Hei koele uitsiapje van
Chroesjtsjov
Vliegtuigmaker Van E. voor de
krijgsraad
TWAALF MAANDEN EN
ONTSLAG UIT DE DIENST
Zaterdag 4 juli 1964
DE VRIJE ZEEUW
Pagina 9
Capitulatie
Anti-goodwill
De verbeurdverklaring van
runderen
53-jarige pater verongelukt
POLITIE-OPTREDEN
IN ZUID-AFRIKA
Belangrijke dag voor de
bouw Brienenoordbrug
Het onderzoekswerk voor
de Kanaaltunnel
Naar de publieke reacties te oordelen kan men het bezoek van
Chroesjtsjov aan Denemarken, Zweden en Noorwegen bepaald geen
succes noemen. In Denemarken was de ontvangst beleefd, maar
ook niet meer; in Zweden regelrecht koel en bij tijd en wijle zelfs
nors en in Noorwegen overheerste de hoffelijkheid maar net de
onverschilligheid.
Dit betekent overigens niet dat
de Russische premier zijn tocht
door Scandinavië als een mis
lukking moet beschouwen. Hij
heeft die zeker niet ondernomen
in de hoop door de bevolking op
de schouders te worden gehesen.
Van meer belang voor hem was
de regeringen binnenskamers
met de neus op enige feiten te
drukken, zoals ze in Moskou
worden gezien. En die hebben
zeker betrekking op Duitsland.
Publieke uitlatingen van Nikita
Sergejwitsj wijzen daarop. Zo
zei hij onder meer dat hij voor
uitgang in allerlei problemen
zoals de ontwapening somber in
zag zolang de Duitse kwesties
niet zijn opgelost.
Nu zal men zich herinneren
dat een jaar of wat terug
Chroesjtsjov aankondigde dat de
Duitse kwestie spoedig zou wor
den opgelost. Hij zou een vredes
verdrag met Oost-Duitsland slui
ten en hij stond op een regeling
die van West-Berlijn een soort
open stad zou maken.
Dat klonk zeer dreigend, maar
dat alles is ingeslikt. Het laatste
verdrag met Oost-Duitsland is
zelfs een soort capitulatie: de
Sowj et-Unie erkent daarin zijn
verbondenheid' aan de besluiten
van Potsdam en Ulbricht kreeg
zijn Separat-Frieden niet.
Allerlei aanmerkingen op
Amerikaanse vliegerij op Berlijn
en de verkiezing van de bonds
president in Berlijn hebben
sindsdien wel aangetoond dat
Moskou hiermee de kous niet af
beschouwt. En het is waarschijn
lijk dat Chroesjtsjov na het falen
van zijn dreigementen het op
een diplomatieker manier aan
kleedt. Hij zal de Denen, Zweden
en Noren er op hebben gewezen
dat een verenigd Duitsland al
leen maar een communistisch
Duitsland zal zijn. En als men
dat niet wil, dat men zich dan
zou moeten neerleggen bij het
feit van de twee Duitslanden. Of
dus de Scandinaviërs maar
hetzij regelrecht, hetzij via een
omweggetje Oost-Duitsland
wilden erkennen. Als maar ge
noeg omliggende landen zich
neerleggen bij het feit van Duits-
lands deling, zal Bonn dat ook
wel moeten doen, aldus de rede
nering.
Zo zou dus een algemeen er
kennen van de huidige situatie
ontstaan en een punt van onrust
zijn verdwenen uit Midden-
Europa. Of: Bonn zou zich in zijn
eentje blijven verzetten en zich
daardoor vervreemden van zijn
bondgenoten. Een dergelijke
scheuring in het westen is Mos
kou wellicht minstens zo lief als
het eerste.
Opmerkelijk was de geprik
keldheid van Chroesjtsjov op zijn
reis. Hij is zeer goed in staat om
door tactvolle lof sympathie te
winnen. Maar in Denemarken
een land waar de landbouw op
een hoog peil staat moest hij
zo nodig zeggen dat de Denen
hem niets meer konden leren.
Gezien de agrarische debacles in
de Sowjet-Unie een lachwekken
de mededeling, die bovendien
trots der Denen prikkelde.
