RUSSISCH RUIMTEVOERTUIG OP WEG NAAR MARS Oktober 1964 recordmaand voor woningbouw Eerste Kamer behandelt de „Wet installaties Noordzee" (anti-R.E.M.) Moeder naar gewonde zoon Hongkong vertrokken in Mogelijke alternatieven voor weggeld MINISTER OVERWEEGT ANDERE OPLOSSING Ook buitenlanders Suggestie De tiara van paus Paulns geselenk voer kardinaal Spellman Woensdag 2 december 1964 DE VRIJE ZEEUW Pagina 5 Geen televisie? INDONESISCHE INFILTRANTEN SPIONAGE IN ISRAEL Het werd verwacht Westduitser veroordeeld wegens mensenroof Symbool VERJAARDAGSTAART VOOR SIR WINSTON De Sowjet-Unie heeft maandag een meertrapsraket naar de pla neet Mars gelanceerd, aldus een bericht van Tass. Het nieuwe Russische ruimte vaartuig, de „Sonde 2", is uitge rust met een apparatuur voor 't vastleggen en naar de aarde sei nen van op de vlucht vergaarde gegevens. Dit is de tweede Russische po ging om de geheimen van de rode planeet te ontrafelen. De eerste poging werd op 1 november 1962 ondernomen met de „Mars 1", doch zes maanden later ging het contact verloren. Wel vestigde de „Mars 1" in maart 1963 een rekord door over een afstand van 105 miljoen kilo meter radiografisch met de aar de in contact te komen. Het ant woord van de raket op van de grond af gegeven radiosignalen had toen twaalf minuten nodig om de aarde te bereiken. Zoals bekend hebben de Ver enigde Staten zaterdag met suc ces de „Mariner 4" gelanceerd, die foto's van Mars zal moeten overseinen. Naar Tass nog meldde, bracht maandag de laatste trap van de raket een zware kunstmaan in 'n baan om de aarde. Vervolgens werd uit deze kunstmaan 'n raket tot ontbranding gebracht, die de „.Sonde 2" de nodige snelheid gaf voor zijn vlucht naar Mars. Uit de berichten van Tass blijkt niet of de „Sonde 2" tele- visie-apparatuur aan boord heeft voor het zenden van foto's van Mars naar de aarde. Het doel der lancering is het beproeven van Naar een woordvoerder van het ministerie van defensie in Singapore heeft medegedeeld, is dinsdag een zeilboot met negen Indonesische infiltranten aan boord vijf kilometer ten oosten van Singapore onderschept door een Maleisisch patrouillevaar tuig. De Indonesiërs openden het vuur met stenguns, waarop het patrouillevaartuig terugschoot met het gevolg dat de zeilboot tot zinken werd gebracht. Een der infiltranten werd gedood en drie werden gevangengenomen. De vijf anderen zijn vermoedelijk verdronken. De Israëlische industrieel Sa muel Baruch, die vorige week door de Israëlische veiligheids dienst werd gearresteerd onder beschuldiging van spionage voor Egypte, heeft bekend „enkele maanden in Egypte te hebben doorgebracht". Daar had hij van Egyptische spionage-officieren een buitengewoon aanbod ge kregen, wanneer „hij in Israël een spionagenet zou kunnen op richten en nieuwe agenten aan werven". Baruch zei met het geld zijn schulden ten bedrage van 400.000 dollar te willen aflossen. Hij was lid geworden van de kleine extremistische partij „Joden van Oosterse afkomst" in de hoop afgevaardigde te kunnen worden en zodoende betër te kunnen spioneren. Volgens gegevens van het cen traal bureau voor de statistiek werden in de maand oktober van dit jaar 10.145 nieuwe wo ningen opgeleverd. Dit is het hoogste aantal, dat ooit in één maand werd bereikt. In oktober 1963 kwamen 9.153 woningen ge reed. In de jaren 1958 t/m 1962 kwamen in de maand oktober gemiddeld 8.111 woningen ge reed. In de periode januari t/m ok tober 1964 werden 76.174 nieuwe woningen opgeleverd tegen 60.755 in de overeenkomstige periode van 1963. Gemiddeld