Honderden doden bij
in Kongo
gevechten
Overeenstemming
tussen Griekenland en Turkije nabij
ÏUDIÖ
DE KOEK
Togliatii overleden
Boekavoe door
regeringsstrijdkrachien veroverd
Maar wil Makarios met
Grieks-Turkse regeling instemmen?
HET WEER
Na onregelmatigheden
nieuwe leiding Haags lyceum
Zware verliezen onder
Zuidvietnamese regeringstroepen
ZATERDAG 22 AUGUSTUS 1964
20e Jaargang No. 6281
■Cameraman gedood
T erechtstellingen
Versterking
Uitwijzing
SEGNI GAAT VOORUIT
Malta wordt op 21 sept.
onafhankelijk
PRINS HARALD
VAN NOORWEGEN
Hoogwater
Weerbericht
Zon-en
Maanstanden
DE AMERIKANEN
IN ZUIDOOST-AZIE
Verhoging
wethouderssalarissen
in Overijssel niet
goedgekeurd
SPOORWEGONGELUK
IN CANADA
Frankering bij abonnement: Terneusen
Directeur-Hoofredaeteur: I. van de Sande
Redactie-adres: Noordstraat 55—57
Administratie-adres: Smïdswal
Telefoon: 01150 2073
Gironummer: 38150
Abonnementsprijs ƒ6,— per kwartaal; per
maand ƒ2,per week 50 ct Losse nrs 10 ct.
DE VRIJE ZEEUW
Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen
Advertentieprijs per mm 16 ct; minimum per
advertentie ƒ2,40.
Rubriek „Kleine Advertenties" (géén handels
advertenties): 5 regels ƒ1,10. Iedere regel méér
22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of „Adres
Bureau van dit Blad" 20 cent verhoging.
Inzending advertenties uiterlijk tot n.m. 2 uur.
Voor het gecomb. maandag/dinsdag-nummer
tot 10 uur v.m.
Het Kongolese leger heeft gis
teren Boekavoe, de hoofdstad
van Kivoe in het oosten van
Kongo, op de opstandelingen
veroverd. Hieraan gingen hevige
gevechten vooraf die donderdag
en vrijdag honderden doden eis
ten. De straten zijn bezaaid met
lijken die met militaire vracht
auto's worden opgeruimd. Er
werd tot in de buitenwijken,
waar de opstandelingen hun
laatste toevlucht zochten, hevig
strjjd geleverd. Vluchtende op
standelingen bevinden zich al
kilometers ver van de stad.
Volgens in Leopoldstad opge
vangen radioberichten zijn bij de
gevechten 300 mensen, onder wie
zever» blanken, gedood.
In de stad zijn grote verwoes
tingen aangericht. Men is ver
stoken van water en elektrici
teit en er is geen telefoonverkeer
meer mogelijk. Boekavoe is op
vier na de grootste stad van
Kongo.
De overwinning van het leger
wordt als de belangrijkste in de
vier maande» oude strijd tegen
de rebellen beschouwd.
Frans Panchaux, cameraman
van de Belgische televisie, werd
vrijdagochtend gedood toen hij
de gevechten in het centrum van
de stad filmde. Hij was gehuwd
en vader van vier kinderen. Hij
was de dag tevoren pas in Boe
kavoe aangekomen, in gezelschap
van twee journalisten. Dezen
troffen hun collega levenloos
aan nadat zij zich enige ogen
blikken van hem hadden ver
wijderd om militairen van het
Kongolese nationale leger te in
terviewen.
In Leopoldstad wordt ver
nomen dat enige dagen geleden
ten noordoosten van Stanleystad
83 man van opstandelingenleider
Soemialot door soldaten van het
nationale leger zijn gevangen
genomen en terechtgesteld. Op
één van de rebellen werd een
lijst van sympathiserenden aan
getroffen. Een twaalftal van hen
werd in een naburig dorp door
de militairen geëxecuteerd.
Uit welingelichte bron ver
luidt voorts dat donderdagavond
een eerste contingent van veer
tig huurlingen van Angelsaksi
sche nationaliteit uit Johannes
burg naar Kongo is vertrokken
om het nationale leger in zijn
strijd tegen de opstandelingen te
versterken. De recrutering was
al verscheidene maanden geleden
begonnen, vóórdat Tsjombe op
het Kongolese politieke toneel
verscheen. Deze zou zelf niet erg
geestdriftig zijn over een derge
lijke versterking van het leger
door mannen met uitsluitend
financiële drijfveren.
