Welke verwarming is
voordeliger
l/aoc di \jtow
Waarom dierendag
Gezondheid behouden
in herfst en winter
VOOR
WIE
GEZELLIG
WIL
FRITUREN
Nieuwste
snufje op
huishoudelijk
gebied
{Zaterdag 25 september '63
DE VRIJE ZEEUW
Pagina II
OLIEKACHEL, CQNVECTOR. GASHAARD,
ELEKTRISCHE RADIATEUR OF AARDGASPLINT?
Stijgende kolenprijs leidt tot nieuwe berekening
Plintverwarming
op aardgas I
Nootjes 4 of nootjes 5
Is de oliehaard
wel zo voordelig
Elektrische verwarming
KUNT
NIET
ALLES WETEN
VOOR UW STOOKSEIZOEN
iW-W-VV-W
ZWARTE
BEERTJES
Boekhandel
VAN DE SANDE
UITVINDING UIT OOSTERBEEK
DIENT „SCHOONHEID" VAN NEDERLAND
DE komende winter werpt niet alleen zijn- schadu
wen, maar ook zijn kille avonden vooruit en in menig
gezin worclt alweer overlegd hoe het verwarmings
probleem ditmaal moet worden opgelost. Het is nog
te vroeg om de centrale verwarming aan te maken,
maar in vele woonkamers brandden de laatste dagen
van augustus en de eerste week van september
's avonds al de gashaard of een elektrisch straal
kacheltje.
Welke verwarming past nu het beste in ons klimaat
de soms zo strenge winters, maar met het vaak zo
wisselvallige weer dat ons dagenlang milde tempe
raturen schenkt, doch ons ook op kille en gure ge
tijden vergast die ons onverwacht naar de kachel doen
verlangen En wat is voordeliger: kolen, olie, gas,
convector of het allernieuwste: de plintverwarming
op aardgas
WIJ moeten voorop stellen,
dat de ideale verwarmingsbron
nog niet is uitgevonden. Er is
geen enkel verwarmingstoestel,
dat ons huis heel geleidelijk op
de juiste temperatuur kan hou
den, juist omdat wij zo'n grillig
klimaat hebben met vaak veel
te koude zomers, met veel regen
die ons ook doet huiveren op
dagen met anders toch draag
lijke temperatuur, en met grote
temperatuurverschillen tussen
achtereenvolgende dagen. Daar
is zelfs geen automatische olie-
stook tegen opgewassen, omdat
die alleen in de winter wordt
gestookt.
Wie de huiskamer ook in
slechte zomers en kille herfst
avonden behaaglijk warm wil
maken, moet naast de centrale
verwarming, de ouderwetse ko
lenhaard of de moderne stede
lijke heetwaterverwarming (zo
als Utrecht kent) nog altijd
scharrelen met losse elektrische
straalkacheltjes of radiotoren,
petroleumvergassers en derge
lijke, met alle gevaren vandien
vooral in kinderrijke gezinnen.
Wie een suite bezit met twee
schoorstenen, kan het probleem
oplossen door in de ene kamer
een kolenhaard te houden voor
de winter en in de andere een
gashaard te plaatsen voor tijde
lijke (HfjJverwarming. De .gas
haard haeft immers het vooraéeï
zeer gemakkelijk te zijn voor
tijdelijk gebruik. Nu de kolen-
prijzen weer gestegen zijn, gaan
veie gezinnen al rekenen of zij
de oude haard maar niet door
één of meer gashaarden zullen
vervangen. De gasprijs kan om
laag gaan dank zij het aardgas;
in de komende jaren zal de gas-
verwarming het ongetwijfeld
winnen.
DE moderne techniek heeft
evenwel meer mogelijkheden ge
opend. Behalve de zeer zuinig
af te stellen convectors, waarin
men voordelig kolen kan stoken
op kille en op zeer koude da
gen, is nu een centrale plintver
warming voor flats en kleine
huizen in ons land geïntrodu
ceerd, die kan worden gestookt
op aardgas, op lichtgas en op een
mengsel van beide.
