vaderdag 21 juni geef vader een boek
TWEEDE KAMER OVER
ONTWAPENINGSNOTA
UNILEVER NAM DE ZAAK OVER MEI IE DIRECTIE
Zosdagdisastse
BOUWFONDS NFDERL GEMEENTEN
TEGEN „B0GAERS-W0NINGEN"
lüfll
Doem der verdenking
Pagina 2
DE VRIJE ZEEUW
NEDERLAND GEEN „KLAPLOPER
VAN HET WESTEN"
WERELDCONCERN BREIDT
TERREIN DER „LEVENSMIDDELEN"
UIT
Het ontzilten van
water
Britse padvinders
eren Nederlandse
oorlogsheld
Veel slachtoffers
door ontploffing
in Japan
De pachtprijzen
voor
oesterpercelen
De Amerikaanse
hulp aan het
buitenland
INTERGEMEENTELIJKE
SAMENWERKING BEPLE4T
Vrijdag 12 juni 1964
Vijf sprekers rondden woens
dagmiddag het debat in de Twee
de Kamer over de ontwapenings
nota en het kernstopverdrag van
Moskou af.
De C.H.-afgevaardigde Bos zag
veel lofwaardigs in de nota, of
schoon hij een positieve beleids
lijn ten aanzien van ontwapening
miste. Hij verweet de N. H. syno
de gefaald te hebben met het A-
bomrapport. De jeugd is daar
door in verwarring gekomen,
eigenlijk in de steek gelaten,
vond de heer Bos. Het was wei
moedig van de synode om met
het stuk te komen, maar hopelijk
zal dat, aangevuld met nieuwe
beschouwingen, de verwarring
wegnemen. Spr. wenste stimule
ring van wetenschappelijk onder
zoek naar de oorzaken van oor
log en vrede.
De heer Jongeling (G.P.V.) zei
dat het fundament voor ontwape
ning „een goed, christelijk, houd
baar volkenrecht is". Eenzijdige
ontwapening zou ons land „tot de
klaploper van 't westen maken".
De heer Amma (S. G. P.) bleek
eveneens tegen eenzijdige ontwa
pening.
De heren Franssen (Arb.) en
Lankhorst (P. S. P.) stonden ach
ter de gedachte van eenzijdige
ontwapening. De heer Franssen
drong aan op studie van het Go-
mulka-plan en op klimaatsver
betering voor de betrekkingen
met de landen van het oostblok.
DE MINISTER
Minister Luns, mede namens
minister De Jong sprekend, ver
klaarde dat ontwapening noodza
kelijk is voor de veiligheid en een
belangrijke bijdrage voor de vre
de.
Hij zei dat de regering wel de
gelijk initiatieven ter bevordering
van veiligheid en vrede neemt.
Hij wees op het beschikbaar stel
len van mariniers aan de V. N„
een voorstel tot het oprichten
van een internationaal orgaan tot
vaststelling van feiten bij coflic-
ten, activiteiten voor ontwikke
lingslanden, het uitzenden van
een jongerenvrijwilligerskorps en
het activeren van consultaties.
Op korte termijn zal een ad
viescommissie ontwapening van
ongeveer tien leden worden ge
vormd. Deze commissie zal de
minister uit eigen beweging kun
nen adviseren. Voor zover het tot
de taak van de regering behoort,
zal zij aandacht besteden aan we
tenschappelijk vredesonderzoek.
Met vele argumenten verwierp
minister Luns eenzijdige ontwa
pening, ook volgens een systeem
van „uitruil" met een communis
tisch land. Hij was het eens met
de uitspraak, dat een ontwapend
Nederland een „klaploper van het
westen" zou zijn.
Minister Luns hoopt dat zijn
bezoek aan Moskou iets zal kun
nen bijdragen tot verbetering van
de atmosfeer. Hij zei dat de cul
turele en sportieve uitwisselingen
groeiend zijn. Zojuist is een over
eenkomst met Polen gesloten tot
het Uitwisselen van studenten.
