KONGOLESE LEGER
STANLEYSTAD
Vliegongeluk bij Rome
eiste 55 mensenlevens
IN
Dr CARLSON DOOR DE REBELLEN
VERMOORD
THEEKOPJES
KOFFIE- en
WOENSDAG 25 NOVEMBER 1964
21e Jaargang - No. 631S
BELGISCHE PARACHUTISTEN
NAMEN DE STAD IN HANDEN
SpaakZwaarste
beslissing uit
mijn leven
Reacties op de
gebeurtenissen
in Kongo
Belgische para's
trekken weer weg
WERVELSTORM OP DE
PHILIPPIJNEN
Belgische
parachutisten
Eerst het
vliegveld
Tsjombe naar
Stanleystad
Landing om
moordpartij
te voorkomen
PRINSES BEATRIX TERUG UIT PARIJS
Afschuwelijke
tonelen
Zuïverïngs-
operaties
Prinses Beatrix woonde
„Oosterse avond" bij
Carlson vermoord
Ooggetuigen
spreken
De evacuatie
van gijzelaars
Het aantal doden
Nederlanders
gered
Frankering bij abonnement: Terneuzen
Directeur-Hoofredacteur: I. van de Sande
Redactie-adres: Noordstraat 55—57
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon: 01150 2073
Gironummer: 33150
Abonnementsprijs ƒ6,— per kwartaal; per
maand f 2,per week 50 ct. Losse nrs 10 ct.
VRUE ZEEUW
Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen
Advertentieprijs per mm 16 ct; minimum per
advertentie 2,40.
Rubriek „Kleine Advertenties" (géén handels
advertenties) 5 regels 1,10. Iedere regel méér
22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of „Adres
Bureau van dit Blad" 20 cent verhoging.
Inzending advertenties uiterlijk tot n.m. 2 uur.
Voor het gecomb. maandag/dinsdag-nummer
tot 10 uur v.m.
Premier Tsjombe van Kongo-Leopoldstad heeft bekendgemaakt,
dat de regeringstroepen dinsdagmorgen Stanleystad zijn binnen-
zijn geland om te trachten een
moordpartij op weerloze slacht
offers te voorkomen. Zij voegden
hieraan toe, dat volgens de laat
ste in Brussel ontvangen be
richten alle blanke inwoners van
de stad onder zware bedreigingen
leefden. Zij legden de nadruk op
het feit, dat de operatie niet het
karakter heeft van een militaire
actie, maar dient om de levens
van mannen, vrouwen en kinde
ren van 11 nationaliteiten te red
den.
NOORDSTRAAT 76
TERNEUZEN
Men vreest dat 57 mensen zijn omgekomen als gevolg van het
verongelukken van een lijnvliegtuig van de Amerikaanse maat
schappij Transworld Airlines op het Romeinse vliegveld Fiumicino.
Volgens een woordvoerder van deze maatschappij heeft het toestel
dat bezig was te vertrekken, een vrachtauto geraakt, waarna het
in brand vloog.
Vijftien inzittenden hebben het I slechts 29 betalende passagiers,
ongeluk overleefd. Er waren 72 Er was een dubbele bemanning
personen aan boord, onder wie van 17 aan boord van het Boeiing
707 straalvliegtuig, terwijl zldi
onder de passaigers nog 26 an
dere employé's van de T.W.A.
bevonden. Het toestel kwam uit
Kansas City en zou via New
York, Parijs, Milaan, Rome en
Athene naar Cairo vliegen. De
meeste inzittenden waren Ame
rikanen.
De gezagvoerder, die tot de
overlevenden behoort, zegt dat
hij bezig was af te remmen toen
de botsing zich voordeed. Hij
vermoedt dat het geraakte
gerukt.
Naar Tsjombe verder mededeelde was het de vijfde brigade van
het Kongolese leger, die 3000 man sterk Stanleystad is binnenge
trokken.
(Adv.)
■anHOMBoanB
ENORME KEUZE
ven. Verdere bijzonderheden zijn
niet beschikbaar.
