Russen en Amerikanen verminderen
produktie van splijtbaar materiaal
RADIO
DE KOGK
Don Carlos zal de Spaanse
troon niet afslaan
Honderden doden bij
opstandige beweging in Syrië
,Nog geen ontwapeningsmaatregel
V.S. ZAL VERKENNINGSVLUCHTEN
BOVEN CUBA VOORTZETTEN
President Johnson
waarschuwt Cuba
Kritiek op Nederlandse regering
WONING IN MADRID
REGERING: 29 APRIL
GEEN NATIONALE FEESTDAG
WOENSDAG 22 APRIL 1964
20e Jaargang - No. 6194
Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen
Russisch besluit
bleef uit
Het Geneefse
ontwapenings-
overleg
Algehele
stopzetting
Ondergrondse
kernproeven
Internationaal
vertrouwen
GRENSINCIDENT
TUSSEN PERU EN
ECUADOR
Carlistische
bijeenkomst
Carlistische
„invasie" in
Rome?
Naar Palestina
„Geen discussie
via persberichten"
TV-uitzending?
Eerste Kamer:
Geen discussie
over Irene-brief
TURKIJE WEES TWEE
METROPOLIETEN UIT
Erankering bij abonnement: Terneuzen
Cii'ecteur-Hoofredaeteur: I. van de Sande
Redactie-adres: Noordstraat 5557
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon: 01150 2073
Gironummer: 38150
Abonnementsprijs ƒ6,— per kwartaal; per
maant" 2,per week 50 et. Losse nrs 10 ct.
DE VRIJE ZEEUW
advertentie ƒ2,40.
Rubriek „Kleine Advertenties" (géén handels-
advertenties) 5 regels f 1,10. Iedere regel méér
22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermeldng: Brieven onder nummer, of „AdfaS
Bureau van dit Blad" 20 cent verhoging.
Inzending advertenties uiterlijk tot n.m. 3 nur.
Voor het gecomb. maandag/dinsdag-nummer
Advertentieprijs per mm 16 ct; minimum per
tot 10 nur v.m.
De Verenigde Staten en de Sowjet-Unie
hebben maandag gelijktijdig bekendgemaakt
dat zij van plan zijn hun produktie van grond
stoffen voor kernwapens in te krimpen.
President Johnson kondigde aan dat zijn land
in een periode van vier jaar de produktie van
verrijkt uranium aanmerkelijk zal vermin
deren, namelijk met veertig proeent. De op
brengst van plutonium zal met twintig pro
eent dalen. Het besluit hiertoe was genomen in
overleg met Engeland.
Functionarissen in Londen zeiden dat Engeland de produktie van
uranium-235 voor militaire doeleinden eigener beweging reeds
stopzette en dat de militaire produktie van plutonium geleidelijk
wordt beëindigd.
De Russische regering wil meer splijtbaar materiaal aanwenden
voor vreedzame doeleinden, zoals kernkrachtcentrales, industrie,
landbouw etc.
De gegevens met betrekking tot het kernpotentieel van de Sow
jet-Unie aan de ene kant en dat van de Navo aan de andere kant
waren nauwkeurig bestudeerd, aldus Chroesjtsjov om na te gaan
tot hoever de Sowjet-Unie kon gaan zonder de veiligheid van de
socialistische wereld in gevaar te brengen.
55
Tegelijkertijd verspreidde het Russische pers
bureau Tass een verklaring van premier
Chroesjtsjov waarin deze het besluit van zijn
regering bekendmaakte om de bouw van twee
geweldige kernreactors voor de produktie van
plutonium stop te zetten. De produktie van
uranium-235 voor kernwapens wil de Sowjet-
Unie in de komende jaren belangrijk vermin
deren.
