Bewogen rede van Spaak
in Veiligheidsraad
Dubbele tegenstelling
in Soedan
Amerikaanse lancering van Centaur-raket
HITLER EN GLENYE - „MISDADIGERS"
LEZING VAN MARTIN LUTHER KING
Het weer
ZATERDAG 12 DECEMBER 1964
21e Jaargang - No. 6331
Geen beklaagde
„Ik tart.
Gruweldaden
Verachtelijke
mensen
Gesjacher
Economische
belangen
Stampvolle zaal
VLAGGEN
OP KONINKRIJKSDAG
DE AMERIKANEN
IN INDONESIË
Opnieuw kolonie
Bizarre grenzenn
Kettingbotsingen
op rijksweg 13
DE STAKING
IN FRANKRIJK
Schelde-Rijnverdrag
volgende week in Belgische
Senaat
STEEKPARTIJ
OP „KAREL DOORMAN"
Matroos gearresteerd
Weerbericht
Hoogwater
Zon- en
Maanstanden
Fraakering bij abonnement» Temeuzen
Direefenr-Hoofredaeteur; I, van de Sande
Redactie-adres: Noordstraat 55—57
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon: 01150 2073
Gironummer: 38150
Abonnementsprijs ƒ6,— per kwartaal; per
maan'' 2,per week 50 ct. Losse nrs 10 ct.
Advertentieprijs per mm 16 et; minimum per
advertentie 2,40.
Rubriek „Kleine Advertenties" (géén handels
advertenties) 5 regels 1,10. Iedere regel méér
22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of „Adres
Bureau van dit Blad" 20 cent verhoging.
Inzending advertenties uiterlijk tot n.m. 2 uur.
Voor het gecomb. maandag/dinsdag-nummer
tot 10 uur v.i*i.
Kersttoespraak
door H. M. de Koningin
In een nationaal programma
zal op vrijdag 25 december van
13.00 tot 13.15 uur over de beide
zenders Hilversum I en II een
kersttoespraak van H. M. de Ko
ningin worden uitgezonden.
Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen
De Belgische minister van
buitenlandse zaken, Paul-Henry
Spaak, heeft vrijdag in de veilig
heidsraad de Belgische actie in
Kongo verdedigd en de beschul
digingen van Afrikaanse landen
inzake agressie van de hand ge
wezen.
In de verklaringen van de
Afrikaanse afgevaardigden had
den sterke elementen van rasse-
haat doorgeklonken, zo zei hij.
Hij had gedurende twee kwade
dagen moeten luisteren naar een
stortvloed van beledigingen en
onjuistheden. Wat mij het meest
schokte en beangstigde, was dat
uit sommige redevoeringen een
gevoel sprak van argwaan en
van haat, dat pijnlijk gelijkt op
dat soort racisme dat wij zo iel
hebben afgekeurd en waartegen
wij zo hebben gestreden, zo zei
de Belgische bewindsman.
Minister Spaak verklaarde niet
naar New York te zijn gekomen
om in de beklaagdenbank plaats
te nemen en voor een rechtbank
verzachtende omstandigheden
aan te voeren.
Hij werd gesterkt door zijn ge
weten en wist Be overgrote
meerderheid van zijn volk en
vele landen achter zich. Het be
sluit om parachutisten naar
Stanleystad te sturen om de
blanken daar uit handen van de
opstandelingen te redden, was na
rijp beraad genomen en in de
wetenschap dat „wij internatio
naal wel wat moeilijkheden zou
den krijgen". De felle adjectie
ven die sindsdien waren gebe
zigd, betekenden vaak een ge
brek aan argumentatie. Men kan
nu eenmaal gemakkelijker een
gewichtig woord vinden dan een
gewichtig argument, zo zei de
minister- Er was echter een nau
welijks verhulde wil gebleken om
Afrika van Europa te scheiden
en misschien wel om de zwarte
tegen de blanke man op te zet
ten.