Intussen zijn vrijdagmiddag
meer dan duizend mensen per
veerboot naar Brazzaville, de
hoofdstad van het yjoormalige
Franse Kongo, overgebracht. Op
woensdag werd de uitwijzing
van alle onderdanen van Kongo-
Brazzaville en Boeroendi en
enige burgers van Mali aange
kondigd in verband met de hulp
die deze landen aan de opstan
delingen in het voormalige Bel
gische Kongo zouden geven. De
Kongolese regering in Leopold
stad verklaarde donderdagavond
nog dat het uitwijzingsbevel tij
delijk buiten werking was ge
steld.
De schattingen omtrent het
totaal aantal uitgewezen per
sonen lopen uiteen van 25.000 tot
200.000. De gehele operatie zou
zeker een maand in beslag
nemen.
De algemene toestand van pre
sident Segni is opnieuw verbe
terd, zo blijkt uit een medisch
bulletin, vrijdagmorgen in Rome
uitgegeven.
Zoals bekend heeft Segni veer
tien dagen geleden een beroerte
gehad.
De Britse regering heeft het
voorstel van de premier van
Malta, dr. Borg Olivier, aanvaard
om het eiland op 21 september
onafhankelijkheid te verlenen,
aldus een mededeling van het
Britse ministerie van koloniën.
De hertog van Edinburgh zal
koningin Elizabeth vertegen
woordigen bij de onafhankelijk
heidsfeesten, die naar verwach
ting van 16 tot 23 september zul
len duren.
(Adv.)
Noordstraat 102 Terneuzen Telefoon 3128
Het koninklijk paleis in Oslo
heeft de geruchten tegengespro
ken als zou de 27-jarige kroon
prins Harald van plan zijn te
trouwen met een meisje van ge
wone afkomst.
Oslose dagbladen eisten don
derdag dat het hof zich over de
geruchten zou uitspreken, aan
gezien een morganatisch huwe
lijk bepalend zou zijn voor de
toekomst van de monarchie.
Walcherse volksdansers
naar Griekenland
Een groep Zeeuwse volksdansers
uit Middelburg en omgeving is
donderdagmiddag per charter
vliegtuig vertrokken van Schip
hol naar het Griekse eiland
Korfu. In het plaatsje Levkas op
dat eiland zullen de Walcherse
dansers aan een folkloristisch
festival deelnemen.
i
Foto: Bij het vliegtuig werd
een schilderachtige demonstratie
van dansvaardigheid gegeven.
RUSTIG WEER
Het weer in onze streken werd
vrijdag bepaald door een hoge-
drukgebied, dat van de Atlanti
sche Oceaan via Engeland en de
Noordzee tot ver boven Europa
reikt. Het bracht op de meeste
plaatsen zonnig weer waarbij de
temperaturen in ons land oplie
pen tot 17 a 19 graden. Het hoge-
drukgebied wordt aan weerszij
den geflankeerd door lagedruk
gebieden. Aan de noordzijde be
vindt zich een depressie, die zich
ZATERDAG 22 AUGUSTUS
v.m. n.m.
Breskens 1.23 1.39
Terneuzen 1.58 2.14
Hansweert 2.38 2.54
Walsoorden 2.48 3.04
ZONDAG 23 AUGUSTUS
v.m. n.m.
Breskens 2.06 2.26
Terneuzen 2.41 2.51
Hansweert 3.21 3.31
Walsoorden 3.31 3.41
MAANDAG 24 AUGUSTUS
v.m. n.m.
Breskens 2.45 2.51
Terneuzen 3.20 3.26
l-Iansweert 4.00 4.06
Walsoorden 4.10 4.16
van IJsland in de richting van
Schotland en de Noordzee uit
breidt. Aan de zuidkant treffen
we een depressie aan, die boven
Frankrijk vrijwel tot stilstand is
gekomen. Deze lagedrukgebieden
laten het weer in onze streken
nog ongemoeid, zodat het ook
vandaag droog en op de meeste
plaatsen zonnig weer zal zijn. De
temperaturen worden daarbij
iets hoger dan vrijdag. De wind
blijft zwak tot matig uit ooste
lijke richtingen waaien.
medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt, geldig tot heden
avond.
Droog en zonnig
Droog en op de meeste plaat
sen zonnig weer met een zwakke
tot matige wind uit oostelijke
richtingen en iets hogere mid-
dagtemperaturen.
ZON
MAAN
op
onder
op
ondet
aug
22
5.35
7.49
8.03
4.10
23
5.37
7.47
8.26
5.23
24
5.38
7.45
8.46
6.37
25
5.40
7.42
9.03
7.53
Onregelmatigheden bij het
eindexamen gymnasium voor het
leervak Duits op het Haags ly
ceum hebben het bestuur van de
school genoodzaakt een nieuwe
dagelijkse leiding aan te wijzen.