Naar verluidt had president
Johnson premier Chroesjtsjov
vijf weken geleden al van zijn
voornemen tot een nieuwe ver
mindering van de produktie van
splijtbaar materiaal op de hoogte
gesteld. Het Amerikaanse staats
hoofd had gehoopt, dat de Rus
sische leider onverwijld een der
gelijk besluit zou nemen'. Toen
dit uitbleef, ontbood Johnson
vrijdag jl. de Sowjet-ambassa-
deur Dobrynin om hem mee te
delen dat hij (Johnson) van plan
was het Amerikaanse plan
maandag in een rede te New
York bekend te maken. In de
loop van het weekeinde kreeg
hij uit Moskou bericht, dat
Chroesjtsjov een dergelijke stap
zou doen. Hierdoor konden de
twee regeringsleiders tegelijk
hun bekendmaking doen.
Gouverneur Rockefeller van
de staat New York, die dingt
naar de republikeinse kandida
tuur voor het presidentschap,
heeft zich maandag in San Diego
uitgesproken tegen een „te
grote" vermindering van de pro
duktie van uranium en pluto
nium door de V. S. „Gezien de
snelheid waarmee de Sowjets
hun nieuwe defensieve wapens
ontwikkelen, zojiden wij wel
eeng splijtbaar materiaal kunnen
nodig hebben en dan merken
dat er een
Rockefeller.
tekort is," aldus
„De aangekondigde besluiten
tot vermindering van de hoe
veelheid splijtbaar materiaal
vormen nog geen ontwapenings-
Een woordvoerder van het
Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken heeft maandag
meegedeeld dat de Verenigde Sta.
ten him verkenningsvluchten
boven Cuba zullen voortzetten.
In verband met berichten over
door Castro geuite klachten over
Amerikaanse schendingen van
het Cubaanse luchtruim, zei de
woordvoerder: „Wij beschouwen
de vluchten noodzakelijk om
herhaling van het in 1962 tegen
ons gepleegde bedrog te voor
komen."
De woordvoerder, Richard
Phillips, die zijn wekelijkse pers
conferentie hield, deelde desge
vraagd mede dat van de 3000
Russische militairen die naar
Cuba waren gekomen, het groot
ste gedeelte nog op het eiland is.
Zij hebben nog steeds de leiding
van de raketbases, maar het is
mogelijk dat „in de nabije toe
komst de Cubanen de leiding
zullen o-vernemen."
Hij zei verder dat de verken
ningsvluchten een vervanging
vormen voor de inspectie-ter
plaatse, waarmee de Russen in
oktober 1962 akkoord gingen,
doch waarvoor Fidel Castro zijn
toestemming weigerde.
Op een andere vraag ant
woordde Phillips dat voor zover
bekend het aantal raketbases op
Cuba de afgelopen 15 maanden
niet is uitgebreid.
Over de berichten dat Rusland
van plan is meer troepen van
Cuba terug te trekken, zei hij
dat de uittocht voortgaat en dat
de militairen die achterblijven
veelal een taak bij de opleiding
hebben. Hij weigerde te zeggen
hoeveel Russen op Cuba zijn
achtergebleven.
President Johnson heeft dins
dag gezegd dat de Verenigde Sta
ten de Cubanen en „hun vrien-
ckn" hebben laten weten dat
iedere Cubaanse actie om de
Amerikaanse verkenningsvluch
ten boven Cuba te beëindigen
er ernstig" zal worden op
gevat.
De president deed deze mede
deling in de rozentuin van het
Witte Huis, waar hij zich onder
hield met een groep op bezoek
zijnde vertegenwoordigers van
pers en radio.
President Johnson zei het nood
zakelijk te achten dat de Verenig
de Staten verkenningsvluchten
blijven uitvoeren om op de hoog
te te blijven of er raketten naar
Cuba worden verscheept.
„Wij zullen de vluchten moe
ten handhaven", zo zei hij.
Het Amerikaanse ministerie
van Buitenlandse Zaken deelde
dinsdag mee dat de Verenigde
Staten de Cubaanse regering er
formeel van op de hoogte heb
ben gesteld dat Amerikaanse
vliegtuigen verkenningsvluchten
boven Cuba zullen blijven maken.
De Cubaanse eerste-minister
zei zondag ln een toespraak dat
Cubaanse bemanningen gereed
zijn om met anti-vliegtuigraket
ten de schendingen van het Cu
baanse luchtruim aan te pakken.