De spreker die volgens Spaak
het verst was gegaan, was de af
gevaardigde van voormalig Frans
Kongo. Deze had België en de
Verenigde Staten met Engeland
als hun medeplichtige beschul
digd van een komplot tot evacua
tie van de blanken om de slach
ting onder de Afrikanen des te
beter te kunnen voortzetten. „Ik
tart de afgevaardigde van Braz
zaville, ook maar het geringste
bewijs aan te voeren voor deze
schandelijke beschuldiging", zo
zei hij.
De Belgische minister verklaar
de, dat de opstandelingenleider
Gienye had gedreigd met een
politiek van verschroeide aarde
en had laten weten, dat zijn man
nen de onderdanen van bepaalde
landen niet langer zouden be
schermen, omdat hun regeringen
premier Tsjombe steunden. In 'n
boodschap op 23 november ik
schaam me ervoor om deze let
terlijk te citeren, zo zei Spaak
had Gienye gedreigd buitenlan
ders in hun huizen levend te ver
branden.
„Hier in mijn dossier heb ik tal
van gegevens over gruweldaden,
maar ik zal niet overgaan tot een
opsomming ervan, als ik er zeker
van kan zijn dat niemand twijfelt
aan wat er is gebeurd."
„Waarom wil ik dit dossier van
gruwelen niet openen? Omdat ik,
zelfs al is dat ter verdediging van
een juiste zaak, geen grotere
kloof tussen zwarten en blanken
wil veroorzaken dan er nu wel
licht al is. Omdat ik geen op
laaiing van die elendige rassen
tegenstelling, die zo dicht aan de
oppervlakte ligt, wil riskeren.
Omdat ik Afrikaanse vrienden
heb waarvoor ik grote achting
heb en omdat ik mij niet van hen
wil losmaken door hun zulke
gruwelen voor te houden", aldus
Spaak.
Er waren nog nimmer schuldi
ge rassen of volken geweest; al
leen verachtelijke mensen die van
hun zinnen waren beroofd .Hitier
was zo iemand, en „het spijt mij
dit hier te moeten zeggen',' ook
Gienye. Dit was de man die tien
dagen vóór de landing in Stan-
Yystad had durven schrijven,
meer dan 300 Amerikanen en
ruim 800 Belgen in zijn macht te
hebben, dat deze als Stanleystad
zou worden gebombardeerd, ver
moord zouden worden; dat fetis
jen zou worden gemaakt van hun
harten en dat de rebellen de huid
van de gijzelaars als kledij zou
den gebruiken.
„Wie durft de verantwoorde
lijkheid op zich te riemen, iemand
die zoiets schrijft te verdedigen?''
zo vroeg Spaak, die verder graag
wilde weten of er onder de V.N.-
leden één was dat het op wilde
nemen voor het denkbeeld, dat
een regering het recht heeft
mannen, vrouwen en kinderen a's
gijzelaars vast te houden. Het gij
zelen is vogens Spaak in strijd
met het internationale recht en
eigenlijk met elke menselijke
norm.
Minister Spaak geloofde niet,
dat de onderhandelingen van de
commissie van de organisatie
voor Afrikaanse eenheid over het
lot van de buitenlanders tot suc
ces hadden kunnen leiden.
Pe rebellen wilden nu eenmaal
sjacheren met de levens van de
gijzelaars. Alleen de regering in
Leopoldstad had een bestand
kunnen bewerkstelligen, maar
die was daartoe niet bereid. Haar
leger stond voor Stanleystad en
Tsjombe kon de opmars niet halt
doen houden en zich bij politiek
gesjacher over de blanken neer
leggen.
Wat de beweringen betreft als
zouden de moordpartijen die zijn
voorgekomen, niet zijn gebeurd
als de Belgische parachutisten
niet waren geland, zei Spaak dat
alle geredde buitenlanders had
den verteld ervan overtuigd te
zijn dat allen om het leven zou
den zijn gebracht, wanneer de
Belgen niet tussenbeide waren
gekomen. Het aantal door de
para's gedode rebellen was vol
gens de minister zeer gering.
