
ana als geheel al amper, waartoe
overigens de handelingen van
Jagan het hunne hebben bijge
dragen.
De binnenlandse problemen
zijn uit Londen niet op te lossen,
maar het is ook de vraag of een
zelfstandig Georgetown ertoe in
staat zou zijn. Het blad The
Guardian heeft al gesuggereerd
dat Brits-Guyana samen met
Suriname en het Frans-Guyana
één staat gaan vormen. Die
twee hebben zij het in aan
zienlijk mindere mate dezelf
de rassenproblemen als het Brits
deel van Guyana. Of een pro
bleem gemakkelijker op te los
sen is wanneer het groter wordt
gemaakt, is echter een aanvecht
bare veronderstelling.
VEEMARKT ROTTERDAM
Op de veemarkt te Rotterdam
werden in totaal 2790 stuks vee
aangevoerd, zijnde: 225 vette
koeien en ossen; 529 gebruiks-
vee; 250 vette kalveren; 236
graskalveren; 1101 nuchtere kal
veren; 82 lopers; 40 biggen; 24
paarden; 10 veulens; 279 scha
pen of lammeren; 14 bokken of
geiten.
De noteringen waren:
Vette koeien ƒ3,15ƒ4,10;
Vette kalveren 3,504,35. Al
les per kg.
Graskalveren 380ƒ550;
Nuchtere kalveren ƒ250ƒ270;
Lopers 85ƒ100; Biggen 45
53; Slachtpaarden 200
ƒ290; Schapen ƒ95ƒ120; Lam
meren ƒ100130; Kalf- en
melkkoeien ƒ975ƒ1500; Vare
koeien ƒ800ƒ1075; Vaarzen
800—1100Pinken 600—
800. Alles per stuk.
Overzicht; Vette koeien: aan
voer iets minder, handel kalm,
prijzen als maandag, worstkoeien
ƒ2,90ƒ3,10 per kg; Vette kal
veren: aanvoer iets ruimer, han
del kalm, prijzen even lager,
prima's ƒ4,35ƒ4,45 per kg;
Graskalveren: aanvoer even gro
ter, handel tamelijk, prijshou
dend; Nuchtere kalveren; aan
voer ruimer, handel redelijk,
staande prijzen, mestkalveren
ƒ180ƒ290 per stuk; Lopers en
biggen: aanvoer gewoon, handel
kalm, prijzen gedrukt; Slacht
paarden: aanvoer als vorige
week, handel lui, prijzen onver
anderd; Schapen en lammeren:
aanvoer iets groter, handel
tamelijk, prijzen onveranderd;
Kalf- en melkkoeien: aanvoer
gewoon, handel redelijk, prijs
houdend; Vare koeien: aanvoer
als vorige week, handel tamelijk,
'staande prijzen; Vaarzen en pin
ken; aanvoer matig, handel zee:
kalm, prijzen stabiel.
Het diep-ingrijpende wetsont
werp van de Braziliaanse rege
ring, dat ten doel heeft de Bra
ziliaanse landbouw te moderni
seren en de boeren een kans te
geven op eigen grondbezit, is
vrijdag wet geworden. President
Humberto Castillo Branco be
krachtigde de wet in de hoofd
stad Brasilia met zijn handteke
ning.
De eerste praktische toepas
sing van de wet zal begin volgend
jaar geschieden in het noordoos
telijk deel van het land, waar de
meeste armoe heerst. Boerenge
zinnen kunnen dan leningen krij
gen van 350.000 cruzeiro's voor
ontginning van land.
Deze presidentiële wet, die in
het Braziliaanse parlement een
stormachtige behandeling onder
ging, beoogt een verdeling van
de vele grote onproduktieve land
goederen en wil een nieuwe
agrarische middenklasse van de
bevolking in het leven roepen.
Het bezit van grote landeigena
ren, die geen bijdrage leveren
aan de economische opbouw van
het land, kan volgens de bepalin
gen van de nieuwe wet worden
onteigend. De landeigenaren zelf
kunnen door progressieve belas
tingaanslagen onder druk wor
den gezet.
President Branco, een gepen
sioneerde opperofficier van 64
jaar, is het eerste Braziliaanse
staatshoofd dat er in geslaagd is,
tegen de druk van een machtige
oppositie iri, in het parlement
agrarische hervormingen door te
drijven.
VEILIGHEIDSMAAT
REGELEN IN DE V. N.
Na het schot, dat af geloven week
on het gebouw van de Verenigde
Naties werd afgevuurd, worden
er nu weer scherpere veiligheids
maatregelen genomen.
De foto toont hoe de tafels
van de afgevaardigden van Ivoor
kust en Frankrijk worden onder
zocht op explosieven.