In Zweden liet hij zich tot een
scène verleiden toen de Zweden
maar door bleven vragen over
de in Russische kampen verdwe
nen Raoul Wallenberg, die in
Hongarije duizenden Joden red
de. En ook hier voelde hij zich
geroepen om Zweedse landbouw
methoden ongunstig met die in
de Baltische landen van de U. S.
S. R. te vergelijken, een opmer
king die uiteraard kwaad bloed
zette, temeer omdat de deporta
ties in Letland, Estland en Li-
tauen daar bepaald nog niet ver
geten zijn.
Dit soort tactloosheid is wel
vreemd op een reis die officieel
als een goodwill-tour is beschre
ven. Volgens sommigen zou die
geïrriteerdheid zijn terug te voe
ren op druk die achter de scher
men van het Kremlin op Chroes
jtsjov wordt uitgeoefend door lie-
Minister Scholten (justitie)
heeft in antwoord op vragen van
de Tweede-Kamerleden Egas en
Franssen (beiden P.v.d.A.) in
verband met de inbeslagneming
van runderen van de heer G. W.
Voortman te Eefde medegedeeld,
dat bij het afvoeren van de 14
verbeurd verklaarde runderen
tevens drie andere aan deze
landbouwer toebehorende dieren
in beslag zijn genomen, omdat de
heer Voortman ervan werd ver
dacht de wet bestrijding tuber
culose onder het rundvee te heb
ben overtreden. De officier van
justitie heeft wegens dit feit een
vervolging ingesteld die na een
behandeling in enige instanties
heeft geleid tot verbeurdverkla
ring van de drie runderen.
Op de ringbaan-west in Til
burg is vrijdagmorgen de 53-ja-
rige capucijner-pater Deodatus
(in de wereld Anton Li) van het
capucijnerklooster in Tilburg
aangereden door een personen
auto met aanhanger.
De pater, die per fiets de Hoge
Witsiebaan wilde inslaan, stond
voorgesorteerd in het linker rij
vak, toen de auto een bestelwa
gen ging inhalen en blijkbaar de
geestelijke te laat opmerkte. Via
de motorkap werd hij door de
voorruit van de auto geslingerd.
Een uur na aankomst in het Sint
Elizabethziekenhuis is het slacht
offer aan de bekomen verwón-
dingen overleden.
den die menen dat hij veel te
slap optreedt, niet alleen tegen
Peking, maar ook tegenover de
minder gedwee in het gareel
lopende satellieten.
De plaatsvervangend fiscaal
bij de krijgsraad voor de zee
macht in Den Haag, luitenant
ter-zee eerste klasse mr. H. A.
van Ee, heeft vrijdag tegen de
21-jarige vliegtuigmaker-elektro-
monteur eerste klasse van de
marine T. J. M. van Eijck die in
maart van dit jaar met een on-
derzeebootbestrijdingsviiegtuig
van Malta naar Libië vloog, acht
tien maanden gevangenisstraf
met voorarrest geëist. Tevens
eiste hij ontslag uit de militaire
dienst zonder ontzetting van de
bevoegdheid bij de gewapende
macht te dienen. De aanklager
achtte Van E. sohuldig aan de
sertie in oorlogstijd met mede
neming van ten behoeve van de
krijgsmacht gebezigde munitie.
EEN J A AR
Na raadkamer luidde de uit
spraak van de krijgsraad twaalf
maanden gevangenisstraf met
aftrek van voorarrest en met
ontslag uit de militaire dienst
zonder ontzegging van de be
voegdheid om bij de gewapende
macht te dienen.
ALLEEN NAAR LIBIË
Zoals bekend vloog Van E. op
7 maart alleen en zonder toe
stemming met een mardnevlieg-
tuig van Malta naar Noord-Afri-
ka met het doel zich naar Egyp
te te begeven. Toen hij boven
Tobroek in Libië was, vreesde
hij niet voldoende brandstof aan
boord te hebben. Hij keerde te
rug naar Benghazi waar hij een
ongebruikt landingsterrein had
gezien. Op 10 april is Van E.' met
een verkeersvliegtuig naar Schip
hol gevlogen, waar hij werd aan
gehouden door de marechaussee.