Als de prijs van het aardgas
daalt, kan dit een zeer aantrek
kelijk systeem zijn, maar als wij
eens even uitrekenen hoe nu de
verhoudingen liggen, komen we
bij een warmteproduktie van
96.000 kcal. met gas twee keer
zo duur uit als met olie. Wie nu
met oliestook 300 per seizoen
kwijt is, zal met centrale gas-
verwarming 600 moeten be
talen. Het aardgas moet dus
(met omrekening van de calori
sche waarde) op een kwart van
de huidige gasprijs worden ge
leverd, willen, wij op de helft
van de stookkosten komen. En
dat laatste is toch de bedoeling,
nu het aardgas zo voordelig uit
eigen bodem komt.
Voor centrale verwarming
komt de automatische oliestook
nog altijd het voordeligst uit. Als
wij het verbruik hiervan op 1
stellen, komen de kosten van
kolenverwarming op 1,22 en die
van gas bij grote installaties op
1,67. Bij kleinere panden wordt
gas onvoordeliger en kan deze
factor oplopen tot 2.
Bij de installatiekosten kan
men echter bij deze, ook weinig
ruimte innemende, plintverwar
ming tot 1500 besparen.
VEEL lastiger te berekenen is
het verschil in stookkosten tus
sen de moderne kolenconvector,
de oliekaehel en de gashaard.
Hier spelen veel meer factoren
een rol, zoals b.v. de manier van
stoken, de vorm van de kamers
en het aantal ramen, de tocht
door deurkieren in oude huizen
en de trek van de schoorsteen.
De convector of „nootjes-
haard" is er in gekomen, toen
de kleine anthraciet maat 4 nog
veel voordeliger was dan maat 3,
omdat er weinig afzet voor was.
Nu de prijzen ongeveer gelijk
liggen, is het grote economische
voordeel vrijwel tenietgegaan.
Daarom trachten velé convec-
torbezitters tot een nog kleinere
maat over te gaan en stookten
zij afgelopen winter met nootjes
5. Maar menigeen klaagt, dat
deze kooltjes door het rooster
vallen en dat de convector slecht
trekt. Die slechte trek wordt
veroorzaakt omdat de kleinere
kooltjes dichter tegen elkaar
liggen en minder lucht per tijds
eenheid doorlaten. Men gaat dan
poren en de kooltjes vallen in
de asla. Een oneconomisch sto
ken
Wie goedkoper uit wil zijn,
moet het reservoir in dat geval
niet geheel volgooien met vijf
jes, maar geregeld kleine beetjes
opgooien. Het stoken met noot
jes 5 gaat alleen goed, als er veel
trek in de schoorsteen is en de
viertjes zó fel branden, dat we
steeds moeten temperen. Boven
dien moeten het dan goed ge
zeefde vijfjes zijn, anders bevin
den zich er teveel nog kleinere
kooltjes in, waarmee helemaal
niet te stoken valt.
DE moderne oliehaard zou
thans het voordeligste moeten
zijn, maar in de strenge winter
die wij achter de rug hebben,
zijn verscheidene bezitters van
oliehaarden zo'n 20 duurder
uitgekomen dan eigenaars van
kolenconvectors. Dit komt om
dat de oliehaarden toen dag en
nacht brandden, terwijl de cal
culatie uitgaat van 's avonds af
zetten en 's morgens aanmaken,
VEEL MENSEN GOOIEN
TEGENOVER HET DIER
HUN MASKER AF
EEN onbekend gebleven Tsje
chische dierenvriend heeft in 1927
voor het eerst de wenselijkheid
van een wereld-.dierendag uitge
sproken.
Door willige oren opgenomen,
woei de suggestie over naar En
geland, waar ze werd opgevan
gen door miss Margeret Ford,
die als het ware nog onder de
indruk leefde van een in 1926
over een groot deel van de
wereld gehouden herinnerings
lag aan Franciscus van Assisi,
op 4 oktober. En zo lag het voor
de hand, dat de Werelddieren
dag aan de datum 4 oktober
werd verbonden.
