KONGOLESE LEGER STANLEYSTAD Vliegongeluk bij Rome eiste 55 mensenlevens IN Dr CARLSON DOOR DE REBELLEN VERMOORD THEEKOPJES KOFFIE- en WOENSDAG 25 NOVEMBER 1964 21e Jaargang - No. 631S BELGISCHE PARACHUTISTEN NAMEN DE STAD IN HANDEN SpaakZwaarste beslissing uit mijn leven Reacties op de gebeurtenissen in Kongo Belgische para's trekken weer weg WERVELSTORM OP DE PHILIPPIJNEN Belgische parachutisten Eerst het vliegveld Tsjombe naar Stanleystad Landing om moordpartij te voorkomen PRINSES BEATRIX TERUG UIT PARIJS Afschuwelijke tonelen Zuïverïngs- operaties Prinses Beatrix woonde „Oosterse avond" bij Carlson vermoord Ooggetuigen spreken De evacuatie van gijzelaars Het aantal doden Nederlanders gered Frankering bij abonnement: Terneuzen Directeur-Hoofredacteur: I. van de Sande Redactie-adres: Noordstraat 55—57 Administratie-adres: Smidswal Telefoon: 01150 2073 Gironummer: 33150 Abonnementsprijs ƒ6,— per kwartaal; per maand f 2,per week 50 ct. Losse nrs 10 ct. VRUE ZEEUW Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen Advertentieprijs per mm 16 ct; minimum per advertentie 2,40. Rubriek „Kleine Advertenties" (géén handels advertenties) 5 regels 1,10. Iedere regel méér 22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling. Vermelding: Brieven onder nummer, of „Adres Bureau van dit Blad" 20 cent verhoging. Inzending advertenties uiterlijk tot n.m. 2 uur. Voor het gecomb. maandag/dinsdag-nummer tot 10 uur v.m. Premier Tsjombe van Kongo-Leopoldstad heeft bekendgemaakt, dat de regeringstroepen dinsdagmorgen Stanleystad zijn binnen- zijn geland om te trachten een moordpartij op weerloze slacht offers te voorkomen. Zij voegden hieraan toe, dat volgens de laat ste in Brussel ontvangen be richten alle blanke inwoners van de stad onder zware bedreigingen leefden. Zij legden de nadruk op het feit, dat de operatie niet het karakter heeft van een militaire actie, maar dient om de levens van mannen, vrouwen en kinde ren van 11 nationaliteiten te red den. NOORDSTRAAT 76 TERNEUZEN Men vreest dat 57 mensen zijn omgekomen als gevolg van het verongelukken van een lijnvliegtuig van de Amerikaanse maat schappij Transworld Airlines op het Romeinse vliegveld Fiumicino. Volgens een woordvoerder van deze maatschappij heeft het toestel dat bezig was te vertrekken, een vrachtauto geraakt, waarna het in brand vloog. Vijftien inzittenden hebben het I slechts 29 betalende passagiers, ongeluk overleefd. Er waren 72 Er was een dubbele bemanning personen aan boord, onder wie van 17 aan boord van het Boeiing 707 straalvliegtuig, terwijl zldi onder de passaigers nog 26 an dere employé's van de T.W.A. bevonden. Het toestel kwam uit Kansas City en zou via New York, Parijs, Milaan, Rome en Athene naar Cairo vliegen. De meeste inzittenden waren Ame rikanen. De gezagvoerder, die tot de overlevenden behoort, zegt dat hij bezig was af te remmen toen de botsing zich voordeed. Hij vermoedt dat het geraakte gerukt. Naar Tsjombe verder mededeelde was het de vijfde brigade van het Kongolese leger, die 3000 man sterk Stanleystad is binnenge trokken. (Adv.) ■anHOMBoanB ENORME KEUZE ven. Verdere bijzonderheden zijn niet beschikbaar. De Russische pers heeft dins dagavond de Afrikaanse landen opgeroepen „dringende maatre gelen te treffen om aan de ge vaarlijke toestand in midden- Afrika", ontstaan door de nieu we crisis in Kongo, een eind te maken. „Izwestia" waarschuwt dat de strijd van het Kongolese volk voor vrijheid en onafhanke lijkheid zal doorgaan totdat geen spoor over is van de oude kolo nialisten. Tevoren had radio- Moskou gezegd dat de Sowjet- Unie de actie in Kongo veroor deelt. Tan joeg Zuid-Sla vië) zei dat er een onrechtvaardigheid begaan is aan het Kongolese volk. Het is dringend nodig dat de buiten landse inmenging in Kongo wordt tegengehouden, aldus het persbureau. Een Ethiopische woordvoerder in Addis Abeba noemde de actie een ongelukkige stap, die een hoop moeilijkheden in Afrika zal scheppen. De permanente Navo-raad in Parijs zei met begrip en goed keuring achter de Belgische ac tie te staan. Radio-Algiers deed een heftige aanval op de Amerikaanse en Belgische inmenging en die van Tsjombe en zijn huurlingen. Al Ahram in Cairo noemde de Belgische parachutisten „misda digers die op de plaats