Een nieuwe HAARD?
Fa. STOFFELS - RISSEEUW
Waar men een studie
maakt van wormen
SMIDT's
h
Foto-Albums en -Boeken
SANDRINI
accuraat meisje
Slagerij 6 H van lamme
VOORKOM DAN TELEURSTELLING
BOE BW KE9JS BEJ ST0FFEL S-R1SSEEUW
leidster
bakkerij
N. V. Aug. de Meijer Zonen
Pagina 4
Maandag 3 Dinsdag 4 augustus 1964
Scheepvaart
tentoonstelling
Gemeente Terneuzen
GESLOTEN
Gamiel van Kouteren
BOEKHANDEL VAN DE SANDE
DE VBIJE ZEEUW-
H—B—WW—IWK—UlilUlli JfBWWU'JI. II—■IB'1'JIMJ—t
Heden nam de Heere
tot Zich onze lieve zorg
zame Moeder
ADRIANA JANNA
TOLLENAAR,
geb. Dieleman,
op de leeftijd van ruim
63 jaar.
Dordrecht:
E. S. TOLLENAAR.
Middelburg:
E. T. TOLLENAAR.
Zaamslag, 1 aug. 1964.
Axelsestraat 96.
De begrafenis zal plaats
hebben D.V. woensdag
5 augustus a.s. des n.m.
2.30 uur vanuit „De
Poort", Terneuzensestr.
4a.
in HOTEL „CENTRAAL"
is geopend maandag, dins
dag, donderdag en vrijdag
van 13.0021.00 uur.
Woensdag en zaterdag van
10.0021.00 uur.
Het Bestuur van de
ZAAMSLAGPOLDER
maakt bekend dat vah de
obligatielening d.d. 1 aug.
1952 (4 oorspronkelijk
groot 70.000,per 1 aug.
1964 zijn uitgeloot de na
volgende obligaties:
nr. 33 groot 1000,
nr. 34 groot 1000,—;
nr. 49 groot f 500,
Verzilvering van deze obli
gaties kan geschieden ten
kantore van de ontvanger
griffier te Terneuzen, Mar
grietstraat 2.
Het Bestuur van de
Zaamslagpolder,
K. DE KOEIJER,
Dijkgraaf.
L. STOLK,
Ontvanger-Griffier.
(2e klasse.)
Het gemeentebestuur roept
sollicitanten op voor de
betrekking van
aan de openbare kleuter
school, Oranjestraat 26 te
Terneuzen.
Sollicitaties zo spoedig mo
gelijk te richten aan de
burgemeester der gemeen
te.
«rccrde drie preparttcn,
die onmisbaar zijn voor
de dagelijkse verzorging
van uw huid:
Reinigen met CREME NETTOYER
Stimuleren met TONIQUE ARDENA
Voeden met CREME VELVA
«f CREME ORANGE
Verkrijgbaar bij:
DAMESKAPSALON
Vlooswijkstraat 4
Terneuzen - Telefoon 2465
Wegens vakantie
van 27 juli t/m 10 augustus
Huur nieuwe televisie met
alle programma's voor een
gering bedrag per maand.
Geen vooruitbetaling. Al
tijd recht van koop. Van
daag besteld, morgen bij
u thuis! Bel (ook's avonds)
nr. 01184—4410 of 01180—
3973 of 01100-5397
SMIDT'S BAKKERIJ.
De bakker die van zijn
BROOD een delicatesse
maakt. BROOD dat uw ge
zinsleden verlangen.
BROOD dat U op tafel
móét brengen. Lekker en
gezond èn langer mals.
Voortaan Uw bakker!
Nieuwediepstraat 1
Terneuzen.
TERNEUZEN
vraagt
'voor opleiding telexiste/hulptelefoniste en ver
der licht administratief werk.
Diploma Mulo A en typen vereist.
Sollicitaties: schriftelijk of mondeling, dage
lijks, behalve woensdag, van 1.005.30 uur of
zaterdag van 10.00—12.00 uur, kantoor West-
kolkstraat 24, Terneuzen.