Spaak zei een gerust geweten te
hebben en er voor zichzelf van
overtuigd te zijn, dat hij zijn
plicht had gedaan.
Minister Spaak verklaarde
verder nog, dat de bewering als
zou Tsjombe een Belgisch-Ame
rikaanse marionet zijn, een fabel
tje is.
België zou als het dat wilde, de
handen van Kongo af kunnen
trekken. Deze raad was hem ook
gegeven in gesprekken die hij
kortgeleden in bepaalde landen
had gevoerd. België had zekere
economische belangen in Kongo,
maar zou daar best zonder kun
nen. Maar volgens hem kon
Kongo niet buiten België. In
maart j.l. had hij overeenkomsten
gesloten met Adoela die, als ze
zouden worden uitgevoerd, de
Kongolezen in staat zouden stel
len volledig baas in eigen huis
te worden. Kongo zou een groot
en welvarend land kunnen wor
den.
Als minister van buitenlandse
zaken, zo zei Spaak, verklaar ik
plechtig dat België bereid is tot
samenwerking met de verenigde
naties, de organisatie voor Afri
kaanse eenheid en de wettige
regering van Kongo. Zonder
bombast en geschreeuw was Bel
gië bereid zich in te spannen
voor vrede en vriendschap onder
de volken en de broederschap
van de mensen.
Minister Spaak, die wordt be
schouwd als een van de grootste
redenaars op het gebied van de
internationale politiek, werd aan
gehoord door een stampvolle zaai,
waarin velen slechts een staan
plaats hadden weten te bemach
tigen.
De Amerikaanse negerpredi
kant dr Martin Luther King, die
donderdag in Oslo de nobelprijs
voor de vrede ontving, heeft vrij
dag in de universiteit aldaar een
lezing gehouden waarin hij zei
dat het voortbestaan van de
mensheid afhangt van de mate,
waarin wij in staat zijn de vraag
stukken van onrechtvaardigheid
tegen andere rassen, armoede en
oorlog op te lossen. Het hangt er
van af, of de mens zijn morele
vooruitgang gelijke tred kan
doen houden met zijn weten
schappelijke vooruitgang en in
welke mate hij de praktische
kunst van samenleven in har
monie kan leren.
In deze tijd van spanning en
onzekerheid maken de oude sy
stemen van uitbuiting en onder
drukking plaats voor nieuwe
systemen van rechtvaardigheid
en gelijkheid.
De beweging voor gelijke bur
gerrechten in de Verenigde Sta
ten achtte dr King een speciaal
Amerikaans verschijnsel, dat
moet worden gezien in het licht
van de Amerikaanse geschiede
nis en de toestanden in Amerika.
Wat daar gebeurt, is echter een
betrekkelijk klein deel van een
wereldomvattende ontwikkeling.
Er is veel bereikt in de Verenig
de Staten, maar het vraagstuk is
nog lang niet opgelost, aldus dr
King.
De tijd is gekomen voor een
wereldoorlog tegen de armoede.
Er moet bovendien een wijsbe
geerte en strategie van geweld
loosheid komen om een oorlog te
vermijden en de bewapenings
wedloop moet een vredeswedloop
worden, aldus de predikant.
Ter gelegenheid van de vie
ring van „koninkrijksdag" zal
dinsdag a.s. van alle rijksgebou
wen de Nederlandse vlag met
oranjewimpel worden uitgesto
ken.
Indonesië heeft beloofd de
schade te vergoeden die betogers
dezer dagen hebben aangericht
in bibliotheken van de Ameri
kaanse voorlichtingsdienst in
Soerabaja en Djakarta. Dit is
meegedeeld door de Amerikaan
se ambassadeur, Howard Jones,
die gisteren met president Soe-
karno heeft gesproken. De presi
dent beloofde Amerikaanse
staatsburgers en eigendommen in
bescherming te zullen nemen.
