Amerikaanse amateur - vliegtuigbouwers lieten bun nieuwste kisten zien Zaken doen met Indonesië Dgnderdag 26 september 196S DE VSIJE ZEEUW Pagina 7 EEN MOEILIJKE WEG NAAR GEZONDE BASIS SCHULDEN IN DE IJSKAST TOESTAND VAN VERVAL Ëlfde nvlieg - in*' van h„8. experimental aircraft association Gemeente Terneuzen (Van onze economische medewerker) Uit financieel-economisch oogpunt bezien is het rapport van de studiecommissie over Indonesië beslist ongunstig. De kansen op een gedegen regeling van het Nederlandse vorderingen-complex op Indonesië zijn tot heden nog maar gering. Alle leveranties van Nederland aan Indonesië zullen in de eerstkomende jaren op krediet moeten geschieden. Van een werkelijke Nederlandse deelneming in de investeringen in Insulinde kan geen sprake zijn. Dit zijn harde conclusies, die wij uit alle gepubliceerde uitlatingen van deskundigen moeten trekken. Het is goed dit zo te stellen omdat deze erkenning nodig is om met beide benen op de grond te blijven staan. De Nederlandse zakenmensen hebben in Indonesië de zgn. in- fra-structuur in staat van ont binding aangetroffen. Dit wil zeggen dat de toestand van de wegen er zeer slecht is. De wa terwegen en havens zijn niet goed onderhouden, de irrigatie- werken verkeren in een toestand van verval. Het verkeerswezen en de transportmogelijkheden vertonen een ontredderd beeld en zo kunnen wij doorgaan. In me nig opzicht is deze ontwikkeling funest omdat een goede infra structuur noodzakelijk is als fundament waarop een nieuwe ontwikkeling van handel en in dustrie kan worden gebouwd. Do industriële toestand van het land schijnt ook een allerminst verheffende aanblik te bieden. Er is een gebrek aan grondstoffen. Het produktie-apparaat is ge deeltelijk verouderd en vertoont op zijn minst een aantal defec ten. Daarbij komt nog dat de bloedsomloop van het financieel- economisch leven, het geldwezen, wordt bedreigd door een totale inflatie. Het geldt vervult er nog nauwelijks de functie van ruil middel, waardoor elk handels verkeer ten zeerste wordt ge remd. Naar schatting zijn de prijzen voor de consumenten thans on geveer zeven maal zo hoog als 10 jaar geleden. bergafwaarts ZO voortgaande mondt de eco nomie uit in een-gedeeltelijke terugkeer naar een primitieve maatschappij. Gezien de poten tiële rijkdom van het land kan deze ontwikkeling nog lang voortduren, maar het gaat stap voor stap bergafwaarts. Dit alles kan men openlijk of in bedekte termen lezen in rapporten, ver slagen en interviews. Nergens vinden wij enig aan bod tot regeling van de schade der geconfisceerde Nederlandse eigendommen. Wel krijgen be voegden de indruk dat men aan Indonesische zijde een gesprek over dit probleem niet uit de weg zal gaan. Het moeilijke is, dat voorstellen op dit punt al leen al om politieke overwegin gen bezwaarlijk van Nederlandse zijde kunnen komen. Regeling van "het Indonesische schuldenvraagstuk en van de nationalisatie van honderden be drijven is een noodzakelijke voorwaarde om in de toekomst weer tot goede zaken te kannen komen. Wie kan verwachten dat het Nederlandse bedrijfsleven zich voor de tweede keer met volkomen geopende ogen aan de zelfde steen zal stoten? Voor In donesië remt het negeren van dit probleem evengoed een gzonde handelsontwikkeling met andere landen. krediet van vele jaren MET het voortgaande punt hangt samen het doen van nieuwe leveranties. Zou Indone sië nu in staat zijn grondstoffen, machines, complete fabrieksin- stallaties e.d, contant te betalen of binnen een redelijke termijn, dan zou er nog een basis tot za ken doen kunnen worden gevon den, waarbij de schuldenregeling voorlopig in de ijskast