De Russische pers heeft dins
dagavond de Afrikaanse landen
opgeroepen „dringende maatre
gelen te treffen om aan de ge
vaarlijke toestand in midden-
Afrika", ontstaan door de nieu
we crisis in Kongo, een eind te
maken. „Izwestia" waarschuwt
dat de strijd van het Kongolese
volk voor vrijheid en onafhanke
lijkheid zal doorgaan totdat geen
spoor over is van de oude kolo
nialisten. Tevoren had radio-
Moskou gezegd dat de Sowjet-
Unie de actie in Kongo veroor
deelt.
Tan joeg Zuid-Sla vië) zei dat
er een onrechtvaardigheid begaan
is aan het Kongolese volk. Het
is dringend nodig dat de buiten
landse inmenging in Kongo
wordt tegengehouden, aldus het
persbureau.
Een Ethiopische woordvoerder
in Addis Abeba noemde de actie
een ongelukkige stap, die een
hoop moeilijkheden in Afrika zal
scheppen.
De permanente Navo-raad in
Parijs zei met begrip en goed
keuring achter de Belgische ac
tie te staan.
Radio-Algiers deed een heftige
aanval op de Amerikaanse en
Belgische inmenging en die van
Tsjombe en zijn huurlingen.
Al Ahram in Cairo noemde de
Belgische parachutisten „misda
digers die op de plaats van hun
misdaden zijn teruggekeerd". Het
blad beschuldigt het kolonialis
me van een nieuw komplot tegen
het Kongolese volk en roept de
Afrikaanse landen op zich daar
tegen in te zetten.
Radio-Guinea noemde de ope
ratie „een nieuwe imperialisti
sche agressie".
Het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken maakte
dinsdagavond bekend dat de red
dingsactie goed is verloren en
dat de Belgische parachutisten
weer naar het vliegveld van Stan
leystad zijn terugkeerd. Zij heb
ben de stad overgedragen aan een
afdeling van het nationale Kon
golese leger, die dinsdagmiddag
de stad is binnengerukt.
Waar de rebellenleiders, zoals
„president" Gbenye, verblijven
is niet bekend. Er schijnt er niet
één te zijn gearresteerd.
De verliezen van de Belgische
parachutisten zijn buitengewoon
klein.
Redders en brandweerlieden
rennen naar hei brandende wrak
van de Boeing 707 van de T.W.
A., welke maandagmiddag op
het vliegveld Fiumicino bij Rome
tijdens de start verongelukte.
Slechts enkele passagiers kon
den levend uit het laaiende toe
stel worden gered.
vrachtwagentje zich op een na
burige baan bevond.
Hef is dit jaar het negentien
de ongeluk met een passagiers
vliegtuig. Vorige week stortte
in zuidoost-Zweden een Zweeds
toestel neer. 31 van de 43 inzit
tenden verloren het leven. De
meesten (85) kwamen om bij
het verongelukken van een Ame
rikaanse Constellation op 3
maart bij het Tahoe-meer in
Californië.
AMERIKAANSE BISSCHOP
OMGEKOMEN
Volgens het persbureau A.F.P.
zijn 55 personen omgekomen en
zijn er 17 overlevenden van wie
verscheidene ernstig gewond.
Aan boord van het vliegtuig
bevond zich de bisschop van des
Moines (Iowa), mgr. Edward
Celestin Daly, en diens secreta
ris, mgr. Joseph Sondag.
„STEEK EEN KAARS AAN"
Een 56-jarige Italiaanse inzit
tende verhaalde hoe hij op het
nippertje was ontsnapt. Hij slaag
de er tezamen met een andere
Italiaan in een van de nood
uitgangen te openen en uit het
vliegtuig te springen voordat het
ontplofte. Het eerste wat hij
deed was zijn vrouw in Milaan
opbellen om haar te zeggen
„een kaars voor de Madonna
aan te steken."
Een Egyptenaar, die onder
weg was naar Cairo, zei tegen
verslaggevers een stewardess te
hebben gered door haar een
deur uit te duwen. Hij zag de
vlammen, schreeuwde iets tegen
de gezagvoerder en rende naar
een van de deuren.