De schade wordt op 36.000
dollar geschat.
Premier EI Khalif van Soedan
heeft een eenvoudige verklaring
voor de onlusten in Khartoem die
veertien levens eisten, als het er
niet meer zijn. Dat is het werk
van ondermijnende agenten die
de negers hebben opgeruid. Maar
zo simpel is het niet. De tegen
stelling tussen de Arabische Soe-
danezen en de negers is al van
ouder datum.
De Arabieren in de Soedan heb
ben zich eeuwep lang bezigge
houden met de handel in neger
slaven naar het Arabisch schier
eiland en lang niet iedereen is
ervan overtuigd dat ze dit hand
werk volledig hebben gestaakt.
Dat werd moeilijker toen de Brit-
Koning Olaf en kroonprins Ha-
rald van Noorwegen feliciteren
ds. Martin Luther King na de
overhandiging van de Nobelprijs
voor de vrede aan de Ameri
kaanse prediker.
ten in naam samen met de
Egyptenaren het bewind gin
gen voeren. Rustig was het toen
ook allerminst en er werden vele
oorlogen gevoerd.
De Britten scheidden, toen ze
de macht hadden, het noorden
van het zuiden, de Arabieren van
de negers. Merkwaardigerwijs
werd het zending en missie
slechts toegestaan beneden de
scheidingslijn onder de negers te
gaan werken. Zo ontstond nog
een extra-tegenstelling: die van
de godsdienst: In het noorden de
islam, in het zuiden christenen.
Toen Soedan zeven jaar ge
leden onafhankelijk werd, viel 't
bestuur haast automatisch toe
aan de Arabieren. Die hadden
in het koloniale tijdperk al voor
een reeks ambtenaren gezorgd,
daar was de ontwikkeling ge
makkelijker op te doen door de
scholen. De negers voelden zich
onder een nieuwe koloniale
macht geplaatst, vooral ook om
dat de Arabieren die zuidwaarts
trokken, niet altijd evenveel tact
toonden. Daar zat waarschijnlijk
behalve een soort rassenonder
scheid ook iets in van een su
perioriteitsgevoel van de isla
miet tegenover de christenen.
Zeven jaar is gevochten en
daarbü is rauw opgetreden, ook
tegen zending en missie .Abdoed,
de vorige premier, had constant
een vijfduizend man troepen no
dig om op te treden tegen de
Anya Nya, het naar een giftig
insekt genoemd strijdverbond dei-
negers.
Tot zijn aftreden afgedwon
gen door andere militairen
droeg zeker bij dat Abdoed con
cessies wilde doen tegenover de
negers. Of dat alleen maar uit
humane overwegingen was of dat
hij het tactisch juist vond ook
wat militairen beschikbaar te
hebben in het noorden, is de
vraag. Immers Egypte heeft af
en toe al eens aanspraken laten
gelden op Soedan, al worden die
de laatste tijd niet met veel klem
geuit.
Het resultaat is na zeven jaar
dat de negers uit het zuiden zich
nog steeds beschouwd voelen als
tweede-rangs burgers. Het is niet
Met een krachtige Atlas-Cen
taurraket is vrijdag van de
Amerikaanse lanceerbasis Kaap
Kennedy een onbemand ruimte
vaartuig gelanceerd.
De Centaur kwam met het
ruimtevaartuig 12 minuten later
in een cirkelvormige baan om de
aarde en zou 25 minuten daarna
met opnieuw aangezette motoren
in een ellipsvormige baan te
recht hebben moeten komen. Dit
mislukte omdat de motoren wei
gerden. Ruimtevaartdeskundigen
zeiden dat het verscheidene da
gen zal duren, voordat bekend
kan worden waardoor het twee
de deel van deze vlucht is mis
lukt.