S KERNWAPENS
In tegenstelling tot de heer Bos
(C.H.U.) was de minister niet
optimistisch over een spoedig
verdrag, dat alle proeven met
kernwapens verbiedt.
HU wilde een poliitek nastre
ven die het nationaal bezit van
kernwapens tegengaat. Het is
van het grootste belang, dat het
bezit van kernwapens niet verder
wordt gespreid.
Eerst indien een grote stap
naar een sterk verbeterde ver
houding is gedaan, zou de rege
ring kunnen gaan praten over
non-agressie-regelingen, aldus mr
Luns. Dit veronderstelt een ga
rantieverklaring voor Berlijn en
een oplossing van de Duitse de
ling.
De politiek jegens Duitsland is
juist geweest, zo vond de minis
ter. De Duitsers, betreurenswaar
dige uitzonderingen daargelaten,
zijn zich hun verantwoordelijkhe
den tussen de westelijke demo
cratische partners bewust. Het
Duitse verlangen tot hereniging
oehoort onder het zelfbeschik
kingsrecht te worden vervuld.
Een oplossing is dringend no
dig. De bondsregering mag voor
hereniging geen geweld gebrui
ken.
Ontwapening van een algemeen
karakter is niet afhankelijk van
de Duitse verdeling.
GEWELD HEEFT EIGEN
DYNAMIEK.
Het Gomulka-plan staat gelijk
aan een eerste duel van het voor
de regering onaanvaardbare Ra-
pachi-plan, aldus mr. Luns. Be
vriezing van kernwapens kan het
machtsevenwicht verbreken. Bo
vendien wordt de Sowjet-Unie
buiten dit plan gehouden.
De regering is bereid ieder
ontwapeningsplan te bestuderen,
maar staat gereserveerd tegen
over het Gomulka-plan. Dit Pool
se voorstel kan de Duitse kwestie
bestendigen. Het staat niet op de
overbrengingmiddelen van kern
wapens.
De regering beschouwt een al
gemene ontwapening onder doel
treffende controle en garantie als
een verwezenlijkbaar doel. Stil
staan bU beperkte ontwapening
of wapenreductie bestendigt de
„balance of terror", aldus de mi
nister,
Spr. kon de kansen in welk
stadium voor een gewapend con
flict kernwapens zouden worden
gebruikt, niet concreet onder
woorden brengen. „Geweld heeft
zijn eigen dynamiek", zei de be
windsman.
„De invloed van de ontwape
ning is nog gering op het defen
siebeleid, aldus de minister van
defensie de heer De Jong.
De ontwapeningsnota is in klei
ne aantallen aan de krijgsmacht
toegezonden. Zij zal op de oplei
dingsscholen en ook in groter
verband worden verspreid.
De staatssecretaris van buiten
landse zaken de heer Diepen
horst zag zeker een taak voor
kleine landen als bet onze bij de
organisatie van de vrede.
Realisering van een vredes
macht van de V. N. lijkt hem op
korte termijn niet te verwezen
lijken.
De nota over de ontwapening
werd voor kennisgeving aange
nomen.
Ondertekening van het kern
stopverdrag van Moskou werd
z. h. st. goedgekeurd.
-V
1:.:: V--'';;:; /'::0
'-s'
Een stel bezoekers wordt op een landbouwwagen geplaatst met
veilingkistjes als zetels en rondgereden over de akkers van het
concern. De akkers bevinden zich te Duiven in de Lijmers. De
trekker die het gerij voortbeweegt, wordt bestuurd door boer J.
R. Fermsen, die zijn boerderij heeft verkocht en bedrijfsleider is
geworden op het landbouwproefbedrijf dat de koper er vestigde.
„Als Unilever een zaak overneemt, neemt ze de directie mee over*,
zeggen de insiders.