Later bleek dat de bisschop
Daly van Des Moines, een der
concilievaders, bij de ramp is
omgekomen.
i
De wervelstorm die verleden
week boven de centrale eilanden
van de Philippijnse archipel
heeft gewoed, heeft volgens de
tot nu toe binnengekomen mel
dingen aan 403 personen het
leven gekost.
Belgische valschermtroepen
zijn dinsdagochtend vroeg in
Stanleystad geland en hebben de
stad onmiddellijk in handen ge
nomen.
Het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken heeft dit
bevestigd. De Belgen werden
vervoerd met Amerikaanse mili
taire toestellen. Het doel van de
operatie was het leven te redden
van honderden buitenlanders, die
door de rebellen als gijzelaars
werden vastgehouden en wier
leven onmiddellijk gevaar liep.
Volgens de door V.N.-kringen
in Leopoldstad ontvangen be
richten hebben de parachutisten
eerst het vliegveld veroverd om
de landing mogelijk te maken
van vliegtuigen met meer Belgi
sche valschermtroepen.
Het besluit om de Belgische
parachutisten in te zetten is,
naar het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken verder
meedeelt, genomen door de rege
ring der V.S. en die van België
met toestemming van de regering
va* Leopoldstad.
De Belgische parachutisten
verden vervoerd met twaalf toe
stellen van het type C-130 van de
Amerikaanse luchtmacht. Van de
zijde der rebellen werd slechts
uiterst gering verzet geboden.
In een extra-legercommuniqué,
dat volgens in Brussel ontvangen
berichten dinsdag in Leopoldstad
is uitgegeven, wordt gezegd dat
premier Tsjombe zich vandaag
naar Stanleystad zal begeven.
In het communiqué wordt ge
zegd, dat de vijfde brigade van
het Kongolese nationale leger
dinsdagochtend haar triomfante
lijke intocht heeft gedaan in
Stanleystad, het laatste bolwerk
van de rebellie.
Met een menslievend doel, al
dus het communiqué, heeft de
Belgische regering vliegtuigen
gestuurd om de Belgische onder
danen te evacueren.
De Belgische ministers van
buitenlandse zaken en landsver
dediging, Spaak en Segers, heb
ben verklaard, dat de Belgische
para-commando's in Stanleystad
Diep bewogen heeft de Belgi
sche minister van buitenlandse
zaken, Paul Henri Spaak, dins
dagmiddag in de kamer van
volksvertegenwoordigers ver
klaard, dat volgens voorlopige
gegevens een vijftigtal blanke
gijzelaars door de rebellen in
Stanleystad zijn vermoord. De
volksvertegenwoordigers namen
een minuut stilte in acht, nadat
Spaak het medeleven van de re
gering met de familieleden van
de slachtoffers had betuigd.
In zijn verklaring zei Spaak,
dat de Belgische regering tot het
laatst.e ogenblik heeft geaarzeld
met de actie van de para-com
mando's. Een intensieve diplo
matieke actie om de opstandelin
gen te bewegen een andere hou
ding aan te nem-en en de buiten
landers in Stanleystad niet lan
ger als gijzelaars te beschouwen,
was echter vergeefs. De rebel
lenleider Gbenye weigerde zelfs
een persoonlijk verzoek van
Spaak in te willigen om een der
tigtal kinderen, die een vakantie
bij hun ouders doorbrachten,
naar België te laten terugkeren.
Het antwoord was, dat zij net ais
de volwassenen moesten worden
beschouwd als gijzelaars tegen
luchtaanvallen, die zijn nooi'
hebben plaatsgehad.
Minister Spaak deelde verder
mede, dat een week geleden dn
beslissing werd getroffen om de
gijzelaars voor dood en mishan
deling te behoeden. Maandag
werd het bevel tot de actie ge
geven omdat de troepen van het
Kongolese nationale leger de
stad naderden en het drama on
afwendbaar zou worden bij het
ontstaan van een vacuum.
In militair opzicht is de opera
tie geslaagd, zei Snaak. Helaas is
de vrees, die wij koesterden, ge
deeltelijk bewaarheid en hebben
zich afschuwelijke tonelen voor
gedaan.