Gedipl. Slager - Worstmaker
Wilhelminaplantsoen 3 - Terneuzen - Tel. 2566
PROFITEERT ook deze week van onze voor
delige aanbieding:
500 gr. prima GEHAKT voor 2,
bij afname per kg 3,80
500 gr. heerlijke VERSE BRAADWORST
voor 2,20
500 gr. een weinig doorregen
RUNDERLAPPEN voor ƒ2,30
200 gr. heerlijke BOTERHAMWORST
(uit eigen worstkeuken) voor 74 ct.
JAN JAARSMA
E. M. „JAARSMA
BECKERS
DAVONETTE
ETNA
HOENSON
FOBRUX
CALMIX
FABER enz.
De allernieuwste CONVECTORS, zowel in olia
en kolen 1964-65 modellen.
Wij leveren de bekende merken:
Vakkundige plaatsing. Blijvende service. Vraagt vrijblij vend ons deskundig advies. Grootste keuze.
Noordstraat 74 - Terneuzen - Tel 011502595
Bij ieder gelaat
Een kapsel dat staal
Kapsalon
Noordstraat 9fia
Terneuzen - Tel. 3713
Te koop: Herenhuis, cen
trum Terneuzen. Woning
bureau, Hendrikstraat 14,
Telefoon 3040, Terneuzen.
Te koop: Woning in de
Margrietstraat, Terneuzen.
Overleg te ontruimen.
Woningbureau, Hendrik
straat 14, Telefoon 3040,
Terneuzen.
Zéér aparte modellen en een zéér grote keuze
Tn prijzen van ƒ2,35ƒ33,35
NOORDSTRAAT 55
Wat is een worm precies voor een dier
Hoe plant een worm zich voort
Wat doet een worm in de grond
Is een worm onbelangrijk of belangrijk
(van onze verslaggever)
Wageningen (P P) - Sinds wij een bezoek brachten aan de afde
ling iandbouw-dierkunde, van het Instituut voor Biologisch en Schei
kundig onderzoek van landbouwgewassen (afgekort I.B.S.) te Wage-
nhigen, waar we een interessant gesprek hadden met dr. ir. J.
Doeksen, hoofd van deze afdeling, bezien we een worm toch wel
met een iets ander oog dan voor die tijd. Natuurlijk weet u ook
wat een worm is Althans dat denkt u. We hebben ze allemaal wei
eens gezien, die kronkelende glibberige aardwormen, die we popu
lair „pieren" noemen en die de hengelliefhebbers gebruiken om
hun visje mee te verschalken. Er is met die wormen iets merkwaar
digs. Zij behoren tot de oudste diersoorten die de aarde heeft ge
kend. Sinds de mens op aarde leeft, heeft hij wormen ontmoet, maar
doordat deze diertjes eigenlijk altijd in het verborgene leven (onder
de grond) wist de mens tot voor kort eigenlijk maar heel weinig
van wormen af. De speciale studie van deze dieren is dan ook geen
eenvoudig werk, daarover weet men in Wageningen wel het een
en ander te vertellen.
EEN PIER IS INTERESSANTER DAN U DENKT
KUN JE HEM DOORSNIJDEN?
BIJ DEZE STUDIE bleek dat de
worm een merkwaardig dier is,
dat eigenlijk nog verschillende
mysteries voor ons inhoudt.
Op verschillende belangrijke vra
gen heeft de wetenschap echter
al een antwoord gewonden.
Zo zullen de meesten wel eens
het verhaal gehoord hebben, dat
wanneer men een worm opzet
telijk of per ongeluk doormid
den snijdt, die twee delen als af
zonderlijke wormen zouden blij
ven voortleven. Dat is een fa
beltje.
Onze gastheer wist ons daarvan
het fijne te vertellen en zette het
volgende uiteen.
Als we een regenworm goed be
kijken, dan zien we, dat zo'n dier
als het ware bestaat uit een groot
aantal aan elkaar geplaatste rin
gen die men segmenten noemt,
waarvan segment 1 de kop vormt.
