Stakers hollen Franco's systeem nit HET WEER 1 Rede van president Kennedy in V. N.-assemblee Indonesië en de federatie Maleisië Italië en Oostenrijk MAAK VAN UW SPAARGELD ZON- en MAANSTANDEN WEERBERICHT HOOGWATER PRINSESSEN BEATRIX EN IRENE OP BEZOEK BIJ SHAPE Radio De Koek Frankering bij abonnement: Terneoaen Directeur-Hoofdredacteur I. van de sanoe Redactie-adres: Noordstraat 55—57 Administratie-adres: Smidswal Telefoon 01150—2073 Gironummer 38150 Abonnementsprijs ƒ6,per kwartaal: per maand ƒ2,—; per week 48 ct. Losse nrs 9 ct. DE VRIJE ZEEUW ZATERDAG 21 SEPTEMBER 1963 19e Jaargang No 6030 Verschijnt dagelijks Uitgeefster N. V. v/h Firma p. j. van de Sande te Terneuzen Advertentieprijs per mm 16 ct; minimum per advertentie ƒ2,40. Rubriek: Kleine Advertenties (géén handels- advertenties) 5 regels 1,10. Iedere regel meer 22 et. Kleine Advertenties bij vooruitbetaling. Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres Bureau van dit Blad, 20 cent meer. Inzending advertenties te 's namiddags 2 uur. Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur. In het noorden van Spanje duren de stakingen van mijnwerkers nog steeds voort. Het is niet meer zo dat vijftienduizend man tegelijkertijd het werk hebben neergelegd zoals op het hoogtepunt van de actie maar dan in de ene mijn en dan in de andere, soms voor een symbolische korte tijd, soms voor dagen achtereen weigeren kompels kolen te delven. Alleen al economisch gezien is dit voor Spanje een gevoelige strop omdat de Asturische mijnen een voorname leverancier zijn voor de toch al niet grote energievoorziening, maar dat is niet het voornaamste aspect van de stakingen. Dat ligt in het simpele feit dat ze er zijn en nog meer in het feit dat dit de tweede grote stakingsgolf is in even een jaar. Want men moet hierbij niet vergeten dat het staken in Span je beslist niet een gemakkelijke taak is, maar aanzienlijke moed vereist. Wellicht ook dat ze daar om uitbreken in een streek die op dat punt al enige faam heeft verworven met de opstand van 1934. Materiële steun voor de sta kers en hun gezinnen is er vrij wel niet, bonden die achter hen zouden staan zijn er niet geoor loofd en tegen de stakers en hun nog wel werkende collega's kan op grote schaal het middel van uitsluiting toegepast worden door de mijnen. Het is de methode om door honger af te dwingen dat de stakers hun eisen zullen ver geten. TEGEN DE Z.G. VAKBONDEN Die eisen liggen slechts ten dele in het materiële vlak. Na tuurlijk willen de stakers meer loon, maar dat niet alleen. Juist de zo vlot aanwezige mogelijk heid om stakende en niet-staken- de arbeiders en hun gezinnen te treffen met uitsluiting symboli seert voor de mijnwerkers, dat ze niet als mensen met wensen en rechten worden beschouwd, maar als een soort werkvee, dat maar te doen heeft wat wordt gezegd. En dat het recht niet heeft om zich te organiseren om voor zijn belangen op te komen. Er zijn de zogenaamde syndi caten, die voor vakbonden door moeten gaan en als zodanig met mooie frasen door het regiem worden gepropageerd. Dat zijn organisaties waarin de werkne mers moeten samenwerken met de werkgevers, dat zijn niet al leen groepen wier belangen van nature uiteen moeten lopen, dat zijn partijen die tegenover elkaar staan en de uitsluitingen bewij zen hoe scherp en meedogenloos. Het is a priori ongeloofwaar dig dat door zulke organisaties een lotsverbetering voor de wer ker bereikt kan worden. Dat is ook niet het doel ervan: de syn dicaten zijn er om de van over heidswege bepaalde politiek uit t,e voeren, niet om die mee te helpen bepalen. COMMUNISTEN EN GEESTELIJKHEID Wat zegt nu de regering? Die