kwamen in de overeenkomstige periode van de jaren 1958 t/m 1962 66.663 woningen gereed. Van de in oktober voltooide woningen werden er 1.220 uitge voerd in systeembouw. In de eerste tien maanden van 1964 kwamen 9.712 systeemwoningen gereed. Sedert juni 1945 zijn nu in to taal 1.169.801 nieuwe woningen gebouwd, waarvan er 124.782 werden uitgevoerd in systeem bouw. In oktober 1964 werd een aan vang gemaakt met de bouw van 10.572 woningen (in oktober 1963 met 9.767 woningen). Daar het aantal in aanbouw genomen woningen in oktober groter was dan dat van de ge reedgekomen woningen, steeg het aantal in aanbouw zijnde woningen tot 149.102 op het ein de van die maand. het systeem van ruimtestations, het opdoen van ervaring en tege lijkertijd een wetenschappelijke verkenning van de ruimte uit te voeren. De „Sonde zou zich dicht bij de uitgestippelde koers bevinden en slechts half zoveel energie verbruiken als was verwacht. Het Amerikaanse bureau voor lucht- en ruimtevaart verklaarde te hebben verwacht dat de Rus sen in de periode die gunstig is voor lanceringen in de richting van Mars, een poging zouden wagen. Deze periode duurt van 4 november tot 4 december, waarna men twee jaar moet wachten op een nieuwe gelegen heid. De 22-jarige Westberlijnse vrachtwagenchauffeur Gerd Manthey is dinsdag in West- Berlijn tot zes jaar gevangenis straf veroordeeld wegens men senroof. Manthey had op 30 sep tember 1961 een 18-jarige voor malige Oostduitse politieman, die drie weken tevoren naar West-Berlijn was gevlucht, in een huurauto naar Oost-Berlijn ontvoerd. De vluchteling werd in Oost-Berlijn wegens desertie en vlucht tot acht jaar gevange nisstraf veroordeeld. Manthey was zelf negen dagen eerder naar West-Berlijn gevlucht, maar werd door de Oostduitsers niet vervolgd en kon korte tijd later naar West-Berlijn terugkeren. Daar werd hij gearresteerd maar wegens gebrek aan bewijs vrij gelaten. Pas in september 1963, toen Manthey werd verdacht van het voorbereiden van een nieu we ontvoering, kon hij worden gearresteerd en kon hem de eerste ontvoering ten laste wor den gelegd. Dinsdagmiddag is de Eerste Kamer begonnen met de behande ling van de „wet installaties Noordzee" Er hadden zich acht spre kers opgegeven, n.l. de heren De Wilde (V.V.D.) en Diepenhorst (A.R.), mevrouw Van Ommeren—Averink (C.P.N.) en de heren Van Pelt (P.S.P.), De Geer van Oudegein (C.H.U.), Siegmann (K.V.P.), Van Meeuwen (K.V.P.) en Samkalden (P.v.d.A.), De heer De Wilde (V.V.D.) ging bij zijn betoog uit van drie stellingen. Zijn eerste was dat er een causaal verband bestaat tussen het huidige omroepbestel en de R.E.M. De tweede stelling luidde dat de strijd van de om roepverenigingen voor hun mo nopolie door de ontwikkelings gang van de techniek ten dode is gedoemd. Ten derde stelde spreker dat de gekozen manier van bestrijding van de R.E.M. een dubieuse volkenrechtelijke basis heeft. TWIJFEL Hij zei te betwijfelen of het advies van de commissie-Fran- gois juist is geweest. De heer De Wilde drong er op aan dat de kamer zich over de materie nog eens zou bera den. Hij zei dat de juridische constructie van het wetsontwerp niet beantwoordt aan het be oogde doel. Tenslotte verklaarde hij dat zijn fractie geen behoefte heeft aan maatregelen tegen de R.E.M. Nagewuifd door haar man en een groot aantal familieleden is mevrouw W. SchaakBos uit Krommenie gisteren van Schip hol naar Hongkong vertrokken om haar zoon Martin te bezoe ken, die daar sinds enkele we ken ernstig gewond in een zie kenhuis is opgenomen. Om het voor deze reis