De Cubaanse regering verwierp
dinsdag de Amerikaanse nota. De
Cubaanse minister van Buiten
landse Zaken deelde mee dat de
Cubaanse regering nooit heeft
aanvaard en nooit zal kunnen
aanvaarden dat Amerikaanse
vliegtuigen het Cubaanse lucht
ruim schenden.
maatregel," aldus heeft de leider
der -Sowjet-afgevaardiging naar
de Geneefse ontwapeningsconfe
rentie. Tsarapkin, dinsdag ver
klaard.
Hij voegde hieraan toe: „Deze
besluiten zijn echter een eerste
stap in de goede richting. Ik
hoop dat de achttien te Genève
vertegenwoordigde staten hun
overleg zullen voortzetten, om te
komen tot hetgeen het uiteinde
lijke doel moet zijn, namelijk
overeenstemming over maat
regelen, waardoor alle gevaar
voor het uitbreken van een oor
log met kernwapens wordt af
gewend."
De Amerikaanse delegatie
leider Fisher noemde de Ameri
kaanse en de Russische verkla
ring een „stap in de richting
van de vrede".
„De Verenigde Staten hopen
dat deze maatregelen het begin
zullen zijn van vorderingen in de
richting van een algehele en ge
controleerde stopzetting van de
produktie van splijtbaar materi
aal voor de vervaardiging van
kernwapens.
Zij tonen ook aan dat het mo
gelijk is concrete maatregelen
te nemen om de bewapenings
wedloop te verminderen. Er
blijkt verder uit dat het werk
dat door de regeringen buiten
het verband van het Geneefse
ontwapeningsoverleg wordt ge
daan, belangrijk kan zijn voor
het bevorderen van de vrede,"
aldus Fisher.
Alle leiders van de afvaardi
gingen van de te Genève ver
tegenwoordigde landen gaven in
de vergadering van dinsdag
uiting kan hun voldoening over
de Amerikaanse en de Russische
verklaring.
Voorzitter Abdel Fattah Has-
sen zei de verklaringen te be
schouwen als een duidelijke stap
in de richting van vermindering
van de spanning tussen Oost en
West, „waardoor het werk op de
conferentie zal worden bevor
derd."
Het Witte Huis heeft maandag
een verklaring uitgegeven waar
in het bijzonderheden bekend
maakte uit een rapport over on
dergrondse kernproeven, dat de
Amerikaanse minister van De
fensie MoNamara, in samenwer
king met de voorzitter van de
commissie voor atoomenergie,
Seabory, aan president Johnson
heeft uitgebracht Hierin wordt
gezegd, dat de Verenigde Staten
sinds de ondertekening van het
beperkte kernstopakkoord vorig
jaar belangrijk meer kernladin
gen ondergronds hebben laten
ontploffen dan de twintig stuks
die in het vooruitzicht waren ge
steld. Volgens de beide rappor
teurs waren bij deze proefnemin
gen belangrijke gegevens ver
kregen over nieuwe kernwapens.
Er was een kernlading tot ex
plosie gebracht met een kracht
zoals nimmer tevoren op het
Amerikaanse continent had
plaatsgevonden.
Tezelfdertijd gaf president
Johnson een verklaring uit
waarin hij zei, dat de Verenigde
Staten altijd bereid waren te on
derhandelen over een verdrag
waarin de algehele stopzetting
van kernproeven zou worden ge
regeld.
De Britse eerste-minister, sir
Alec Douglas Home, heeft dins
dag in het Lagerhuis verklaard
dat zijn regering de Russische
en de Amerikaanse verklaring
over een vermindering van de
hoeveelheid spiijti»-a materiaal
verwelkomt, daar zij meent dat
deze zullen bijdragen tot ver
meerdering van het internatio
nale vertrouwen.
„Groot-Brittannië heeft de ver
vaardiging van dit materiaal
reeds tot het minimum beperkt
dat noodzakelijk is voor het in
stand houden van een Britse
kernmacht en om te kunnen vo1-
doen aan de toekomstige behoef
ten van de Britse strijdkrachten.
