I
de huzaren van boreel
1
Landbouwschap wil 95-5
25 november a.s. jubileren
Fraude bij K.L.M.-
busbedrijf
RADIO EN
TELEVISIE
Vrijdag 22 november 1963
Pagina 9
ft
On. oudste regiment verrichtte grote daden:
ZWARTE
BEERTJES
Boekhandel
VAN DE SANDE
Wposla
DE VRIJE ZEEUW
i
SS
:SS'
SS'
SS'
Amersfoort (P P) - 25 november a.s, staat Amersfoort in het teken
feit. Het regiment zorgt voor een aaiitrekkeiijk feestprogramma, dat Quatre Bras, Waterloo, Tiendaagse Veldtocht, Grebbeberg en Indië
zich over niet minder dan vier dagen uitstrekt en waarin zijn opge
nomen een taptoe, historische optochten, een reünie, ontvangsten,
een boeiende expositie over de cavalerie in het algemeen en voorts
enige ontspanningsavonden, waarlijk een feest een garnizoensplaats
waardig.
EEN PRACHTIGE STAAT VAN DIENST lil
Het honderdvijftigjarige regiment
kan terugzien op een prachtige
staat van dienst. Het werd op 25
november 1813 in opdracht van
Koning Willem I opgericht door
jonkheer Willem Frangois Boreel,
de toen achtendertigjarige telg uit
een oud beroemd Zeeuws ge
slacht. Deze jonkheer Boreel voel
de zich reeds jong tot het militair
ambacht aangetrokken. In 1787
trad hij als twaalfjarige jongeman
als cadet in dienst bij de Gardes te
Voet Nauwelijks vijftien jaar oud
werd hij luitenant bij de Gardes
Dragonders en hiermede begon
zijn liefde voor de cavalerie.
Toen in 1795 de Franse revolutie
zich ook in ons land deed gevoe
len en stadhouder Willem V naar
Engeland moest vluchten, nam
jhr. Boreel ontslag uit de Staatse
dienst. Pas in 1813, toen Neder
land vrij werd en Napoleon op
Elba gevangen zat na zijn misluk
te tocht naar Rusland, trad de
jonge militair weer in dienst
Van Oranje. Als ervaren cavale
rist kreeg hij van de koning de op
dracht een regiment huzaren op
te richten, iets dat hij met grote
liefde deed.
Als luitenant-kolonel en comman
dant van zijn nieuwe regiment
presenteerde hij dit op 25 novem
ber 1813 aan de koning. Het was
voor een belangrijk deel samen
gesteld uit ervaren cavaleristen.
Mannen die nog in staatse dienst
gediend hadden en ook ervaren
ruiters van Nederlandse nationa
liteit die gedwongen in Franse
dienst waren geweest. Van bet
begin af aan viel dit regiment
„Lichte Blaauwe Hussaren van
Boreel" zoals het toen heette, een
belangrijke taak toe in de nog zo
jonge Koninklijke Landmacht van
die dagen.
Waar komt de huzaar vandaan
Onder huzaren verstaat men mili
tair gezien een bepaald soort rui
terij of cavalerie. Ze worden ook
wel lichte cavalerie genoemd en
zijn van Hongaarse oorsprong.
De herkomst van het woord hu
zaar is echter onzeker. Veelal
leidt men het woord af van Husz,
dat in de Slavische taal twintig
betekent. En dat is goed verklaar
baar, want ten tijde van de Hon
gaarse koning Mattaias Corvinus
moest elk twintigtal boerderijen
in zijn land zorgen voor een rui
ter in dienst van de koning. Deze
mannen samengevoegd tot een
heden waren dus allen „twinti
gers", afgevaardigden van steeds
twintig boerderijen. Vandaar de
naam Huszaren.
Aanvankelijk kwamen zij voorna
melijk in Hongaarse en Oosten
rijkse dienst voor, doch sedert
1700 vinden we ze ook bij andere
landen, en wel als ongeregelde
lichte ruiterij, die bij voorkeur
werd gebruikt voor strooptochten
en dergelijke.
In Pruisen nam Frederik Willem
I de eerste huzaren in dienst.
Frederik de Grote vermeerderde
dit soort ruitereenheden tot 80
esquadrons om een tegenwicht te
scheppen tegen de talrijke lichte
ruiterij der Oostenrijkers en
Hongaren.