van hun misdaden zijn teruggekeerd". Het blad beschuldigt het kolonialis me van een nieuw komplot tegen het Kongolese volk en roept de Afrikaanse landen op zich daar tegen in te zetten. Radio-Guinea noemde de ope ratie „een nieuwe imperialisti sche agressie". Het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken maakte dinsdagavond bekend dat de red dingsactie goed is verloren en dat de Belgische parachutisten weer naar het vliegveld van Stan leystad zijn terugkeerd. Zij heb ben de stad overgedragen aan een afdeling van het nationale Kon golese leger, die dinsdagmiddag de stad is binnengerukt. Waar de rebellenleiders, zoals „president" Gbenye, verblijven is niet bekend. Er schijnt er niet één te zijn gearresteerd. De verliezen van de Belgische parachutisten zijn buitengewoon klein. Redders en brandweerlieden rennen naar hei brandende wrak van de Boeing 707 van de T.W. A., welke maandagmiddag op het vliegveld Fiumicino bij Rome tijdens de start verongelukte. Slechts enkele passagiers kon den levend uit het laaiende toe stel worden gered. vrachtwagentje zich op een na burige baan bevond. Hef is dit jaar het negentien de ongeluk met een passagiers vliegtuig. Vorige week stortte in zuidoost-Zweden een Zweeds toestel neer. 31 van de 43 inzit tenden verloren het leven. De meesten (85) kwamen om bij het verongelukken van een Ame rikaanse Constellation op 3 maart bij het Tahoe-meer in Californië. AMERIKAANSE BISSCHOP OMGEKOMEN Volgens het persbureau A.F.P. zijn 55 personen omgekomen en zijn er 17 overlevenden van wie verscheidene ernstig gewond. Aan boord van het vliegtuig bevond zich de bisschop van des Moines (Iowa), mgr. Edward Celestin Daly, en diens secreta ris, mgr. Joseph Sondag. „STEEK EEN KAARS AAN" Een 56-jarige Italiaanse inzit tende verhaalde hoe hij op het nippertje was ontsnapt. Hij slaag de er tezamen met een andere Italiaan in een van de nood uitgangen te openen en uit het vliegtuig te springen voordat het ontplofte. Het eerste wat hij deed was zijn vrouw in Milaan opbellen om haar te zeggen „een kaars voor de Madonna aan te steken." Een Egyptenaar, die onder weg was naar Cairo, zei tegen verslaggevers een stewardess te hebben gered door haar een deur uit te duwen. Hij zag de vlammen, schreeuwde iets tegen de gezagvoerder en rende naar een van de deuren. Later bleek dat de bisschop Daly van Des Moines, een der concilievaders, bij de ramp is omgekomen. i De wervelstorm die verleden week boven de centrale eilanden van de Philippijnse archipel heeft gewoed, heeft volgens de tot nu toe binnengekomen mel dingen aan 403 personen het leven gekost. Belgische valschermtroepen zijn dinsdagochtend vroeg in Stanleystad geland en hebben de stad onmiddellijk in handen ge nomen. Het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken heeft dit bevestigd. De Belgen werden vervoerd met Amerikaanse mili taire toestellen. Het doel van de operatie was het leven te redden van honderden buitenlanders, die door de rebellen als gijzelaars werden vastgehouden en wier leven onmiddellijk gevaar liep. Volgens de door V.N.-kringen in Leopoldstad ontvangen be richten hebben de parachutisten eerst het vliegveld veroverd om de landing mogelijk te maken van vliegtuigen met meer Belgi sche valschermtroepen. Het besluit om de Belgische parachutisten in te zetten is, naar het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken verder meedeelt, genomen door de rege ring der V.S. en die van België met toestemming van de regering va* Leopoldstad. De Belgische parachutisten verden vervoerd met twaalf toe stellen van het type C-130 van de Amerikaanse luchtmacht. Van de zijde der rebellen werd slechts uiterst gering verzet geboden. In een extra-legercommuniqué, dat volgens in Brussel ontvangen berichten dinsdag in Leopoldstad is uitgegeven, wordt gezegd dat premier Tsjombe zich vandaag naar Stanleystad zal begeven. In het communiqué wordt ge zegd, dat de vijfde brigade van het Kongolese nationale leger dinsdagochtend haar triomfante lijke intocht heeft gedaan in Stanleystad, het laatste bolwerk van de rebellie. Met een menslievend doel, al dus het communiqué, heeft de Belgische regering vliegtuigen gestuurd om de Belgische onder danen te evacueren. De Belgische ministers van buitenlandse