Nog geen
overeenstemming
op Cyprus
Eerste vrachtschip met
atoomenergie
De moord op de Schotse
Jessie Gibson
HET NEDERLANDS-DUITSE
GESPREK
HET WEER
DONDERDAG 1 OKTOBER 1964
20e Jaargang - No. Mi-r^
Gespannen toestand
in Malawi
SOEKARNO IN MOSKOU
ZESDAAGS VERBLIJF IN
ROTTERDAM
Droog en zonnig
Hoogwater
Weerbericht
Zon- en
Maanstanden
Meteorologische
oorlogvoering
BEWIJZEN TEGEN ROTTERDAMSE
ZEEMAN
BETOGINGEN
IN PAKISTAN
Opnieuw parachutisten
gevangengenomen
Fwudsering WJ abonnementTerneuzen
Oitfecfenr-Hoofredacteur: L van 6e Sande
Redactie-adree: Noordstraat 55—57
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon; 01150 2073
Gironummer: 38150
Abonnementsprijs ƒ6,— per kwartaal; per
maan f2.—: per week 50 ct. Losse nrs 10 ct.
DE
ZEEUW
Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen
Advertentieprijs per mm 16 etj minimum per
advertentie ƒ2,40.
Rubriek „Kleine Advertenties" (géén handels*
advertenties): 5 regels ƒ1,10. Iedere regel méér
22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of „Adres
Bureau van dit Blad" 20 cent verhoging.
Inzending advertenties uiterlijk tot n.m. 2 uur.
Voor het gecomb. maandag/dinsdag-nummer
tot 10 uur v.m.
Prins Bernhard
opent een fabriek
in Zaandam
Z. K. H. prins Bernhard loopt
door een erehaag, gevormd door
Turkse arbeiders, naar 't spreek
gestoelte, waar Z. K. H. een nieu
we fabriek voor industriële wo-
ningbouw te Zaandam opende.
Orhan Eralp, de Turkse per
manente vertegenwoordiger bij
de Ver. Naties, heeft dinsdag
avond te New York tegenover
verslaggevers verklaard dat er
moeilijkheden zijn ontstaan over
het voorstel om de belangrijke
weg tussen Nicosia en Kyrenia
onder toezicht van de V. N.-vre-
desmacht in Cyprus te plaatsen.
Deze weg wordt thans door de
Turkse Cyprioten beheerst.
Eralp deelde dit mede na een
onderhoud, dat hij met secreta
ris-generaal Oe Thant had ge
had.
Oe Thant had in de door de
veiligheidsraad aan Cyprus ge
wijde bijeenkomst verklaard dat
de betrokken partijen overeen
waren gekomen deze weg onder
toezicht van de V.N.-vredesmacht
te plaatsen, die er dan zorg voor
zou dragen dat alle Cyprioten
van deze weg gebruik zouden
kunnen maken. De raad heeft
zoals bekend in deze zitting de
verlenging van het mandaat der
vredesmacht met een nieuwe
termijn van drie maanden goed
gekeurd.
Eralp zei ook nog dat Turkije
zich bereid heeft verklaard zijn
troepen op het eiland onder be
vel der Ver. Naties te plaatsen.
Oe Thant was evenwel van me
ning geweest dat dit onder de
huidige omstandigheden niet tot
een ontspanning op Cyprus zou
bijdragen.
STEUN VOOR MAKARIOS
In alle grote straten van Nico
sia zijn zinnen gekalkt als „Eno-
sis ja, Navo neen", die alle steun
aan Makarios en afwijzing van
de N. A. V. O. inhouden. Zij wa
ren een reactie op aanvallen van
twee Grieks-Cyprische weekbla
den op president Makarios we
gens diens steunzoeken bij de
Sowjet-Unie. Volgens deze bla
den zou een eventueel Sowjet-
Cyprisch akkoord het eiland van
de enosis-gedachte aanslui
ting bij Griekenland verwijde
ren en het in het anti-westerse
blok voeren. De gehele Grieks-
Cyprische dagbladpers keerde
zich woensdag tegen de twee
weekbladen.