BODEMMONSTER
De bedoeling is dat de Cen
taur in de toekomst een „Sur-
veyori'-ruimteschip met instru
menten op de maan brengt, waar
televisie-opnamen en weten
schappelijke proeven zullen
worden gemaakt. Deze proeyen
bestaan onder meer uit het
nemen van een bodemmonster
van de maan met behulp van een
kunstarm, analysering daarvan
en het doorzenden van 't resul
taat naar de aarde en het op
meten van de weerstand van de
bodem op dat deel van de maan,
waar een „Surveyor" met men
sen terecht moet komen.
De eerste van de zeven „Sur
veyors" moet volgend jaar wor
den gelanceerd. Een geheel met
instrumenten beladen ruimte
schip zal waarschijnlijk niet
vóór begin 1966 gereed zijn.
Ongeveer een minuut na de
lancering joegen twee straal
jagers naast de raket omhoog om
kleurenfoto's te nemen.
BELANGRIJKE FASE
Het Centaur-programma heeft
met veel moeilijkheden te kam
pen en ligt al drie jaar achter op
het schema. Slechts één van de
drie voorgaande proefvluchten
was een volledig succes. De Cen
taur wordt aangedreven met be
hulp van vloeibare zuurstof, een
zeer krachtige brandstof die
echter wegens de buitengewoon
lage temperatuur moeilijk is te
hanteren. De raket kan dan ook,
wanneer zij geheel is ontwik
keld, meer dan 1 ton nuttige la
ding naar de maan zenden, of
590 kilo naar Venus of Mars. De
lancering is een belangrijke fase
in het „Apollo"-programma, dat
eind 1969 twee ruimtevaarders
op de maan wil brengen.
Op rijksweg 13 tussen Voor
burg en de rotonde Ypenburg
hebben zich vrijdagmorgen in
dichte mist kettingbotsingen
voorgedaan, waarbij tientallen
auto's waren betrokken.
Bij de kettingbotsingen hebben
volgens de wegenwacht 30 tot 35
auto's schade opgelopen. Twee
personen zijn niet ernstig ge
wond. Het verkeer is maar korte
tijd gestagneerd geweest.
waarschijnlijk dat ze de strijd
zullen opgeven, voor hun op
eigen territoir vergaande rechten
van zelfbestuur zijn verleend. En
tot die tijd kan premier El Kha
lif er op rekenen dat er bij voor
komende gelegenheden zwaar
wordt gevochten. Ook zonder op
ruiing door „ondermijnende ele
menten van buiten het land".
Mochten de negers hun zin
krijgen, dan kan dit niet zo pret
tige konsekwenties hebben voor
de rest van Afrika .In dat wereld
deel wemelt het van min of meer
bizarre grenzen, een erfenis uit
de tijd der koloniën, waarvoor
mogendheden op een afstand, zo
maar wat strepen op de kaart
met witte plekken trokken. Me
nig land heeft zo zijn vaak grote
groepen die zich in die nieuwe
staten eigenlijk niet thuis voelen.
Kenya heeft last niet zijn So
mali's, in Kongo ziet men dage
lijks dat oude stamverbanden
over de staatsgrenzen hun in
vloed doen gelden en zo is het
vrijwel overal. Een succes van de
Soedanese negers kan in andere
landen inspiratie wekken om ook
losser te komen van de macht
hebbers in de hoofdstad. Een
weinig aantrekkelijk idee voor
ettelijke zwarte staatshoofden.
De voor vrijdag aangekondigde
24-uursstaking bij de Franse
staatsbedrijven heeft zich donder
dagavond al in een groot aantal
steden doen voelen doordat de
elektriciteit uitviel. In de loop
van vrijdag werd ook de gasleve-
rantie gestaakt, terwijl treinen
en gemeentelijke vervoerbedrij
ven geen passagiers meer ver
voerden. Aan de Rivièra waren de
cafés en de dansgelegenheden
gedwongen bun deuren om tien
uur 's avonds te sluiten. In Tou
louse, Marseille en Bordeaux von
den enorme verkeersopstoppin
gen plaats
De commissie van buitenland
se zaken uit de Belgische senaat
heeft besloten de volgende week
te beginnen met het wetsont
werp ter goedkeuring van het
BelgischNederlandse verdrag
voor de nieuwe verbinding tus
sen Antwerpen en de Rijn.