In Frankrijk treffen we de eerste
huzaren aan in 1702 en in Neder
land in 1786. Men moet de lichte
ruiterij in de vorm van huzaren
zien als de bereden pendant van
de zware cavalerie ofwel dragon
ders. De huzaren hadden militair
gezien lichte taken als verken
ning en pacificatiediensten, ter
wijl de dragonders echt een slag
wapen vormden, dal chargeerde
met de sabel in een geregelde
slag.
De eerste wapenfeiten
De Nederlandse huzaren kwamen
het eerst in actie tijdens het be
leg van Bergen op Zoom, maar er
stond nog belangrijker werk te
wachten, want er dreigden grote
gevaren voor de jonge staat.
In maart 1815 was Napoleon van
Elba ontvlucht en landde hij op
de Franse zuidkust, alwaar de
hem toegemoet gezonden troepen
dadelijk naar de ex-keizer over
liepen. In minder dan geen tijd
bleek Napoleon weer oppermach
tig in zijn land en dit betekende
een groot gevaar voor de omlig
gende landen, die dan ook ter
stond de wapens opvatten om de
veroveraar neer te slaan.
Ook ons jonge koninkrijk voegde
zich hierbij en zo werden de hu
zaren van Boreel als onderdeel
van de brigade lichte cavalerie
onder opperbevel van generaal-
majoor Van Merlen naar de Fran
se grenzen gestuurd.
De 16de juni kreeg het regiment
opdracht op te marcheren naar
Quatre-Bras. Toen het daar ver
scheen hadden onze troepen reeds
gevoelige verliezen geleden, zo
wel door geweervuur als door de
Een Blauwe Huzaar van 1940
herhaalde charges van de Franse
ruiterij. De Nederlandse huzaren
werden ingezet om onze infante
rie te ontlasten en daarbij kwa
men zij enkele malen in volle
botsing met de beroemde Franse
kurassiers, waadoor de onze zwa
re verliezen leden. Toch hielden
ze tot het uiterste stand en mede
daardoor gelukte het maarschalk
Ney niet om door te breken en
zijn keizer te hulp te komen.
En naar Waterloo
Op 17 juni werd de reeds zo ge
havende eenheid Huzaren van
Boreel overgeplaatst naar het gro
te slagveld van Waterloo. Na alle
inspanningen, slecht weer en
honger, stonden ze de volgende
dag klaar voor de grote slag. On
der aanvoering van de Prins van
Oranje, onze latere koning Wil
lem II, en de Engelse bevelhebber
Wellington weerstonden zij de
Fransen totdat tenslotte, toen de
nood het hoogst was, de Pruisen
onder hun maarschalk Bliicher
op het slagveld aankwamen en de
slag beslisten. Napoleon was voor
goed verslagen en werd nu naar
St. Helena verbannen.
Maar hiermede was het werk nog
niet beëindigd. Onze huzaren ble
ven in Frankrijk om daar mede
te helpen bij het nemen van ver
sterkte steden die nog in handen
van troepen van Napoleon waren.
Uiteraard kwamen er uit Neder
land aanvullingen om de verlie
zen te compenseren. Op 27 de
cember 1815 keerden de huzaren
in Haarlem terug.
De tiendaagse veldtocht
In augustus 1830 lagen de huza
ren van Boreel in Doornik in gar
nizoen. Men bemerkte al spoedig
dat ook daar de geest van verzet
en afscheiding vaardig werd over
het volk. Daarom trok men op
's konings last naar Brussel. De
toestand werd steeds moeilijker
en op 26 oktober verzamelde het
regiment op de heide tussen
Loenhout en Brasschaat, alwaar
de Zuidnederlanders die zulks
verlangden, ontslag uit de dienst
werd verleend. Zij hadden tot het
laatst toe trouw aan eed en plicht
in de gelederen gediend. Het re
giment werd daarop teruggetrok
ken op Breda. Nadat aanvullingen
waren gearriveerd deed het regi
ment mee aan de daarop volgen
de tiendaagse veldtocht. Vooral
bij Kent werd fel gevochten.
De 8ste augustus waren de Bel
gen in volle aftocht en deed het
regiment mee aan de achtervol
ging.