33 MILJOEN
De Cyprische minister van fi
nanciën heeft ongeveer 33 mil
joen gulden uitgetrokken om de
kosten van de defensie te be
strijden. Daarvan is ongeveer 10
miljoen gulden bestemd voor de
instandhouding van het 40.000
man sterke Grieks-Cyprische vei-
ligheidieger. De militaire be
groting slokt vijftien procent
van de geraamde totale uitgaven
op. Volgens de minister is de fi
nanciële toestand van het eiland
niettemin stabiel.
RUSSISCH-CYPRISCH
AKKOORD GETEKEND
In Moskou is woensdagmid
dag een overeenkomst getekend
inzake Russische militaire en
economische steun aan Cyprus.
De Cyprische afvaardiging wil
de tegenover persvertegenwoor
digers niets meedelen over de
aard van de wapens die de
Sowjet-Unie zal leveren.
Het akkoord werd van Cypri
sche zijde getekend door de
minister van buitenlandse zaken
Kyprianoe.
Deze zei later dat het akkoord
slechts is bereikt over militaire
hulp en niet over economische
steun. Hij zei dat er geen enkele
voorwaarde aan is verbonden.
Een diplomatieke zegsman
verklaarde dat er geen Russische
deskundigen naar Cyprus komen
en dat ook geen enkele Cypri
sche militair naar de Sowjet-
Unie zal gaan om instructies te
krijgen in het gebruik van de
wapens.
Aangenomen wordt dat de
Sowjet-Unie het materieel op
gunstige voorwaarden levert.
Men meent dat er ook luchtdoel
geschut bij is.
Bij de eerste ronde van de
Nederlands-Duitse besprekingen
in Bonn zijn woensdagmiddag
geen concrete Duitse plannen
voor een Europese politieke unie
op tafel gelegd.
Van bevoegde zijde is verno
men dat bondskanselier Erhard
die gesecundeerd werd door zijn
staatssecretarissen Carstens en
Westrick, de Duitse denkbeelden
voor een Europese politieke
samenwerking mondeling uiteen
heeft gezet, waarna door minis
ter-president Marijnen, minister
Luns en staatssecretaris De
Block verdere verduidelijkingen
zijn gevraagd.
Volgens Duitse persberichten
gaan de Duitse plannen in de
richting van periodiek overleg
tussen regeringsleiders en vak
ministers van de zes landen der
Europese gemeenschappen naar
het voorbeeld der Frans-Duitse
samenwerking, waarbij men de
deur voor latere deelneming
van Engeland zou openhouden.
NEDERLANDS STANDPUNT
Volgens door Reuter aange
haalde. kringen heeft minister
president Marijnen tijdens het
gesprek met Erhard het Neder-
dat men met stappen in de rich-
landse standpunt gehandhaafd
ting van een politieke unie
moet wachten tot de nieuwe
Britse regering de gelegenheid
heeft gekregen haar opvattingen
kenbaar te maken.
In Malawi is de toestand
uiterst gespannen. De politieke
crisis die ontstond nadat drie
ministers vrijwillig hun functie
hadden neergelegd, verwekt nog
steeds talrijke betogingen.
Een der onlangs benoemde
ministers, Sjakoeamba, aan wie
de portefeuille van economische
en sociale ontwikkeling werd
toevertrouwd, is maandag in
Zomba, de hoofdstad van Mala
wi, door een menigte gemoles
teerd. De minister bevindt zich
thans in een ziekenhuis. Zijn toe
stand is zorgwekkend. Hij werd
bewerkt met fietskettingen en
stokken.
VERMIST
Evenals in Zomba wordt in
Blantyre-Limbe, een handelscen
trum 75 km ten zuiden van de
hoofdstad, druk betoogd.
Een van de ontslagen minis
ters, Ortin Sjirwa, wordt ver
mist. Zijn uitgebrande auto is
een 30-tal km van Blantyre ge
vonden.
Dr. Banda maakt een tournee
door de noordelijke provincies en
in het midden van het land. Hij
poogt het volk uit te leggen hoe
en waarom de politieke crisis is
ontstaan na de ontdekking van
een samenzwering waarachter
volgens Banda China stond.
MISHANDELD
Nader wordt gemeld, dat de
zetel van de aan het bewind zijn
de congrespartij van Malawi
door brand is verwoest.
De opstandelingen die het ge
bouw in brand hebben gestoken,
hadden ook de inTuister aange
vallen die thans in het ziekenhuis
ligt.