Het verdrag werd de vorige
maand met grote meerderheid
door de kamer van volksver
tegenwoordigers goedgekeurd.
Met de door de Belgische rege
ring in de senaat te herhalen
garantie over de zoetwatervoor
ziening in Wallonië wordt ver
wacht, dat ook de grote meer
derheid van de senatoren het
verdrag zal aanvaarden.
De 19-jarige beroepsmatroos
eerste klasse S. van de „Karei
Doorman" is donderdag na aan
komst van het vliegkampschip in
de thuishaven Den Helder gear
resteerd. De matroos had op de
avond van 29 september toen, de
„Karei Doorman" een informeel
bezoek bracht aan Casablanca na
een woordenwisseling met mede-
schepelihgen een stiletto te voor
schijn gehaald en in het wilde
weg om zich heen gestoken.
Acht man werden licht gewond,
vóór S. kon worden ontwapend.
DE
VRIJE
Minister Veldkamp
hij de heer Roemers
Minister Veldkamp van sociale
zaken heeft donderdagmiddag
een gesprek van bijna twee uur
gehad met de voorzitter van het
N.V.V., de heer Roemers. De be
spreking vond plaats in het
nieuwe N.V.V.-gebouw in Am
sterdam. Het afscheid vond
plaats met een hartelijke hand
druk.
ZUIDWESTELIJKE WIND
Boven het Europese continent
bevindt zich een hogedrukgebied,
waarin op verschillende plaatsen
mist voorkomt .Het hogedrukge
bied wordt op de noordwestflank
echter angetast door het fronten-
systeem van een diepe depressie
ten zuiden van IJsland. De de
pressie veroorzaakt flinke lucht
drukdalingen boven de Britse
eilanden en het noorden van de
Noordzee.
In verband hiermee wakkert de
wnid in de komende 24 uur tot
krachtig en langs de kust tot
hard aan uit zuidwestelijke rich
ting.
Met deze luchtstroming wordt
weer zachte lucht naar ons land
gevoerd, zodat de middagtempe-
raturen in het algemeen iets ho-
ger zullen zijn dan vrijdag. De
mist wordt verdreven en plaatse
lijk zal er enige regen vallen.
medegedeeld door het K.N.M.I.,
geldig tot hedenavond
Enige regen
Zwaar bewolkt met plaatselijk
enige regen of motregen. Krach
tige, aan de kust harde zuidwes
telijke wind, zelfde middagtem-
peraturen als gisteren of iets
hogere.
ZATERDAG 12 DECEMBER
v.m n.m.
Breskens 7.09 7.54
Terneuzen 7.44 8.29
Hansweert 8.24 9.09
Walsoorden 8.34 9.19
ZONDAG 13 DECEMBER
v.m n.m.
Breskens 8.13 8.58
Terneuzen 8.48 9.33
Hansweert 9.28 10.13
Walsoorden 9.38 10.23
MAANDAG 14 DECEMBER
v.m n.m.
Breskens 9.20 10.04
Terneuzen 9.55 10.39
Hansweert 10.35 11.19
Walsoorden 10.45 11.29
Dec.
i
12
S.39
16.28
13.40
13
8.40
16.28
13.56
0.56
14
8.41
16.28
14.12
2.12
15
8.42
16.29
14.31
3.31
16
8.42
16.29
14.53
4.54
17
8.43
16.29
15.21
6.21
(Adv.)
TERNEUZEN
Noordstraat 102 Tel. 01150-3128
O O O
