KONINGIN EN REGERING IN DE
L0NDENSE JAREN
Peking wil nog geen
topconferentie
RADIO
DE KOCK
Zachte heelmeesters en
stinkende wonden
speldjes
AMERIKA El ENGELAKS
PROTESTEREN BIJ RUSLAND
n
JS!
PTT VERHOOGT TARIEVEN
PER 1 JULI I
HET WEER
In haar naam
Churchill antwoordde niet
„De Geer moet weg"
GRATIS
Generaals
van exotische staat
Persoonsbewijs
Ongeschikt
voor de oorlogsvoering
Het zwaarste offer
Vals gerucht over
aanslag op
Prinses Irene
Kinderen van
Nederlands gezin
in Nieuw-Zeeland
omgekomen
■Mill
PHILIPS
t i
RADIO en
TELEVISIE
1 Bï-Serail 15 ci. Briefkaarten 10 ct. f
Weerbericht
Hoogwater
Zon-en
Maanstanden
Frankering bij abonnement: Temeuzen
Dirècteur-H o of red acteurI. van de Sande 1
Redactie-adres: Noordstraat 5557
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon: 01150 2073
Gironummer: 38150
Abonnementsprijs ƒ6,— per kwartaal; per
maan?" 2,per week 50 ct. Losse nrs 10 ct.
DE VRUE ZEEUW
ZATERDAG 9 MEI 1964
20e Jaargang - No. 6207
Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande te Temeuzen
Advertentieprijs per mm 16 ct; minimum per
advertentie ƒ2,40.
Rubriek „Kleine Advertenties" (géén handels-
advertenties): 5 regels ƒ1,10. Iedere regel méér
22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermeldng: Brieven onder nummer, of „AdfeO
Bureau van dit Blad" 20 cent verhoging.
Inzending advertenties uiterlijk tot n.m. 2 uur.
Voor hef gecomb. maandag/dinsdag-nummer
tot 10 uur v.m.
(Adv.)
In zijn zeventiende do
cumentaire voor de televi
sie over Nederland in de
tweede wereldoorlog, ge
titeld „De bezetting",
heeft dr. L. de Jong, direc
teur van het rijksinstituut
voor oorlogsdocumentatie,
enige minder bekende fa
cetten van het regerings
beleid kort vóór en tijdens
de oorlog aangeroerd. Zo
o.m. met betrekking tot de
verhouding tussen konin
gin Wilhelmina en haar
kabinet en een plan van
prof. Gerbrandy om de
naar Nederland terugke--
rende jhr. De Geer in Por
tugal te laten kidnappen.
Voorts het feit, dat het in
Engeland nimmer gelukt
is een in bezet Nederland
bruikbaar persoonbewijs
te doen drukken en dat de
Londense regering door
gaans drie tot zes maan
den achter lag met haar
informaties over wat in
bezet Nederland gebeur
de.
Uit de interessante bijzonderheden, die dr De
Jong verstrekte, lichten wij de volgende pas
sages:
„De staatkundige verantwoordelijkheid lag
aldus dr De Jong over het regeringsbeleid kort
vóór de oorlog bij de ministers. Over hun be
sluiten, over de factoren die aan hun beleid ten
grondslag lagen, werd de Koningin vaak maar
schematisch ingelicht. Eind 1939 en begin 1940
kreeg zij eens in de maand een kopietje van de
notulen van de ministerraad, waarin maar zel
den iets van belang stond aangetekend. Haar
land, zo voelde zij het, werd in baar naam be
stuurd, maar niet altijd volgens haar denkbeel
den. Dat aanvaardde zij".
„Een van de eerste daden van het ministerie-
De Geer was de benoeming van 'n oppervel-
hebber van land- en zeemacht (generaal Reyn-
ders. Men had de Koningin, die in de eerste
wereldoorlog grote ervaring had opgedaan, niet
om advies gevraagd.