Een eindje verderop vinden we
een soort verdikking, die door
.veel leken aangezien wordt voor
een litteken of zoiets Dat is niet
juist, want deze verdikking is een
deel van het lichaam van de re
genworm dat van. essentieel be
lang is bij zijn voortplanting.
Nu is het typische van dit dier»
dat tvanneer het deel vanaf seg
ment 4 tof en met deze verdik,
king in tact blijft, de worm kan,
blijven voortleven.
Desnoods bouwt h$j weer een
nieuwe kop en staart op als dit
middendeel maar onbeschadigd
blijft.
De afgesneden stukken sterven
echter af. Dit herstellings- of
regeneratie-vermogen bezitten
echter niet alle soorten wormen.
Andere sluiten slechts de wond af,
doch komen niet tot de herbouw
van de verloren segmenten.
HET HUWELIJK
DE VOORTPLANTING van deze
regenwormen is een bijzonder
interessante zaak, waarover de
onderzoekers klaarheid hebben
kunnen verschaffen.
Wanneer deze dieren geslachts
rijp zijn, zeeken twee exempla
ren elkaar op. Er is hier geen
sprake van een manlijk en een
vrouwelijk dier, aangezien de re
genworm tweeslachtig is.
De dieren bevruchten elkaar o.
ver en weer, waarbij het man
lijk zaad niet rechtstreeks bij de
eitjes wordt gebracht die ont
wikkeld worden in een apart
Een verticaal grendpakket, waarin we duidelijk zien hoe de
wartels van de planten door de wormengangen diep naar
beneden weten te dringen
segment, miaar opgevangen en op.
geslagen wordt in een zakje in
een ander segment, dat dichter
naar de kop ligt.
Nadat de dieren elkaar weer ver-
laten hebben, ontwikkelt zich
rond de verdikking, die "zadel"
genoemd wordt, door afscheiding
•een koker, van plasticachti
ge stof, welke met een ta®i vloei
bare eiwitrijk reservevoedsel
wordt gevuld. De koker schuift
de worm door lichaamsbewegin
gen langzaam over zijn lichaam
naar voren, waarbij deze eerst
het segment passeert waar de
eitjes liggen opgeslagen.
Deze eitjes worden door een
opening naar buiten gedrukt en
komen in die koker terecht.
Verderop passeert het geheel
het segment waarin manlijk zaad
van dé andere worm was op
geslagen en hier wordt dit zaad
ook opgenomen in de koker, waar
door de eitjes worden bevrucht.
Is de koker over die kop van de
worm afgeschoven, dam knijpen
de uiteinden dicht en ontstaat
De preggftki, waar ap^bopsjp-jes de vrije keus hebben uit versfijpiisjadc grondsoorten.
een soort cocon. Hierin komen
de eitjes verder tot ontwikke
ling. De larven blijven voorlopig
in de cocon en leven van het hier_
in opgeslagen reserveëiiwit totdat
de omstandigheden buiten de
cocon gunstig zijn om deze te
verlaten.
1% METER PER JAAR
OP ELK segment van een worm
vinden we acht baren. Ogen
schijnlijk: is deze beharing van
weinig belang, maar voor de
worm zelf wel, wamt door deze
iets schuin naar achteren geplaat
ste haren beweegt het dier zich
voort. Wanneer hij een deel van
zijn lichaam strekt, dan haken
de haren achter deze plaats in
de grond en door bijtrekken van
de rest glijdt hij langzaam voor
uit.
Overigens Delgt een warm geen
grote afstanden af, niet meer
dan ongeveer l'/s meter per jaar.
Daarom is het ook belangrijk
dat we in de grond veel wor
men aantreffen: zo'n 1 tot 2 mil
joen per ha gloed grasland is
normaal.
We horen altijd zeggen, dat wor
men belangrijk zijn voor de kwa.
liteit van de grond, majr de
meesten Van ons weten niet waar
om. Wel, d>e voeding van regen
wormen bestaat uit de organi
sche resten welke door hen in
de grond worden gevonden.