De produktie van plutonium
voor militaire doeleinden wordt
geleidelijk aan beëindigd. Het
plutonium dat in Engeland wordt
vervaardigd volgens het voor de
burgerbehoeften opgestelde pro
gramma en waarvan een k'°in
gedeelte naar de Verenigde Sta
ten wordt uitgevoerd, zal noch in
dat land noch in het onze voor
militaire doeleinden worden aan
gewend," aldus de Britse pre
mier.
(Aar.)
De Peruviaanse militaire auto
riteiten hebben maandag bekend
gemaakt, dat vorige week vrij
dag een Peruviaanse militair is
gedood en een ander gewond,
toen zij bij de grens werden aan
gevallen door een man in een
Ecuadoriaans legeruniform en
door een burger.
Noordstraat 102 Terneuzen Telefoon 3128
In een vraaggesprek met de correspondent
van het Engelse blad "Daily Sketch heeft prins
Charles van BourbonParma in Parijs ver
klaard dat hij de Spaanse troon niet zal afslaan
wanneer de Spanjaarden hem deze aanbieden.
„Maar ik heb geen persoonlijke ambities, afge
zien van mijn historisch erfrecht als toekom
stig koning van Spanje. Ik wil ook geen strijd
voeren met andere troonpretendenten".
De prins zei dat de Nederlandse koninklijke
familie hem niet vijandig of ongunstig gezind
is. De Nederlandse regering heeft wel aangezet
tot een ongunstige gezindheid tegen hem op
politieke en in mindere mate religieuze gron
den. Het geld en de positie van prinses Irene
heeft hij niet nodig voor zijn activiteiten en het
is absoluut niet waar dat hij van koningin
Juliana een grote bruidsschat zou hebben ge
vraagd, aldus don Carlos.
■■iiiiiniiiiiiiiiiiniiHiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
IIIIIIHIIIIIIHIIIIHIIIIlIHliHHIIIIHIIIIIIIIlIHHHIIIIIIIIIIHIIIt
De prins deelde voorts mee van plan te zijn zich na zijn
huwelijk in Spanje te vestigen. Prinses Irene en hij zullen
de woning betrekken die hij in het centrum van Madrid
bezit. „Dat zal ons niet verhinderen, veelvuldig bezoeken te
brengen aan Parijs en, naar ik hoop, aan Nederland", aldus
de prins. Het verloofde paar zal nog een week in Parijs
blijven. Het zal volgende week maandag een cocktailparty
geven en dinsdag naar Rome vertrekken. Voor het zover is,
zal de prins waarschijnlijk één of twee keer naar Italië rei
zen, terwijl prinses Irene haar ouders vóór haar huwelijk
nog hoopt te kunnen spreken, aldus de verslaggever van
A.F.P.
Prinses Irene, die maandag met haar verloofde in Parijs
terugkeerde na het weekeinde buiten de stad te hebben
doorgebracht, formuleerde tegenover de Reuter-correspon-
dent haar gevoelens als volgt: „Ik ben gelukkig omdat de
liefde heerlijk is en ongelukkig wegens de druk waaronder
mijn familie leeft".
De prins zei daarop, dat bepaalde politieke kringen in
Nederland „van alles hadden geprobeerd om het huwelijk
te laten afspringen". „Dit is zeer pijnlijk geweest voor zo
wel prinses Irene als voor haar ouders. Het is wreed en on
billijk". Zijn verloofde vond echter troost in de dagelijkse
telefoongesprekken met haar ouders.
niet op de huwelijks-
WIIIIIIIIIINIIIIIIIIIIIIIIIINIIIIIBIIIIIIIIIIIIIIIIinilllllllll
Direct na de voltrekking van
het huwelijk zullen prins Charles
Hugues en prinses Irene een be
zoek afleggen bfj paus Paulus in
het Vaticaan.
De prins vertelde voorts nog
geen definitieve plannen t^ heb
ben voor het ai dan niet bijwonen
van de earlistische bijeenkomst
op de Montejurra op 3 mei, maar
mocht ik besluiten de bijeen
komst bij te wonen, dan zal prin
ses Irene, die dan mijn vrouw zal
zijn, mij vergezellen", zo zei hij.