beweert dat communistische in filtranten in de syndicaten en in Katholieke verenigingen zijn bin nengedrongen om ze uit te hollen. Ongetwijfeld steekt daar een zekere waarheid in: de verboden communistische partij, maar even zo goed andere oppositie-groepen, grijpen elke mogelijkheid tot ver zet aan en dit is er een van, zoals de ondergrondse vakbeweging een andere is. Maar het is de vraag of communisten in de meeste gevallen de drijvende kracht zijn achter het overal op duikende verzet tegen de syndi caten en andere uitingen van de falangistische vorm van fascisme, die het regiem aanhangt. Daar voor is de steun van de geeste lijkheid, zowel de lagere als zeer hoog in de kerkelijke hiërarchie, te duidelijk. En ook te krachtig. Want het onrustbarendste voor Franco is, dat al zijn maatrege len enige verbetering van loon- en arbeidsvoorwaarden, pressie door uitsluiting, optreden van politie en arrestaties niet bereikt hebben dat de lust tot staken is verdwenen. De rege ringsmaatregelen zijn tot dusver tamelijk voorzichtig geweest, evenals het optreden van de sta kers. Als geen van beiden willen wijken moet de tegenstelling zich verscherpen en de stakers heb ben al getoond dat ze ondanks de offers, die ze moeten brengen, doorzetten. Franco staat dan voor de keus van zijn kant harder op te tre den en de strijd helemaal hard tegen hard te laten worden, of tóe te geven. En daarmee te er kennen dat aan de afbraak van zijn systeem is begonnen. Van binnen uit. (Nadruk verboden) In Kocqnencourt bü Parijs heb ben de Nederlandse Prinsessen Beatrix en Irene donderdag een bezoek gebracht aan het hoofd kwartier van de Navo en Shape, het hoofd kwartier van de geal lieerde strijdkrachten in Euro pa. Zij gebruikten er de lunch met generaal L. Lemnitzer, de Navo-opperbevelhebber, met wie zij vóór de maaitijd werden ge fotografeerd. (Adv.) TYPOGRAFENSTAKING IN AMSTERDAM Het gehele technische perso neel van het dagblad „De Tele graaf" (circa 550 man) heeft na een te elf uur begonnen bespre king en een daarop gevolgd on derhoud van 'n personeelsdelega- tie met de directie, vrijdag om 12 uur 't werk stilgelegd. Het perso neel verlangt een verhoging van de lonen. De djreetie handhaaft het standpunt dat ook de vakor ganisaties innemen, namelijk dat men zich strikt zal houden aan de bepalingen van de C.A.O. De arbeiders hebben besloten voorlopig niet vóór zondagavond 12 uur het werk te hervatten. NEDfRlANOSCHE MIDDENSTANDSBANK N.V, POLEN VRIJ VAN POKKEN De geneeskundige hoofdinspec tie van de Volksgezondheid deelt mede, van de Wereldgezondheids, organisatie bericht te hebben ontvangen dat Polen vrij van pokken is verklaard. Alle maat regelen ten aanzien van reizigers, komende uit voormalig met pok ken besmet gebied in Polen, komen derhalve thans te ver vallen. President Kennedy heeft gisteren in de algemene ver gadering van de Verenigde Naties verklaard dat het kernstopverdrag een goed begin is op de weg naar inter nationale ontspanning en ontwapening. In het spoor van deze overeenkomst kunnen meer akkoorden tot stand komen, aldus de Amerikaanse president, die er de na druk op legde, dat Amerika geen besluiten zou nemen zonder zijn bondgenoten erin te kennen. President Kennedy heeft vrij dag voor de algemene vergade ring- der Verenigde Naties een rede uitgesproken. Toen hij bij het V. N.-gebouw arriveerde, demonstreerden daar enige negers, die met spandoeken zwaaiden. Op enkele daarvan werd hem de dood verweten van de zes negerkinderen, die zondag j.I. in Birmingham op geweldda dige wijze om het leven kwa men. Bij de ingang van het gebouw werd de president, die vergezeld werd door Stevenson, de leider van de Amerikaanse V. N.