Zij mishandelden voorts een
hoofdinspecteur van politie en
staken Malawische vlaggen in
brand. De ontslagen en vrijwil
lig afgetreden ministers hebben
Banda's politiek gehekeld ten
aanzien van Portugees Mozam
bique, Zuid-Rhodesië en Zuid-
Afrika en verschilden met hem
van mening over belastingver
hoging van tarieven voor ge
neeskundige verzorging.
Op een receptie in het Krem
lin heeft president Soekarno
woensdagavond gezegd dat zijn
besprekingen met Chroesjtsjov
en andere Russische leiders
„buitengewoon succesvol" zijn
geweest en een grote bijdrage
hebben geleverd aan de betrek
kingen tussen de Sowjet-Unie en
Indonesië. Uit Indonesische bron
is in Moskou vernomen dat In
donesië vermoedelijk meer mi
litaire goederen van de Sowjet-
Unie zal kopen.
Soekarno die dinsdag uit
Wenen in Moskou aankwam,
gaat vandaag naar Genève. Met
hem vertrekken generaal Abdoel
Haris Nasoetion, minister van
defensie; Soeharto, minister voor
nationale ontwikkeling, en Moe-
da Dalam, minister voor de cen
trale bank.
Het K.N.M.I. deelt mede:
Rond een hogedrukgebied,
waarvan het centrum boven de
Noordzee ligt, stroomde met ma
tige oostelijke winden drogere
lucht naar ons land. In deze
lucht komt weinig bewolking
voor. Het hogedrukgebied zal
over Denemarken verder naar
het oosten trekken. Boven de
Golf van Biscaje ligt een depres-
DONDERDAG 1 OKTOBER
v.m. n.m.
Breskens 10.02 10.51
Terneuzen 10.37 11.26
Hansweert 11.17 12.06
Walsoorden 11.27 12.16
VRIJDAG 2 OKTOBER
v.m. n.m.
Breskens 11.23 11.25
Terneuzen 11.58
Hansweert 0.38 12.45
Walsoorden 0.48 12.50
sie, die langzaam naar Zuid-
Frankrijk trekt. Tussen het hoge
drukgebied en deze depressie
blijft een matige en af en toe
vrij krachtige oostelijke wind
waaien, waarbij de middagtem-
peraturen ongeveer dezelfde zul
len zijn als gisteren.
medegedeeld door het K.N.M.I.,
geldig tot (hedenavond.
Oostelijke wind.
Droog weer met weinig bewol
king. Matige, af en toe vrij krach
tige oostelijke wind. Ongeveer
dezelfde middagtemperaturen als
gisteren.
ZON MAAN
op onder op onder
Okt.
1 6.40 18.18 0.51 17.11
2 6.42 18.16 2.11 17.37
3 6.44 18.13 3.31 17.59
President Johnson
hij Edward Kennedy
President Lyndon Johnson heeft
senator Edward Kennedy be
zocht in Boston. Edward Kenne
dy heeft bij een vliegtuigongeluk
maanden geleden zijn rug gebro
ken. Het was voor het eerst, dat
men het „strykerframe" (achter
grond) had verwijderd bij de
patiënt. In het midden mevr.
Joan Kennedy.
Denken de Amerikanen erover
het weer dusdanig te beïnvloe
den dat de Sowjet-Unie slacht
offer van een nieuwe ijstijd
wordt? „Rode Ster", het orgaan
van het Russische ministerie van
defensie, schreef woensdag dat
functionarissen van het Penta
gon, het Amerikaanse ministerie
van defensie, iets dergelijks heb
ben geopperd en dat de V. S.
trachten door middel van bal
lons weerkundige gegevens over
de communistische wereld te
verkrijgen.
Voorts heeft de Amerikaanse
professor Wider, aldus „Rode
Ster", voorgesteld een kunstma
tige droogte in de Sowjet-Unie
te veroorzaken.
Woensdagmorgen vroeg lag
voor Hoek van Holland het
Amerikaanse n.s. (nucleair
schip) „Savannah", het eerste
vrachtschip met atoomenergie
dat een bezoek van zes dagen
aan Rotterdam zal brengen om
's werelds grootste haven en
zijn bewoners kennis te laten
maken met het allernieuwste
op het gebied van de koop
vaardij.