zou kun nen worden geduwd. Uit de aan geboden betalingsregeling blijkt echter het tegendeel. Zelfs de noodzakelijkste grond stoffen kan Indonesië slechts mondjesmaat contant betalen. Voor het overige wordt een kre dietregeling aangeboden, die in de grond van de zaak slechts het goede vertrouwen als onderpand biedt. Een krediet van twee jaar wordt als normaal beschouwd. Voor produktiemiddelen met een middellange levensduur wordt drie tot vijf jaar uitstel van betaling gevraagd, voor com plete projecten zeven tot tien jaar. Voor de nodige garanties zal de Bank Indonesia moeten zorgen, maar waarop steunen die garanties? geen deling INDONESIë weigert een vorm van financiering op basis van ge zamenlijke investering, zelfs die waarbij de zeggenschap in meer derheid aan haar eigen burgers wordt gegarandeerd, maar waar bij dit tot gevolg zou hebben dat een deel van de produktieve kracht van het land naar het buitenland afvloeit. Toch biedt de regering van Soekarno een vorm van „production sharing" aan, die echter in wezen niets met deling van de produktie heeft uit te staan. Elke kapitaaloverdracht is een lening. De leningen aan het jonge Indonesië zijn echter., zo zwaar van risico, dat hier beslist meer positieve kansen moeten tegen over staan dan thans worden aangeboden. naar gezonde verhoudingen INDONESIë heeft ervaringen met Nederland en met andere landen opgedaan. De laatste wa ren beslist niet gunstiger dan met ons. Wij kunnen als naties veel voor elkaar betekenen en wij zijn gelukkig nu zo ver dat wij elkanders kwaliteiten nu weer respecteren. Wij kunnen Indonesië onze tropische „know how" en ons onderwijs aanbie den. Nederlandse financiële-eco- nomische experts kunnen het monetaire wezen desnoods sa neren zonder daarvoor voor ons voordelen uit te halen. Wij zullen bereid zijn de In sulinde leningen te verstrekken en aan zijn ontwikkeling mee te bouwen. Mogelijk zijn er zelfs kansen voor schenkingen, maar uiteindelijk willen wij dee heb ben aan de vruchten van onze arbeid. Wij moeten niet proberen elkaar nu vol ontroering en schuldbesef om de hals te vallen, zoas sommigen gaarne zouden willen, maar er op staan gezonde zakelijke verhoudingen te schep- Voor de elfde maal zijn de Amerikaanse amateur-vliegtuigbouwers met hun zelfgebouwde vliegtuigjes bijeen gekomen en wel op de „Fly-ir," van de Experimental Aircraft Association, die zopas in Rockford nabij Chicago werd gehouden. Opnieuw hebben we hier de meest wonderlijke vliegmaaksels bijeen kunnen zien en opnieuw hebben we ons verbaasd over wat in Amerika op dit gebied ge beurt. Er waren meer dan 160 homebuiits t- zoals men* in Amerika de door amateurs thuis op zolder, in de garage of onder in de „basement" gebouwde vliegtuigjes noemt op het vliegveld van Reckford verzameld, plus nog meer dan 100 „antieke" vliegtuigen. Want dat is weer een andere sport in Amerika het verzamelen van oude, antieke toestellen die nog echt vliegen. De enthousiasten op dit gebied zijn verenigd in de Antique Aircraft Association. Deze vereniging heeft jaarlijks haar eigen „vlieg-in", en al waren er dan meer dan 100 antieke vliegtuigen naar Rockford gekomen, hoofd zaak is toch de eigenbouw, want dit was de Fly-in van de Experi mental Aircraft Association. In 1953 opgericht door de actieve, on vermoeibare Paul H. Poberzny, telt de E.A.A. nu al meer dan 16.422 leden. Er vliegen minstens 2000 zelf geknutselde machines in Amerika en zeker 4000 zijn er nog in aanbouw. Het Greater Rockford Airport was tijdens het vliegfeest het drukste vliegveld ter wereld. Er werden op één enkele dag niet minder dan 4725 starts en landingen gemaakt, een record voor