Tot waarnemend rector is de
heer B. W. Kolhorn Visser be
noemd, tot conrector de heer C.
F. Führeng, Over de positie van
rector J. H. Schmitz is nog geen
beslissing genomen. Conrector
drs. G. F. Sloothaak heeft ont
slag gevraagd en een benoeming
in Amsterdam aangenomen.
De voorzitter van de examen
commissie, rector Schmitz, heeft
tegenover vertegenwoordigers
van de minister van onderwijs,
kunsten en wetenschappen toe
gegeven, dat er onregelmatig
heden bij het eindexamen Duits
zijn voorgekomen. Van fraude of
boze opzet is niets gebleken.
Daarom werd ook geen aangifte
van de onregelmatigheden ge
daan bij de politie.
Om herhaling van de onregel
matigheden te voorkomen, heeft
de staatssecretaris van onderwijs
zich beraden over te treffen
maatregelen. Het schoolbestuur,
dat een en ander meedeelt in een
brief nan de ouders van de leer
lingen, vreest, dat door deze
maatregelen het belang van d
leerlingen in zeer ernstige mate
is geschaad en de school in haar
bestaan bedreigd zou kunnen
worden.
De onregelmatigheden leidden
er toe, dat de twaalf examinandi
gymnasium het eindexamenwerk
voor Duits moesten overmaken.
De Indonesische
infiltranten in Maleisië
Maleisische veiligheidstroepen
hebben vrijdagmiddag in het ge
bied van Pontian in Zuidwest-
Malakka vier Indonesische in
filtranten gedood en „verschei
dene" gevangen genomen, zo
heeft het ministerie van defen
sie in Koeala Loempoer bekend
gemaakt. Van de Maleisische mi
litairen sneuvelde er één.
Sinds de landing van ongeveer
40 gewapende Indonesiërs op
maandag j.I. zijn vijf van hen
gedood en zestien gevangen ge
nomen. De Maleisische troepen
verloren twee man aan doden en
twee gewonden. Volgens het ge
noemde ministerie speuren de
veiligheidstroepen in het moe-
rasland om Pontian naar de
overgebleven Indonesiërs.
De Griekse regering wil van de betrekkelijke rust die op Cyprus
heerst en de lichte ontspanning in de betrekkingen tussen Grie
kenland en Turkije profiteren om zo snel mogelijk de onderhan
delingen over de oplossing van het vraagstuk Cyprus te hervat
ten. Van welingelichte zijde in Athene is meegedeeld, dat de
Griekse regering nu in de eerste plaats president Makarios van
Cyprus wil overhalen om akkoord te gaan met „enosis" aan
sluiting van Cyprus bij Griekenland met schadeloosstelling
aan Turkije.
Petros Garoufalias, de Griekse
minister van oorlog, zou don
derdag naar Cyprus zijn gegaan
met een ontwerp-oplossing, die
onder meer afstand aan Turkije
of de Navo van een basis in de
buurt van Mansoura inhoudt.
Garoufalias zou met Makarios
ook de kwestie van de Russische
hulp aan Cyprus besproken heb
ben. De Griekse regering wil,
dat [Makarios slechts in uiterste
noodzaak van deze hulp gebruik
maakt omdat zij bang is voor de
eventuele terugslag op de bin
nen- en buitenlandse politiek
van Griekenland van deze „band"
met Moskou. De Griekse rege
ring zou ook onderhandelingen
op zeer korte termijn willen om
dat zij bang is voor een nieuwe
crisis die Russische hulp weieens
onvermijdelijk zou kunnen ma
ken. Het zou er nu maar om
gaan de toestemming van Maka
rios te krijgen voor onderhande
lingen onder auspiciën van de
bemiddelaar van de V. N. Maka
rios heeft tot heden altijd wan
trouwend gestaan tegenover der
gelijke onderhandelingen. In
Athene meent men, dat de rege
ling van de kwestie-Cyprus nu
voor een groot deel afhangt van
Makarios en dat elke oplossing,
die niet de goedkeuring van de
Cyprische president heeft, een
dode letter zal blijven.
Makarios heeft inmiddels de
Turkse Cyprioten bewegings
vrijheid aangeboden op alle on
der regeringstoezicht staande
wegen die naar Nicosia leiden
of er doorheenj gaan, mits de
Turks-Cyprische leiders van hun
kant akkoord gaan met bewe
gingsvrijheid voor de Griekse
Cyprioten op de wegen, die door
de Turken worden gecontroleerd.
