DAMES, LET OOK EENS OP DE MODE
VOOR HEM
U kunt niet alles weten
mil ml
Verkeersonderwijs maar hoe en waarom
Nieuwe mogelijkheden in
de hartchirurgie!
HARTLONGMACHINE,
1ÏP0THERMIE EN OVERDRIKTANK
Stormachtige ontwikkeling
in de laatste tien jaar
Niet langer
zes minuten
- LINNEN
REGENJASSEN
IMPREGNEREN
NEDERLANDSE
MODE
Verkeersslachtoffers
17% kinderen
Zaterdag 5 september 1964
DÉ VRIJE ZEEUW
Pagina 7
Aangesloten op de
bloedvaten
Reservoir van
zuurstof
Geruite overhemden
Hemdjasjes
Pakken met split
Wat staat beter
V erkeersscholen
Elk seizoen heeft een eigen mode, zeker ook voor mannen. En al staan
mannen zo ogenschijnlijk wat wantrouwig tegenover nieuwe modellen, wat
fellere kleuren en soms geheel nieuwe kledingstukken, heus, uw echtvriend
wii ook wel eens iets anders. Zelfs wel eens iets heel anders.
Met de vijfdaagse werkweek kregen de meeste mannen immers meer tijd
voor recreatie? Geen wonder, dat gemakkelijk zittende, meer sportieve kle
ding als vanzelfsprekend wordt geaccepteerd. Bovendien werkt de toegenomen
welvaart in de hand, dat ook de mannen enige costuums meer in de kast
hebben dan vroeger- liet geval was, met als gevolg een toenemende belang
stelling voor wat meer opvallende dessins en combinaties.
Er is een tijd geweest, dat de herenmode maar weinig had te
betekenen. Voor de laatste oorlog leek het soms of er vrijwel geen
verandering in kwam. Dfe heren stonden bekend om hun conservatis
me en veel dames ergerden zich daaraan.
Gelukkig is er sinds jaren wel het een en ander veranderd op
dit gebied. De heren der schepping doen ook aan de mode mee en
we kunnen dit op velerlei terrein constateren. Een belangrijk punt
is wel, dat de heren er tegenwoordig wat kleuriger bijlopen dan
vroeger. Dat biedt de ontwerpers trouwens ook weer nieuwe moge
lijkheden.
In de blazer die wij hierbij tonen, komt dit al sterk tot uit
drukking. Het is waarlijk een pracht exemplaar, vervaardigd uit
orlon en van een bijzonder correcte snit en toch sportief
De hoofdkleur is marineblauw, terwijl de randen langs de voor
sluiting en de zakken afgezet zijn met donkerfood. Vier gladde
koperen knopen vormen de sluiting en fleuren het geheel op.
Een keurig sporthemd, met vlotte open kraag en shawl comple
teren het sportieve geheel. Zou zoiets niet iets voor uw echtgenoot
zijn
illlllllllllllllllll[lf!l!llllll[!llfllllll!llllll!llllll]|l!!l!IIIIIIIilllllMII!!ll!lll|j!ll1!]||
iBiiiiniiniiniiiiiiimB
De operatieve behandeling van hartafwijkingen heeft zich in en na de oor
log, maar vooral in de laatste tien jaar, met geweldige snelheid ontwikkeld.
Sommige hartoperaties leveren weinig of geen gevaar op en worden regel
matig, met goed resultaat, verricht.
Daarnaast bestaan er ingrepen, die weliswaar tot de huidige mogelijkheden
behoren, maar die erg ingewikkeld zijn en zoveel risiko meebrengen, dat men
ze uitsluitend toepast in geval van hartstoornissen waarbij anders de vooruit
zichten betreffende leven en gezondheid zeer somber zijn.
Een der voornaamste redenen
waarom de chirurg op dit gebied m
onze tijd zoveel meer vermag dan
vroeger is gelege# in het feit, dat
inmiddels de hartlongmachine, het
„kunsthart", werd ontworpen en in
gebruik genomen.
Reeds een aantal jaren staat een
dergelijke machine ter beschikking
in onze universitaire klinieken te
Leiden, Amsterdam, Groningen en
Utrecht; sedert 1962 ook in het Zui-
der Ziekenhuis te Rotterdam. Aller
eerst nu een korte bespreking van
het principe van deze hartlongma
chine.
Bij de meeste operatieve ingrepen
aan het hart kan het niet anders of
de bloedstroom dient te worden on
derbroken. De voor het leven be
langrijke organen dreigen echter on
stelbaar te worden beschaiSgd als ze
niet voortdurend van b'toed, en daar
mee van zuurstof, worden voorzien.