een gecontroleerde luchthaven (vorig jaar waren er op de drukste dag 3284 be wegingen op een totaal gedurende de Fly-in van 15.098). Motor verloren Elf jaar lang heeft de E.A.A. bij zonder veilig gevlogen en nóóit vónd er tijdens een Fly-in een on geval plaats. Helaas heeft zulks dit jaar niet zo mogen zijn. Er zijn twee vliegtuigen veronge lukt, waarbij vier mensenlevens te betreuren waren. Het eerste ongeluk gebeurde toen de rood-witte Boeing PT-17 van de bekende 24-jarige stuntpiloot Rolla Cole met als passagier een 39-jarige vlieger-navigator van Pan American World Airways, na een half uur stunten en juist na het maken van een looping zijn motor verloor, waarna de twee dekker loodrecht een korenveld indook. Cole sprong op lage hoog te nog uit het toestel, maar zijn parachute kon zich niet meer vol ledig openen. Rolla Cole had op zijn 17de jaar zijn vliegbrevet ge haald en beloofde één van de grootste stuntvliegers ter wereld te worden. Hij behoorde tot de in Amerika zeer populaire stuntfa milie van de Cole Brothers Air Show. Zijn vader vliegt eén Taylorcraft met clipped wings, met opschrift „Duane Cole" on dersteboven op de rompzijwand. De moeder van Roily, Judy Cole, behoorde ook tot het stuntteam en stapte soms op de vleugel van Rolla's PT-17 tijdens acrobatische stunts (lady wing rider, zoals de Amerikanen zeggen). Het onge luk gebeurde buiten het vliegveld, twee uur vóór de officiële stunt demonstraties. Er zouden tal van stuntvliegers aan deze demonstra tie deelnemen o.a. Bill Adams met zijn Great Lakes Special, maar door dit ongeluk werden alle st&ntvluchten afgelast. Het tweede ongeluk, meer direct bij de E.A.A. betrokken, gebeurde een dag later toen het derde door James Tyndall ontworpen en ge bouwde machientje „Mr. Splin ters" kort voor de landing neer stortte, waarbij de bestuurder (een 41-jarigfe restauranteigenaar) en zijn vrouw gedood werden. Het was de eerste crash in meer dan 300.000 starts en landingen tijdens E.A.A. Fly-in's sedert 1952. Onnodig te zeggen dat deze twee ongelukken binnen 24 uur, met schreeuwende koppen op de voorpagina's van de kranten in Rockford gebracht, een zware schaduw hebben geworpen over dit overigens zo geslaagde en in teressante vliegfeest. Enkeie toestellen nader bekeken. We zouden pagina's vol kunnen schrijven wanneer we alle home buiits en antieke vliegtuigen die wij in Rockford bijeen zagen, zouden willen beschrijven. We beperken o'ns derhalve tot de meest belangrijke en de meest curieuze. Eén van de mooiste eigenbouwsels vonden we ditmaal de rood-witte Mirage II, een tweedekker met gesloten cockpit, die pas drie we ken geleden zijn eerste vlucht maakte en nog maar 50 uur had gevlogen. De kist werd in twee jaar en vijf maanden gebouwd en kwam helemaal van Kansas naar Rockford gevlogen door Bill Leighnor uit Hutchinson Kansas, die 15 jaar geleden toen hij 17 jaar oud was zijn Midget Racer Mirage I met 85 pk Continental motor bouwde, die nu nog altijd vliegt en in Rockford naast de Mirage II stond geparkeerd. Een kenmerk van de prachtige afge werkte Mirage II vormt de vol ledige radio-installatie. De twee dekker heeft een verstelbare Hartzell propeller en kruist met met 125 pk Lycoming die in 1962 werd gebouwd door John Dyke uit Fairborn, Ohio. Het toestel lijkt wat op een S.A.A.B. maar zoals John's vrouw me vertelde hoorden zij pas van het bestaan van de S.A.A.B. toen de Dyke Delta al proef vloog. Het toestel is driepersoons, waarbij twee passa giers op een bank achter de vlie ger kunnen plaatsnemen. De bouw heeft 1200 dollar gekost (motor, propeller, instrumenten etc.) In de lucht is het een sier lijk toestelletje, dat