benodigde geld bijeen te krijgen werd vorige week in de Zaanstreek een blik semactie gehouden, die meer dan het vereiste bedrag van vijfdui zend gulden opbracht. Martin Schaak is matroos op het vrachtschip „Rempang" van de maatschappij Nederland. Op 17 september koos de 20-jarige zoon van een graficus voor het eerst het ruime sop. „Hij had altijd graag willen varen", ver telde zijn moeder op de lucht haven, „maar wij hebben er in het begin bezwaar tegen ge maakt". Na voltooiing van zijn grafische opleiding kreeg Martin zijn zin. Op 11 november liep zijn schip de haven van Hong kong binnen en kwam er plot seling een einde aan zijn avon tuur. Bij het lossen kreeg Mar tin een zware takel tegen zijn hoofd. Met een schedelbasisfrac- tuur werd hij in een ziekenhuis opgenomen. Aanvankelijk werd voor zijn leven gevreesd. ACTIE LIEP VLOT De maatschappij hield de ouders op de hoogte van de toestand van hun zoon. Inmiddels had een berichtje in het clubblad van de K.V.V. (Krommenie voetbalver eniging), waarvan Martin lid was, onder de bevolking van de Zaanstreek een actie ontketend. In de plaatselijke bladen werd iedereen opgeroepen medewer king te verlenen om mevrouw Schaak, moeder van zeven kin deren, in de gelegenheid te stel len haar zoon te bezoeken. VOOR HET EERST NAAR HET BUITENLAND Binnen een week hadden de Zaankanters bijna 6000 gulden bijeengebracht. De stichting „Wij komen" schonk 500, welk be drag door de gemeente werd verdubbeld. Mevrouw Schaak, die nog nooit in het buitenland is geweest en voor de eerste keer een lucht reis maakt, zal afhankelijk van de gezondheidstoestand van haar zoon drie a vier weken in Hong kong blijven. De verblijfkosten zullen door de maatschappij Ne derland worden vergoed. Behalve de familieleden en burgemeester Provily, die me vrouw Schaak uitgeleide deden, was ook het 18-jarige meisje van Martin, Kitty Padding, aanwe zig. „Ik vond het helemaal niet leuk, dat hij ging varen", ver telde zij zenuwachtig, „maar hij wilde het zo graag. Wij hadden het plan ohs na de terugkeer van zijn eerste reis eind december te verloven, maar daar zal nu niets van terechtkomen". Bij het afscheid van haar aanstaande schoonmoeder barstte zij in tra nen uit. Paus Paulus de zesde heeft zijn kroningstiara welke hij op 13 november tijdens een plechtig heid in de Sint Pieter zoals toen werd meegedeeld ten bate van de armen ter beschikking stelde, aan Francis kardinaal Spellman, - de aartsbisschop van New York, gegeven als bewijs van dank baarheid voor de manier, waarop het Amerikaanse volk geld bij eenbrengt om de behoeftigen in andere landen te helpen. Deze mededeling deed de kar dinaal op een lunchbijeenkomst bij gelegenheid van de wijding van een nieuwe hulpbisschop. Op een onverwacht moment toonde hij de met vele diaman ten, saffieren en robijnen bezette wlt-gouden driekroon aan de vierhonderd aanwezige priesters en zei dat de paus hem deze op 18 november vóór zijn vertrek uit Rome had overhandigd. De tiara zal worden tentoon gesteld op een rondreis door de Amerikaanse bisdommen, o.a. in de Newyorkse St. Patrick-kathe- draal; komend jaar in het Vati caanse paviljoen op de wereld tentoonstelling in (lie stad en tenslotte worden toevertrouwd aan het heiligdom van de „on bevlekte ontvangenis" van de katholieke universiteit in Wa shington. Men verwacht dat de driekroon afscheidsgeschenk aan de paus van het bisdom Mi laan waarvan hij aartsbisschop was als symbool van de zorg van paus en kerk voor de nood lijdenden bij de tentoonstellingen zal inspireren tot schenkingen