De schadelijke invloed wordt wel
wat beter verdragen wanneer liet
lichaam afgekoeld wordt, want <le
zuurstofbehoefte van de organen is
bij lage temperatuur geringer dan
gewoonlijk. Daarom is het geoor
loofd de bloedsomloop gedurende zes
minuten stop te zetten indien men er
voor heeft gezorgd de lichaamstem
peratuur tot 30" C te verlagen.
Bij ingrepen die slechts weinig tijd
vereisen kan men dus volstaan met
het hulpmiddel hypothermie O koe
ling), waarvoor verschillende metho
den bestaan. Wil men echter langer
durende operaties verrichten, dan is
het vereist, dat men de bloedsomloop
buiten het hart om laat plaatshebben,
zoals dat mogelijk is geworden door
de hartlongmachine.
Dit toestel bestaat uit pompen, die
aangesloten zijn op de bloedvaten
van de patiënt en voor de duur van
de operatie de werking van diens
eigen hart en longen overnemen, zo
dat de vitale organen, waaronder ook
de hersenen, regelmatig van zuur
stofrijk blóëd wórden voorzien.
Gedurende een uur of langer kan
dan aan het hart worden gemanipu
leerd; meestal is dit voldoende tijd
om zelfs grote correcties aan te bren
gen. Het gebruik van de hartlongma
chine mag men zich echter niet als
een eenvoudige zaak voorstellen.
Deze methode is ook daarom al
niet eenvoudig, omdat ze veler mede
werking vereist, namelijk een uitge
breid team van chirurgen, haftspe
cialisten, biochemici en verpleegsters,
terwijl bovendien daags vóór de ope
ratie niet minder dan 25 donores
bloed moeten afstaan.
Op deze plaats moet er ook mel
ding van worden gemaakt dat de Am
sterdamse hoogleraar Boerema de
methode van opereren met behulp
van atmosferische overdruk bestu
deert. De patiënt in de overdruktank
krijgt extra zuurstof in te ademen.
Dr. ALFREDA BRIED2.
Deze zomer liepen de heren rond
in overhemden met smalle streepjes,
voor de herfst kiezen zij de kleine
ruitjes-dessins. Zelfs zij die jarenlang
gezworen hebben bij da traditionele,
voor vele gelegenheden passende,
witte overhemden, bezwijken nu
voor de minder kwetsbare kleuren
en de gemakkelijke sportieve shirts.
De wat zwaardere heren kunnen
beter de verticale streepjes in don
kere tinten aanhouden en daar een
donkere broek bij dragen. Niet al
leen de vrouwen letten immers op
een mooi, slank makend silhouet?
Er zijn hemden met een enkele
borduurstreep, precies ir. het midden
van de boord en de manchetten en
langs de sluiting. Weer eens iets an
ders. Maar ook ruitmotieven, pied-
de poule en effen pastelkleuren zijn
favoriet.
Er zijn hemdjasjes met opgestikte
zakken, die bij warm weer ook op
een short gedragen kunnen worden.
Reuze geschikt voor het weekend. Ze
zijn heerlijk luchtig en ze kunnen
toch alle mannen-benodigdheden her
bergen door de praktische zakken.
Thuis te dragen in plaats van een
gewoon overhemd én colbertjasje,
een vervanging van de gemakkelijke,
maar warme trui.
Er is zoveel prettig dragende kle-
ding voor de killere avonden en de
nazomer. Denk alleen nog maar eens
aan de pullovers, de polopulis met
lange of korte mouw, de col-pull
overs en de cardigans. Voor ieders
smaak is er gemakkelijk iets te vin
den, te meer daar de kleuren bijzon
der mooi zijn dit seizoen. We denken
hierbij aan de rustige modetinten als
honing, groen, grijs, beige, camel,
mosterd en lichtblauw.
Comfortabele costuums van wol,
flanel en mohair strijden om uw
voorkeur. Het één-rij kamgaren
kostuum overheerst ook dit sei
zoen weer in het modebeeld, soms
met drie-knoops, soms met twee-
knoopssluiting. Hét accent wordt
gevormd door de flinke, lange
splitten op de rug, maar vooral in
de zijnaden. Beschaafde tinten als
grijs, zand en honing overheersen,
fijne streepdessins en Prince de
Galles ruiten zijn en vogue.
Vesten komen er steeds meer in.