Nu ligt dat 26 hectare grote
proefbedrijf er nog zeer platte
lands bij. Over twee jaar echter
zal het de groene entourage zijn
van het laboratorium, dat thans
nog in een pril bouwstadium
verkeert, maar dan twee ver
diepingen hoog uit de grond zal
zijn verrezen, 46.000 kubieke
meter ruimte zal bevatten en
met de omringende grond mee
vijftien miljoen gulden zal heb
ben gekost. In de eindfase zul
len 250 mensen, van wie vijftig
academici, er werk hebben. Nu
werken er al 55 mensen in een
voorlopig laboratorium dat
straks, als het hele complex er
staat, geheel in beslag zal wor
den genomen door de land
bouwkundige afdeling.
GROENTEN EN FRUIT
Vlees, groenten en fruit wil
men hier onderzoeken. Aan
proefstallen voor slachtvee
wordt voorlopig niet gedacht
voor veeteeltkundig onderzoek
kan men ook bij een der doch
terondernemingen terecht
maar bij groenten en fruit wil
len de wetenschapslieden van
Duiven zich zowel in de teelt als
in de industriële verwerking
verdiepen. Vlees- en fruitonder-
zoek zijn nog in een beginsta
dium, de groentespecialisten
kunnen op de proefvelden al een
hele serie proeven laten zien.
TWINTIG MILJARD OMZET
Welk belang heeft Unilever
bij groenten? Ze maken slechts
een vrij bescheiden deel uit van
de groep „levensmiddelen",
waaronder in interne Unilever-
taal geen margarine, oliën en
vetten worden verstaan, maar
wel vlees, soep, jam, ijs, diep-
vriesprodukten en blikgroenten,
een groep die als geheel goed is
voorongeveer drie miljard van
de twintig miljard gulden die
het concern jaarlijks omzet.
Maar de marktprofeten zien
voor die bescheiden sub-groep
der groentencdhserven een
mooie toekomst dagen. Het
jongste verleden was immers
ook al bijzonder fraai. In Ne
derland zijn we sinds 1951 ieder
jaar per man een kilo geconser
veerde groenten méér gaan eten
zodat we nu van onze totale
groenteconsumptie van 75 kg
per persoon een kwart in gecon
serveerde vorm nuttigen. Duits
land .en Frankrijk, met slechts
tien procent van hun gehele
groenteverbruik resp. 50 en
150 kg per hoofd in de vorm
van conserven, liggen bij ons
achter. In de Verenigde Staten
daarentegen wordt de helft van
het totale verbruik van negen
tig kg per hoofd in geconser
veerde vorm afgeleverd.
DIEPVRIES
Nu verwacht men bij Unilever
wel niet dat Frankrijk en Duits
land de Amerikanen in alles zul
len navolgen, maar dat er in
Europa nog mogelijkheden zijn,
leidt men uit deze cijfers toch
wel af.
Nog een paar cijfers, speciaal
over diepvriesgroenten. Daar
van aten Nederlanders en Duit
sers vorig jaar ongeveer een
kilo per persoon. Voor Neder
land betekende dat een verdub
beling sinds 1960, voor Duitsland
sinds 1962. In Engeland is het al
twee kilo per persoon. In heel
Europa worden op het ogenblik
per jaar ongeveer vierhonderd
duizend ton groenten diepgevro
ren en sommige deskundigen
verwachten dat dit in 1970 tot
1,3 miljoen ton zal zijn gestegen.
Om van de schone beloften die
dit alles inhoudt zoveel moge
lijk om te zetten in een regen
van klinkende munt op het eigen
concern, zet Unilever nu in Dui
ven de wetenschap aan het
werk. Het betekent een uitbrei
ding van bestaande werkzaam
heden, want in een laboratorium
in Engeland wordt al veertien
jaar lang onderzoek verricht op
het terrein van de „levensmid
delen". Men vond een vestiging
op het vasteland ook nodig en
wel om twee redenen: het ver
schil in consumptiegewoonten
tussen Engeland en het vaste
land, het snelst hiermee geïl
lustreerd dat de omzet van diep
vriesgroenten in Engeland voor
70 procent uit doperwten, op
het vasteland voor 70 procent
uit spinazie bestaat en voorts de
belangrijke rol die plaatselijke
klimaatomstandigheden en bo
demgesteldheid spelen bij het
landbouwkundig onderzoek.
