Nog honderden Belgen in Kongo
DRUM!
half zwaar heel lekker!
ROEPING en STRIJD
en nu... een
Maandag 30 nov. Dinsdag 1 dec. 1964
DE VRIJE ZEEUW
Pagina S
Nederlandse
slachtoffers
in Kongo
Britse maatschappijen
onder Indonesisch bestuur
PHILIPS IN 1966
75 JAAR
„VLIEGENDE
ONDERZEEBOOT"
Foto-artikelen
niet vrij in prijs
Bijeenkomst
van O.A.E.-staats-
hoofden
voorgesteld
Vrije verkiezingen
OLAH OP
HET OORLOGSPAD
Zaalsporten „reserve"
voor voetbaltoto
Spaans protest
bij de V.N.
Protesten tegen
Moskouse
demonstraties
Grote betoging
in Peking
J f. I.-
Nog 130
Nederlanders in
opstandig gebied
Tsjjombe in Parijs
Gbenje en
Soumialot
in Soedan
UITKERING AAN
DIENSTPLICHTIGEN
KERKERAAD
VAN ELBURG
GESCHORST
Dode en twee gewonden
bij verkeersongeluk
(Vervolg- van eerste pag.)
Volgens een mededeling van
het Kath. Nederlands persbureau
zijn de Nederlandse pater Frans
ten Bosch uit Lichtenvoorde en
broeder Damiaan Brabers uit
Breda, beiden van de congrega
tie der priesters van het Heilig
Hart, in Stanleystad op de lin
keroever van de Kongo door op
standelingen vermoord, tegelijk
met nog vijf leden van genoem
de congregatie en elf vrouwe
lijke religieusen uit andere lan
den. Eén pater wist aan de dood
te ontsnappen door zich ge
durende enkele dagen dood te
houden.
Bij een besluit van president
Soekarno zijn thans alle Britse
maatschappijen en hun filialen
in Indonesië onder rechtstreeks
bestuur van de Indonesische
regering gesteld.
In het besluit wordt niet ge
sproken over „onteigening" of
„verbeurdverklaring".
De maatschappijen, waartoe
Unileverbedrijven, tabaksplan
tages, rubberplantages en verze
keringsmaatschappijen behoren,
zijn onder beheer van verschil
lende ministeries geplaatst.
Veel van de Britse directies
die niet in Djakarta zetelen,
heeft men verzocht „voor hun
eigen veiligheid" te vertrekken.
De maatschappijen waren reeds
hangende een presidentieel be
sluit onder tijdelijke protectieve
voogdij gesteld.
Ir. F. J. Philips heeft de com
missie jubileumviering 1966 ge
ïnstalleerd, die tot taak heeft ge
kregen plannen te coördineren en
uit te voeren, verband houdend
met de viering van het 75-jarig
bestaan van het Philips-bedrijf
in 1966. Voorzitter van deze com
missie is de heer G- J. Vente, di-
teur General Sales Promotion, zo
meldt de „Philips-Koerier". Met
de werkzaamheden voor de bouw
van het tentoonstellingsgebouw
1966 is inmiddels begonnen. Als
adviseur van de beleidsraad voor
het inrichten van de expositie
ruimte is aangetrokken de heer
J-. Kleiboer,-tentoonstellingsdes-
kundige.
De Amerikaanse marine is van
plan zich uit te rusten met een
„vliegende onderzeeboot" en
heeft in verband daarmee een
contract van 36.000 dollar geslo
ten met de „General Dynemics
Corp.", die een studie van het
project zal maken. Dit werd
meegedeeld door een luchtvaart-
deskundige van het bureau voor
marinebewapening, Handler, in
een artikel in 'een Amerikaans
marinetijdschrift. De voorlopige
studie kan mogelijk reeds in juni
van het volgend jaar voltooid
zijn, maar men verwacht, dat het
nog wel geruime tijd zal duren
voor met de uitvoering van het
project kan worden begonnen.
Het toestel zou zich op een
diepte van 8 tot 22 meter onder
water met een snelheid van 5 tot
10 knopen kunnen voortbewegen
en in de lucht een snelheid kun
nen bereiken van 275' tot 420
kilometer per uur.