-delega tie, begroet door secretaris-gene raal Oe Thant. Toen de president zijn rede uitsprak, bleven de banken van de Cubaanse delegatie onbezet. Na afloop van de toespraak, weerklonk 'n langdurig applaus, Weinig wind In de vochtige lucht die thans weer boven ons land aanwezig is, zal ook vandaag vrij veel be wolking voorkomen, terwijl er vooral in de ochtend hier en daar mist is te verwachten. De luchtdrukverdeling boven centraal-Europa en onze omge ving is nu zeer vlak zodat er maar weinig wind zal zijn. Zeer (Adv.) KoovMnat 102 - Telefoon 8190 ZON MAAN Sept. 21 22 23 24 op onder op onder 6.22 18.43 9.56 20.26 6.24 18.41 11.02 20.47 6.26 18.39 12.08 21.12 6.27 18.36 13.12 21.43 sporadisch kwamen er bij deze luchtdrukverdeling in Duitsland en Frankrijk buien voor. Ook in ons land bestaat er van daag een kans op buien, maar deze zullen zeer plaatselijk zijn. In de temperaturen komt niet veel verandering. medegedeeld door het K.N.M.I., geldig tot hedenavond. Weinig wind Bewolkt en nevelig weer; ver spreid voorkomende opklaringen en slechts hier en daar een bui. In de ochtend plaatselijk mist. Weinig wind. Ongeveer dezelfde temperaturen. ZATERDAG 21 SEPTEMBER v.m. n.m. Breskens 3.45 3.55 Terneuzen 4.20 4.30 Hansweert 5.00 5.10 Walsoorden 5-10 5-20 ZONDAG 22 SEPTEMBER v.m. n.m. Breskens Terneuzen Hansweert Walsoorden MAANDAG 23 Breskens Terneuzen Hansweert Walsoorden 4.26 5.01 5.41 5.51 4.15 4.50 5.30 5.40 SEPTEMBER v.m. n.m. 4.46 5.21 6.01 6.11 4.59 5.34 6.14 6.24 waaraan alle aanwezigen, ook Sowjet-minister Gromiko, deel namen. Hierna begaf Kennedy zich naar de „Indonesische zaal", waar de verschillende ministers die de algemene vergadering bij wonen en de delegatieleiders aan hem werden voorgesteld. Minister Gromiko zei later tegenover journalisten de rede van de Amerikaanse president „verzoenend" te vinden. Zij biedt hoop op verdere vooruitgang in de betrekkingen tussen Oost en West. Hij zou, naar hij zei, de tekst zorgvuldig bestuderen. Tal van afgevaardigden waren getroffen door de scherpe aan vallen van Kennedy op rassen en godsdienstdiscriminatie. Er mag niet over het hoofd worden gezien dat er fundamen tele verschillen tussen Amerika en de Sowjet-Unie zijn. Hier door kan de waakzaamheid van het Westen niet verslappen. Maar de beste garantie voor de veilig heid van iedereen is volgens Kennedy gelegen in vreedzame samenwerking. In zijn klaargemaakte tekst is Kennedy niet ingegaan op Gro- miko's voorstel tot een topcon ferentie van achttien landen, noch op het gewijzigde ontwa peningsvoorstel dat de Russische Minister van Buitenlandse Zaken donderdag heeft gedaan. De verantwoordelijkheid van Amerika en de Sowjet-Unie te genover de wereld is dezelfde. Kennedy noemde het ongelukkig dat deze twee landen hun mili taire uitgaven en hun voorraden kernwapens vergroten zonder dat de veiligheid daardoor groter wordt. Amerika gelooft in het begin sel van zelfbeschikking voor al le volken. Het Duitse volk en vooral dat van Berlijn hebben het recht eenmaking van hun land en hun hoofdstad te eisen. Amerika is ook van mening dat het Cubaanse volk het recht heeft de vruchten te oogsten van zijn revolutie, die van binnenuit wordt verraden en van buitenaf wordt uitgebuit. Het is niet de H-bom die kan zegevieren, maar de vreedzame samenwerking op alle gebied. De tijd is gekomen om, samen met de bondgenoten, te onderhande len teneinde te voorkomen dat men elkaar vernietigt. Tot elke prijs moet worden voorkomen, dat er door een verkeerde bere kening een oorlog uitbreekt. Er moet onderhandeld worden over het vermijden van plotselinge aanvallen, over