ten bate van het werk van diver se hulporganisaties. Kardinaal Spellman heeft, zo deelde hij nog mee, jn een dank schrijven de paus gevraagd de aanvaarding van dit geschenk te willen opvatten als bewijs van bereidheid tot medewerking bij diens hulpverlening aan de ar men in de wereld. De kardinaal vertelde nog dat hij bij zijn aankomst uit Rome op het Kennedy-vliegveld van New York de in een witleren koffer verpakte tiara bij de douane als „kerkelijk sierstuk" had aangegeven. Dit is de ruim 50 kilogram we gende verjaardagstaart voor sir Winston Churchill, die maandag 90 jaar oud is geworden. Het kunstwerk heeft een doorsnee van ruim 60 centimeter. De taart is afgezet met een gouden roos en het getal 90 en voorzien van het bijschrift: Tijdens de oorlog vastberadenheid, bij nederlaag- uitdagend, bij over winning- grootmoedig, tijdens vrede-goede verstandhouding. M iljoenenopdrachten uit Indonesië voor V.M.F. Zoals bekend zijn in novem ber twee Indonesische missies in Nederland geweest, o.a. ter bespreking van de aanwending van kredietfaciliteiten van 100 miljoen aan Indonesië. In dit verband wordt medegedeeld, dat verschillende ondernemingen van de Verenigde Machinefabrieken N. V. met enige Indonesische mi nisters tot overeenkomsten zijn gekomen voor de levering van installaties ter rehabilitatie van o.a. diverse suikerfabrieken en cocosoliefabrieken. Tevens werd besloten, dat aan Indonesië ge leverd zal worden een hoeveel heid rollend materieel voor de spoorwegen. Met de totale leve ringen zullen meerdere tiental len miljoenen guldens zijn ge moeid. VRIJHEID VAN DE ZEE De heer Diepenhorst (A.R.) meende dat het de minister van justitie bij de voorbereiding van het wetsontwerp aan een iets te grote zelfverzekerheid niet heeft geschort.De gang van zaken had hem doen denken aan een stu dent die na een examen ver klaart, dat de faculteit het on derhoud met hem zo op prijs heeft gesteld, dat ze er een her haling van wenst. Wat de R.E.M. betreft, we hebben hier te ma ken met een poging om aan de wet te ontsnappen. Zijdelings is daarbij de vrij heid van meningsuiting en rechtstreeks de vrijheid van de zee betrokken. Een beroep op vrijheid veronderstelt ech ter hét bonafide gebruik van die vrijheid. Spreker betreurde het dat de regering niet heeft gegrepen naar het nationale strafrecht. Het wetsvoorstel zou een slag in de lucht zijn, indien de R.E.M. haar installatie op een „drijf- tuig" zou installeren en daarmee voor anker zou gaan op een deel van het continentaal plat dat niet aan ons land behoort. „AAN DE KETTING" Mevrouw Van OmmerenAve rink (C.P.N.) vroeg of na het aannemen van de wet de R.E.M. meteen „aan de ketting zal wor den gelegd". De heer Van Pelt (P.S.P.) verweet de regering met onvol doende spoed te zijn opgetreden. Het was volgens hem mogelijk geweest maatregelen te treffen vóór de R.E.M. haar televisie uitzendingen begon. Hij zei dat zijn fractie over weegt een voorstel van de V.V.D. om het beraad te schor sen, te steunen. geen schorsing Een moeilijke zaak noemde ihr. De Geer van Oudegein (C. H.U.) de behandeling van het wetsvoorstel. Hij had er voor- 'opig weinig behoefte aan het beraad te schorsen om alsnog de commissie-Frangois te raad plegen. Spreker was benieuwd naar de reactie van de R.E.M. op het aannemen van het wets ontwerp. Ondanks alles betreurde hij het dat ons volk iets wordt ontnomen, dat op prijs wordt gesteld. Hij hoopte dat op kor te termijn een regeling tot stand zou komen voor een ra dio- en t.v.-bestel dat meer bevrediging schenkt. De K.V.P.