Ook na 1 december zullen de
fotografische en cinematografi
sche artikelen blijven vallen on
der de verticale prijsbinding, bet
geen dus betekent, dat de vast
gestelde verkoopprijzen in do
fotohandel blijven bestaan.
Een en ander is een gevolg van
het feit, dat de gezamenlijke im
porteurs en grossiers in foto-
artikelen op dezelfde wijze als
fabrikanten en importeurs van
stofzuigers en gramofoonplaten
hebben gedaan -tijdig gebruik
hebben gemaakt van de moge
lijkheid ontheffing te vragen van
het verbod tot collectieve verti
cale prijsbinding. Daardoor blijft
in afwachting van de behande
ling der ontheffingsaanvrage de
collectieve verticale prijsbinding
in de fotobranche ten volle van
kracht, dit niettegenstaande het
feit dat de individuele verticale
prijsbinding voor een aantal foto
artikelen inmiddels is verboden,
aldus een communiqué van de
Nederlandse vereniging van leve
ranciers van fotografische en
cinematografische artikelen.
Daar het zich laat aanzien, dat
met de afhandeling van de ont
heffingsaanvrage in ieder geval
geruime tijd gemoeid zal zijn, zal
het systeem van de vastgestelde
verkoopsprijzen in de fotohandel
;n elk geval nog in volle omvang
voor alle foto-artikelen blijven
voortduren.
De verzoeningscommissie voor
Kongo van de organisatie voor
Afrikaanse eenheid (O. A. E.),
die in de Keniase hoofdstad Nai
robi over de actie der Belgische
valschermtroepen heeft gespro
ken, heeft een oproep doen uit
gaan voor een bijeenkomst der
staatshoofden van de O.A.E.
Zij heeft in krachtige bewoor
dingen geprotesteerd tegen „het
buitenlandse militaire ingrijpen
in Kongo door België, Engeland
en de Verenigde Staten", terwijl
het protest ook „allen geldt, die
dit ingrijpen hebben mogelijk
gemaakt". De commissie zegt de
actie „krachtig te veroordelen".
De voorzitter der commissie,
de Keniase premier Kenjatta,
heeft de tekst der commissiever
klaring zaterdag in een korte
openbare zitting voorgelezen.
De commissie beveelt aan dat
de staatshoofden der bij de O.A.
E. aangesloten Afrikaanse lan
den 18 december a.s. in de Ethio
pische hoofdstad Addis Abeba
bijeenkomen.
De commissie beveelt zeven
maatregelen aan om een „Kon
golese verzoening" te bewerk
stelligen. Genoemd worden een
staken van het vuren, terug
trekking der buitenlandse vrij
willigers bij het centrale Kon
golese leger, „beëindiging van
het buitenlandse ingrijpen in
Kongo", een algemeen pardon
voor allen die betrokken zijn ge
weest bij de jongste gebeurtenis
sen, een ronde-tafelconferentie
van alle Kongolese leiders en
het houden van vrije verkiezin
gen in geheel Kongo.
De twee laatstgenoemde voor
stellen zouden onder toezicht
der organisatie voor Afrikaanse
eenheid moeten worden ver
wezenlijkt.
De Keniase eerste minister
Kenjatta deed in een voor de
vuist weg uitgesproken toespraak
een beroep op de grote mogend
heden om „de koude oorlog bui
ten Afrika te houden".
„Afrika lieeft geen tijd voor
oorlog. Het heeft vrede nodig
om het peil van zijn bewoners te
kunnen opheffen", aldus Ken
jatta.
De gewezen Oostenrijkse minis
ter van binnenlandse zaken
Franz Olah, die kortgeleden uit
de socialistische partij werd ge
stoten in verband met vreemde
financiële manipulaties, heeft
vrijdag grote beroering gewekt
door te beweren, dat de socialis
tische vice-kanselier Bruno Pit-
termann en de eveneens socia
listische minister van justitie
Broda in 1958 en 1959 van plan
zijn geweest, de terugkeer te be
vorderen van aartshertog Otto
van Habsburg-Lotharingen, de
Oostenrijkse troonpretendent, in
de hoop dat daardoor verdeeld
heid zou ontstaan in de (chris
ten-democratische) volkspartij.