De „Savannah" is ruim 180
meter lang en bijna 24 meter
breed. Zestig passagiers kunnen
meevaren en M.000 ton vaste
lading kan in de ruimen wor
den gestouwd.
De ontwikkeling van de „Sa
vannah" is een gezamenlijk
project van de Amerikaanse
commissie voor atoomenergie en
de Maritime Administration en
het ministerie van handel. Het
schip werd ontworpen door
George G. Sharp in New York
en gebouwd door de Shipbuil
ding Corp. of Camden te New
Jersey. Het schip is in exploita
tie bij een particuliere scheep
vaartmaatschappij, de American
Export and Isbrandtsen Lines.
VIJF MISSIES
President Eisenhower heeft de
stoot gegeven tot de bouw,
waarvoor op 20 juli 1956 het
Amerikaanse congres zijn toe
stemming gaf. De kiel werd op
22 mei 1958 gelegd en op 21
juli 1959 gleed het casco te
water, nadat mevr. Eisenhower
het had gedoopt. Eind 1961 was
het schip compleet en gereed
voor zijn próefvaarten.
De „Savannah" heeft vijf be
langrijke missies:
de wereld het gebruik van
kernenergie als een instrument
des vredes voor het welzijn
van de mensheid te tonen;
de kracht die in het atoom
aanwezig is op vreedzame wijze
en op commerciële basis aan
de wereld ter beschikking te
stellen;
aan te tonen dat door kern
energie aangedreven koopvaar
dijschepen betrouwbaar en vei
lig zijn;
Op snelle wijze de oplossing
te vinden van problemen zoals
internationale aansprakelijkheid
en schadeloosstelling en de aan
wezigheid van nucleaire sche
pen in wereldhavens aanvaard
baar te maken;
de commissie voor atoomener
gie en de Maritime Administra
tion in de gelegenheid te stel
len de bijdrage van de nucleaire
energie-opwekking dienstbaar
te maken aan de koopvaardij.
ANDERE PIONIER
De naam „Savannah" is ge
kozen omdat 145 jaar geleden
een andere pionier, het eerste
zeilschip met stoomaandrijving,
dezelfde naam droeg en een
succesvolle reis van Savannah
in Georgia naar Liverpool
maakte. Dat was het begin van
de stoomvaart.
Gezagvoerder van het schip
is captain Austin D. Cushman,
een stevige vijftiger, van zijn
18de jaar af zeeman.
Hij heeft het reisprogramma
bij elkaar moeten boksen want
er waren heel wat havenauto
riteiten die er niets happig op
waren „een drijvende atoom
bom" in hun haven te krijgen.
Nu is de „Savannah" echt geen
drijvende atoombom, maar dat
gelooft niet iedereen zonder
meer, als het woord atoom is
gevallen.
Met zijn 22.000 brt. is de
„Savannah" geen opvallend
groot schip, maar de verwach
ting bestaat dat heel wat Rot
terdammers het schip zullen
willen zien.
De marinierskapel stond op
de Parkkade toen het schip af
meerde en burgemeester Van
Walsum ontving officieren en
autoriteiten.
De burgemeester wees er op
dat Rotterdam probeert „up to
date" te blijven. Daarom is deze
kennismaking met dit unieke
schip, dat een pionier zal blij
ken te zijn, voor Rotterdam
van groot belang.
De Amerikaanse chargé d'af
faires Fisher Howe zei dat de
mensen steeds getracht hebben
snellere en efficientere schepen
te bouwen. In die ontwikkeling
is de „Savannah" een schakel.
Hij hoopte dat het schip er toe
bij zou dragen Nederland en
Amerika dichter bij elkaar te
brengen.
De kapitein nodigde tenslot
te alle officiële gasten aan
boord en over hun hoofden
heen alle Rotterdammers en
andere belangstellenden, voor
wie het schip van 2 oktober af
dagelijks te bezichtigen zal zijn.
Er is een einde gekomen aan
de ambtelijk-justitiële strubbe
lingen tussen Schotland en
Nederland over de uitlevering
van de 28-jarige ongehuwde
Rotterdamse zeeman H. W. P.,
die al geruime tijd in het Maas-
stedelijke huis van bewaring
verblijft als de vermoedelijke
dader van de wurgmoord op de
34-jarige wasvrouw Jessie Gib
son uit Grangemouth (nabij
Glasgow).