'De raadsman, kapitein-luite
nant-ter-zee-vlieger mr. J. L.
van de Graaff, voerde aan dat de
aanwezigheid van deze munitie
Van E. niet moet worden aange
rekend. Met het woord medene
ming wordt bedoeling dat men
beoogt de munitie mee te nemen,
maar Van E. was niet van de
aanwezigheid op de hoogte en
had ook niet het voornemen mu
nitie mee te nemen.
Volgens de raadsman moet
men in dit geval ook niet spre
ken over desertie in oorlogstijd.
Om dat te stellen moet er feite
lijk oorlogsgevaar aanwezig zijn,
wat niet het geval was. Ook
heeft Van E. het feit niet ge
pleegd met het oog op een drei
gende oorlog.
Volgens de raadsman voelde
Van E. zich beetgenomen, omdat
hij van de vliegeropleiding was
Historie van het jongste verleden van Terneuzen
door JOH. DE VRIES.
XII.
Later zullen we eens bekijken in hoeverre de Terneuzense
belangen zijn gediend door de tot stand gekomen spoorwegver
bindingen. Ik zal hiermede wachten tot omstreeks 1880 en dan
eén gedetailleerd overzicht van de bedrijvigheid aan ,,'t spoor"
geven, mij verschaft door mensen die daar zelf werkzaam zijn
geweest.
landsche fregat „Adolf Hertog van Nassau", ons grootste oor
logsschip, teneinde te controleren of geen oorlogsbehoefte aan
boord genomen wordt van het Peruaansch fregat'..
Peru en Chili waren in die dagen n.l. in oorlog met Spanje.
Ach ja, er was allicht hier of daar wat aan de hand
Tot bepaalde onaangename verwikkelingen is het gelukkig
niet gekomen en tenslotte heeft het Peruaans fregat op 20 febr.
1866 weer het zeegat gekozen.
Ik zei het U al, de wereldvrede werd nogal' eens verstoord,
want op 19-6-'66 is de oorlog tussen Pruisen en de Duitse Bond
droge zomer en als gevolg hiervan heerst in ons gehele land
en dus ook in Neuzen gebrek aan drinkwater. O.a. wordt te
Leeuwarden voor een emmer regenwater 30 cent betaald en
voor een emmer pompwater 5 cent. In Terneuzen zoekt men
naar middelen om in de nood te voorzien en als men niet al te
kieskeurig is, kan men zich tegen matige prijs voorzien van
water in tanks aangevoerd en afkomstig van het kanaal boven
Sluiskil.
Industrieën die het kanaalwater door afvalstoffen vervuilden,
waren er niet in groten getale zoals nu het geval is.
KRUITMAGAZIJN OP HET OUDE SCHIETTERREIN
«■■■BIliiaWIBBM
ZEILSCHIP GEKAPSEISD IN DE HAVEN VAN TERNEUZEN
Keren we daarom nu even terug naar de 60-er jaren, dan
zien we dat het doorgaand scheepvaartverkeer te Neuzen toch
wel van betekenis is.
Over 1863 zijn het kanaal opgevaren:
2999 zeeschepen met een totaaltonnage van 46.875 ton en
3501 binnenschepen met een totaaltonnage van 161.542 ton.
De oude brug over de oostelijke kanaalarm, dat is dan de
Axelsebrug, wordt in 1864 vernieuwd. De heer F. F. Fermont te
Westdorpe is aannemer geworden van het maken en het stellen
ener plaatijzeren draaibrug voor de somma van 40.000,
De gemeenteraad van Neuzen laat het er ook niet bij zitten!
Dat blijkt uit het volgende bericht:
„De gemeenteraad te Neuzen heeft het besluit genomen tot
het laten opmaken van een uitgewerkt plan ter verbetering van
de bestaande toestand en ter uitbreiding der bebouwde kom der
gemeente."
„Uitzicht tot verwerkelijking bestaat echter de eerste jaren
nog niet."