De Oostenrijkse minister van
buitenlandse zaken, Bruno Krei-
sky, sprak dit in het parlement
tegen, maar Olah blijft bij zijn
bewering.
Staatssecretaris Van de Laar
(o., k. en w.) is bereid met de
stichting de nationale sporttota-
lisator contact op te nemen over
de suggestie bij het afgelasten
van voetbalwedstrijden de uitsla
gen van zaalsporten voor de voet
baltoto te gebruiken. Het initia
tief hiervoor moet echter van do
vergunninghouder komen, zo
merkte hij op. Hij is het met de
desbetreffende Kamerleden eens,
dat de Olympische spelen in To
kio hebben aangetoond dat ook
andere sporten dan voetbal in
brede kring belangstelling ge
nieten.
De staatssecretaris deelt dit
mede in de memorie van ant
woord op het eindverslag van de
commissie van rapporteurs uit de
Eerste Kamer voor het wetsont
werp op de kansspelen.
Regering verwacht geen
excessen hij gnhruik
speelautomaten
Het ligt niet in de bedoeling
van de regering de burgemees
ter een gedragslijn in overwe
ging te geven op het gebied van
de speelautomaten. Eventeel kan
bij gemeenteverordening een ge
dragslijn worden uitgestippeld.
Nu bij aanneming van het wets
ontwerp op de kansspelen de si
tuatie zo zal worden, dat voor
het gebruik van de automaten
steeds een vergunning van de
burgemeester nodig is, mag wor
den verwacht, dat zich geen ex
cessen (meer) zullen voordoen.
Dit delen de ministers Scholten
(justitie) en Biesheuvel (land
bouw en visserij) en de staats
secretarissen Van den Berge,
(financiën) en Van de Laar
(O.K. en W.) mede in hun me
morie van antwoord op het eind
verslag van de commissie van
rapporteurs uit de eerste kamer
voor het wetsontwerp op de
kansspelen.
De Spaanse regering heeft de
permanente vertegenwoordiger
van Spanje bij de V. N. opge
dragen bij secretaris-generaal
Oe Thant te protesteren tegen
„het op gruwelijke wijze af
slachten van onschuldige gijze
laars in Kongo".
„Wij stellen belang in de hou
ding, waarin het mogelijk bleek
dat talrijke missionarissen, kloos
terzusters en zendelingen wer
den vermoord", aldus de mede
deling, die het Spaanse minis
terie van buitenlandse zaken
zaterdagmiddag aan de pers
heeft verstrekt.
Hierin wordt verklaard dat de
Spaanse diplomatieke vertegen
woordigers bij de Afrikaanse
landen tegenover de regeringen
van deze staten uiting hebben
gegeven aan „het leedwezen van
Spanje over dergelijke barbaar
se daden, die unit geen enkel
politiek oogpunt kunnen worden
gerechtvaardigd".
In de mededeling van het
Spaanse ministerie van buiten
landse zaken wordt ook nog
verteld dat vier Spaanse kloos
terzusters in het gebied van
Stanleystad om het leven zijn
gebracht.
De Verenigde Staten hebben
zaterdag bij de Sowjet-autori-
teiten in Moskou en Washington
geprotesteerd tegen de aanval
len van betogers op de Ameri
kaanse ambassade in de Sowjet-
hoofdstad eerder op de dag.
De Sowjet-Unie wordt aan
sprakelijk gesteld voor de scha
de. Ook de Britten en Belgen
hebben krachtig tegen de aan
vallen op hun ambassades ge
protesteerd en schadevergoe
ding geëist.