Op de invasie van mei 1940 waren de meeste
ministers innerlijk niet ingesteld; zij wel. Zij
hield er van meet af aan rekening mee, dat de
strijd niet lang zou duren".
Van de eerste minister, jonkheer D. J. de
Geer, zegt dr De Jong, dat hij de defaitistische
gedachtengang koesterde, dat ons volk er het
meeste mee gebaat zou zijn als het zich maar
koest hield.
„Gebroken door de overweldiging van ons
land, had hij (jhr De Geer) er eind mei 1940 bij
Churchill op aangedrongen vredesonderhande
lingen met Hitier aan te knopen. Churchill had
hem niet eens antwoord gegeven. Midden juli
deed De Geer in de ministerraad hetzelfde voor
stel. IDe minister van justitie, prof. Gerbrandy,
zei bij die gelegenheid: „Wij moeten het wagen
alles te verliezen om voor de toekomst land en
volk te behouden. Ook een vrede door gelijkspel
is verwerpelijk".
Dat gelijke spel werd intussen door verschei
dene andere ministers voor onvermijdelijk ge
houden. De minister van defenisie, de militaire
vakman in het kabinet, was van mening, dat
Hitier niet meer verslagen kon worden. Natuur
lijk bleef dat alles de Koningin niet verborgen.
Zij ontving echter geen notulen van de minister
raad; die heeft zij al de Londense jaren niet ge
kregen.
Het werd voor de Koningin een benauwenis.
Week na week keek zij reikhalzend uit naar een
mededeling van de ministers: „Majesteit, deze
De Geer moet weg". De mededeling kwam niet.
erger nog, toen de Koningin zelf in arren moe
de ingreep en De Geer meedeelde, dat hij haar
vertrouwen verloren had en diende heen te
gaan, stuurde de ministerraad, bevreesd dat men
in bezet gebied een totaal verdwijnen van De
Geer niet zou begrijpen en ook begaan met het
lot van die zeventigejarige grijsaard, een dele
gatie naar de Koningin om er op aan te dringen,
dat hij zou mogen blijven als minister van finan
ciën. Haar antwoord was: „Zachte heelmeesters
maken stinkende wonden". Zij zette door dat
prof. Gerbrandy een nieuw kabinet zou forme
ren. Hij kreeg blanco mandaat. De enige be
windsman op wiens behoud zij aandrong, was de
minister van sociale zaken, dr. J. van den Tem
pel, wiens onverschrokkenheid haar niet onbe
kend gebleven was. De Geer, van wie drie kin
deren in Nederlands-Indië woonden, aanvaard
de in november een soort opdracht van de re
gering in Indië financiële vraagstukken te gaan
bestuderen. Hij vloog naar Lissabon. Eenmaal
daar aangekomen, deed hij weten dat hij van
plan was naar bezet Nederland terug te keren.
De regering zond hem een brief om hem van
dat Jieilloos voornemen af te brengen. Hij vol
hardde. Prof. Gerbrandy overwoog hem te laten
kidnappen, maar dat kon niet doorgaan; dat zou
x
CO
Stuur 4 Yoki -
merkjes aan Yoki,
Postbus 1234,
Den Haag en u
ontvangt gratis
zo'n prachtig
Yoki - speldje.
jVraag :u',w,melkhandelaar
Ye£{-Vru'Chtenyoghurt
O
O
O)
teveel moeilijkheden met Portugal geven. Be
gin februari 1941 voegde De Geer de daad bij
het woord".
In het verloop van zijn documentaire verstrekt
dr De Jong bijzonderheden over de mogelijk
heden, die de Londense regering wèl en helaas
niet had; over de sfeer in Londen; over de mare
chaussees die vaak voor generaal van een exo
tische maar kennelijk belangrijke staat werden
aangezien; over de werving van Nederlandse
vrijwilligers en dienstplichtigen in het buiten
land en in de koloniën; over het aandeel van
koopvaardij, marine, Engelandvaarders; over de
vluchtelingenhulp en de vaak merkwaardige
houding, die hogere of lagere gezagsdragers
tegenover de vele problemen innamen.