zaken en landsver dediging, Spaak en Segers, heb ben verklaard, dat de Belgische para-commando's in Stanleystad Diep bewogen heeft de Belgi sche minister van buitenlandse zaken, Paul Henri Spaak, dins dagmiddag in de kamer van volksvertegenwoordigers ver klaard, dat volgens voorlopige gegevens een vijftigtal blanke gijzelaars door de rebellen in Stanleystad zijn vermoord. De volksvertegenwoordigers namen een minuut stilte in acht, nadat Spaak het medeleven van de re gering met de familieleden van de slachtoffers had betuigd. In zijn verklaring zei Spaak, dat de Belgische regering tot het laatst.e ogenblik heeft geaarzeld met de actie van de para-com mando's. Een intensieve diplo matieke actie om de opstandelin gen te bewegen een andere hou ding aan te nem-en en de buiten landers in Stanleystad niet lan ger als gijzelaars te beschouwen, was echter vergeefs. De rebel lenleider Gbenye weigerde zelfs een persoonlijk verzoek van Spaak in te willigen om een der tigtal kinderen, die een vakantie bij hun ouders doorbrachten, naar België te laten terugkeren. Het antwoord was, dat zij net ais de volwassenen moesten worden beschouwd als gijzelaars tegen luchtaanvallen, die zijn nooi' hebben plaatsgehad. Minister Spaak deelde verder mede, dat een week geleden dn beslissing werd getroffen om de gijzelaars voor dood en mishan deling te behoeden. Maandag werd het bevel tot de actie ge geven omdat de troepen van het Kongolese nationale leger de stad naderden en het drama on afwendbaar zou worden bij het ontstaan van een vacuum. In militair opzicht is de opera tie geslaagd, zei Snaak. Helaas is de vrees, die wij koesterden, ge deeltelijk bewaarheid en hebben zich afschuwelijke tonelen voor gedaan. De minister deelde onder grote stilte mede, dat tientallen blanke gijzelaars werden gedood en ge wond bij een schietpartij voor het monument van wijlen Loemoem- ba in Stanleystad en bij een hotel. Het juiste aantal doden is nog niet bekend. Gevreesd moet wor den dat het er meer dan 50 zijn. Iemand vroeg mij of dit de be langrijkste beslissing in m'n leven is geweest om tot de actie over te gaan. Dit is de zwaarste ge weest, aldus minister SDaak, die zijn ontroering nauwelijks mees ter was. Ik weet niet hoe men morgen zal oordelen. Ik weet echter dat ik mijn plicht heb ge daan. Mijn geweten is gerust. Met uitzondering van de com munistische leden kreeg Spaak een luid applaus van de kamer. Zijn verklaring werd in de diplo matieke loges door talrijke bui tenlandse vertegenwoordigers, onder meer van Nederland, aan gehoord. Spaak legde daarna dezelfde verklaring af in de senaat. Foto: Links haar vriend In opgewekte stemming is prinses Beatrix maandagavond teruggekeerd van het lange weekeinde dat zij in Frankrijk heeft doorgebracht. Zij arriveer de uit Parijs in een lijntoestel van de K. L. M. op Schiphol, waar een hofauto gereed stond om haar naar Soestdijk te bren gen. Naar de rijksvoorlichtings dienst vorige week meedeelde "was onze kroonprinses donder dagavond van de vliegbasis Soesterberg in gezelschap van twee vriendinnen voor een privébezoek naar Parijs vertrok- t, die de reis meemaakte. ken. Beiden keerden samen met de prinses naar Nederland terug. Prinses Beatrix heeft dinsdag avond in het K. L. M.-gebouw in Den Haag een zgn „Oosterse avond" bijgewoond, die werd ge organiseerd door de ambassades van Japan, Philippijnen, Thai land, India on Indonesië. Na de Thailandse begroetings- dans werden Prinses Beatrix bloemen aangeboden. Tsjombe heeft in Leopoldstad verklaard, dat in Stanleystad zuiveringsoperaties worden uit gevoerd, waarbij geen enkele tegenstand wordt ondervonden. Op een persconferentie zei hij voorts, dat Stanleystad „zonder twijfel" zal worden bezet door 3.000 Katangese rijkswachters en militairen van het Kongolese na tionale leger. Hij deelde mede. dat de Belgi sche troepen onmiddellijk na het voltooien van hun opdracht uit Kongo zullen vertrekken. Dr. Carlson is dinsdagochtend in Stanleystad door Kongolese rebellen vermoord. Ken in Leo- poldslad aangekomen vluchteling verklaarde dat hij naast hem stond toen hij werd afgemaakt. Volgens berichten die het Amerikaanse ministerie van bui tenlandse zaken uit Leopoldstad heeft ontvangen, bevond dr Carl son zich temidden