Westelijke correspondenten
zagen tijdens de demonstraties
der Afrikanen in Moskou, weinig
Russen tussen de menigte, maar
wel een groot aantal Chinezen
en Noordvietnamezen. De Sow-
jet-autoriteiten hadden klaar
blijkelijk toestemming gegeven
voor de betogingen. Het offi
ciële persbureau Tass sprak van
een spontane beweging. Daaren
tegen zeiden ooggetuigen dat
Russische cameramensen en
journalisten al vóór het eigen
lijke begin van de betogingen
waren opgekomen. Volgens een
westelijke correspondent had
een Russische politieman na de
demonstraties voor de Belgische
ambassade verscheidene malen
tot de Afrikanen gezegd: „Nu is
het wel genoeg. Naar de Kon
golese ambassade".
In Peking is zondagochtend
een grote betoging gehouden
tegen „interventie van het Bel
gisch-Amerikaanse imperialis
me" in Kongo. Aan de demon-
stratie namen volgens officiële
cijfers 700.000 mensen deel on
der wie Mao Tse Toeng, presi
dent Lioe Sjao Sji, premier
Tsjoe En-Lai en de secretaris
generaal van de partij, Teng
Hsiao Ping.
Volgens waarnemers was het
de eerste maal dat Mao Tse
Toeng, die doorgaans alleen of
ficiële feestelijkheden als de
1-mei viering bijwoont, aan een
dergelijke demonstratie deel
nam.
In een proclamatie riep Mao
Tse Toeng „de volkeren in de
gehele wereld op de Amerikaan
se agressors en hun lakeien te
bestrijden".
Mannen, die samen pauzeren draaien
ook samen een Drum. Begrijpelijke so
lidariteit, want Drum is een mannelijke
mélange van liefst 17 soorten tabak
van de beste plantages ter wereld.
Pittige, rijp-bruine tabak uit Kentucky
en Tennessee, heldere uit Carolina,
geurige Burley en vele andere. Lang
gerijpt, kundig gemengd en vers
verpakt in de handige tabakszak,,
Tot de ongeveer duizend blan
ken, die zich naar schatting nog
in het door de opstandelingen
beheerde gebied van Kongo be
vinden, zouden voorzover in
Leopoldstad bekend 130 Neder
landers behoren.
Van de overigen zijn er 450
Grieken, minstens 200 Belgen, 29
Luxemburgers, 13 Westduitsers,
20 Italianen, 5 Fransen en 4
Amerikanen.
Het door de opstandelingen
bezette gebied beslaat een opper
vlakte van ongeveer 400.000
vierkante kilometer. Waarne
mers menen dan ook, dat nog
een bittere strijd gestreden zal
moeten worden om dit enorme
gebied van rebellen te zuiveren.
Premier Tsjombe van Kongo
is vanmorgen in Parijs aangeko
men. Hij zal hier een onderhoud
hebben met president De Gaulle.
Op het vliegveld zei de Kongo
lese regeringsleider niet de be
doeling te hebben wapens aan
Frankrijk te vragen en dat hij
met De Gaulle zou spreken over
de toekomst van Kongo en in
ternationale vraagstukken.
De commissaris van de betrok
ken Soedanese provincie Ach-
med Hassan, heeft bekendge
maakt, dat „de president van de
volksrepubliek Kongo", C. Gben
je, naar Soedan is uitgeweken,
vergezeld door Gaston Soumia
lot, eerste minister van de „Kon
golese revolutionaire regering",
generaal Olenga en Pierre Moe-
Iele.
De Soedanese commissaris
heeft in een telefoongesprek nog
gezegd, dat een groot aantal
Kongolezen uit het gebied van
De jongerenorganisatie van de
V.V.D. meent, dat het overheids
beleid erop moet worden ge
richt, dat de dienstplichtigen,
wanneer zij met klein verlof
gaan. zich (weer) kunnen gaan
voorbereiden op hun positie in
de maatschappij.