„Hoevelen in totaal bezet Nederland op weg
naar Engeland verlaten hebben, is niet precies
bekend; het getal moet niet ver van de tien
duizend liggen. Nog geen duizend, zo zegt dr De
Jong, wisten Engeland te bereiken. Dat
h'-eft het aandeel van ons land in de geallieerde
Jbrlogvoering gevoelig geremd".
Van prinses Beatrix vermeldt dr De Jong, dat
zij toen zij vier jaar was als grootste ideaal had
„boerin te worden en dan met twee emmers aan
een juk melk rond te brengen bij al die arme
kinderen in Nederland die al die jaren geen
melk gehad hebben".
„Een goed persoonsbewijs voor gebruik door
de Nederlandse verzetsgroepen, zo vervolgt hij
elders, heeft men in Engeland nooit kunnen
drukken. Het zetsel was wel goed, maar het pa
pier was veel te dik. Iedere S. D.'er die dit P. B.
alleen maar in zijn handen nam, zou weten: dat
is vals. En is het niet een merkwaardige illu
stratie voor het feit dat de regering, hoeveel
steun zij ook aan het verzet wilde geven, de de
tails van al het illegale werk moest overlaten
aan de groepen in bezet gebied? Het duurde
meer dan drie jaar voor de geheime verbindin
gen met bezet Nederland goed gingen functio
neren. Dat wil niet zeggen dat de regering na
dien het gehele terrein van de illegaliteit kon
overzien.
Haar informatie die meestal drie tot zes
maanden op de werkelijkheid ten achter was
zat tot het einde toe vol lacunes".
„De buitengewone raad van advies, die in de
zomer '42 in het leven werd geroepen, had maar
beperkte bevoegdheden. De ministers wonnen
wel advies in maar waren geen verantwoording
schuldig.
Wanneer de Koningin weigerde, haar hand
tekening onder bepaalde ministeriële besluiten
te zetten konden de ministers haar niet dwingen.
Ja, ze konden aftreden, maar hoe kon men dat
ooit bevredigend verklaren aan de bevolking :n
bezet gebied? De Koningin, zich herinnerend dat
zij het was geweest die in de crisis-De Geer had
moeten doorzetten, beschouwde vele van de mi
nisters als figuren die voor de oorlogvoering
ongeschikt waren, niet meer pasten b(j haar
„heldenvolk" (term die zij in een van haar radio
toespraken gebruikte), nog minder bij het door
de bezetting gelouterde, eendrachtige, vernieuw
de Nederland dat volgens haar diepste overtui
ging na de bevrijding zou herrijzen. Gerbrandy
was een tijd lang met de Koningin van mening
(haar mening bleef dat veel langer) dat de
werkelijke macht na de bevrijding bij de Konin
gin persoonlijk moest liggen ter voorbereiding
van een ingrijpende en dan langs democratische
weg goed te keuren wijziging van ons staats-
bestel
In de toekomst van de traditionele politieke
partijen had hij (prof. Gerbrandy) niet veel ver
trouwen, maar hij heeft zich meer dan vier jaar
lang met succes kunnen verzetten tegen een
radicale wijziging van zijn kabinet en de mi
nisterraad die hij herfst '44 presideerde, had
nog als kern de ambtgenoten met wie hij op
13 mei '40 scheep was gegaan in Hoek van Hol
land.
Half gesloopt door de spanningen van de oor-
'og heeft hij eind '44 de tegenstellingen binnen j
het kabinet, tussen kabinet en Koningin en tus
sen het kabinet en het in het bevrijde zuiden
functionerend militair gezag niet kunnen be
heersen.
Toen hij februari '45 volgens de wensen van
de Koningin een nieuw kabinet formeerde dat
in hoofdzaak uit personen uit het zuiden be
stond, voelde hij dat als het zwaarste offer dat
hjj ooit had moeten brengen.