Bij de huwelijksvoltrekking
worden tal van vooraanstaande
personen verwacht.
De huwelijksreis zal het paar
naar verscheidene delen van
Europa voeren, wat hen in de
gelegenheid zal stellen tal van
verwanten te bezoeken.
De Spaanse cariisten willen in
groten getale bij het huwelijk van
prins Charles Hugues van Bour
bon-Parma en prinses Irene aan
wezig zijn. In een dinsdag te
Madrid verspreide oproep van
het carlistische centrale secreta
riaat heet het, dat bij de bruiloft
;„het volk bij zijn dynastie moet
zijn". Prinses Irene heeft voor
haar geloof en haar liefde voor
Spanje al zoveel offers moeten
brengen, dat ze nu met de loya
liteit van haar Spaanse aanhan-
Igers beloond moet worden, aldus
uiiuiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiw
de oproep. Wie niet zelf naar
Rome kan gaan, moet op z'n
minst bloemen sturen.
Het secretariaat van de carlis
tische beweging heeft er ook bij
de cariisten op aargedrongen, de
traditionele bijeenkomst op de
Montejurra in Navarra op 3 mei
bij te wonen, kennelijk in de hoop
dat ook prins Charles Hugues en
prinses Irene daarbij tegenwoor
dig zullen zijn.
Het Spaanse persbureau E.F.E.
meldde maandagavond, dat prins
Charles Hugues en prinses Irene
dit persbureau een „exclusief in
terview" hadden toegestaan om
dat „de Spaanse pers gepast, met
waardigheid, met een menselijke
en edele opvatting van het be
roep had weten te berichten over
een kwestie die nimmer opgebla
zen had behoren te worden". Het
verloofde paar had de vertegen
woordiger van het Spaanse
persbureau verteld, dat de inze
gening van het huwelijk door
kardinaal Giobbe zal geschieden.
Prins Charles Hugues herinner
de er in dit verband aan, dat kar
dinaal Giobbe internuntius in
Den Haag is geweest. Wat een
eventueel bezoek aan Palestina
betreft zei de prins, dat prinses
Irene de heilige plaatsen graag
zou willen zien, maar dan op een
bedevaart,
reis.
Naar aanleiding van de pers
berichten over het interview van
prins Charles Hugues in Parijs
heeft de R. V. D. naar de uit
spraak van de minister-presi
dent, dat hij niet via persberich
ten met de prins wil discussiëren.
De N. T. S.-programmacommis-
sie zal donderdag besluiten op
welke wijze men een televisie-
verslag gaat verzorgen van het
huwelijk van prinses Irene en
Charles Hugues de Bourbon-
Parma, zo heeft een zegsman
verklaard.
Reeds maandag heeft het N.
T. S.-bestuur zich hierover be
raden, maar hen heeft besloten
een definitieve beslissing uit te
stellen tot donderdag, wanneer
men meer gegevens hoopt te
hebben over de plannen van de
Italiaanse radio, en televisie
diensten.
Het is namelijk nog niet be
kend, of de Italiaanse t.v. een
reportage aan de huwelijksplech
tigheid in Rome wijdt en of een
dergelijke reportage via het
Eurovisienet kan worden uitge
zonden.
De N. T. S. wenste niet vooruit
te lopen op de besprekingen van
donderdag en kon daarom nog
niet mededelen, of een Nederr
landse cameraploeg met com
mentators naar Rome zal wor
den gestuurd voor het geval er
geen rechtstreekse Eurovisie-uit
zending komt.
Mr. J. A. Jonkman, voorzitter
van de Eerste Kamer, heeft gis
termiddag in de openbare verga
dering meegedeeld, dat de senaat
niet zal discussiëren over de
laatste brief van minister-presi
dent Marijnen inzake de kwestie-
Irene. De fractievoorzitters in de
Eerste Kamer, aldus mr. Jonk
man, hebben besloten deze brief
over het standpunt van de rege
ring naar aanleiding van de ver
klaring van prinses Irene voor
kennisgeving aan te nemen.