De J.O.V.D. vindt dat er naast
enige verhoging van de soldij
een uitkering ineens moet komen
voor hen, die afzwaaien. De or
ganisatie acht deze oplossing te
verkiezen boven financiële ge
lijkstelling van dienstplichtigen
en beroepsmilitairen, omdat bei
de categorieën niet vergelijkbaar
zijn en omdat de nadelige finan
ciële positie van de dienstplich
tigen eerst na de diensttijd van
Stanleystad en Paulis naar Soe
dan is gevlucht. Onder hen be
vonden zich gewonden en zieken,
die aan de Soedanese grens eer
ste hulp kregen.
door
ERNST MEISTER
42. „Maar natuurlijk, Sevard", Een arts die knoeide, was Clara
Wat is er aan
antwoordde ze.
de hand?" „Tja, daar heb je het
nu. Dat weet ik zelf niet precies,
maar er zijn dingen die niet klop
pen"- Hij vertelde haar kort en
zakelijk wat er gebeurd was na
de dood van Stoja. „Geloof je
ook niet dat aan deze zaak een
luchtje zit?", besloot hij. „Maf-
fei lijkt me volkomen onbe
trouwbaar. Brioni weet meer dan
hij wil zeggen. Waarom doet die
zo vreemd? Aan de andere kant
wil hij dat ik iets tegen Maffci
onderneem. Maar wat kan, wat
zal ik doen?"
Clara voelde zich even teleur
gesteld. Ze had gehoopt dat het
deze dag tussen Sevard en haar
tot een duidelijke verklaring zou
komen, dat hij eindelijk zou be
kennen dat hij van haar hield. En
nu werd ze met haar neus op een
paar nuchtere feiten gedrukt en
wilde hij ook haar verwikkelen
in een zaak welke waarschijnlijk
geen daglicht kon velen. Goed,
ze zou hem helpen, natuurlijk!
een doorn in het oog.
„Ik zal me maar in verbinding
stellen met 'n advocaat", meen
de Sevard. „Die moet ons dan
eerst de weg maar wijzen. Ik heb
zelf, geloof ik, niet bepaald de
stalen blik van een detective".
„Heb je toevallig een fototoe
stel, Sevard?"
„Jawel. Thuis, in het sanato
rium dan".
„Met een blitzer?"
„Ook dat. Wat wil je dan?"
„Die zogenaamde mevrouw
Sautter fotograferen. Dat me
dium van dokter Maffei. Een
foto kan een machtig bewijsmid
del zijn. Daar kan je advocaat
iets aan hebben".
Sevard keek zijn collega ietwat
medelijdend aan. „Hoe wil je dat
aanleggen, Clara?"
„Bedenk jij ook eens wat",
lachte ze. „Laat mij niet alles al
leen moeten uitbroeden".
„Makkelijker gezegd dan ge
daan. Goed, we rijden
Dan komt er een portier, een
oude oorlogsveteraan, die ons
vreselijk boos aankijkt. Hij zal
ons wel weer naar Maffei bren
gen. Maar dan? Ja, het lag na
tuurlijk een beetje anders wan
neer jij daar ambtelijk kon ko
men, door een of andere instan
tie gestuurd. Wacht, ik geloof
dat ik het heb".
„Nou?"
„Je kunt van de verzekerings
maatschappij komen. Of van een
notaris".
„Natuurlijk!", riep Clara ver
heugd, liep het café uit, naar
haar auto en kwam even later
zegevierend terug met een aan
vraagformulier voor een brand
verzekering. Ze ging vlak voor
Sevard staan.
„Iets te verzekeren, meneer?
Ruime voorwaarden en lage ta
rieven. Nou, zie ik er uit als een
verzekeringsagent?"
Hij keek haar aan. Nee
Clara zag er anders uitze
zag er prima uit. Geen verge
lijking met Gabriëlle en zeker
niet met die Risa. Clara was..
„Ik zie het al. Geen verzeke
ringsagente. Maar dat zal ik toch
moeten zijn. Het lijkt me geen
heksentoer. Daar behoef je toch
geen toneelspeler voor te zijn,
zou ik zeggen".
Ze gingen weer zitten samen
zweren en een half uur later
waren zij besloten het waagstuk
uit te halen.
De twee auto's reden naar het
sanatorium van Brioni. Sevard
haalde Leiea en zijn blitzer,
maar het werd middag voor ze
we rijden samen
naar Graningen en bellen aan. samen met de wagen van Clara
naar de kliniek van Maffei reden.