WETENSCHAPPELIJK
ONDERZOEK
Dat Nederland en dat in Ne
derland Duiven werd uitverko
ren, komt door de kennis en er
varing op het gebied van de
groenteteelt, die hier te lande al
beschikbaar zijn. fiat geldt het
werk van de kwekers, het geldt
ook het wetenschappelijk onder
zoek. Men denkt aan een wis
selwerking met universiteiten,
hogescholen, onderzoekinstituten
en proefstations en vindt het
erg handig dat Duiven en Wage-
ningen dicht bij elkaar liggen.
Ook ligt Duiven gunstig ten op
zichte van een aantal Unilever-
bedrijven in Duitsland en Ne
derland.
Aan Duiven alleen heeft men
voor het vasteland niet voldoen
de. Fabrieken elders op het vas
teland blijven hun onderzoek
voortzetten. Dat onderzoek
wordt nu in Duiven gecoördi
neerd en ook worden hier de
door Nederlandse proefstations
en in Engeland verkregen resul
taten verzameld. Een belangrijk
doel van het werk in Duiven is
het snel toepasbaar maken van
wat door anderen gevonden is.
Men wil bij wijze van spre
ken de taal van de fundamente
le onderzoeker vertalen in de
taal van de fabrieksman, zorgen
dat resultaten van onderzoekin
stellingen jn Nederland en el
ders in Europa zo vroeg moge
lijk binnen het concern kunnen
worden toegepast.
Het Russische blad „Prawda"
schrijft, dat Ruslands besluit
meer splijtbaar materiaal te ge
bruiken voor niet-militaire doe
len, de bouw van installaties
voor de ontzilting van water zal
bespoedigen.
Het orgaan van de communis
tische partij in de Sowjet-Unie
zegt, dat ontziltingsstations ge
weldige fabrieken zullen zijn
met kernreactors en verdam
pingstoestellen. De reactors zou
den ook elektriciteit opwekken.
President Johnson heeft ver
klaard, dat de Verenigde Staten
de laatste tijd grote vorderingen
hebben gemaakt bij' het gebruik
van kernreactors voor de opwek
king van energie.
Truck met oplegger
in Noordhollands-kanaal
Een 18 tons truck met oplegger
van de firma Wijers uit Venlo,
die woensdagmiddag op de Prof-
weg bij de Schouw onder Pur-
merend, in de richting Amster
dam reed, is bij een inhaalma
noeuvre in het Noordhollands-
kanaal terecht gekomen. De
chauffeur wist uit zijn cabine te
komen en hielp later mee met
het bergingswerk.
De foto toont de combinatie
in het kanaal, waarin de cabine
vrijwel geheel is verdwenen.
Midden op de auto, in natte
overall, de chauffeur.
Verscheidene groepen van de
Britse padvindersbeweging ko
men in juli naar Nederland om
deel te nemen aan de vierdaagse
afstandsmarsen in Nijmegen.
Een groep voortrekkers heeft
een speciale taak te vervullen.
Deze groep, bestaande uit acht
leden van de 9th. Hayes Rover
Crew uit Middlesex, zal een
krans leggen bij de plaquette op
de Waalbrug in Nijmegen ter
nagedachtenis aan Jan van Hoof.
Van Hoof verhinderde dat de
Duitsers ten tijde van de geal
lieerde opmars door Brabant
naar Arnhem de Waalbrug op
bliezen door een lont door te
snijden. Enkele uren later werd
hij gedood terwijl hy een Britse
gepantserde auto de weg wees.
Van Hoof kreeg postuum de mi
litaire Willemsorde, de Ameri
kaanse „medal of freedom" en
de Britse „king's commendation
for bravery".
Een chemische fabriek te Ka
wasaki bij Tokio is door een ont
ploffing verwoest. Volgens het
Japanse persbureau „Kiodo" zijn
er tenminste 14 doden en 20 zeer
ernstig gewonden.