Zoals bekend werd vorige week
dinsdag in de Tweede Kamer wel
over de inhoud van deze brief
gesproken.
Generaal El Hafez, regerings
hoofd van Syrië, heeft maandag
Irak en de V.A.R. ervan be
schuldigd ondermijnende activi
teiten in Syrië te financieren. Hij
zei voorts degenen die door een
krijgsraad tot 20 jaar gevange
nisstraf waren veroordeeld we
gens staking op 22 februari, in
vrijheid te zullen stellen.
De Syrische pers wijdde dins
dag veel aandacht aan de mani
festatie die maandag in Damas
cus door boeren en arbeiders
was gehouden „tegen het com
plot van de reactie" en voor „on
middellijke uitvoering van de
socialistische maatregelen van
het regeringsprogramma."
MOHAMMEDANEN
CONTRA HET LEGER
Alle inlichtingen van de laat
ste dagen duiden erop dat in
Syrië een deel van de bevolking
uit naam van de godsdienst
tegen de baas-regering is opge
staan. In Hama zijn moskeeën
vernield door artillerievuur. Mo
hammedanen hebben er tegen
het leger gevochten.
Onder de puinhopen zijn 46
personen bedolven; 518 doden
zouden bij de gevechten zijn ge
vallen, 57 soldaten gesneuveld.
De opstand zou zijn overgesla
gen naar andere steden en zou
zich vooral uiten door staking
van de marktkooplieden. In
Horns en Aleppo waren maandag
de winkels gesloten.
REGERING GREEF IN
De Syrische regering heeft
onmiddellijk gereageerd. Gene
raal Hafez heeft maandag de
toestand in Homs in ogenschouw
genomen en de stakers gewaar
schuwd. „Elke gesloten winkel
zal met geweld geopend worden,"
zei hij. „Alle koopwaar zal in be
slag genomen worden en onder
de bevolking worden verdeeld."
Omdat vandaag een Mohamme
daanse feestdag wordt gevierd,
hebben de winkeliers in de
hoofdstad hun winkels dinsdag
weer geopend. De regering houdt
rekening met de mogelijkheid
dat zich vandaag opnieuw moei
lijkheden zullen voordoen.
Terwijl de Syrische radio zon
der onderbreking
De dag waarop in Rome het huwelijk wordt voltrokken tussen
prinses Irene en prins Charles Hugues de Bourbon-Parma (woens
dag 29 april) wordt geen nationale feestdag voor Nederland, zo
heeft de regering besloten.
De R. V. D. heeft desgevraagd verklaard dat besloten is op die
dag geen vlaggen van de overheidsgebouwen uit te steken. Van offi
ciële zijde zijn geen motieven voor dit besluit genoemd.
Het staat nu wel vast, zo meldt Reuter, dat de huwelijksvoltrek
king in de „Capella Borghese", een van de vijf zijkapellen van de
basiliek van Maria de Meerdere in Rome zal geschieden er. niet,
zoals zondag namens de familie de Bourbon-Parma in Parijs was
meegedeeld, in de basiliek zelf.
Turkije heeft dinsdag twee
metropolieten van het Grieks
van eensgezindheid uit het hele
land voorlas, veroordeelde radio-
Bagdad de aanvallen op de mos
keeën en de imams en verdedig
de de godsdienst tegen de baasis-
ten die atheïten werden ge
verklaringen noemd.
orthodoxe patriarchaat in Istan
bul uitgewezen. De prelaten,
mgr. Emilianos en mgr. Jakovos
Canavaridis, zijn per vliegtuig
naar de Verenigde Staten ver
trokken. De Turkse minister van
binnenlandse zaken, Orhan Oz-
trak, zei op een persconferentie
dat de twee metropolieten de
veiligheid van Turkije in gevaar
hadden gebracht door hun op
treden in Turkije en in het bui
tenland. Hij deelde voorts mee,
dat tot dusver 36 Grieken Tur
kije hebben moeten verlaten we
gens „schadelijke activiteit".
I