Door interventie van Frankrijk
en Engeland ten gunste van de
Belgen moesten wij een overeen
komst sluiten waarbij de strijd
werd beëindigd en de Nederlan
ders terugkeerden naar Noord-
Brabant
De meidagen van 1940
Na 1918 brak weer een tijd van
rust aan, doch bij de Duitse inval
in ons land, lag het opgesteld ten
oosten van Arnhem, waar het zo
veel mogelijk de Duitse opmars
vertraagde. Een dag later werd
het regiment teruggenomen op de
Grebbeberg, alwaar een groot
deel ingezet werd voor het op
sporen en opruimen van parachu
tisten. Tenslotte kreeg het regi
ment de eervolle opdracht de af
tocht van het Nederlands leger te
dekken. Daarbij zag het kans de
opmars van Duitse pantsereenhe
den bij Amerongen tot staan te
brengen.
Bij de capitulatie moesten ook de
Huzaren van Boreel de wapenen
strekken, maar de roemruchte
standaard van het regiment werd
gedurende de gehele bezetting
verborgen gehouden door de laat
ste regimentscommandant jhr. S.
M. S. A. A. de Marees van Swin-
deren.
Na 1945 werd de reeds voor de
oorlog ingezette mechanisering en
motorisering van het regiment
voortgezet. De paarden verdwe
nen en de mannen doen hun
overigens gelijk gebleven militai-
De huzaren van nu.
Geen paarden, maar tanks en
gepantserde verkenningswapens
re taak nu in tanks en gepantser
de verkenningswagens. Zij blij
ven lichte cavalerie, bestemd voor
verkenning, snel en bewegelijk.
In deze moderne vorm werd een
deel van deze huzaren in het
voormalig Nederlands-Indië inge
zet, alwaar zij indachtig de tradi
tie van het regiment hun taak
voortreffelijk en stipt volbrach
ten.
Inmiddels leeft het regiment mo
menteel weer in een periode van
rust, maar dat houdt beslist niet
in, dat men stilzit. Er wordt ijve
rig geoefend, opdat het regiment
paraat is. Natuurlijk hopen ook
deze huzaren, dat de vrede be
stendig mag zijn, maar mocht ooit
gevaar dreigen, dan zal het gehele
regiment zijn plicht doen in de
geest van Quatre-Bras en Water
loo, van tiendaagse veldtocht en
Indië. Wij hopen alleen dat dit
nooit nodig zal zijn.
Een Blaauwe Husaar van 1814 (Nadruk verboden)
SS
Vijfennegentig tegen vijf is een
aanvaardbare verhouding bij de
verdeling van de kosten der Del
tawerken tussen resp. Rijk en
streek. Dat vindt het Landbouw
schap en dat zal het schrijven
aan de Tweede Kamer der Sta-
ten-Generaal, die binnenkort zal
moeten oordelen over het ont
werp bijdragenwet Deltawerken,
waarin wordt uitgegaan van een
verhouding 7525.
Het nationale belang bij een
goede zeekering, zo stelt het
Landbouwschap, neemt hoe lan
ger hoe meer toe: het lot van
ieder deel van het land hangt ten
nauwste samen met dat van
ieder ander deel en van het ge
heel. In een land dat als poort
van Europa zijn uitgelezen lig
ging in een Deltagebied wil be
nutten is het duidelijk hoe groot
het nationale belang is van een
zeekering, die dat zo kwetsbare
Deltagebied afdoende kan be
schermen. Nog veel groter zal
dat nationale belang zijn ten tijde
dat de helft van de periode welke
de Deltadijken geacht worden
„mee te kunnen" verstreken is.
Dat moment, vindt het Land
bouwschap, moest eigenlijk be
slissend zijn ten aanzien van de
verhouding tussen nationaal en
streekbelang; een verhouding
die ten behoeve der kostenverde
ling reeds nu, dus wel zeer voor
tijdig, wordt vastgelegd.
Kenmerkend voor de grootte
van het nationale belang vindt
het Landbouwschap het ook, dat
de Deltawet de beherende wa
terschappen de plicht oplegt, de
zeekeringen op Deltapeil te
brengen en wel volgens de door
de minister vastgelegde plannen.