De Tweede-Kamerleden Van
Bennekom (a.r.) en Van der
Peijl (C.H.U.) hebben de minis
ters van financiën en van wa
terstaat schriftelijk gevraagd om
verschuiving van de datum waar
op de Zeeuwse oesterkwekers
moeten beslissen, of zij hun be
drijf al dan niet willen voort
zetten. Dit naar aanleiding van
de door het bestuur der visserij
op de Zeeuwse stromen aan de
pachters van oesterpercelen toe
gezonden regeling der pachtprij
zen, waarop vóór 1 augustus
moet worden beslist of de pach
ters hun bedrijven wel of niet
willen voortzetten.
Vragenstellers menen, dat deze
datum te vroeg is, omdat de be
trokkenen dan nog geen zeker
heid hebben over de uiteindelij
ke schade-uitkering ingevolge
het, wetsontwerp dat de tege
moetkoming in de schade door
de Deltawerken aan oesterkwe
kers gaat regelen.
TERNEUZEN.
Van zaterdagmiddag 12 uur tot
maandagochtend 8 uur wordt de
praktijk dor art- n waargenomen
straat 27, tel. 2445.
door dokter J. Hoving, Axelse-
Apotheek geopend: Hamann,
Noordstraat 69, tel: 2060.
Zondagdienst Kruisverenigin
gen Groene- en Wit Gele Kruis:
zr. J. Kolijn—Burger, v. Steen
bergenlaan 68, tel, 3360.
AXEL:
Van zaterdagmiddag 12 uur tot
maandagochtend 8 uur wordt de
praktijk der artsen waargeno
men door dokter A. Kats, Oranje
straat IS, tel. 01150555.
DIERENARTS:
Van zaterdagmiddag 12 uur tot
zondagnacht 12 uur wordt de
praktijk der dierenartsen in Axe',
Sas van Gent en Zaamslag waar
genomen door dierenarts J. F. de
Haas, Axelsestraat 108 te Zaam
slag, tel. 01153366.
Het Amerikaanse huis van af
gevaardigden heeft woensdag
avond zonder belangrijke wijzi
gingen het wetsontwerp op de
hulp aan het buitenland goedge
keurd. In het ontwerp wordt
voorzien in een krediet van 3,5
miljard dollar Cong, 12,5 mid)
ter financiering van het program
ma voor het belastingjaar van 1
juli tot 30 juni 1965.
Het ontwerp werd goedgekeurd
met 230 tegen 175 stemmen. Even
tevoren had de kamer met 211
tegen 193 stemmen een poging
van de republikeinse afgevaar
digde van Indiana, Ross Clair,
om de kredieten voor het econo
mische deel van het programma
met 222 miljoen dollar te vermin
deren. doen stranden.
President Johnson had de ge
vraagde kredieten het minimum-
noodzakelijke bedrag genoemd.
Het nu goedgekeurde bedrag is
een miljard dollar minder dan
president Kennedy voor het lo
pende begrotingsjaar had voor
gesteld.
De minister van volkshuisves
ting en bouwnijverheid, de heer
Bogaers, heeft onlangs de N. V.
Bouwfonds Nederl. Gemeenten
gevraagd hoe zij over het naar
hem genoemde revolutionaire
woningtype denkt.
„Het advies is afbrekend ge
weest", zei de directeur van het
bouwfonds, de heer R. R. Kar-
sten, gisteren op het congres van
de nationale vrouwenraad in
(Adv.)
door
AGATHA CHRISTIE
16.)
De heer Marshall knikte lang
zaam bevestigend. „Ja", ant
woordde hij, „zo zou men het in
derdaad kunnen stellen. Ik geef
toe, ik wist dat u zich niet van
alle verwikkelingen bewust kon
zijn. Maar dat kon ook niet van
u worden verwacht. Heel begrij
pelijk. U kende niets van de
achtergronden, en van de feiten
alleen maar wat er in de krant
had gestaan."