Dit staat in een communiqué,
uitgegeven door de persdienst
van de V.N.-strijdkrachten op
Cyprus.
Makarios deed dit aanbod op
een bespreking, die donderdag in
Nicosia werd gehouden tussen
de Cyprische regering en de lei
ders van de V. N. op Cyprus
over de kwestie van de economi
sche blokkade, waaraan de Turk
se gemeenschap blootstaat.
Makarios zou verklaard heb
ben dat de kwestie van de eco
nomische blokkade in nauw ver
band staat met de kwestie van
de bewegingsvrijheid. Hij zou
voorts gezegd hebben dat de
Turkse gemeenschappen meer
levensmiddelen en andere pro-
dukten zouden kunnen krijgen
als de Cyprische regering een
nauw toezicht kan uitoefenen op
de levering van duurzame goede
ren aan de Turken om voorraad-
vorming voor militaire doelein
den te kunnen beletten.
De Turken in Nicosia zouden
genoeg petroleum voor hun bak
kerijen krijgen, maar de kwestie
van de levering van benzine zou
nog bestudeerd worden. Maka
rios zou tenslotte verklaard heb
ben dat de Cyprische regering
niet van plan is de watertoevoer
naar de Turkse wijk in Nicosia
af te snijden.
In doorgaans welingelichte
kringen in Londen verklaarde
men vrijdagavond, dat overeen
stemming tussen Griekenland <-n
Turkije ophanden schijnt te zijn
en mogelijk nog voor het einde
van deze maand haar beslag zal
kunnen krijgen. Basis van deze
overeenstemming zou zijn aan
sluiting van Cyprus bij Grieken
land, waartegenover Turkije een
basis op Cyprus zou moeten krij
gen. Geschilpunten vormen nog
de status van deze basis, als
mede de plaats en de grootte
daarvan.
Turkije zou bereid zijn af te
zien van overdracht van een
Grieks eiland, doch eist een
„soeverein*;" basis in het noord
westen van Cyprus, ter grootte
van vijftig vierkante kilometer,
die in geval van moeilijkheden
op het eiland voor de Turks-
Cyprische gemeenschap in de
bres zou kunnen springen.
Griekenland zou daarentegen
een in het zuidoosten van Cyprus
te vestigen basis aan Turkije
voor lange termijn, b.v. 25 jaar,
willen verpachten. Eventueel zou
deze basis zelfs onder comman
do van de Navo moeten vallen.
Overigens heseffen zowel Grie
kenland als Turkije, en ook Lon
den en Washington, dat elke op
lossing de instemming van de
regering-Makarios zal moeten
hebben. Deze laatste echter blijft
vasthouden aan onvoorwaarde
lijke onafhankelijkheid op basis
van zelfbeschikking, hetgeen al
thans voor de onmiddellijke toe
komst aansluiting bij Grieken
land en concessies aan Turkije
lijkt uit te sluiten. Een houding
waarin zij. wordt gesteund door
het merendeel der Grieks-Cypri
oten en aangemoedigd door de
belofte van steun van de Sowjet-
Unie.
Volgens in Rome ontvangen
berichten is de leider van de
Italiaanse communistische par
tij, Palmiro Toglïatti, in Jalta
overleden. Hij leed aan een her
senbloeding.
Togliatti was 71 jaar. Acht da
gen geleden kreeg hij een be
roerte toen hij zich in Jalta op
de Krim bevond. Donderdag on
derging hij een hersenoperatie.
Vrijdagochtend constateerden de
artsen een terugkeer van het be
wustzijn in zeer lichte mate. Om
Honderdzestien Zuidvienamese
militairen en vier Amerikanen
zijn gedood bij een hevig ge
vecht, dat donderdag in het ge
bied van Troec Gian is geleverd
tussen een bataljon regerings
troepen en sterke eenheden
Vieteong-rehellen na de verove
ring van de post Phoe Toec door
opstandelingen, aldus herjehten
die vrijdag in Saigon zijn ont
vangen,
Aan de zijde van de regerings
roepen vielen verder zestig ge
wonden, terwijl nog negen man
worden vermist.
Het was een van de zwaarste
gevechten tot dusver in de strijd
tegen de communistische Viet-
cong. Ook aan Vietcong-zijde zou
het aantal gesneuvelden groot
Donderdag zijn bij een treffen
met strijdkrachten van de Viet-
cong vier Amerikaanse militaire
adviseurs gesneuveld, zo wordt
officieel in Saigon meegedeeld.