BELANGSTELLING
VOOR LOKALE
FONDSEN
Men sprak gisteren ter beurze
niet in eerste instantie over de
grote internationale concerns
maar over de lokale binnenland
se industrie-aandelen. Op grond
van enige verrassende berichten
die voor de beursbezoekers ter
inzage hingen, trokken bepaalde
Nederlandse fondsen speciaal de
aandacht. In de eerste plaats
aandelen Heineken ingevolge de
verhoging van het dividend over
het grotere kapitaal.
Eenzelfde verhoging vond
plaats bij Heineken belegging en
beheer. Gelijktijdig (het samen
vallen met het bericht van Hei
neken heeft de beurs gefrap
peerd) heeft Oranjeboom op
nieuw een verrassing bezorgd
door mee te delen dat op 22 de
cember het jaarverslag zal wor
den gepubliceerd. Voorts trok
Zwanenberg-Organon de aan
dacht ingevolge de belastingvrije
agiobonus in aandelen van 20
pet. Dit fonds werd getaxeerd
44. Nog voor de stuurman geheel
was uitgesproken, haastte öe avon
turier zich naar het dek. Eén en
kele blik was voldoende om hem
te leren, dat de man de waarheid
gesproken had. Het zwarte zeil,
dat hen reeds zolang gevolgd had,
kwam thans langzaam nader en
het was duidelijk dat hun achter
volger hen binnen een uur zou
hebben ingehaald.
Ararn staarde somber voor zich
uit. Het leek onmogelijk, dat hij
zijn geheimzinnige tegenstander
voor kon blijven nu er, behalve de
transpirerende roerganger geen
man meer aan boord was buiten
Agua en hemzelf. Hij had plotse
ling het gevoel of een duivels
compjot zich langzaam om hem
begon te sluiten en automatisch
gleed zijn hand naar het gevest
van zijn zwaard.
„Wees verstandig heerkap
de strengen, laat de zeilen neer en
geef u overmompelde de
stuurman hees. „Misschien sparen
ze ons leven!"
Aram aarzelde even. Toen zag
hij Sanai's ogen groot en angstig
op zich gevestigd en met een ruk
wendde hij zich tot de man. „Ga
naar het roer en laat het schip zo
goed mogelijk voor de wind weg
lopen!" beval hij scherp. „De Afri
kaanse kust kan niet ver meer zijn
en de wind waait er recht op aan.
Snel!"
De roergangger hakkelde nog
iets maar een blik van de avontu
rier deed hem hoofdschuddend
naar het roer terugsluipen.
„Agua! Ga op de voorplecht
staan en waarschuw me zodra ge
land ziet."
Terwijl de hagedis wegschuifelde
over het dek, keerde hij zich om
en staarde onrustig naar het
zwarte zeil, dat in de verte nader
de over de maanovergoten zee. Het
scheen hem toe dat het weer dich
terbij gekomen was
twintig punten hoger op 1000.
Daarentegen werd Excelsior la
ger geadviseerd na kennisname
van het jaarverslag. Centrale
Suiker had weer een open hoek
en werd gedaan 388 tot 390. Wm
Muller is de laatste weken reeds
opgelopen van 260 naar 282. Gis
teren werd bekendgemaakt dat
een gunstiger resultaat werd
verwacht.
De handel was over het alge
meen onbelangrijk, vooral in de
internationale fondsen. A. K. U.
was prijshoudend. Hoogovens
werd drie punten lager getax
eerd, Philips was ruim een hal
ve gulden in reactie. Hetzelfde
gold voor Unilever terwijl ook
Kon. Olie ruim een gulden moest
prijsgeven. De lagere stemming
in New York was hier aan de
bet, maar ook de Europese beur
zen boden weinig stimulans
Cultuurfondsen waren zwakker
voor H.V.A., en iets beter voor
Amsterdam Rubber.
Deli-maatschappij behield het
vorige niveau. Scheepvaart viel
tegen.
K.N.S.M. moest een deel van
de behaalde winsten prijsgeven.
Ook K.P.M. kon moeilijk mee
komen en was drie punten la
ger. Nederlandse staatsfondsen
waren prijshoudend met weinig
affaire.
De verrassende en merendeels
gunstige berichten die werden
gelanceerd, deden overigens de
beurs geen kwaad. Er was in
ieder geval stof tot gesprek, ook
over de komende obligatielenin
gen, waarvan vandaag de in
schrijving zal zijn op die van de
Nederlandse Gasunie. Op 22 de
cember volgt dan de inschrijving
Rotterdam.
Beursindices
(1953 100)
11/12 14/12 15/12
564.0
336.2
137.8
231.5
160.9
396.2
Int. conc. 566.2
Industrie 333.9
Scheepvaart 136.9
Bank en verz. 231.4
Handel enz. 160.3
Algemeen
396.5
561.5
339.6
137.3
232.5
161.5
396.0
Nabeurskoersen
A. K. U.:
Hoogovens:
Kon. Olie
154.20—154.60
Philips:
150.30 gb—151.00
Unilever:
144.20—144.50
Stemming: nauwelijks
houdend.
(485%)
(548)
(154.40)
(151.00)
(144.60)
prjjs-