kruist op 232 km per uur en landt met goed 100 km per uur. John Dyke vertelde me dat hij diverse veranderingen wil gaan aanbrengen aan zijn toestel. Zo wil hij b.v. het neuswiel intrek baar gaan maken. Zijn charmante ega vertelde dat de bouw van het vliegtuig op de kop af 1 jaar, 10 maanden en 4 dagen had geduurd. Het toestel heeft nu ca. 100 uur gevlogen en ook zij vliegt het met dubbele staart, 65 pk Lyco ming en duwschroef. Voorts stond daar de al uit 1758 stam mende Halsmer Aero-Car, een kruising tussen auto en vliegtuig voorzien van opvouwbare vleu gels, een open cockpit met twee zitplaatsen in tandem, een 85 pk Continental en een vierbladige duwschroef. Totale kosten 2300 dollar. We zagen in Rockford de twaalf jarige Tommy Trefethen rondvlie gen die al 270 uur met zijn vader heeft gevlogen. Hij moet tot zijn zestiende jaar wachten voordat hij zijn brevet kan krijgen, maar hij vliegt reeds als de beste. Je zag er Joan Richardson vliegen in haar prachtige Fleet Model II uit 1929. Want er zijn ook vrou wen die antieke vliegtuigen ver zamelen en ermee vliegen. In Amerika is alles mogelijk 1 Kortom, je keek weer je ogen uit en het was inderdaad zoals ik een Amerikaanse luchtvaartenthou siast hoorde uitroepen „Ik zie hier de vreemdste vliegtuigen van m'n hele leven". Ongeveer 90% van al deze amateur-vlieg tuigbouwers hebben een beroep buiten de luchtvaart. Maar ook een 150 pk Lycomingmotor op 254 km per uur. De landingssnel heid bedraagt 104 km per uur. Het zijn kistjes als deze Mirage II die maken dat je werkelijk vol bewondering bent voor wat de Amerikaanse amateur-vliegtuig bouwers presteren. Ze tekenen en ontwerpen hun wildste' fantasieën. Bouwen hun vliegtuig zelf. kopen een motor, een propeller, een paar banden en wat instrumenten om in te bouwen en vliegen met het geval weg. Ieder jaar wéér staan we in Rockford perplex van wat op het gebied van de vliegende zeepkisten in Amerika wordt gepresteerd. Wat moet het luehtvaartenthousiasme hier wel véél groter zijn dan in Nederland, waar de vliegtuigbouw als hobby een ongekend begrip is. S 1200,- Bijzonder veel aandacht koester den wij ook voor de Dyke Delta, een witgeverfde staartloze delta Een Amerikaanse amateur-vliegtuigbouwer in zijn zelf ont worpen en gebouwd vliegtuigje. In Amerika vliegen duizenden van dergelijke toestelletjes. toestel af en toe. hoewel ze nog geen brevet heeft. John Dyke werkt intussen alweer aan een volgend ontwerp een delta met duwschroef Tijdens een hevige onweersbui werd een zweefvliegtuig met twee West End Power Bee hulpmoto ren onder de vleugels on één zo'n motortje boven op de romprug door een rukwind opgetild en neergesmakt. De machine werd volkomen vernield. Het trieste einde van een droom van een zelfbouwer 2300,- Tot de vreemdste toestellen daar in Rockford behoorde stellig de in 1961 door Milt.on Colden ge bouwde Colden M.W.P., een kist ontmoette ik een gezagv;erdor van een Douglas DC-3 van Natio nal Airlines die in zijn vrije tijd een eigen vliegtuig bouwt, in een vlieger van een Lockheed Electra van Eastern Air Lines die antieke vliegtuigen verzamelt. Is het wonder dat de jaarlijkse fly-in van de Experimental Air craft Association een waar dora do is voor de rcehtgeaarde lucht- vaatenthousiast Voor ons is er géén show ter we reld die met deze unieke manifes tatie van de Amerikaanse ama teur-vliegtuigbouwers kan wed ijveren. (Nadruk verboden pen. Zo lang die er niet kunne® komen, houde men zich verre van'* te spreken over nauwe vriend-] schapsbanden, Die komen later aan de orde. drs. A. G. H. HINDERWET Burgemeester en Wethouders van Terneuzen brengen ter open-, bare kennis, dat ter gemeente-j secretarie ter..inzage.ligt een ver-' zoek met bijlagen van SHELL"'1 NEDERLAND VERKOOPMAAT- SCHAPPIJ N.V., Wassenaarse- weg 80. 