„Ik begrijp alles nu beter. Veel
te goed." Met enige stemverhef
fing ging hij voort: „Het was dan
ook geen echte opluchting, geen
dankbaarheid, die zij voelden.
Het was vrees. De vrees voor
wat nu aan 't licht zou komen.
Heb ik dat juist?"
Voorzichtig luidde Marshalls
antwoord: „Ik vermoed dat uhet
bij het rechte eind hebt. Ziet u,
ik weet 't natuurlijk niet zeker."
„Maar als dat zo is," vervolg
de Calgary, „dan voel ik me niet
langer vrij om naar mijn werk
terug te gaan in het besef dat
ik werkelijk alles gedaan heb
wat in mijn vermogen ligt. Ik
blijf er nu nog bij betrokken. Ik
ben ervoor aansprakelijk dat ik
een heel nieuw probleem in het
leven van die mensen heb ge
bracht. Ik mag mijn handen nu
niet zo maar van hen aftrekken."
De advocaat kuchte eens. „Dat
is misschien een enigszins won
derlijk standpunt, dr. Calgary."
„Dat vind ik niet. werke
lijk niet. Men moet de consequen
ties van zijn daden aanvaarden.
Net twee jaar geleden heb ik een
jeugdige trekker, die aan de
kant van de weg stond, een lift
aangeboden. Toen ik dat deed
heb ik een reeks van gevolgen
ontketend, waaraan ik mij nu
niet onttrekken mag."
De advocaat schudde nog steeds
het hoofd.
„Nu goed," gaf Calgary wat
korzelig toe, „noem het dan een
gril van me. Maar voor mijn ge
weten ben ik nog altijd bij de
zaak betrokken. Mijn enige
wens is geweest: iets goed te
maken wat ik niet bij machte
was geweest te voorkomen. Ik
heb niets goedgemaakt. In
tegendeel, ik heb de zaak ver
ergerd voor mensen, die al zoveel
te dragen hebben gehad. Toch
begrijp ik alles nog niet hele
maal."
„Neen," gaf Marshall lang
zaam ten antwoord, „dat kunt u
ook. niet begrijpen. De laatste
anderhalf jaar hebt u buiten de
bewoonde wereld geleefd. U hebt
de kranten niet gelezen, de recht
bankverslagen en wat er zoal
over dit gezin is geschreven. De
feiten zijn eenvoudig genoeg, dr.
Calgary. Zij zijn ook geenszins
van vertrouwelijke aard. Alles
draait om de kwestie: als Jack
Calgary de misdaad niet kan heb
ben begaan, wie dan wèl? Dit
leidt ons vanzelf tot de omstan
digheden waaronder het misdrijf
gepleegd is: tussen 7 en 7.30 uUr,
op een november-avond, in een
huis waar het slachtoffer om
ringd is geweest door leden van
haar eigen gezin en huishouding.
De woning was deugdelijk afge
sloten, de luiken zaten dicht.
Wanneer dus iemand van buiten
is gekomen, moet hij öf door
mevrouw Argyle zelf zijn bin
nengelaten óf met de huissleutel
zijn binnengekomen. Met andere
woorden: het moet iemand ge
weest zijn, die zij kende. U kunt
dus begrijpen dat alle gezinsleden
verre van door uw mededeling
te zijn gerustgesteld, er veeleer
van geschrokken zijn."
Calgary vroeg voorzichtig: „Zij
hadden bedoelt u, dus liever ge
zien dat Jack Argyle de schul
dige geweest was?"
„O, ja," gaf Marshall ten ant
woord. „O, zeker. Als ik het eens
cynisch zeggen mag: Jack Argyle
leverde het passende antwoord
op de hoogst pijnlijke vraag, wie
van de familie de moord had ge
pleegd. Hij was het onmaatschap
pelijke type in het gezin. Hij was
een heel moeilijk kind geweest,
een jeugdig delinquent ook,
iemand van opvliegend karakter.
In de familiekring wist men ver
zachtende omstandigheden voor
hem aan te voeren. Men kon het
betreuren, maar tegelijk zichzelf
en anderen verklaren dat de
daad hem eigenlijk niet kon wor
den toegerekend. Dat alles kwam
zeer. zeer van pas."