-afgevaardigde Sieg mann betoogde, dat wat de R.E.M. op de Noordzee doet, een aantasting van de Nederlandse rechtsorde betekent. Daarom is het nodig dat het wetsontwerp welke bezwaren er ook aan kleven wordt aanvaard. Wat Veronica betreft, dat is een an der geval. Het is een schip en het maakt geen gebruik van een aan Nederland toegekende golf lengte. „Wel heeft me echter verbaasd dat de regering niet aan Veronica is gaan vragen welke vlag het schip voert", al dus de heer Siegmann. GROTE AARZELING Zijn partijgenoot Van Meeu wen zei dat het gaat om de vraag of de regering metterdaad en eventueel met gebruikma king van geweld de installatie in de Noordzee in beslag mag nemen. Het betoog van buitenlandse volkenrechtelijke geleerden heeft bij hem ernstige twijfel doen ontstaan aan de juistheid van het regeringsbeleid. Het zou een daad van wijsheid zijn geweest, als de minister de behandeling van het wetsontwerp had opge schort tot een internationaal verdrag zou zijn gesloten. Hij verklaarde met grote aar zeling tegenover het wetsont werp te staan. WELKE NATIONALITEIT? De heer Samkalden (P.v.d.A.) zei dat de regering het zich makkelijk heeft gemaakt. Echter is de volkenrechtelijke stelling die de regering heeft betrokken, bepaald niet onhoudbaar. Hij vroeg of de regering weet welke nationaliteit de eigenaar van het R.E.M.-eiland heeft en hij acht het waarschijnlijk dat het eiland eerst een Nederlandse en later een buitenlandse eigenaar heeft gekregen. De heer Samkalden ontwik kelde bezwaren tegen de gerin ge aansluiting, die bestaat tus sen de „wet installaties Noord zee" en het ontwerp „mijnwet continentaal plat". Hij wilde zijn standpunt laten afhangen van het antwpord van de regering. VEROLME EEN LOYAAL BURGER In de avondvergadering gaf de minister van justitie, de heer Scholten, toe dat er spoed is be tracht bij dit wetsontwerp. De door de R.E.M. voor t.v.-uitzen dingen gebruikte golflengte be hoort wel degelijk aan Neder land (en enkele andere landen). Voor haar geluidsomroep ge bruikt de R.E.M. geen aan Ne derland toegewezen kanaal. De regering weet nog steeds niet wie eigenaar is van het eiland. Er is van afgezien een politie- of marineschip naar het radioschip „Veronica" te zen den, omdat tegen het weigeren door dat schip om zijn vlag te vertonen toch niet kan worden opgetreden. Er is daarom beslo ten de voorkeur te geven aan het vragen van inlichtingen langs diplomatieke weg. 99 landen hebben ontkennend geantwoord op de vraag of „Veronica" bij hen geregistreerd is. Nog 18 lan den moeten antwoord geven. De vier door buitenlandse ge leerden uitgebrachte adviezen hebben de regering niet onder de indruk gebracht. Voor een „fijn juridisch gehoor klinken ze niet eenstemmig', aldus de bewindsman. De adviezen bevat ten stellingen die gedeeltelijk ook door de Nederlandse rege ring naar voren worden ge bracht. De minister zei, indien de wet zal zijn aangenomen, weinig moeilijkheden te verwachten voor wat betreft de uitvoering van de geëigende maatregelen. Tijdens een gesprek dat hij on langs met de heer Verolme had gehad, had deze hem verzekerd, dat indien eenmaal de wet en de algemene maatregel van be stuur van toepassing zouden zijn, hij zich als een loyaal bur ger zou gedragen. De heer Ver olme had de bewindsman ver zekerd zich op dit punt volledi ge zeggenschap te hebben voor behouden en instructies op dit punt te hebben gegeven. De minister van onderwijs, kunsten en wetenschappen, de heer Bot, zei daarna dat de re gering zich beraadt over het in terimrapport van de pacificatie commissie. De minister was bezig met de federatie van omroepverenigin gen te praten over de bezetting van het derde F.M.