Met de redenering van hen, die
als consequentie hiervan de kos
ten ten volle door het Rijk willen
laten dragen, kan het Landbouw
schap zeer ver meevoelen. Toch
meent het dat „de streek"
waarmee het bedoelt het gebied
dat door een goede zeekering te
gen overstroming gevrijwaard
wordt bij een afdoende bevei
liging een bijzonder, zij het in
vergelijking met het nationale
belang gering te noemen belang
heeft. Het Landbouwschap, van
mening dat men niet dient uit te
gaan van de vraag hoeveel de
streek kan dragen maar naar de
vraag hoeveel de streek dient te
dragen, komt dan tot de verhou
ding 95 5. Aan de in het ont
werp Bijdragenwet Deltawerken
genoemde verdeling 75 25 ligt
z.i. een principieel foute benade
ringswijze ten grondslag.
Met de „ingebouwde garantie
regeling" in het ontwerp Bijdra
genwet is het Landbouwschap
niet erg ingenomen. Het aanvan
kelijke voornemen was, krach
tens de Bijdragenwet een bepaa'd
percentage van de kosten der
Deltawerken, zowel aanleg als
onderhoud, ten laste van de be
herende waterschappen te bren
gen en een algemene bijdragen
wet als „tweede kering" te laten
optreden: zouden de krachtens
de Bijdragenwet berekende las
ten voor een waterschap te hoog
worden, dan zou dit waterschap
krachtens de algemene bijdra
genwet jaarlijks een rijksbijdra
ge ontvangen.
Deze gedachte werd verlaten;
de „ingebouwde garantierege
ling", waarbij de kosten van uit
voering en van onderhoud niet
meer over één kam worden ge
schoren, kwam ervoor in de
plaats. Deze regeling houdt in
dat het belanghebbend gebied
waarvan het beherend water
schap slechts een gedeelte is
bijdraagt in de kosten van uit
voering der Deltawerken, voor
zover die niet ten laste van het
Rijk komen. Zouden de lasten
voor het belanghebbend gebied
op deze wijze te hoog worden,
dan kan de rijksbijdrage hoger
worden gesteld. De kosten van
onderhoud der Deltawerken ech
ter blijven voor rekening van het
beherende waterschapdaar
in draagt het belanghebben
de gebied niet bij. Het Land
bouwschap ziet nu het ge
vaar dat deze onderhoudskosten
in de toekomst het beherende
waterschap (een deel van het
belanghebbende gebied) zullen
belasten tot boven het peil, dat
voor het gehele belanghebbende
gebied als maximumgrens voor
de droogkraeht geldt. Bij het
systeem van de algemene bijdra
genwet was dit niet mogelijk. Het
Landbouwschap ziet nu het ge
vaar van deze onderhoudskosten
in de toekomst het beherende
waterschap (een deel van het be
langhebbende gebied) zullen be
lasten tot boven het peil, dat
voor het gehele belanghebbende
gebied als maximumgrens voor
de draagkracht geldt. Bij het
systeem van de algemene bij
dragenwet was dit niet mogelijk.
Het Landbouwschap pleit er
daarom voor, niet alleen de kos
ten van uitvoering der werken
voor subsidiëring in aanmerking
te doen komen, maar ook de ge
kapitaliseerde geschatte toekom
stige onderhoudskosten. Ook zal
moeten worden bepaald dat het
belanghebbende gebied in deze
kosten van het beherende water
schap bijdraagt.
Ook voor het gedeelte van het
belanghebbende gebied dat niet
tot het beherende waterschap be
hoort, roept het systeem van het
wetsontwerp bedenkingen op, zo
meent het Landbouwschap, al
vindt het de gedachte, dat niet
alleen de uiterste kuststrook
maar een groter gebied de lasten
van „de streek" draagt, op zich
zelf aantrekkelijk.
(Adv.)
Een controleur van het K.L.M.
busbedrijf, een gezamenlijke on
derneming van de Nederlandse
spoorwegen en de K.L.M., heeft
zondag j.l. bij controle op het
traject SchipholAmsterdam on
regelmatigheden met vervoers
bewijzen geconstateerd. De be
trokken chauffeur bleek door
gebruik van verkeerde biljetten
de K.L.M. te benadelen.