De minister deelde onder grote
stilte mede, dat tientallen blanke
gijzelaars werden gedood en ge
wond bij een schietpartij voor het
monument van wijlen Loemoem-
ba in Stanleystad en bij een hotel.
Het juiste aantal doden is nog
niet bekend. Gevreesd moet wor
den dat het er meer dan 50 zijn.
Iemand vroeg mij of dit de be
langrijkste beslissing in m'n leven
is geweest om tot de actie over
te gaan. Dit is de zwaarste ge
weest, aldus minister SDaak, die
zijn ontroering nauwelijks mees
ter was. Ik weet niet hoe men
morgen zal oordelen. Ik weet
echter dat ik mijn plicht heb ge
daan. Mijn geweten is gerust.
Met uitzondering van de com
munistische leden kreeg Spaak
een luid applaus van de kamer.
Zijn verklaring werd in de diplo
matieke loges door talrijke bui
tenlandse vertegenwoordigers,
onder meer van Nederland, aan
gehoord.
Spaak legde daarna dezelfde
verklaring af in de senaat.
Foto: Links haar vriend
In opgewekte stemming is
prinses Beatrix maandagavond
teruggekeerd van het lange
weekeinde dat zij in Frankrijk
heeft doorgebracht. Zij arriveer
de uit Parijs in een lijntoestel
van de K. L. M. op Schiphol,
waar een hofauto gereed stond
om haar naar Soestdijk te bren
gen.
Naar de rijksvoorlichtings
dienst vorige week meedeelde
"was onze kroonprinses donder
dagavond van de vliegbasis
Soesterberg in gezelschap van
twee vriendinnen voor een
privébezoek naar Parijs vertrok-
t, die de reis meemaakte.
ken. Beiden keerden samen met
de prinses naar Nederland terug.
Prinses Beatrix heeft dinsdag
avond in het K. L. M.-gebouw in
Den Haag een zgn „Oosterse
avond" bijgewoond, die werd ge
organiseerd door de ambassades
van Japan, Philippijnen, Thai
land, India on Indonesië.
Na de Thailandse begroetings-
dans werden Prinses Beatrix
bloemen aangeboden.
Tsjombe heeft in Leopoldstad
verklaard, dat in Stanleystad
zuiveringsoperaties worden uit
gevoerd, waarbij geen enkele
tegenstand wordt ondervonden.
Op een persconferentie zei hij
voorts, dat Stanleystad „zonder
twijfel" zal worden bezet door
3.000 Katangese rijkswachters en
militairen van het Kongolese na
tionale leger.
Hij deelde mede. dat de Belgi
sche troepen onmiddellijk na het
voltooien van hun opdracht uit
Kongo zullen vertrekken.
Dr. Carlson is dinsdagochtend
in Stanleystad door Kongolese
rebellen vermoord. Ken in Leo-
poldslad aangekomen vluchteling
verklaarde dat hij naast hem
stond toen hij werd afgemaakt.
Volgens berichten die het
Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken uit Leopoldstad
heeft ontvangen, bevond dr Carl
son zich temidden van een groep
gijzelaars, die door Kongolese
rebellen op het Loemoemba-plein
van Stanleystadt werd doodge
schoten.
Verwilderi*, sidderend, met
bloed bevlekt, som in shocktoe
stand, stromen de bevrijde gijze
laars van Stanleystad de Kongo
Iese hoofdstad binnen aan boord
van Amerikaanse viermotorige
vliegtuigen.
Nog bevangen van schrik heb
ben een paar ooggetuigen ver
haald hoe de opstandelingen, die
woedend waren omdat de Belgen
kwamen, de blanken naar het
Loemoembaplein joegen en op de
menigte begonnen te schieten. De
vluchtelingen zijn het er allen
over eens, dat zij dood geweest
zouden zijn als de Belgen niet
waren gekomen.