Soms zijn ze van de zelfde stof als
het kostuum, maar ze zijn ook vaak
van geheel afwijkend materiaal, tri
cot of suède. Hierdoor zijn ze dus
ook heel goed te dragen bij sportieve
combinaties, vooral in de koude win
terdagen. De jasjes hebben vaak lan
ge revers, zodat de vesten goed zicht
baar zijn. Vaak zijn ze kraagloos en
soms hebben ze rond weggesneden
voorpanden.
Bepaalde kostuums vragen een
wit overhemd, hemden van zelfstrij-
kend katoen of tricot nylon. Zo op
het oog dus een gemakkelijke keus.
Dat is echter misleidend, want ook
bij het kopen van een wit overhemd
kan het moeilijk zijn om te beslui
ten. Van het éne overhemd heeft de
boord een hoog model, van een an
der heeft de boord afgeronde punten,
allemaal details die voor een man
belangrijk kunnen zijn. Dat er hem
den zijn met extra versterkte boord
en manchetten interesseert ons vrou
wen meestal meer:
De dassen hebben over het alge
meen een smal flesmodel en ze wor
den met een enkele smalle knoop ge
strikt. Er zijn veel effen stropdas
sen of effen dassen met hier en daar
een ornamentje. Geen wonder want
de gedessineerde tweedpakken en
Sherlock Holmes-ruiten vragen rus
tige dessins. Maar waarom zoudt u
niet één enkele zuiver zijden Italiaan
se das in gloedvolle kleuren en patro
nen bij dat effen jasje nemen?
iiii)uniiii)ii))ii)ii)iii))iiiiiiii)ii)i)))iii))ni)]))iiiii)iiiiiimiii)iiiiiiiiiiiiiBHiH)iHtiiiiiii)iHiH)))iniii)iii)))HHi)i)ii)ii)nii)iii))iniiniiiin
2.
4.
5.
6.
Het wordt weer najaar, dus
regentijd. Wtf geven daarom op
veler verzoek de wijzen waarop
men linnen regenjassen moet im
pregneren.
Wilt u geen beschadigde regen
jas of mantel hebben, koop dan
een van die vloeibare of pastapre
paraten. Deze preparaten zijn heel
gemakkelijk In het gebruik en ge
ven steeds goede resultaten. Alles
wat u te doen hebt is:
Eventuele vlekjes en spatten van
verf, vet en/of ander materiaal
goed verwijderen.
Uw jas goed reinigen met een
goed was- of reinigingsmiddel.
De aldus gereinigde jas even uit
spoelen en in de wind hangen om
uit te druipen.
De inhoud van een flesje vloei
baar impregneermiddel vermen
gen of toevoegen aan 'n geëmail
leerde emmer met heet water. De
gereinigde jas daarin dompelen.
Na een paar uur de jas er uit
halen, het water licht uitknijpen,
(vooral niet wringen) en de jas
vervolgens overbrengen in een
andere emmer, waarin een beetje
vlókkenzeep tevoren in ruim wa
ter is opgelost.
Na 2 tot 3 kwartier haalt u de jas
er uit, knijpt het overtollige water
uït-
ver-
uit, dan een tot twee maal
spoelen in schoon water en
volgens in de wind of op zolder
laten drogen.
Tenslotte de jas strijken met een
niet te hete bout. Dat gaat heel
goed, als de stof maar niet te
droog is.
Door op deze wijze te werk te
gaan, krijgt u altijd goede resul
taten en wat veel waard is, nooit
beschadigingen.
Tenslotte merken wij nog op,
dat dat naspoelen in een emmer
met heet water met vlókkenzeep
dient om de waterproof laag een
langer leven te geven. Doet u dit
n.l. niet, dan is uw jas reeds na
twee tot vier maanden weer lek,
omdat het impregneermiddel zon
der zeep dan door veel regen als
't ware wordt uitgespoeld.
Drie mannequins, gekleed in
nieuwe creaties van de Neder
landse mode-ontwerper Arnould
G. Diepeveen, poseerden voor
onze fotograaf op ee> van de
Amsterdamse markten. Op deze
foto zien we rechts het Engelse
topmodel Delia in een camelpak
met fluwelen blouse. Nieuw zijn
de kousen van ocelot, door Diepe
veen ontworpen voor een grote
kousenfabriek. Midden Evelyn in
een rok en vest met blouse en
kousen van zijden jersey; ilnks
een model uit de collectie van
Diepeveen, speciaal voor grote
maten: een ntiddagjapon van
donkergrijze flanel met fluwelen
kraag en manchetten. De beret
is van Nutria, de hoeden rechts
en midden zijn ontworpen door
Co Hoving.
tifflUHiiKmtHiHuwtttuHiiwiiHWHiHiHiimiHHiiHiimiHiiniimiiiiHHmiii'.BwmitmimimiiHiiraraHiiiiiiiHiiffliHiiHiiiiiiHiiimHHtitiHifffimiitifflntiitniinimmiiiiiniiiiitifflniifflHmiiii
Begin september viert het West-
land zijn druivenfestijn. Een „drui-
ven"koningin voert de scepter en
van verre komen de mensen de fees
ten meemaken. In de stille ruimtes
van de kassen kan men genieten van
de pracht, die de volle trossen, drui
ven. met hun mooie, matte glans bie
den.