„Maar nu Calgary vol
tooide zijn zin niet.
„Maar nu," hernam Marshall,
„nu staat de zaak er natuurlijk
heel anders voor. Heel anders.
Beslist verontrustend!"
Calgary vroeg listig: „Wat ik
u ben komen vertellen, is uzelf
dus ook niet bepaald welkom ge
weest?"
„Ik moet dat toegeven. Eerlijk
gezegd was ik ervan onderste
boven. Een zaak, die op bevredi
gende wijze was afgehandeld
ik herzeg, op bevredigende wij
ze. zou nu worden heropend/
„Is dat ook de officiële lezing?1
vroeg Calgary. „Ik bedoel van
het standpunt van de justitie.
Komt de zaak opnieuw in be
handeling?"
„Zonder enige twijfel," luidde
Marshall antwoord. „Toen Jack
Argyle schuldig was bevonden
op overtuigende gronden, want
de jury heeft er geen kwartier
over beraadslaagd.was dettaak
van de politie voltooid. Maar als
hem nu postuum gratie wordt
verleend, zal het voor-onderzoek
eenvoudig moeten worden her
opend. Maar om nu, na zoveel
tijd, nog een wettig en overtui
gend bewijs te kunnen leveren,
zal niet gemakkelijk vallen."
(Wordt vervolgd.)
Zeist. „Een dergelijke vfoninf
zouden wij in onze categorie
nimmer kunnen brengen", voeg
de hij eraan toe.
Meer samenwerking
De heer Karsten pleitte voor
meer onderlinge samenwerking
tussen de gemeentebesturen bij
de realisering van de beschik
bare bouwvolumen. Volgens de
heer Karsten kan met het be
schikbare bouwpotentieel niet
meer worden geproduceerd dan
omstreeks 80.000 woningen per
jaar, terwijl 90.000 het streefge
tal is. „We moeten binnen het
woningbouwprogramma leren
minder gemeentelijk te zien en
door intergemeentelijke samen
werking dusdanige initiatieven
ontplooien, dat met de beschik
bare mankracht meer wordt ge
produceerd".
Tijd verspild
Overigens meent de heer Kar
sten dat de helft van de tijd in
de Nederlandse bouwwereld
wordt verspild door het wachten
op elkaar: de aannemer op de
toeleveringsbedrijven enz.
Industriële woningbouw kan
uitkomst bieden. Het gaat niet
alleen sneller, maar op den duur
tevens goedkoper. Dat heeft het
bouwfonds aangetoond met zijn
eigen timmerfabriek, die thans
de grootste woningfabriek van
Nederland is geworden. Er wor
den dit jaar 12001500 prefab-
bungalows klaar gemaakt. Ze
staan in één dag onder de kap.
De afbouw vergt thans vijf a zes
weken, maar het zou de helft
korter kunnen, als de toeleve
ringsbedrijven niet op zich lie
ten wachten.
Huurpolitiek:
blok aan "iet been
Het bouwfonds dat in 1960 nog
slechts 2.000 woningen bouwde,
heeft er nu 5.000 tot 6.000 onder
handen. De directie van het
fonds heeft in principe besloten
desgewenst in alle woningen
centrale (aard)gasverwarmings-
installaties aan te brengen. Door
de inkoop in grote hoeveelheden
kan de installatie 2500 gulden
voordeliger geschieden dan de
gangbare prijs van 8.000. Ook
krijgen de woningen in het
bouwfonds dubbele ramen. De
heer Karsten beschouwt de hui
dige huurpolitiek nog steeds een
blok aan het been van de kan
didaat-eigenbouwers.
De woningwetbouw ontvangt
rijkssubsidie, maar de met hy
potheek bouwende eigen woning
bezitters worden belast met een
zware hypotheekrente. Daardoor
is het percentage arbeiders on
der de deelnemers bij het bouw
fonds teruggelopen van 75 pro
cent tot 26 procent.