Jammer van die laatste zin, maar we kennen dat uit onze
eigen tijd: uitbreidingsplannen kosten geld en dat lag voor het
oude Neuzen ook niet voor grijpen! Op 24 mei 1865 wordt na
het vertrek van burgemeester Dronkers de nieuwe burgemeester
voor Neuzen en Hoek, de heer A. Bols, geïnstalleerd. Helaas zal
het hem niet lang zijn gegeven zijn krachten aan onze gemeente
te wijden.
Reeds op 11 november 1865 komt de heer Bols plotseling te
overlijden en wordt als opvolger op 29 november 1865 benoemd
de heer Van Boven, die gedurende een lange reeks van jaren
deze functie zal vervullen.
Het is een gaan en een komen, want de Ned. Herv. gemeente
raakt zijn dominee P. v. d. Hoofakker Houtzager kwijt, die een
beroep te Oudewater heeft aangenomen en die op 20 augustus
1865 afscheid van zijn gemeente neemt.
Na een vrij lange vacature wordt een opvolger benoemd en
wel ds. Hendrik Johannes Krol, voordien predikant te Nieuw-
Vosmeer.
Nu we het toch over de N. H. kerk hebben, op zondag 11 ok
tober 1863 vindt de plechtige inwijding plaats van het uit bijdra
gen van verschillende leden dier gemeente aangekochte orgel.
1866 is voor Terneuzen in meerdere opzichten een spannend
jaar. Zo lees ik op 31 januari 1866:
„Op Zondag 30 Jan. is op de reede voor Neuzen ten anker ge
gaan het Peruaansch ramfregat „L'Indépendance", sterk 300 kop
pen. Het schip zal vermoedelijk 5 a 6 weken op de reede blijven."
En op 7 februari 1866:
„Het Peruaansch oorlogsfregat wordt bewaakt door het Neder-
uitgebroken, tevens ook met Oostenrijk, welk laatste land reeds
na enkele weken bij Sadowa verpletterend wordt verslagen,
waarmee dan tevens een einde aan de oorlog komt.
Erger voor Terneuzen (en ook elders in het land) krijgen we
een cholera-epidemie te verwerken.
Op 10 oktober 1866 breekt de cholera in onze plaats uit, eerst
op een alhier gelegen Hannoveraans schip en tevens in onze ge
meente, waar zich al dadelijk 7 gevallen voordoen, waarvan 4
met dodelijke afloop. Een week later zijn 33 personen aangetast,
waarvan er 20 overlijden. De gevreesde ziekte zwakt weer af,
maar het volgend jaar, in 1867, wordt de kermis te Terneuzen
(september) niet gehouden i.v.m. wederom optreden van cho
leragevallen in ons land. Zo worden in augustus 1867 te Rotter
dam 272 gevallen geconstateerd, waarvan 100 met dodelijke af
loop.
En men weet, kermisgasten zwerven het gehele land door, zodat
de „vroede vaderen" zeker een wijs besluit hebben genomen!
Naast de nare verschijnselen van epidemieën en oorlogen is
het weer eens prettig te lezen, dat het jaar besluit met een bij
zonder mooi natuurverschijnsel, waarvan niet alleen de Terneu-
zenaars, maar een groot gedeelte van West-Europa zal hebben
genoten.
In de nacht van 20 op 21 november 1866 beleeft Neuzen een
grote sterrenregen. Duizenden vuurbollen waren zichtbaar, aldus
is te lezen in de courant van 21 november 1866.
Behoudens dan een nieuwe dreiging van de gevreesde cholera
levert 1867 voor de aandachtige lezer van het Algemeen Nieuws-
en Advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen, dat in 1866 door
de heer Sturm alweer is overgedaan aan de heren S. van Bei-
fanus en J. U. G. Dhont, een klacht op over de lange wachttijden
voor de Axelsebrug, waar soms een uur of langer moet wor
den gewacht.
Of er wat aan gedaan wordt, heb ik niet kunnen nagaan, maar
meerdere keren duiken deze klachten in de loop der jaren op.