Transito-passagiers ontvangen
op Schiphol resp. Museumplein
een witte coupon, die bij inleve
ring bij de chauffeur recht geeft
op een roze contra-bewijs voor
gratis vervoer.
ll|[|lllllllil!l[|||[|[!lllllllllll!lllil!l!lllllll!lll!lllltIllHIII]llilll1llll!lll!ll|[lillllil!lll!l!lll'
'lii;il!l!!!!!l!l![ll<!!ll!l[ll!!!!lllll!l!!!ll!lll!!llll!IHII1lil!!l!!ii;illlil!l<!]!l!li!ll!!lll!ll!l!!!l!l!l!l!!'
Bezwaar heeft het Landbouw
schap ertegen dat in het ontwerp
Bijdragenwet Deltawerken een
artikel voorkomt, dat slaat op de
financiële regeling voor een niet-
Deltawerk: de Lauwerszeedijk.
Bij de verantwoording dient
de chauffeur even zoveel witte
coupons in te leveren als hij roze
contra-bewijzen heeft afgege
ven.
In dit geval heeft de chauffeur,
in samenwerking met een balie
employé op 't Museumplein,, op
onregelmatige wijze de beschik
king gekregen over witte cou
pons. Hierdoor kon hij roze con
tra-bewijzen tegen betaling af
geven, waar een groen plaatsbe
wijs was vereist.
Het is moeilijk na te gaan in
welke mate te goeder trouw of
met malafide bedoelingen witte
coupons zijn afgegeven, maar het
staat vast, dat het verstrekken
van deze witte coupons is ge
schied met onvoldoende begrip
voor het feit, dat het waardepa
pieren betreft. In het allerergste
geval zou er sprake kunnen zijn
van een fraude, gepleegd in de
loop der jaren, van enige duizen
den guldens, zo heeft de K.L.
M. gistermorgen meegedeeld.
Hangende het onderzoek waar
bij de politie zal worden inge
schakeld en dat met kracht
wordt voortgezet, zijn de betrok
ken chauffeurs en de balie-em
ployé met wie hij samenwerkte
onmiddellijk geschorst
Behoud van Uw tanden
Zaterdag 23 november 1963
HILVERSUM I: 7.00 Nieuws;
7.10 Ochtendgymnastiek; 7.20
Socialistisch strijdlied; 7,23 Lich
te grammofoonmuziek; (7.30 Van
de voorpagina, praatje); 8.00
Nieuws en socialistisch strijdlied;
8.18 Lichte grammofoonmuziek;
9.00 Loon naar werken, praatje;
9.10 Klassieke grammofoonmu
ziek stereofonische uitzending)
9.35 Waterstanden; 9.40 Kiezen
en gekozen worden, lezing; 9.55
Boekbespreking; 10.00 Buiten
lands weekoverzicht; 10.15 Ge
knipt voor herhaling: gevarieerd
programma; 11.30 Techniek en
leven: discussie gewijd aan de
gezondheidsvraagstukken, die
de techniek oproept (1); 12.00
Musette-orkest; 12.30 Mededelin
gen t.b.v. land- en tuinbouw;
12.33 Tussen start en finish:
sportnieuws; 13.00 Nieuws; 13.15
VARA-Varia; 13.20 Tijd voor
teenagers; 14.10 Uitlaat: pro
gramma voor de twintigers; 14.45
Artistieke staalkaart: 15.15 Ra
dio Jazzclub; 15.45 Van de wieg
tot het graf, vragenbeantwoor-
ding; 16.00 De Metropolitan
19001925: operafragmenten;
17.10 Boekbespreking; 17.30 Sa
lonorkest en zangsolist; 18.00
Nieuws en commentaar; 18.20
Pianospel (gr.); 18.30 Weerklank:
muziekrevue; 19.00 Paulus de
boskabouter; 19.10 Operette-se
lecties (opn.); 20.00 Nieuws;
20.05 En nuMaastricht:
amusementsprogramma; 21.00
Socialistisch commentaar; 21.15
Metrope-orkest; 22.00 Langs
vergeten wegen, klankbeeld;