Wie kent Franciscus niet, de
zonnige figuur, trekkend door
zijn schoon geboorteland, in het
kleed der armoede, predikend
en goeddoende mens èn dier,
ziende in dat dier het schepsel
Gods, dat hij in zijn liefde op-
VELE VOORDELEN
HET is een goede instelling,
deze Werelddierendag, want het
is nog verbijsterend wat men
sen dieren kunnen aandoen.
Vele feiten spreken een eigen,
harde taal en hun aantal is zó
groot, dat we er geen ogenblik
naar hoeven te zoeken.
Zijn er nog niet altijd ontstel
lend veel kettinghonden te vin
den Heerst er op«de veemark
ten niet vaak onkunde en on
verschilligheid Het gebeurt
maar al te vaak, dat zes of zeven
kippen in één hand, aali poten
of vleugels worden weggedra
gen. Na zo'n behandeling kan
men duidelijk de bloeduitstor
tingen in de huid zien. Met
knuppels en gummistokken lo
pen de handelaren en boeren
achter de koeien aan en die
werktuigen worden gebruikt
ook, terwijl er af en toe nog een
schop toe gegeven wordt.
Om wille van een modegril
wordt de paarden de staart af
gehakt en men beseft niet, dat
men letterlijk hun roer en vlie-
eenmepper afkapt.
resp. afzetten bij tijdelijke af
wezigheid.
Zo zullen gebruikers van gas
haarden in kwakkelwinters ook
veel voordeliger uit zijn dan de
genen die nog dag en nacht op
kolen stoken, want men draait
de gashaard uit als men de ka
mer verlaat, maar laat de kolen-
kachel branden als men een hele
dag naar het werk is, omdat het
aanmaken zoveel moeite en zo
veel vuil in de kamer veroor
zaakt. De gashaard heeft daarbij
het voordeel, dat hij ook in de
zomer gereed staat voor gebruik
en al heel wat kille avonden
heeft veraangenaamd.
Door de plaatselijke verschil
len in gas- en elektriciteitsprij
zen kunnen wij hier geen verge
lijking geven tussen de stookprij-
zen van gashaard, elektrische
straalkachel, convector enz.,
maar een plaatselijke installateur
rekent u het graag even voor als
u de inhoud van uw kamer op
geeft. Over het algemeen komt
elektrische verwarming het
duurste uit, tenzij er (zoals in en
kele steden) een speciaal tarief
hiervoor bestaat. Voor gasver-
warming en voor elektriciteit
kan men in vele plaatsen ook een
vast recht tarief verkrijgen, dat
aanmerkelijke besparing biedt.
ELEKTRISCHE straalkachels
verbruiken 500 Watt per element
een tweestaafs straalkachel kost
u dus precies de prijs van 1 kilo
wattuur per uur. Daarom zal een
gashaard voordeliger zijn, indien
u een verwarming zoekt die ge
schikt is voor hoofd- en bijver
warming.
Er zijn elektrische radiatoren
met ventilatortje, die de warme
lucht in een bepaalde richting
blazen, zodat u van directe
warmtestraling kunt genieten en
desgewenst ook van koeling.
Voor kleine ruimten en zeer
geschikt voor keukens, badka
mers, douchecellen, schuren en
werkpaatsjes voor knutselaars
zijn de zg. droogstralers. Ver
bruik b.v. 250 W, dus de prijs
van 1 kWh voor 4 uur bfanden.
Welk toestel u echter ook kiest,
zuinig stoken blijft een kunst en
u kunt op elke soort brandstof
besparen als u begint uw kamer
tochtvrij te maken.
Bij strenge koude kunnen tij
delijk de spouwgaten worden af
gesloten. Gok kunnen bepaalde
ramen worden verdubbeld, of
dikkere gordijnen opgehangen.
Er zijn vele mogelijkheden!
(Nadruk verboden.)
(Adv.)
ZONDER SPATTEN - ZONDER WALM
D. 100.06.65
TIPS
HET IS NU DE TIJD om uw schoorsteen te laten vegen.