een verbod van ondergrondse kernproeven en over een verbod kernwapens in de ruimte te brengen. Vooral de ruimte biedt grote mogelijkheden tot samenwerking. Het is absurd dat Amerika en Rusland ieder voor zich probe ren zo spoedig mogelijk iemand op de maan te zetten. De beide landen zouden gezamenlijk, als vertegenwoordigers van de ge hele mensheid, moeten aftreden. Als andere gebieden van sa menwerking noemde president Kennedy de hulp aan de ont wikkelingslanden, het onderzoek op medisch en meteorologisch gebied, het oplossen van het vraagstuk van de besmetting van lucht en water, de strijd te gen de honger. Amerika is tegen rassendiscri minatie in welke vorm dan ook. In Amerika zelf heerst deze nog, zij het tegen de wens van het grootste deel van het volk. Amerika keurt apartheid af. Het is evenwel ook tegen het streven van de negers in Afrika om de blanken te verjagen. De rechten van de mens worden niet geëer biedigd waar een Boeddistische priester uit zijn pagode wordt verjaagd, waar synagogen wor den gesloten, aan de Protestant se zending beperkingen worden opgelegd, een volle kerk wordt opgeblazen of een kardinaal wordt verbannen. Kennedy zei zich er bewust van te zijn dat sommige V.N.- afgevaardigden uit Afrika of Azië in Amerika de discrimina tie aan den lijve hebben onder vonden. Hij betreurt dit. Zijn re gering streeft er naar aan der gelijke praktijken een eind te maken, niet alleen voor bezoe kers, maar ook voor de eigen burgers. Ieder mens moet gelijke kansen hebben en dezelfde be scherming genieten. Kennedy herinnerde eraan, dat Amerika na de oorlog al meer dan honderd miljard dollar aan economische hulp aan het bui tenland heeft verstrekt. Nog meer is nodig. De produktiviteit in de landbouw en de verdeling van de voedingsmiddelen zouden op internationale schaal ter hand moeten worden genomen. De Amerikaanse president be sloot zijn toespraak als volgt „Twee jaar geleden deelde ik op deze plaats mee dat Amerika bereid was een beperkt kernstop verdrag te sluiten. Nu is dat ver drag getekend. Het sluit oorlog niet uit. Het heft de fundamen tele conflicten niet op. Het ver zekert geen vrijheid voor allen, maar het kan een hefboom zijn. Archimedes zou, toen hij het be ginsel van de hefboom aan vrien den uitlegde, hebben gezegd: „Geef mij een plaats waar ik staan kan en ik zal de aarde be wegen". Tot mijn medebewoners van deze planeet zeg ik nu: Laten wij hier staan in deze vergade ring van naties en laat ons pro beren of wij de wereld kunnen bewegen in de richting' van een rechtvaardige en blijvende vrede". BONDSREPUBLIEK WIJST SOWTET- PROTESTNOtA AF Het Westduitse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft vrijdag de Russische protestnota afgewe zen, waarin de bondsrepubliek ervan beschuldigd wordt een jonge Russische functionaris vhn de jeugdbeweging, die „de vrij heid koos", „met geweld" te heb ben ontvoerd. Dit protest werd donderdagavond door de Sowjet- ambassadeur aan het ministerie toegezonden. Het ministerie verklaard, dat deze beschuldiging van elke grond ontbloot is en wijst erop, dat het hoofd der consulaire af deling van de Sowjet-ambassade zelf had verklaard, dat de be trokkene er van door was ge gaan onder het voorwendsel een pakje sigaretten te willen gaan kopen. o PLANBUREAU BERAADT ZICH OVER GEVOLGEN LOONSVERHOGING Een commissie van de sociaal- economische raad heeft het cen traal planbureau verzocht zich op korte termijn te beraden over de gevolgen van een mogelijk forse loonsverhoging van onge veer acht of tien procent het vol gend jaar, zo verneemt het A.N. P. uit welingelichte bron. Verwacht wordt, dat het cen traal planbureau onder de druk van de omstandigheden deze stu die op korte termijn zal voltooi en. Waarschijnlijk zal het plan bureau de S.E.R reeds voor het einde van deze maand van zijn bevindingen over de gevolgen van een forse loonronde in 1964 op de hoogte stellen. Belgische heroïne-smokkelaars aangehouden De Antwenpse politie is er donderdag in geslaagd 4 smok kelaars van verdovende midde len aan te houden, twee mannen en twee vrouwen. 