22.30 Nieuws; 22.40 Lichte gram
mofoonmuziek; 23.5524.00
Nieuw"
HILVERSUM II: 7.00 Nieuws;
7.10 Morgengebed; 7.15 Klassieke
kamermuziek; (7.307.35 Voor
de jeugd); 7.45 Geestelijke lie
deren; 7.55 Overweging; 8.00
Nieuws; 8.15 Strip voor de jeugd;
8.20 Djinn, gevarieerd program
ma; 10.45 Klassieke orkestwer
ken (gr.); 11.00 Plechtige Re
quiem-Mis voor de Gevallenen;
12.30 Mededelingen t.b.v. land
en tuinbouw; 12.33 Licht instru
mentaal kwartet en zangsoliste;
12.50 Regeringsuitzending: Ge
ven en nemen. Tips voor en van
weggebruikers; 13.00 Nieuws;
13.15 Musicerende dilettanten;
13.40 Franse les; 14.00 Voor de
jeugd; 15.00 Verbonden in één
koers, gespr.; 15.15 Pianorecital;
klassieke en moderne muziek;
15.45 Franse chansons; 16.00
Grensland, uitzending voor jonge
mensen; 16.15 Jazzmuziek met
commentaar; 16.40 De Spring
plank; 17.00 Leiding geven, le
zing (8); 17.10 Muziek periodiek;
17.30 Boekbespreking; 17.40 In
strumentaal Octet; 18.00 Kunst
kroniek; 18.30 Lichte orkestmu
ziek; 18.50 Voor de kleuters;
19.00 Nieuws; 19.10 Actualiteiten;
19.30 Radiokamerorkest en zang
soliste: populaire klassieke wer
ken; 20.30 Rieleksen: amuse
mentsprogramma; 21.30 Buur-
mans krant: berichten van bui
tenlandse correspondenten; 21.50
Bric a Brac, cabaret; 22.20
22.25 Boekbespreking; 22.30
Nieuws; 22.40 Kruispunt, discus
sie over de verschijningsvorm
van de kerk in de wereld van
vandaag; 23.10 Promenade-or
kest en solist; 23.5524.00 Nuws.
BRUSSEL VI.: 12.00 Nieuws
12.03 Lichte orkestmuziek; 12.30
Weerbericht; 12.35 Amusements
programma; 12.55 Programma
overzicht; 13.00 Nieuws; 13.15
Klankbeeld; 14.00 Nieuws; 14.03
Filmmuziek; 14.45 Casinoconsert;
16.00 Nieuws; 16.03 Amusements
muziek; 16.40 Voor de jeugd;
17.00 Nieuws; 17.15 Liturgische
zangen; 17.25 Koorzang; 17.45
Engelse les; 18.00 Nieuws; 18.03
Voor de soldaten; 18.28 Paarde-
sportberichten; 18.30 Kerkorgel
recital; 19.00 Nieuws; 19.40 Lich
te muziek; 20.00 Cabaret-pro
gramma; 21.00 Lichte muziek;
22.00 Nieuws; 22.15 Dansmuziek;
23.00 Nieuws; 23.05 Lichte mu
ziek; 23.30 Liedjes; 23.55—24.00
Nieuws.
T elevisieprogr amma's.
NED.: 15.00 Jazz Scene U.S.A.;
15.30 Uit de voeten. TV-film;
16.30 In het TV-lab, documen
tair programma; 17.0017.45
Voor de kinderen; 19.30 Lui
paard op schoot, TV-film; 19.58
't Manneke; 20.00 Journaal en
weeroverzicht; 20.20 Pinky en
Perky; 20.35 Dick van Dyke
Show (dl. 4); 21.00 AVRO's
quiz-uur; 22.00 Kijk die Rjjk,
amusementsprogramma; 22.50 In
AVRO's Televizier; 23.1023.15
Journaal.
BELG. VI.: 10.00—11.15 Volks
universiteit; 17.00 Voor de jeugd;
17.4518.20 Schooltelevisie;
19.00 Brand in het oerwoud,
filmreportage; 19.15 Maat voor
maat, poppenfilm; 19.25 Dwaal
tocht door het dierenrijk: Bij de
reptielen en de honden; 19.55
Sport; 20.00 Nieuws; 20.20 Er
kan er altijd eentje bij, TV-
feuilleton; 20.45 Pro en contra;
amusementsprogramma; 21.35
Echo; 22.05 Dick Powell: Morgen
wordt ge een man. TV-feuille-
ton; 22.55 Nieuws; 23.0524.00
Wielrennen, reportage van de
zesdaagse van Brussel.