B. en W. van Neuzen nemen het met de verlichting ernstig op.
Ook hierover wordt en werd voortdurend geklaagd. Maar hoort
wat hieraan zal worden gedaan: „Voor de levering van petroleum
en katoen voor het verlichten van 57 straatlantaarns in deze
gemeente, alsmede het aansteken derzelve van September 1867
tot April 1868."
Desondanks zullen we veel later nog een stijlvolle klacht kun
nen lezen, waarbij de moeilijkheden van een nachtelijke wande
ling door Neuzen worden beschreven; gezouten en gepeperd op
gediend!
De zomer van 1868 schenkt gelegenheid iets mee te delen over
drinkwatermoeilijkheden. We beleven nl. een warme en zeer
Ondanks de hitte weten de gemeenteraadsleden het hoofd koel
te houden en nemen ze het verstandige besluit in te gaan op een
aanbod van de minister van binnenlandse zaken betreffende de
kaai- en of gemeentehaven en wel het volgende:
„Gedeelte haven zal worden gedempt en Neuzen in het bezit
worden gesteld van een ruim en schoon marktplein, alsmede een
goede gelegenheid om bij hooge vloeden het zeewater buiten
de kom van Neuzen te houden."
Het zal echter, naar later is gebleken, nog enkele jaren duren
voor een en ander zijn beslag zal hebben gekregen. Althans op
19 juni 1871 wordt i.v.m. de verjaardag van H. M. de Koningin
(echtgenote van Willem III) door het garnizoen een parade ge
houden op het nieuwe Marktplein.
Na de heerlijke zoper krijgen de herfststormen hun kans,
waarvan ook Neuzen zijn deel krijgt.
9 december 1868.
„Hevige storm, 4 schepen in Westelijke haven op de slikken
geworpen. Tussen Vlissingen en Neuzen 7 schepen omhoog, alle
met gekapte masten (zeilschepen dus). Tussen Dordrecht en
Keulen zijn 35 schepen gezonken".
Dat is maar niet een gewoon stormpje geweest!
Wat niet wegneemt, dat in ,,'s Lands Welvaren", Noordstraat
(nu Hema), een „burger bal" zal worden gegeven; aanvang half
acht; entrée 49 cent! Leve de vreugd, zou ik zeggen!
Minder stormachtig is het ongetwijfeld toegegaan in de maand
september als de gemeenteraad bijeen is op 6 september 1868 om
de begroting over 1869 in behandeling te nemen.
Toen ik dit las, met de cijfers erbij, leek het me niet onaardig
deze begrotingscijfers, de totalen met enkele details, over te
nemen en daar de begrotingsbedragen over 1959, dus die van 90
jaar later, tegenover te stellen.
Het totaal der ontvangsten over 1869 is gesteld op 31.171,79%;
het totaal der uitgaven op 27.372.50%, terwijl deze bedragen
over 1959 resp. luiden 2.822.885,en 3.167.630,
Als „Ontvangstpost 1869" komt o.a. voor: „teruggaaf door het
Ministerie van Oorlog voor huur van woningen 500,Dat
zal dan wel de woningen aan de Blokken hebben gegolden.
Onder de „Uitgaven 1869" komt onder de post „Jaarwedden"
o.a. voor
Presentiegelden raadsleden 60,
Burgemeester700,
Secretarisf 450,
Daar komen we tegenwoordig niet meer mee toe
(Wordt vervolgd.)
verwijderd. Zo rijpte bij hem het
plan aan te tonen dat hij wel kon
vliegen.
VLIEGNOZEMS
De fiscaal zei dat er geen en
kele reden was voor de rancunes
die Van E. aan de dag heeft ge
legd. Hij verwees naai' het psy
chiatrisch rapport over Van E.,
waarin wordt gezegd dat deze in
nerlijk onzeker is. Men zou be
wondering voor de vlucht van de
verdachte kunnen hebben, maar
dan op dezelfde wijze als voor een
handige bromnozem. Vliegno-
zems horen in het luchtruim niet
thuis. Van E. was mentaal niet
geschikt.
In antwoord op een vraag van
de president zei Van E. dat hij
zijn vrouw nooit iets over zijn
desertieplannen had gezegd. Toen
hij in Libië was, had hij ingezien
dat het daar voor zijn vrouw niet
prettig zou zijn.