Clara reed alleen verder. Voor de
in een adembenemend tempo
ove rde autobaan, Sevard schud
de af en toe het hoofd, het werd
soms werkelijk te gek.
In Graningen stapte Sevard uit,
Clar reed alleen verder. Voor de
poort van de kliniek parkeerde
ze haar auto en liep, met een
aktentas onder haar arm, naar
de portiersloge, waar ze te ken
nen gaf dat ze de directeur wil
de spreken. De portier bracht
Clara naar de kamer van dr. Maf
fei, die haar met hoogopgetrok-
ken wenkbrauwen aanstaarde.
„Ik ben juffrouw Eyken van
de Centrale Verzekeringsmaat
schappij voor ene mevrouw Saut
ter, die in uw inrichting ver
pleegd wordt als ik het wel heb.
We hebben haar handtekening
nodig".
Ze haalde uit haar tas een for
mulier en dankte de hemel dat
ze dat zelf nog niet had inge
vuld. Ze had het van een agent
van de verzekeringsmaatschappij
voor dat doel ontvangen. „En dan
is het wel nodig dat u even
medeondertekent, dokter, om de
geldigheid van haar handteke
ning te bevestigen. Ik kom in op
dracht van mevrouw Stoja".
De kleine dokter wendde zijn
blik af. Het was Clara niet dui
delijk of hij haar nu geloofde of
niet.
„Zo", zei hij tenslotte, „ver
telt u mij eens eerlijk, komt u
werkelijk namens mevrouw Stoja
of zit ene dokter Sevard hier
achter?"
(Wordt vervolgd.)!
belang wordt. Het hoofdbestuur
meent, dat inderdaad sprake is
van een tenachterstelling van
hen, die in militaire dienst wor
den geroepen bij hen, die van
de dienst worden vrijgesteld,
doordat de dienstplichtigen niet
in staat zijn zich in hun dienst
tijd op hun later beroep voor te
bereiden en door de lage ver
goeding (soldij). De J.O.V.D.
wijst er nog op, dat de door haar
bepleite uitkering-ineens over
eenkomst vertoont met de pre
mie, die kort-verbandvrijwilli-
gers thans reeds ontvangen bij
het verlaten van de dienst.
In de ochtenddienst in de Ned.
hervormde kerk in Elburg is
zondagmorgen een schrijven
van de classis Harderwijk voor
gelezen, waarin wordt medege
deeld, dat de kerkeraad van El-
burg in zijn geheel is geschorst.
Na deze mededeling verlieten
enkele kerkeraadsleden en lid
maten het kerkgebouw.
De dienst werd geleid door
dominee Wieman uit Nunspeet.
Dominee Van der Wiel, rond wie
zoveel rumoer is ontstaan, leid
de de morgendienst in Ooster-
wolde b ijElburg.
De geschorste kerkeraad be
staat uit twaalf Teden, van wie
er negen behoren tot de gere
formeerde bond in de hervorm
de kerk en drie tot de confes
sionele richting.
De voorgelezen mededeling
bevatte slechts de korte zake
lijke mededeling van het besluit.
Een motivering werd niet ge
geven.
Bij een verkeersongeval op de
rijksweg RotterdamAntwerpen
ter hoogte van de gemeente
Rijsbergen bij Breda is zondag
middag één persoon gedood en
zijn twee anderen ernstig ge
wond. De toedracht van het on
geval, waarbij een personenauto
en een vrachtwagen betrokken
waren en dat gebeurde toen de
vrachtauto een zijweg wilde in
slaan, is nog niet duidelijk. De
bestuurder van de personenauto,
de 51-jarige heer Van der Pols
uit Den Haag, kwam om het
"leven toen zijn voertuig tegen
de achterzijde van de vracht
wagen reed. Twee mede-inzit
tenden, ca. 30-jarige Turken, die
in Rotterdam wonen, werden
ernstig gewond opgenomen in
een ziekenhuis te Breda. De per
sonenauto werd vernield. De
inzittenden van de personenauto
waren zakenlieden.