430 gram heroïne met een „zwarte waarde" van bijna 6,5 miljoen Belgische frank kon in beslag worden genomen. De Indonesische studentenver eniging in Japan heeft vrijdag op advies van minister Soebandrio een voorgenomen demonstratie tegen de federatie Maleisië afge last. De Indonesische minister van Buitenlandse Zaken is in Tokio op doorreis naar New York, waar hij de algemene vergadering der Ver. Naties zal bijwonen. In een onderhoud met afgevaardigden van de vereniging drong hij er op aan de demonstratie af te ge-, lasten „met het oog op de be trekkingen tussen Japan en In donesië. De demonstranten wilden vrij dag protestbrieven overhandigen op de Britse en Maleisische am bassades. Djakarta-vliegtuigen van de Britse luchtmacht zijn gisteren voortgegaan met het overbrengen van leden van de Britse kolonie van Djakarta naar Singapore. Slechts 15 mannelijke leden van de Britse ambassadestaf zijn in Djakarta achtergebleven. Zij heb- ben hun „hoofdkwartier" inge richt in hotel „Indonesia", van waar zij de evacuatie verzorgen van Britse gezinnen. De toestand in Djakarta is op het ogenblik rustig. Enkele men sen, die zouden worden geëva cueerd, zouden nu hebben beslo ten in Djakarta te blijven. In de straten van Djakarta werden slechts enkele patrouilles van het leger gezien. De keurtroepen van de „SiliwangF'-divisie worden echter in reserve gehouden. Po litie en militairen hebben de op dracht bij het uitbreken van nieuwe ongeregeldheden zonodig op demonstranten te schieten. De gouverneur van Djakarta, Sumarno, heeft de boycot van Britten en Maleisiërs door de Bond van hotel- en restauratie- personeel „ongerechtvaardigd" genoemd. De Engelsen in hotel „Indonesia" worden normaal be diend. President Soekarno heeft alle regionale burgerlijke en militaire gouverneurs opdracht gegeven te voorkomen dat de vakbonden de De Italiaanse minister van Bin nenlandse Zaken, Mariano Ru- mor, heeft donderdagavond in de Kamer van Afgevaardigden zijn bezorgdheid geuit over de her haalde aanvallen van „terroris ten" in Zuid-Tirol, waar de AUTO VAN PRESIDENT KENNEDY BEKLAD Uit een auto met schreeuwen de jongelieden is donderdag avond een „verfbom" gesmeten, die terechtkwam op de auto van president Kennedy, die gepar keerd stond op Fifth Avenue in New York. De president bevond zich niet in de wagen en er is nog geen aanwijzing, dat de jongelui wis ten, dat het de auto van de Amerikaanse president was, die zij troffen met hun „bom", waar door het voorste deel van de presidentiële auto met witte verf besmeurd werd. De president, die op het ogen blik in New York is. heeft giste ren de algemene vergadering van de Verenigde Naties toege sproken. Duitssprekende minderheid meer autonomie eist. De terroristische aanvallen zijn volgens de Italiaanse minister in hevigheid toegenomen. Van sa- botage-daden waren de terroris ten overgegaan op aanvallen op mensen. Hoewel de veiligheids maatregelen waren verscherpt was het moeilijk de terroristen, die in kleine groepen, los van el kaar, opereerden, in het bergge bied te vinden, aldus de minis- Minister Rumor drong aan op meer samenwerking tussen de twee bevolkingsgroepen in Zuid- Tirol. Maar de uitvoering van de plannen voor samenwerking