U weet, dat het verplicht is elk rookkanaal te doen rei
nigen ter voorkoming van brand en kolendampvergifti
ging. Ook de afvoer van oliekachels en gashaarden moet
worden geveegd
STOF ELEKTRISCHE STRAALKACHELS goed uit.
vóór ze de eerste maal aan te steken. Druk de pennen
van de afzonderlijke spiralen goed in de contactbussen.
En als u niet meer zo tevreden bent over de afgegeven
warmte, laat er dan eens nieuwe elementen in zetten,
die zijn los te koop
LAAT UW GASHAARD door een vakman doorblazen
vóór het stookseizoen begint, dan branden de branders
beter door een juiste verhouding van gas en lucht.
BIJ GEBRUIK VAN DE OUDERWETSE PETROLEUM
KACHELTJES zonder afvoerpijp dient u te zorgen voor
een ruime ventilatie van het vertrek, omdat deze bran
ders veel waterdamp afscheiden, die anders overal in
de kamer condensatie veroorzaakt.
GEBRUIK DE VOORGESCHREVEN BRANDSTOF voor
uw haard of convector. Als u wilt experimenteren met
goedkopere kolen, kan het vaak gebeuren dat u duur
der uitkomt door verlies door het rooster, noodzakelijk
feller stoken, resp. reparaties
EEN GASPOOK kunt u alleen toepassen bij het aan
maken van haarden en convectors als deze niet te vol
kolen liggen; bij goed gevulde reservoirs doet de ges
pook teveel gassen ontstaan.
EEN OLIEHAARD mag niet te snel aan en uit worden
gedraaid, maar moet eerst enige tijd half of laag bran-'
den vóór u deze kunt afzetten.
VOOR DOUCHECELLEN. KEUKENS, kleine slaapka
mers, werkplaatsen en knutselhoekjes enz., zijn handige
stralingslampen verkrijgbaar, die geconcentreerde
warmte geven op één plaats onder de lamp.
WIE GEEN GAS AANSLUITING HEEFT, kan toch één
of meer kamers met gas verwarmen indien een flessen-
haard wordt gekozen. Deze zijn gemakkelijk verplaats
baar en de fles bevindt zich onzichtbaar in het haard-
lichaam.
De „Gulden 1-2-3" is speciaal ontworpen voor
het serveren van gevogelte, vlees, groente, frites,
spaghetti, kaas, flensjes, sneetjes gebakken
brood enz., enz. Bovendien bewijst de „Gulden
1-2-3" grote diensten bij gebruik in de keuken.
Bijvoorbeeld bij het uit de pan nemen van
witlof, croquetten enz.
Het gebruiksdoej van de „Gulden Snack" is
tweeledig. Op de eerste plaats beschikt de gast
vrouw met de „Gulden Snack" eindelijk over
een instrumentje waarmee ze stijlvol en zonder
„vingerwerk" talloze moeilijke dingen kan serve
ren zoals petit-fours, ijsblokjes, borrelhapjes,
toastjes, schijfjes citroen, hors d'oeuvre, schij
ven ananas enz. Bovendien is dé „Gulden
Snack" uitermate geschikt om er asperges mee
te eten; de reden waarom de „Gulden'Snack" in
talrijke grote Franse hotels en restaurants tot
de vaste bestek-inventaris behoort.
De constructie en hygiëne van de „Gulden 1-2-3"
en de „Gulden Snack" is zó uitgekiend dat slij
tage of defect raken onmogelijk is en in de af
was is het instrument even eenvoudig schoon te
maken Vis bijvoorbeeld een lepel of een vork.
Het is totaal uitgesloten dat er ergens etensres
ten verborgen blijven zitten want er zijn geen
moeilijke hoekjes. Bovendien zijn de twee delen
De grootste op de onderste foto, met de lepel-
vormige schep heet: „Gulden 1-2-3" De kleinste
met de getande schep heet: „Gulden Snack".
van het instrument uit elkaar te nemen in de
tijd die men nodig heeft om een lucifer aan te
strijken.