Ook degenen, die niet in de gele
genheid zijn om in het Westland per
soonlijk alle festiviteiten mee te ma
ken, kunnen gelukkig druiven in
overvloed kopen en er puur of
verwerkt in heerlijke gerechten
van genieten.
Sinds 40 jaar geleden de heer
M. Vrij, hoofd van een Amster
damse school, begon zijn leerlin
gen enige kennis van de ver
keersregels bij te brengen, heeft
het verkeersonderwijs in ons
land enorme vorderingen ge
maakt. Een grote verscheiden
heid van methoden en leermid
delen staan de onderwijzers nu
ten dienste. Een kwart miljoen.
kinderen nemen jaarlijks deel
aan het jeugdverkeersexamen.
In 1963 vonden in Nederland
230.938 geregistreerde verkeersonge
vallen plaats, tengevolge waarvan
1969 personen werden gedood. Tot de
doden behoorden 344 kinderen van
0 tot en met 14 jaar, ruim 17% van
het totaal dus. Deze rampzalige cij
fers zullen alleen omlaag gebracht
kunnen worden door eendrachtige
samenwerkig van allen, die daaraan
kunen meewerken, en dat zijn vooral
de politie, de ouders en de school.
Het menselijk gedrag is de grootste
ziekteverwekker in het moderne
wegverkeer. Aanvankelijk dacht men
dat „enforcement" het beste middel
Niettemin zoekt men nog steeds
naar de juiste vormen van het
verkeersonderwijs.
Ook is men het in onderwijs
kringen nog niet eens over de
plaats, die het verkeersonder
wijs in het algehele onderwijs
beleid moet hebben. Verheugend
is echter dat de discussies hier
over in volle gang zijn, waaruit
blijkt hoe belangrijk men dit on
derwerp acht.
voor deze ziekteoorzaak was. Onder
„enforcement" verstaat men het op
treden van de politie, de handhaving
van de openbare orde, desnoods met
straffe hand. Thans gaat echter „edu
cation" een steeds belangrijker
plaats innemen. Het aantrekkelijke
van „education" (opvoeding) is dat
dit medicijn niet alleen door de po
litie, maar ook door ouders en leer
krachten kan worden toegediend. Dat
het onderwijs hier een belangrijker
rol kan spelen dan voorheen het ge
val is geweest, staat vast en geluk
kig is men in onderwijskringen hier
van ook doordrongen.
Praktische oefeningen
Er zijn doeltreffender methodes, die
helaas nog op te weinig scholen wor
den gebruikt. Men „pakt" kinderen
niet met een onhandige uiteenzet
ting over verkeersregels. Praktische
oefeningen spreken hen veel meer
aan. Sommige onderwijzers laten de
kinderen oefenen in zo reëel moge
lijk nagebootste verkeerssituaties op
schoolplein of in gymzaal. Zij teke
nen met krijt een rijweg met trot
toirs, een kruising, spoorwegover
gang, verkeersplein, zebra's enz. en
behandelen en repeteren dan allerlei
verkeersregels met de kinderen, zoals
gebruik van trottoirs, hét oversteken,
voorrangskwesties enz. Hierbij moe
ten de kleine deelnemers om beurten
als fiets, scooter of auto fungeren.
Het is allemaal een beetje primitief
maar de kinedren kunnen hier toch
enorm veel van opsteken. Op die
wijze kan men hen de juiste inner
lijke houdig aankweken ten opzichte
van het verkeer. Dat is een moeilijke
maar ook zeer dankbare taak.
Er zijn ook complete verkeerstui-
nen aangelegd, heel echt met auto
wegen, fietspaden, spoorwegover
gang, verkeerslichten enz. Al spoedig
kwamen er naast deze permanente
ook mobiele verkeersscholen. In 1961
droeg de Nederlandse Shell vijf van
deze mobiele eenheden over aan het
Verbond van Veilig Verkeer. Voorts
hebben we in ons land al twee ver
keersscholen, n.l. in Utrecht en De
venter en hopelijk zullen er nog meer
worden opgericht.