Een 54-jarige Belg, al 30 jaar
in Kongo, vertelde dat alle gij
zelaars in hotel Victoria waren
ondergebracht. „Om zes uur in
de morgen hoorden wij de eerste
vliegtuigen met parachutisten
commando's overvliegen. Onze
bewakers vroegen aan hun chef,
kolonel Opepe, om orders. Daar
na werden wij op een plein bij
een gebracht. We waren er met
een groep van ongeveer 250 men
sen toen een tweede groep gijze
laars, zo'n vijftig, naar het hoofd
kwartier van de opstandelingen
werden gebracht. Twee mensen
die probeerden te ontsnappen,
werden neergeslagen."
Een andere Belg vervolgde:
„Toen de Belgische soldaten nog
maar een paar meter van ons af
waren, hief kolonel Opepe zijn
geweer op en begon in de me
nigte te schieten, terwijl twaalf
soldaten hetzelfde deden. Vrou
wen begonnen te gillen, gewonde
kinderen wilden nog opstaan.
Daarna kwamen de Belgische
soldaten en onmiddellijk sloegen
de opstandelingen op de vlucht,
hun wapens achterlatend."
Kolonel Opepe, één van de op
standelingenleiders, zou door zijn
eigen mensen zijn gedood toen
hij probeerde Europeanen te red
den, zo willen andere berichten.
Mevr. Rodier, een jonge Fran-
gaise, zei om half tien uit Stan
leystad v ertrokken te zijn. Er
werd gevochten tussen para's en
opstandelingen. ,,Ik zelf heb geen
enkele Kongolese soldaat ge
zien", zei ze, „maar het was een
hel; wij Fransen waren bevoor
recht. Zo slecht als de Belgen
en Amerikanen 4 maanden lang
behandeld zijn, zo weinig hebben
de Grieken, Portugezen en Fran
sen te lijden gehad onder de da
gelijkse wandaden van de opstan
delingen."
Het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken heeft
dinsdagmiddag om 16 uur (Ned.
tijd) bekendgemaakt dat reeds
350 mensen via de luchtbrug van
Amerikaanse vliegtuigen uit
Stanleystad naar Leopoldstad zijn
geëvacueerd.
Vóór het einde van dinsdag
zouden Amerikaanse C-130 toe
stellen nog 350 burgers naar
Leopoldstad overbrengen.
De woordvoerder zei dat bijna
alle Amerikanen uit Stanleystad
en omgeving waren gered.
Woensdagochtend zullen de
Amerikaanse transportvliegtui
gen weer evacuees uit Stanley
stad overbrengen.
Volgens cijfers van het Ameri
kaanse ministerie van buitenland
se zaken hadden de opstandelin
gen 1238 Europeanen en andere
blanken en 325 Indiërs en Paki
stani gevangen gehouden. Hier
van waren 840 blanken en 300
Indiërs en Pakistani in Stanley
stad gevangen gehouden.
De woordvoerder voegde e:
nog aan toe dat ook enkele ge
wonde Kongolese burgers naar
Leopoldstad waren overgebracht.
Van Amerikaanse zijde is dins
dagavond bekendgemaakt dat in
Kongo niet meer dan 20 gijze
laars zijn gedood. Er zijn onge
veer 50 of 60 gewonden onder de
buitenlandse gijzelaars in Stan
leystad.
Minister Spaak heeft dinsdag
avond in Brussel verklaard, dat
gelukkig het aantal slachtoffers
in Stanleystad te hoog te geschat.
Sprak men aanvankelijk van een
50-tal doden, thans blijkt het
aantal vermoorde blanke gijze
laars van de Kongolese rebellen
een dertigtal te bedragen, aldus
verklaarde hij dinsdagavond op
een persconferentie in Brussel
Scherp reageerde Spaak op een
vraag, of hij de actie behalve een
militair succes ook een politiek
succes acht. „Hoe kunt u van een
politiek succes spreken als 30
mensen het leven hebben verlo
ren?", was zijn antwoord.
De Belgische luchtvaartmaat
schappij Sabena heeft dinsdag
avond een lijst gepubliceerd vari
gijzelaars die uit Stanleystad
naar Leopoldstad zijn overge
bracht om te worden gerepa
trieerd. Op deze lijst komen voor
de Nederlanders pater Alexius
Neelemans uit Hulst; Jacob uit
Medemblik en Pane uit Eindho