werd door de terroristen onmogelijk gemaakt. In augustus werd in Oostenrijk en elders een campagne tegen Italië begonnen, die eind augus tus haar hoogtepunt bereikte na dat een Italiaanse rechtbank in Trente tien leden van de Ita liaanse gendarmerie die beschul digd waren van mishandeling van gevangenen, had vrijgesproken. De Italiaanse minister verweet tot besluit Oostenrijk „gebrek aan samenwerking" bij de opspo ring van personen, die verant woordelijk zijn voor terreurda den, ter. controle over Britse ondernemin gen in Indonesië overnemen, zo werd vernomen. Volgens een ver klaring van het operationele op perbevel heeft Soekarno gezegd, dat de Indonesische „confronta tiepolitiek" ten opzichte van Ma leisië geen nadelige invloed moet hebben op de produktie. In rege ringskringen wordt gezegd dat Soekarno teruggave van reeds overgenomen handelsfirma's en olie-installaties door de linkse vakbonden heeft gevraagd. De bonden hadden nog geen gevolg gegeven aan een desbetreffend bevel van de minister voor Basis industrieën, Saleh. Indonesische politie-officieren hebben vrijdag twee Indonesi sche bedienden afgeranseld, die hielpen de Britse vlag op het ambassadegebouw te hijsen. De vlag was tijdens de ongeregeld heden door demonstranten ver vangen door de Indonesische vlag. Ambassadeur Gilchrist, die bij het ministerie van Buitenlandse Zaken klaagde, kreeg de verze kering dat de politiemannen zou den worden vervangen. Ook werd gezegd dat Indonesiërs het hijsen van de Britse vlag niet zouden beletten, maar toen de ambassadeur en zijn staf de- bei de bedienden gingen helpen, haalde iemand de vlag weer neer. Volgens Britse zakenlieden werden bij de ongeregeldheden van woensdag 28 huizen van Brit se maatschappijen in brand ge stoken, beschadigd of geplunderd. Ook zeiden zij dat vier Britse firma's (Dunlop. Ocean Insuran ce, Harrison en Crosfield en Wat ties) door vakbondsleden waren overgenomen. De oliemaatschappij Shell in Londen heeft bekendgemaakt, dat haar raffinaderij de Pladjoe (Sumatra), die woensdag door vakbondsleden was overgenomen, weer is teruggegeven. De Britse minister van Kolo niën, Duncan Sandys, heeft vrij dag in Londen gezegd dat de Britten er rekening mee moeten houden dat er nog meer betogin gen zullen worden gehouden. Er zal druk worden uitgeoefend en ongetwijfeld zullen er invallen aan de grens tussen Indonesië en de federatie plaats hebben, zo zei Sandys na zijn terugkeer uit Singapore, waar hij de plechtig heden bij de stichting van de federatie heeft bijgewoond. „Groot-Brittannië heeft ver plichtingen ten opzichte van de federatie en zo nodig zullen wij haar helpen verdedigen. Het is nog verre van rustig in dat deel van de wereld en daarom hand haven wij onze troepen in Ma leisië, aldus Sandys. De Maleisische premier, Abdoel Rachman, heeft vrijdag gezegd een eventueel aanbod van Japan om te bemiddelen in de crisis mogelijk in overweging te zullen nemen. Japan heeft tot nog toe geen officieel bemiddelingsaanbod ge daan. Gemeld was, dat de moge lijkheid van Japanse bemidde ling donderdag tijdens een ont moeting in Washington tussen de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Dean Rusk, en de Japanse minister van Bui tenlandse Zaken, Ohira, was be sproken. 2000 jongelieden van de Ver enigde Malakkaanse Nationale Beweging in Penang (Noord- Malakka) staan gereed om op een teken van de toenkoe te worden gemobiliseerd, aldus de leider, Idris Ismail. De zitting van het nieuwe Ma leisische parlement zal op 15 ok tober worden geopend, zo heeft de voorzitter bekendgemaakt. 4

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1963 | | pagina 1