De volksrepubliek China wijst
op het ogenblik een topconferen
tie met Moskou ter beslechting
van de bestaande geschillen van
de hand. Peking is wel bereid op
zijn vroegst in mei van het vol
gend jaar met Moskou te praten.
Vóór die tijd vindt Peking elke
discussie zinloos en vergeefse
moeite.
Dit standpunt van communis
tisch China is vrijdag door het
centraal comité van de commu
nistische partij der volksrepu
bliek bekendgemaakt en door het
officiële persbureau Hsinhoea
wereldkundig gemaakt.
In een schrijven van 7 maart
van het Russische centrale co
mité aan het Chinese centrale
comité stelden de Russische lei
ders een conferentie in mei van
dit jaar of eventueel in juni of
De Verenigde Staten en Groot-
Brittannië hebben bij de Sowjet-
Unie geprotesteerd tegen het
feit, dat drie Amerikaanse mili
taire attachés en een Britse as
sistent-marine-attaché lichtelijk
zijn verdoofd op een reis naar de
Zuidrussische havenstad Odessa,
tussen 24 en 26 maart. De man
nen hadden er geen schade van
ondervonden.
De betrokken Amerikanen zijn
luitenant-kolonel Landrigan, lui
tenant-ter zee eerste klasse Cha-
piro (beiden assistent-marine-
attaché) en luitenant-kolonel
Van Meter (assistent-luchtmacht-
attaché). De Britse marine- atta
ché in kwestie is de luitenant
ter-zee eerste klasse Harvey
Samuel.
De attachés geloven dat zij een
middel hebben ingekregen tijdens
een diner op de avond van 25
maart. Medische proeven hadden
genoeg brituraat aangetoond om
een grote sufheid te verwekken.
De vier mannen hadden het diner
gebruikt in een hotel te Odessa.
Toen zij de volgende ochtend
ontwaakten, ontdekten zij lichte
verdovingssymptomen. De medi
sche proeven werden verricht na
hun terugkeer in Moskou.
De woordvoerder van het State
Department in Washington, die
dit donderdag medee'de, wist
niet of de attachés melding heb
ben gemaakt van het doorzoeken
van hun bagage.
De Amerikaanse militaire
attachés zijn alle drie verbonden
aan de Amerikaanse ambassade
in Moskou.
Dit jaar zijn al twee keer wes
telijke militaire attachés in de
Sowjet-Unie bij incidenten be
trokken geweest, als gevo)g
waarvan de Russische autoritei
ten vier Amerikanen en een Brit
voor negentig dagen verboden
reizen buiten Moskou te maken.
In beide gevallen, in Leningrad
en in Toela, werden de officieren
omringd door een vijandige me
nigte die wat op hun gedrag aan
te merken had.
juni voor, alsook een bijeen
komst van de communistische
partijen der gehele wereld in de
herfst van dit jaar. Dit blijkt uit
stukken die eveneens door Hsin
hoea („Nieuw China") zijn ge
publiceerd.
Vijf geschilpunten
Volgens Hsinhoea zijn er vijf
kwesties die drukken op de ver
houding tussen Moskou en Pe
king:
1. de niet opgeloste grensgeschil
len tussen China en de Sow
jet-Unie;
2. de kwestie van de Russische
hulp aan China;
3. het vertrek van de Russische
deskundigen uit China;
4handelskwesties tussen China
en de Sowjet-Unie en ten
slotte de openbare polemiek
tussen de beide mogendheden.
Het Chinese persbureau meldt
verder, dat het Chinese centrale
comité in een brief van 7 mei
aan de Sowjet-Unie heeft gezegd
dat het onder de huidige omstar
digheden niet alleen onmcgelii'
is een conferentie in mei van dit
jaar te beleggen maar dat het
ook in oktober te vroeg zal zijn
voor een dergelijke conferentie.