Niet zo lang geleden dreigde
het onderzoek in deze sensatio
nele moordzaak in een impasse
te geraken, omdat de Schotse
justitie bezwaren bleek te heb
ben tegen de afgifte aan Neder
landse collega's van op de zaak
betrekking hebbende stukken.
De Rotterdamse inspecteur P. J.
Masereeuw, die voor het instel
len van een onderzoek enige da
gen in Schotland verbleef, kreeg
te horen dat men stond op de
uitlevering van de verdachte.
De officier van justitie, mr. P.
A. H. Bos, belast met het aan
voeren van bewijsmateriaal
tegen de zeeman, heeft thans be
richt ontvangen dat men in
Schotland het verzoek tot uit
levering van P. heeft gestaakt.
De justitie in Glasgow voegde
daaraan toe dat het Schotse dos
sier zo spoedig mogelijk zal wor
den opgestuurd.
Mr. Bos verklaarde dat hij
voldoende bewijsmateriaal heeft
verzameld om P. voor de recht
bank te brengen, verdacht van
moord op de wasvrouw. De zee
man zelf blijft hardnekkig ont
kennen iets met de zaak uit
staande te hebben. De officier
verwacht dat het dossier uit
Schotland gegevens zal bevatten
die het bewijs tegen P. zullen
versterken.
Duizenden Pakistanen in West
en Oost-Pakistan hebben deel
genomen aan een door de oppo
sitie op touw gezette algemene
staking uit protest tegen „onder
drukkingsmaatregelen van de
regering tegen studenten, arbei
ders, politieke partijen en de
pers".
In Dacca, de hoofdstad van
Oost-Pakistan zijn de verbindin
gen tussen de stad en de rest van
het land verbroken. Winkels en
kantoren zijn gesloten en ver
keer is er nagenoeg niet.
Dinsdagavond hebben leiders
van vijf oppositiepartijen ge
sproken op bijeenkomsten en ge
pleit voor „herstel van de demo
cratie in het land". Voor een
100.000 mensen betoogde Moe-
ïana Basjani, leider van de linkse
partij „National Awami", dat
Pakistan zich in de greep van „de
Amerikaanse imperialisten" be
vindt.
Ook in Kar^tsji en andere Pa
kistaanse steden zijn betogingen
tegen „de onderdrukking" ge
houden.
In hét gebied van Labis in Z.-
Malakka zijn woensdag nog drie
Indonesische parachutisten ge
vangengenomen, zo is van wel
ingelichte militaire zijde in Sin
gapore vernomen. De drie man
nen hadden burgerkleren aan en
schenen uitgehongerd.
Van de 100 infiltranten en pa
rachutisten die begin september,
in dit gebied landden, zwerft er
nog maar een tiental in de be
boste heuvels rond. Veiligheids
troepen hebben er 27 gedood en
ongeveer 60 gevangengenomen.
MISLUKKING.
In Koeala Loempoer heeft de
Indonesische tweede luitenant
Soetikno, die volgens de Malei-
sische autoriteiten de leider was,
van de parachutisten, op een
persconferentie de actie een
„droevige mislukking" genoemd.
Hijzelf was drie weken na de
land'ng gevangen genomen. Hij
zei, dat hij door middel van door
hem ondertekende vlugschriften
die boven het oerwoud zijn uitge
gooid, zijn volgelingen had aan
geraden zich over te geven.
Luitenant Soetikno zei dat hem
vóór zijn vertrek uit Indonesië
was gezegd, dat de parachutis
ten Maleisië zouden gaan „bevrij
den van het kolonialistische juk
en dat de bevolking hen met
open armen zou ontvangen. „Ik
was verstomd toen ik merkte dat
de Ma'eiers ons vijandig gezind,
zijn", aldus de officier. Volgens!
hem waren er op 1 september 3'
Hercules-vliegtuigen met elk 48
parachutisten uit Indonesië veix
trokken. Onder zijn medegevang
genen waren Indonesiërs uit ééij
van de twee andere vliegtuigen.
Inzittenden uit het derde toestel
had hij niet gezien. Maleisische
autoriteiten nemen aan, dat één
van de drie „vliêSt.uigejvJA.?ee is
-gestort..-