De president zei dat ook uit
deze houding jegens zijn vrouw
blijkt dat hij weinig verantwoor
delijkheidsgevoel had.
De Zuidafrikaanse veiligheids
politie heeft vrijdagochtend in
Witwatersrand en Pretoria hon
derden huizen doorzocht op do
cumenten en de inwoners onder
vraagd. Een hoge politiefunctio
naris zei dat er „enige" mensen
waren gearresteerd en dat er nog
wel een paar arrestaties zouden
volgen. Waarnaar gezocht werd,
kon hij niet onthullen, zei hij. De
overvallen waren goed voorbe
reid en nauwkeurig op hetzelfde
tijdstip uitgevoerd.
Gisteren, 3 juli 1964, was een
belangrijke dag in de bouw van
de Brienenoordbrug, die de ver
binding zal vormen ten oosten
van Rotterdam tussen zuid en
noord. Toen kwam namelijk de
28 meter boven het water uitste
kende boog klaar en is de laatste
legger op de aanbrug aan de
zuidzijde gelegd. Dit betekent
dat de brug zelf en de beide op
ritten ruwweg klaar zijn. Het
wegdek moet nog worden gelegd
en de verdere afbouw voltooid,
wat nog veel tijd zal kosten.
DERTIG INSLUIPINGEN
BEKEND IN WEST-BRABANT
Twee inwoners van Sint Wille-
brord, de 26-jarige A. v. P. en
de evenoude J. v. A., die vorige
week werden gearresteerd, na
dat zij in Steenbergen bij een in
braak op de Molenweg waren
betrapt, hebben bekend na in-
s'uiping, waarbij zij gebruik
maakten van valse sleutels, se
dert december een dertigtal dief
stallen te hebben gepleegd. Zij
hadden het voornamelijk op par
ticuliere woningen gemunt,
waarvan de bewoners afwezig
waren. Het werkgebied van het
tweetal strekte zich uit over ge
heel west-Brabant. Ook wordt
het tweetal verdacht van inslui
pingen in Roosendaal en Breda.
De rijkspolitie uit Sint Wille-
brord heeft in samenwerking
met de recherche van de rijks
politie in het district Breda knap
opsporingswerk verricht. Het
was een moeilijke zaak omdat de
twee hun arbeidsterrein telkens
verplaatsten.
In Steenbergen werd het duo
tijdens een inbraak door de be
woners gestoord. Doordat de
politie houvast kreeg aan de be
schrijving van de auto, welke de
dieven gebruikten tijdens hun
strooptochten, kwam men op het
goede spoor. Tijdens de verhoren
hebben de twee gaandeweg meer
inbraken bekend en schoon schip
gemaakt, zodat een groot aantal
onopgeloste zaken tot klaarheid
is gekomen.
De Engelse minister voor ver
voer, Ernest Marples, heeft in
het lagerhuis medegedeeld dat
de Britse en Franse regeringen
besloten hadden dat het verdere
geologische onderzoek voor de
Kanaaltunnel deze zomer zou
beginnen. Hij zei dat het onder
zoek ongeveer 12% miljoen gul
den zou kosten, waarvan de helft
door de Britse regering en de
andere helft door de Franse
spoorwegen zal worden gedra
gen.
De regelingen voor het onder
zoek doen niets af aan besluiten,
die nog door de Britse en Fran
se regeringen zullen worden ge
nomen over de organisatie en fi
nanciering van het tunnelplan.
Het ligt 'op het ogenblik in de
bedoeling van de beide regerin
gen uiteindelijk de kosten van
het onderzoek ten laste te bren
gen van welke organisatie dan
ook, die voor de tunnel zelf op
gericht mocht worden. De minis
ter deelde mede, dat het onder
zoek zal moeten uitmaken hoe
de tunnel zal lopen en of deze
gezonken dan wel geboord zal
worden. Toen werd aangedron
gen op het houden van een vol
ledig debat alvorens de Engelse
regering verplichtingen zou aan
gaan, antwoordde de minister:
„Dit zou dan zeer goed na dit
onderzoek kunnen geschieden."