De Chinezen zeggen verder in
hun brief van 7 mei, dat een ant
woord is on de Russische van
7 maart, dat de datum van de
bijeenkomst ter voorbereiding
van de internationale conferen
tie van alle communistische par
tijen moet afhangen van de re-
Vrijdagmiddag deed in Madrid
het gerucht de ronde, dat prjn-
ses Irene het slachtoffer was
geworden van een aanslag in
een nachtclub te Santa Cruz
op het tot de Kanarische eilan
den behorende Tenerife, waar
zij met haar echtgenoot prins
Charles Hugues van Bourbon-
Parma op de huwelijksreis ver
toeft.
Het gerucht werd onmiddellijk
in carlistische kringen tegen
gesproken, men verklaarde dat
„dit valse gerucht verspreid
was door de vijanden van de
traditionalistische richting" en
dat het hier „een actie in het
raam van een zenuwenoorlog"
betrof. Deze tegenspraak werd
korte tijd later door de pers
correspondenten in Santa Cruz
bevestigd.
sultaten van het Chinees-Russi
sche gesprek. Voor deelneming
aan deze voorbereidende confe
rentie somt China 17 landen op,
die reeds in een brief van 29 fe
bruari van dit jaar waren ge
noemd. Het Chinese centrale co
mité is in beginsel niet gekant
tegen uitbreiding van dit aantal,
maar niet tot 26, zoals de Sow
jet-Unie had voorgesteld.
De Chinese communistische
leiders verklaren, dat de Russi
sche voorstellen slechts bespoe
diging beogen van de open breuk
in de boezem van de internatio
nale communistische beweging.
De voorzitter van het Russi
sche comité voor Afrikaans-Azia
tische solidariteit, Mirso Toer-
son-Sade, heeft «Ie Chinese op
vatting, dat de Sowjet-Unie geen
Aziatische mogendheid is, vol
komen belachelijk genoemd. Het
Aziatische deel van de Sowjet-
Unie omvat volgens hem 40
van het gehele Aziatisch gebied,
dat wil zeggen tweemaal zoveel
als de oppervlakte van de volks-
epubliek China.
(Adv.)
Fabrieken Zevenbergen
Jongen gedood door schot
uit eigen pistool
De 13-jarige Bartje de Munnik
uit Leiderdorp is op tragische
wijze om het leven gekomen door
een schot dat is afgegaan uit een
pistool, dat hij in zijn broekzak
bij zich droeg. Het ongeluk is
donderdagavond tegen half zeven
gebeurd. Hij was koeien wezen
melken en toen hij weer naar
huis fietste, is door niet ver
klaarbare oorzaak een schot af
gegaan uit het pistool dat hij bij
zich had. De kogel is door zijn
maag in het hart gekomen, zo
dat hij op slag dood was.
Het pistool was een 9 mm Lü-
gerpistool 1918, dat zijn vader
had bewaard uit de verzetstijd.
De vader wist niet, dat de jongen
het bestaan van het pistool ken
de. Hij meende het veilig weg
gesloten te hebben in een kast
met een dubbel slot. Het pistool
was geladen met zes patronen.
Twee kinderen van een Neder
lands gezin, een jongen van twee
en een van acht jaar, zijn vrij
dagochtend omgekomen bij een
brand in de stad Balclutha in de
Nieuwzeelandse provincie Otago.
De vader, de heer H. G. Broek-
hoff, deed tezamen met brand
weerlieden vergeefse pogingen
om de kinderen uit zijn woning
die volledig afbrandde, te red
den. Zijn vrouw en zes andere
kinderen bleven ongedeerd.
Het gezin ging elf jaar ge
leden uit Amsterdam naar
Nieuw-Zeeland.
Van alle kanten is hulp voor
het getroffen gezin binnenge
stroomd: kleding en aanbiedin
gen voor onderdak. De burge
meester van Balclutha heeft een
lijst voor hulpaanbiedingen ge
opend en aannemers komen bij
een om over de bouw van een
nieuwe woning te praten.
fAftV.»