Zij begeleidden Zuidvietnamese
guerillatroepen.
Het persbureau van Noord-
Vietnam meldt dat de Arfteri-
kaanse officier, die bij de lucht
aanvallen op Noord-Vietnam
met zijn vliegtuig is neergescho
ten, toestemming" heeft gekre
gen eeh brief naar huis te
schrijven. Hij heeft verteld dat
hij goed behandeld wordt, aldus
het bureau.
zijn. Schattingen spreken van
tweehonderd doden. De strijd
speelde zich af in de Mekong-
delta, ongeveer 70 kilometer ten
zuidwesten van Saigon, nadat
regeringstroepen in een hinder
laag waren gevallen.
Bij koninklijk besluit van 30
juli 1964 is goedkeuring onthou
den aan een besluit van Gede
puteerde Staten van Overijssel
van 11 november 1963, waarbij
de salarissen van de wethouders
in de provincie Overijssel wor
den vastgesteld.
De minister van binnenlandse
zaken a.i., mr. V. G. M. Marij-
nen, heeft bezwaar tegen de ver
hoging van de jaarwedden van
de wethouders van de gemeen
ten Enschede en Hengelo. Ge
deputeerde Staten hadden voor
hen met ingang van 1 januari
1963 een salaris vastgesteld van
resp. 23.450,b f 18.400,—.
In 1962, aldus het koninklijk
besluit, werd voor wethouders
in de gemeenten van .de grootte
van Enschede en Hengelo in '62
een jaarwedde van ten hoogste
20.217,en resp. 16.497,
aanvaardbaar geacht. Toepas
sing van een procentuele verho
ging die in overeenstemming is
met veranderingen in op dezelfde
hoogte liggende ambtelijke sa
larissen zou ten hoogste hebben
kunnen leiden tot een jaarwedde
met ingang van 1 januari 1963
van resp. 21.616,— en 17.232,-.
Er zijn volgens de bewindsman
in dit geval geen bijzondere om
standigheden aanwezig, die een
verhoging zou rechtvaardigen.
13.20 uur kwam echter het einde.
Togliatti was de leider van de
grootste communistische partij
in het Westen. De op één na
grootste partij, die van Frank
rijk, verloor vijf weken geleden
haar leider Maurice Thorez. Ook
hij had een hersenbloeding ge
kregen, toen hij zich in de Sow-
jet-Unie bevond.
„De dood van kameraad To
gliatti was een gevolg van een
verlamming van vitale hersen
centra. Om 13.00 uur trad een
onverwachte wijziging in de
ademhaling en de bloedsomloop
in. De polsslag versnelde tot 146
a 150 per minuut. De hartwer-
ki'ng werd ongeregeld. Om 13.20
uur hield het hart op met klop
pen. Hartmassage, kunstmatige
ademhaling en injecties in de
hartspier hebben het hart niet
meer in beweging kunnen bren
gen", aldus een communiqué van
het secretariaat-generaal van de
communistische partij in "Rome.
Het stoffelijk hulsel van To
gliatti zal vandaag per vliegtuig
naar Rome worden gebracht, dat
zal vertrekken van het vliegveld
Simferopol op de Krim, zo heeft
de Italiaanse ambassade in Mos
kou meegedeeld. De reis is ge
organiseerd door het Sowjet-
ministerie van buitenlandse za
ken.
Volgens het blad van de Ita
liaanse communistische partij
„Unita", zou Togliatti nog een
tweede hersenbloeding hebben
gekregen waardoor de dood in
trad. Het centrale partijcomité
heeft in geheel Italië een mani
fest laten verspreiden, waarin
wordt gezegd, dat Togliatti ge
durende veertig jaar de geschie
denis van zijn land, de Italiaanse
communistische beweging en het
wereldcommunisme heeft be
zield.
Premier Chroesjtsjov kwam in
Akmelsjet aan, enkele minuten
nadat de Italiaanse communisti
sche leider de laatste adem had
uitgeblazen. Hij condoleerde de
weduwe van Togliatti en de lei
ders van de Italiaanse partij.
De expiv., drein van Ottawa
naar Montreal is vrijdag in Leo
nard in de provincie Ontario op
een overweg teren een zware
vrachtauto gereden. Vo'gens de
eerste berichten kwamen zes
mensen om het leven en werden
verscheidene gewond. De om
gekomenen waren de vracht
autochauffeur en vijf treinpas-
sagiers.
Drie spoorwagons liepen uit
de rails en één er van sloeg om.
Het ongeluk gebeurde twintig
minuten nadat de express trein
het station van Ottawa had ver
laten.