van een groep gijzelaars, die door Kongolese rebellen op het Loemoemba-plein van Stanleystadt werd doodge schoten. Verwilderi*, sidderend, met bloed bevlekt, som in shocktoe stand, stromen de bevrijde gijze laars van Stanleystad de Kongo Iese hoofdstad binnen aan boord van Amerikaanse viermotorige vliegtuigen. Nog bevangen van schrik heb ben een paar ooggetuigen ver haald hoe de opstandelingen, die woedend waren omdat de Belgen kwamen, de blanken naar het Loemoembaplein joegen en op de menigte begonnen te schieten. De vluchtelingen zijn het er allen over eens, dat zij dood geweest zouden zijn als de Belgen niet waren gekomen. Een 54-jarige Belg, al 30 jaar in Kongo, vertelde dat alle gij zelaars in hotel Victoria waren ondergebracht. „Om zes uur in de morgen hoorden wij de eerste vliegtuigen met parachutisten commando's overvliegen. Onze bewakers vroegen aan hun chef, kolonel Opepe, om orders. Daar na werden wij op een plein bij een gebracht. We waren er met een groep van ongeveer 250 men sen toen een tweede groep gijze laars, zo'n vijftig, naar het hoofd kwartier van de opstandelingen werden gebracht. Twee mensen die probeerden te ontsnappen, werden neergeslagen." Een andere Belg vervolgde: „Toen de Belgische soldaten nog maar een paar meter van ons af waren, hief kolonel Opepe zijn geweer op en begon in de me nigte te schieten, terwijl twaalf soldaten hetzelfde deden. Vrou wen begonnen te gillen, gewonde kinderen wilden nog opstaan. Daarna kwamen de Belgische soldaten en onmiddellijk sloegen de opstandelingen op de vlucht, hun wapens achterlatend." Kolonel Opepe, één van de op standelingenleiders, zou door zijn eigen mensen zijn gedood toen hij probeerde Europeanen te red den, zo willen andere berichten. Mevr. Rodier, een jonge Fran- gaise, zei om half tien uit Stan leystad v ertrokken te zijn. Er werd gevochten tussen para's en opstandelingen. ,,Ik zelf heb geen enkele Kongolese soldaat ge zien", zei ze, „maar het was een hel; wij Fransen waren bevoor recht. Zo slecht als de Belgen en Amerikanen 4 maanden lang behandeld zijn, zo weinig hebben de Grieken, Portugezen en Fran sen te lijden gehad onder de da gelijkse wandaden van de opstan delingen." Het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken heeft dinsdagmiddag om 16 uur (Ned. tijd) bekendgemaakt dat reeds 350 mensen via de luchtbrug van Amerikaanse vliegtuigen uit Stanleystad naar Leopoldstad zijn geëvacueerd. Vóór het einde van dinsdag zouden Amerikaanse C-130 toe stellen nog 350 burgers naar Leopoldstad overbrengen. De woordvoerder zei dat bijna alle Amerikanen uit Stanleystad en omgeving waren gered. Woensdagochtend zullen de Amerikaanse transportvliegtui gen weer evacuees uit Stanley stad overbrengen. Volgens cijfers van het Ameri kaanse ministerie van buitenland se zaken hadden de opstandelin gen 1238 Europeanen en andere blanken en 325 Indiërs en Paki stani gevangen gehouden. Hier van waren 840 blanken en 300 Indiërs en Pakistani in Stanley stad gevangen gehouden. De woordvoerder voegde e: nog aan toe dat ook enkele ge wonde Kongolese burgers naar Leopoldstad waren overgebracht. Van Amerikaanse zijde is dins dagavond bekendgemaakt dat in Kongo niet meer dan 20 gijze laars zijn gedood. Er zijn onge veer 50 of 60 gewonden onder de buitenlandse gijzelaars in Stan leystad. Minister Spaak heeft dinsdag avond in Brussel verklaard, dat gelukkig het aantal slachtoffers in Stanleystad te hoog te geschat. Sprak men aanvankelijk van een 50-tal doden, thans blijkt het aantal vermoorde blanke gijze laars van de Kongolese rebellen een dertigtal te bedragen, aldus verklaarde hij dinsdagavond op een persconferentie in Brussel Scherp reageerde Spaak op een vraag, of hij de actie behalve een militair succes ook een politiek succes acht. „Hoe kunt u van een politiek succes spreken als 30 mensen het leven hebben verlo ren?", was zijn antwoord. De Belgische luchtvaartmaat schappij Sabena heeft dinsdag avond een lijst gepubliceerd vari gijzelaars die uit Stanleystad naar Leopoldstad zijn overge bracht om te worden gerepa trieerd. Op deze lijst komen voor de Nederlanders pater Alexius Neelemans uit Hulst; Jacob uit Medemblik en Pane uit Eindho

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1964 | | pagina 1