Door de uiterst simpele constructie, die in 15
landen gepatenteerd is, heeft de vormgever de
kans gekregen deze tafelaccessoires helemaal
aan te passen aan het moderne tafelbestek zodat
zij, hetzij in roestvrij stalen uitvoering, hetzij in
verzilverde uitvoering één geheel kunnen vor
men met het overige bestek op de gedekte tafel.
HET BLANKE KALFS
VLEES
ALS u mooi, blank kalfsvlees
op tafel brengt, realiseert u zich
dan wel, dat dit komt van kist
kalveren, die om geldelijk ge
win, van de geboorte af in een
donker hok gezet worden, een
zijdig gevoed worden, dan ziek
worden en zó het mooie, blanke
kalfsvlees leveren
En wat zegt u van de pasge
boren kalveren, die zo snel mo
gelijk na de geboorte wegge
haald worden om geslacht te
worden En dan praat ik niet
eens over de manier waarop on
gewenste katten en honden soms
worden afgemaakt, b.v. door ze
tegen een boom te slingeren.
door ze levend te begraven
Men hoeft niet sentimenteel te
zijn om deze dingen kwetsend te
vinden. Gelukkig komt er hoe
langer hoe meer verzet tegen
deze misstanden.
De Nederlandse politie kent
reeds een eigen dierenbescher
mingsorganisatie. In de kerken
van alle gezindten wordt er
steeds meer op het dierenleed
gewezen. Onderwijsmensen en
afdelingen van de Bond van
Plattelandsvrouwen doen daad
werkelijk mee aan dierenbe
scherming.
WE WETEN NU WEL
BETER
ZIJN we als mens ook niet
verplicht het weerloze dier te
beschermen Niet in de vorm
van een sentimenteel gedoe met
het lieve hondje of katje thuis,
maar verder strekkend en altijd
en overal. Men kan zo lang
zamerhand de dooddoener: „De
mens weet niet beter", niet meer
gebruiken. Er gaat zo'n ontred
derde wereld '-uil achter het
dierenleed. Onbegrijpelijk, dat
zoveel mensen juist tegenover
dieren hun masker zo gemakke
lijk afgooien en op die manier
hun vertrouwenspositie tegen
over dat dier negeren.
Maar gelukkig groeit het leger
der actieve dierenbeschermers
nog steeds, en komen er steeds
meer asyls en poliklinieken voor
dieren.
BETTY TEELING.
(Nadruk verboden.)
V.VAB«VAVi!
Houthandelaar A. van de Ree in
Oosterbeek, die reeds naam
maakte door diverse handige
uitvindingen, demonstreert hier
het nieuwe model afvalbak voor
picknickplaatsen langs de grote
rijkswegen, welke hij in op
dracht van Rijkswaterstaat heeft
ontworpen. De bak is een kleur
echte gemailleerde bus, welke
bewegelijk is opgehangen in een
roestvrij gemaakte, rondlopende
ijzeren boog. Het dèks'el van de
bak gaat open als men de bak
met de hand of met de voet naar
voren doet komen. In de bus
wordt een grote plastic zak op
gehangen, welke met een grote
gummiring om de bovenrand
wordt vastgemaakt. Dit laatste
maakt het verwijderen van het
vuil erg gemakkelijk.
IN HET BEGIN van de herfst is de gezondheid van dfe
meeste volwassenen én de'meeste kinderen optimaal. School
jongens en -meisjes, die in juni nerveus en Bleek waren, zo
dat men ze liefst allemaal drie maanden naar buiten zou
sturen, worden in de loop van juli en augustus levenslustig
en fris, zelfs als ze in de stad moeten blijven.
Immers, als er zon is en die schijnt in onze zomers toch
ook wel af en toe komt die ook in de meest dorre stra
ten, zodat iedereen die buiten komt er de gunstige inuloed
van ondergaat. Bovendien trekt menigeen er op uit naar
strand, bos en park, gaat zwemmen en stelt in luchtige
kleding zijn huid bloot aan de inwerking van lucht en dag
licht.