Noordstraat 102 Temeuzen Telefoon 3128
Per 1 juli zullen brieven t/m 20 gram gefrankeerd moe- B
ten worden met postzegels van 15 cent (tot dusver 12 cent). 1
Het tarief voor briefkaarten wordt 10 cent (tot dusver 8)
en voor drukwerk tot 50 gram 7 cent (tot dusver 5 cent). 1
Ook tal van andere tarieven van de P. T. T. zullen hoger
worden.
Deze wijzigingen zijn noodzakelijk gebleken in verband 1
met de verliessituatie waarin liet bedrijf zich bevindt, met m
name als gevolg van de verzwaring der loonkosten, aldus 1
de P.T.T.
De wijzigingen zullen voornamelijk het binnen- en bui- m
tenlandse postverkeer betreffen naast de telegrafie, de tele- 1
fonie en de draadomroep. Aangezien de postdienst het meest jg
arbeidsintensief is, heeft een verslechtering in de verhou- B
ding tussen kosten en opbrengsten zich vooral bij dat be- 1
drijfsonderdeel voorgedaan. B
De verhoging der P. T. T.-tarieven is in overeenstemming J
met de prijsgedragsregels van het departement van Econo- B
mische Zaken. 1
Naait verhogingen zijn ook enkele verlagingen mogelijk m
gebleken.
Als gevolg van de verschillende tariefswijzigingen zullen B
de totale inkomsten van P. T. T. op jaarbasis berekend met B
8 toenemen. 1
ZUIDWESTELIJKE WIND
Ons land bevindt zich op de
flank van een hogedrukgebied,
dat zich uitstrekt van de Azoren
over de Golf van Biscaje en
Frankrijk naar Duitsland. Het
hogedrukgebied breidt zich ge
leidelijk naar het noordoosten
uit.
Door het wegtrekken van een
depressie van Schotland naar het
zeegebied tussen IJsland en
Noor-wegen nam de wind in ons
land geleidelijk af, maar toch
blijft met een overwegend ma
tige zuidwestelijke wind de aan
voer van polaire lucht doorgaan.
Naast flinke opklaringen zullen
ook enkele wolkenvelden voor
komen, maar hieruit zal waar
schijnlijk nergens regen vallen.
De temperaturen zullen ongeveer
dezelfde zijn als gisteren of iets
hoger.
Ill
CAMBODJA KLAAGT
OVER
ZUIDVIETNAMESE
AANVAL
Volgens Cambodjaanse mili
taire kringen hebben dertien
Zuidvietnamese pantservoertui
gen donderdag een aanval ge
daan op een Cambodjaans grens
dorp. Hierbij werden zes perso
nen gedood, onder wie vijf dor
pelingen. Een Cambodjaanse mi
litair werd zwaar gewond.
De Cambodjaanse regering
heeft de internationale controle
commissie verzocht een onder
zoek in te stellen.
medegedeeld door het K.N.M.I. te
De Bilt, geldig tot hedenavond.
Droog weer
Wisselend bewolkt en op de
meeste plaatsen droog weer. Vrij
krachtige tot matige zuidweste
lijke wind. Dezelfde temperatu
ren als gisteren of iets hogere.
ZATERDAG 9 MEI
vm.
Breskens 11.46
Temeuzen 0.21
Hansweert 1.01
Walsoorden 1.11
ZONDAG 10 MEI
vm.
Breskens 0.34
Temeuzen 1.09
Hansweert 1.49
Walsoorden 1.59
MAANDAG 11 MEI
v.m.
Breskens 1.15
Temeuzen 1.50
Hansweert 2.30
Walsoorden 2.40
n.m.
12.21
12.56
1.36
1.46
n.m.
1.03
1.38
2.18
2.28
n.m.
1.42
2.17
2.57
3.07
ZON
MAAN
op
onder
op
onder
Mei
9
4.56
20.18
4.23
16.58
10
4.55
20.19
4.43
18.23,
11
4.53
20.21
5.05
19.51
12
4.51
20.22
5.32
21.19
13
4.50
20.24
6.05
22.44
14
4.48
20.26
6.49
23.58
15
4.47
20.27
7.46