Maar welke plaats moet het ver
keersonderwijs kiijgen in het alge
hele onderwijsbestel? Moet het een
apart vak worden, dat zo eens in de
week een half uur wordt onderwe
zen of moet het meer in andere vak
ken worden geïntegreerd? Voor dit
laatste pleitte de heer J. Moens,
medewerker aan de Stichting Neder
lands Pedagogisch Instituut, korteling
in „Onderwijs en Opvoeding". Hij zou
het betreuren als het verkeersonder
wijs een los vak zou worden.
Waarom, zo vraagt hij zich af, kan
een gesprekje over het verkeer niet
eens als taalles worden opgevat, in
plaats van al die stijve invulzinnen.
Waarom de plaatselijke verkeerssi
tuaties niet bij de tekenlessen te in
corporeren? Welke mogelijkheden,
biedt het verkeer niet voor de ex
pressievakken als boetseren e.d.?
Letten op de ander
Het mooiste zou zijn de kinderen
het verkeer te laten zien als een
verbijzondering van al ons menselijk
verkeren met elkaar. Dat het een
onderdeel vormt van ons streven de
kinderen te leren sociaal vaardig te
worden, d.w.z. op de juiste wijze met
zijn medemensen om te gaan.
Dan is het nog slechts één stap,
van het sociale gebeuren in de klas
naar het sociale gebeuren op straat.
Ook daar geldt immers: let op de
ander! Dan blijkt dit actieve kijken
gericht op de ander, veel belangrij
ker dan. alle regelkennis.
Het verkeersonderwijs is derhalve
van groot belang voor dé ontwikke
ling van het sociaal besef, van het
maatschappelijke verantwoordelijk
heidsgevoel. Daarom moet het van
harte worden toegejuicht, dat men er
naar streeft het ook in de schoolop-
voeding een belangrijke plaats te.
geven.
ZONDAG: kippesoep, rosbief, snij
boontjes, aardappelendruiven--
vlaai.
MAANDAG: kaztd vlees, gebakken
aardappelen, sla, ravigottesaus,'
caramelvta.
DINSDAG: omelette champignons-,
Gegratineerde bleekselderijaard*"'
appelen, pruimencompote met
vanillevla.
WOENSDAG: lever-spaghetti echo--
tel, perzik.
DONDERDAG: stamppot rauwe an
dijvie met uitgebakken spek, peer
met chocoladevla.
VRIJDAG: kdlspoulet, kerriesaus,
witte bonen, aardappelen of vis-
ragout, aardappelpuree, wortel
tjes, hangop.
ZATERDAG: nasi goreng, yoghurt
muesli.
LEVER-SPAGHETTI-SCHOTEL
500 g spaghetti, 400 g lever, 1 ui,
1 blikje tomatenpuree, 1 kopje
bouillon (van blokjes), zout, pa
prikapoeder, 50 g mager gerookt
spek, tijm, 4 eetlepels boter, ge
raspte oude kaas.
Maak de spaghetti in ruim kokend
water met zout in ongeveer 10 minu
ten gaar. Spoel ze af onder de kraan
en verwarm ze met een klein klontje
boter weer in de pan. Smelt de bo-
llet uitie en voeg het in
dobbelsteentjes gesneden spek toe
samen met de in blokjes gesneden
iever. Doe er zout en paprikapoeder
oij en de met de bouillon verdunde
tomatenpuree. Laat alles enkele mi
nuten zachtjes sudderen, samen met
iets tijm. Geef deze saus apart bij de
spaghetti en strooi er dik geraspte
kaas over.
DRU1VENVLAAI
250 g bloem, 15 g gist, V/2 dl
lauwe melk, 1 ei, zout, 75 g bo-
ter, 25 g witte basterdsuiker.
Bereid van bovengenoemde ingre
diënten een gistdeeg, laat dit rijzen
en rol het daarna uit tot een lap van
I/2 cm dikte. Voer de beboterde
vlaaivorm ermee. Laat het deeg
afgedekt met een doek een half
uur narijzen. Doe in de vorm vervol
gens een hulpvulsel en bak ze in on
geveer 3/4 uur in een vrij hete oven
gaar. Vul ze na het bakken met ont
velde druiven en bedek deze met een
druiyengelei, die gemaakt wordt van
druivensap gebonden met gelatine
(er zijn ook kant-en-klaar pakjes
bindmiddel voor deze vruchtengelei
in de handel).