's-Gravenhage. om een nieuwe de gehele inrichting om-' vattende vergunning van een op slagplaats voor vloeibare brand stoffen, bestaande uit: 1-1780 m3 tank voor gas-olie; 12-100 m3 tanks voor benzine-superbenzine en petroleum; 2-50 m3 tanks voor superhenzine en earburine; 1 m3 tank voor H.B.O.: 4 aftappompen en 9 elektromotoren met een ge-] zamenlijk vermogen van 45 PK,j op het perceel plaatselijk bekend'! Wijk P 54, kadastraal bekend ge-' rneente Terneuzen, sectie K, no.) 374. Gedurende tien dagen na dej dagtekening van deze bekendma-j king bestaat voor een ieder de' gelegenheid schriftelijk 'bezwaren' tegen het verlenen der vergun-' ning in te brengen bij het ge meentebestuur. Bovendien zal op dinsdag 15' oktober a.s., des namiddags 15.00 uur, in het gemeentehuis een openbare zitting worden gehou den, waarin mondeling bezwaren: tegen de inwilliging van dit ver-j zoek kunnen worden ingebracht.' Een ieder kan ter secretarie der; gemeente kennis nemen van de, ter zake ingekomen schrifturen, i De aandacht van belanghebbend den wordt er op gevestigd, dat tótf' beroep gerechtigd zijn de aan vrager van de vergunning en de gene, die in persoon of bij ge-j machtigde op de 'bovenbedoelde' zitting is verschenen. Mede is tot beroep gerechtigd degene die^ zonder op de openbare zitting té zijn verschenen, binnen de ge stelde termijn schriftelijk bezwa ren heeft ingebracht, indien hij! niet woonachtig is in deze ge meente of in een aangrenzende gemeente, waar openbare kennis geving wordt gedaan. Terneuzen, 26 september 1963. Burgemeester en Wethouders voornoemd. H. R.IJPSTRA. Burgemeester. A. J. VAN PAGEE, Secretaris* HINDERWET Burgemeester en Wethouders van Terneuzen brengen ter open bare kennis, dat ter gemeente secretarie ter inzage ligt een ver-' zoek met bijlagen van GEBR.' BROERE N.V., 's-Gravendeglse- weg 73, Dordrecht, om vergunning lot oprichting, in werking bren gen en in werkfng' houden van een benzine-opslagplaats bestaan, de uit 2-600o liter tanks voor ben-' zine en superbenzine, 2 elektri sche aftappompen elk met een elektromotor van 0.33 PK, t.b.vi N.V. Van Gemeren, op het per ceel plaatselijk bekend Louisa- straat 1-3, kadastraal bekend ge meente Terneuzen, sectie G, no. 2948. - Gedurende tien dagen na de dagtekening van deze bekendma king bestaat voor een ieder de gelegenheid schriftelijk 'bezwaren tegen het verlenen der vergun ning in te brengen bij het ge meentebestuur. Bovendien zal op dinsdag 15 oktober a.s., des namiddags 14.00 uur, in het gemeentehuis een openbare zitting worden gehou den. waarin mondeling bezwaren tegen de inwilliging van dit ver zoek kunnen worden ingebracht. Een ieder kan ter secretarie der gemeente kennis nemen van de ter zake ingekomen schrifturen. De aandacht van belanghebben den wordt er op gevestigd, dat tot beroep gerechtigd zijn de aan vrager van de vergunning en de gene. die in persoon of bij ge machtigde op de bovenbedoelde zitting is verschenen. Mede is tot beroep gerechtigd degene die, zonder op de openbare zitting te zijn verschenen, binnen de ge stelde termijn schriftelijk bezwa ren heeft ingebracht, indien hij niet woonachtig is in deze ge meente of in een aangrenzende gemeente, waar openbare kennis geving wordt gedaan. Terneuzen, 26 september 1963. Bui-gemeester .en Wethouder? voornoemd. II. RIJPSTRA. Burgemeester. A. J. VAn PAGEE, Secretaris. Voor Vulpennen Van de sande Op Uw verzoek graveren u>§ Uu> naam in de pen

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1963 | | pagina 7