Zij maken deze resten heel klein
en onttrekken hieraan enig voed
sel, waarna ze er als uitwerp
selen weer uitkomen. Op die ma
nier worden organische resten
fijn gemaakt en veéda1 latex die
per in de grond weer uitgeschei
den. De wormen zorgen er daar
door voor, dat de grornd populair
gezegd, goed gemengd wordt
EEN KIJKDOOS
EEN MOOI voorbeeld hiervan
zagen we in het instituut, waar
men interessante proeven neemt
met versahillemde grondsoorten.
Een verticaal uitgestoken pak
ket grond van bijna een meter
diep, 60 cm breed en 3 centi
meter dik zit keurig verpakt in
een platte doos van onbreek
baar glas in de grond, zodanig,
dat de onderkant en boven
kant open zijn.
Op deze bovenkant groeit ge
woon gras, de open onderkant
biedt contact met de omringen,
de grond en de grondwaterstand.
In dit pakket leven wormen en
door de glazen wanden kan men
precies zien wat deze wormen
doen, hoe ze zich bewegen en der.
gelijke.
Wij zagen zo'n pakket waarin
de grondlagen nog goed te on.
derscheiden waren, maar waar
in ook reeds duidelijk te zien
was dat de wormen al heel wat
van de bovenste laag naar on
deren hadden gebracht. Een dud-
.delijk voorbeeld van het mengen
van de grond door de wormen.
Bovendien maken deze dieren
lange gangen, die er voor zorgen
dat er lucht in de grond kan ko.
men en van welke gangen ook
de wortels van grassen en ande
re planten graag gebruik maken
om gemakkelijk en vlug diep in
de bodem te kunnen doordrin
gen.
Wanneer de omstandigheden in
de grond minder gunstig worden
voor de regenwormen, gaan zij
in een zogenaamde "diapauze",
wat men populair zou kunnen
noemen een soort zomerslaap.
Ze doen niets meer, en hun Ie.
vensfuncties staan op een laag
pitje.
WORTELS VOOR DE KEUZE
MEN BEPERKT zich hier ove
rigens niet alleen tot de bestude
ring van regenwormen, want ei
genlijk is dat maar een onder
deel van een veel uitgebreider
studie die betrekking heeft op het
gehele dierenleven in cultuur
gronden en hij welke stuidiie men
het hoe en waarom van een en
ander tracht te ontdekken dit in
verband met een gunstige groei
van de cultures op die gronden.
Wij zagen daartoe ondier andere
een leuke proeftuin. Op een spe
ciaal stukje grond staan daan
appelboompjes. Ze staan men
hun wortels in speciale gronden.
Wat heeft men gedaan? In een
grote plastic koker wordt een
verticaal uitgesneden grondpak-
ket gebracht. Op dezelfde ma
nier als wij een stuk plastic
elektriciteitsbuis in de grond
stoppen.
Dan komt er binnen in die buïa
een vulling van de ongestoorde
grond. Zo ook hier, maar dan in
het groot, want de buis heeft een
doorsnede tot 50 centimeter.
Men plaatste twee of soms drie
van die buizen gevuld met ver
schillende grond bij elkaar en
wel zo, dat ze zijdelings met el
kaar in verbinding stonden en
op diie plaats werd een appel
boompje geplaatst.
Dit boompje heeft al groeiende
nu de vrije keus uit twee of drie
soorten grond en met belang
stelling onderzoekt men nu op
het instituut wat zo'n boompje
doet. Door middel van flessen
met water en eventueel chemi
sche stoffen, die op geregelde
tijden door slangetjes een deel
van hun inhoud op of in de grond
lozen onderzoekt men hoe de
boompjes op die invloeden reage
ren.
Kortom men verricht hier een
veelheid van bijzonder interes
sante proeven' die bedoeld zijn
om de mysteries inzake het le
ven in onze grond te ontsluieren
en waarbij is gebleken dat de
regenwormen een zeer belangrij
ke rol spelen, zodat die aan een
speciaal onderzoek worden on
derworpen.
.(Nadruk verboden).
wos