-net. Dezer dagen heeft hij de omroepen een werkvoorstel voorgelegd. Dit houdt in de eerste plaats in een meer programmatische openheid op de zenders Hilversum I en II. In de tweede plaats zou kunnen nagegaan worden of aan de pers een nieuwe taak is te geven. De pers zou dan ook een aandeel uit luister- en kijkgelden kun nen krijgen. Het resterende deel van de zendtijd zou besteed wor den aan ten eerste een algemeen programma, verzorgd door een eigen programmastaf en ten tweede aan een programma ver zorgd door stromingen die in cidenteel of regelmatig zouden werken. R.E.M.-WETJE AANGENOMEN De eerste kamer aanvaardde het wetsontwerp „Installaties Noordzee" met 57 tegen 9 stem men. De fracties van de V.V.D. en praktisch en tactisch niet ge- P.S.P. stemden tegen. Tijdens een mondeling overleg tussen een bijzondere commissie van de Tweede Kamer en de ministers van verkeer en waterstaat en van financiën, mr J. van Aartsen en dr H. J. Witteveen, ver gezeld van de staatssecretaris van financiën, dr W. H. van den Berge en enkele ambtenaren, dat vorige week werd gehouden, zijn nog eens alle voor- en nadelen van het door de regering voorge stelde rijkswegenfonds besproken, zo blijkt uit het inmiddels ver schenen verslag. De commissie heeft voor het weggeld verscheidene alternatieven genoemd, zoals een verhoging van de motorrijtuigenbelasting, een verhoging van het bijzonder invoerrecht op benzine en combinaties van deze twee moeilijkheden, eventueel gecombineerd met een min der hoog weggeld. De bewindslieden zetten uit een, dat met de splitsing van het wegennet in autowegen, waar voor weggeld wordt gevraagd en andere wegen, waarvoor geen weggeld wordt gevraagd, is be doeld om juist diegenen te belas ten, die van de autowegen ge bruik maken en in het bijzonder van de versftelling van het we genbouwprogramma zullen pro fiteren. Een verhoging van de benzine accijns zou een verhoging van de motorrijtuigenbelasting voor dieselauto's mee moeten bren gen om de concurrentieverhou dingen niet te verstoren. Hat beroepsvervoer zowel van per sonen als van goederen zou hier door echter veel zwaarder wor den getroffen dan het particu liere autoverkeer. Daartegenover staat, dat op deze wijze ook bui tenlandse automobilisten mee zouden betalen. Het beroepsver voer zou eveneens zwaarder wor den getroffen in het geval men zou besluiten opcenten op de motorrijtuigenbelasting te gaan heffen, zo betogen de bewindslie den. Stelt men echter een maxi mum van bijv. ƒ75, dan zullen de zwaardere personenauto's meer moeten betalen dan vol gens het wetsontwerp en de kleine auto's minder. Men kan echter ook een ander maximum stellen. „Bij een degressief tarief voor de verhoging zou men een geheel nieuw tarief moeten op stellen. Enige leden suggereerden de mogelijkheid de belasting op ben zine met 1 cent per liter te ver hogen, daarnaast de motorrijtui genbelasting over de gehele lijn met 25,te verhogen, met een extra verhoging voor dieselauto's van 50,per jaar. In dit geval zouden er geen extra-kosten zijn. De totale last, zou voor personenauto's, afhan-' kelijk van het benzinegebruik, ongeveer 50,per jaar worden. Hoewel zij betwijfelen of bij deze oplossing voldoende recht wordt gedaan aan de verhouding ben zine- en dieselauto's, verklaar den de bewindslieden zich bereid deze oplossing nader te over wegen.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1964 | | pagina 5