NU ZIJN WE IN TOP
VORM
DE zielige, onevenwichtige,
prikkelbare jeugd is over het
algemeen aan het eind van de
zomervakantie fors geworden
en gebruind, de eetlust is te
ruggekeerd en goed gehumeurd
wordt een nieuw schooljaar
tegemoet getreden. En de man,
die zich na een paar weken
buiten zijn, weer naar zijn
kantoor begeeft en de vrouw,
die met ambitie het dagelijkse
huishoudelijke werk hervat,
zijn er eveneens in gezondheid
aanmerkelijk op vooruit ge
gaan.
Laten we nu allemaal eens
proberen dat zo te houden
Laten we er nu eens voor zor
gen dat we niet dadelijk weer
ten prooi vallen aan vermoeid
heid en slechte stemmingen,
aan griep en andere infectie
ziekten, die ons ongetwijfeld
zullen overvallen als de licha
melijke en geestelijke weer
stand afneemt.
Toegegeven, het is in herfst
en winter veel moeih'ker om
in goede conditie te verkeren
dan 's zomers, maar onmoge
lijk is dat niet
IN BUITENLUCHT
BLIJVEN
ALLEREERST doen we er
goed aan de buitenlucht te
blijven zoeken, ook bij slecht
weer. Als we onszelf en onze
kinderen maar beschermen
tegen natte voeten en gure
kou, kunnen we altijd ons
voordeel doen met een wande
ling in een stofvrije, frisse om
geving, waar te allen tijde,
zelfs op zogenaamd donkere
dagen, meer licht te vinden is
dan binnenshuis.
Wat is er eigenlijk op tegen
om te voet of per fiets naar
en van ons werk te gaan? Al
leen al de lichaamsbeweging,
die we daarmee krijgen, be
tekent een groot voordeel bo
ven het landerige zitten of
hangen in een gesloten ver
voermiddel. Vooral de mensen
met neiging tot obstipatie en
corpulentie moesten hier eens
aan denken.
Op een bromfiets is men na
tuurlijk wèl buiten, maar
lichaamsbeweging heeft men
dan praktisch niet; bovendien
zit men op zo'n ding maar af
te koelen en kou te lijden.
C "VARIEERDE VOEDING
VERDER vraagt vooral in
het koude jaargetijde de sa
menstelling van de voeding in
bijzonderë mate de aandacht.
Laten we vooropstellen, dat
voor een ieder die geen kwa
len heeft waarvoor een spe
ciaal diëet is voorgeschreven,
een gevarieerde voeding van
de allergrootste betekenis is.
Het innemen van allerlei vita
mine-preparaten kan daarvoor
nooit in de plaats treden.
Voor kinderen echter, het
allermeest voor zuigelingen en
kleuters, is toch behalve ge
varieerde voeding nog extra
toevoer van vitamines in de
winter wel nodig: vers vruch
tensap (sinaasappel) en lever
traan of daarmee overeenko
mende stoffen dienen ervoor
om hen voldoende vitamine C,
resp. vit. A en vit. D te bezor
gen, benevens een aantal mi
nerale bestanddelen in kleine
hoeveelheid, die de gezondheid
ten goede komen.
VOLDOEIs NACHT
RUST
EN tot slot: zowel de grote
mensen als de kleine kinderen
plegen veel te laat naar bed te
gaan. Nodig of niet, ze blijven
praten, spelen, T.V.-kijken,
werken of knutselen en heb
ben daarvoor de verontschul
diging dat het 's avonds thuis
zo gezellig is. Het pleit onge
twijfeld voor ons aller huise
lijke degelijkheid, dat we lie
ver onder de kamerlamp zitten
dan in een café, vooral des
winters, maar dat hoeft toch
niet op deze manier te wor
den overdreven
Wie zijn dag goed indeelt,
zodat het meeste werk bij de
avondmaaltijd achter de rug is,
moet toch genoeg hebben aan
een paar avonduren om de
krant te lezen, wat aan radio-
luisteren of televisie-kijken te
doen, of bezig te zijn met lief
hebberijen. Uit landerigheid
niet aan de nachtrust toeko
men is één van de oorzaken
voor de slechte conditie waar
in velen in herfst en winter
verkeren
dr. H. W. SCALONGNE.
(Nadruk verboden.)