De toestand in Djakarta Gromiko stelt topconferentie voor VRIJDAG 20 SEPTEMBER 1963 19e Jaargang No 6029 BRITSE AMBASSADE IN DJAKARTA GEPLUNDERD KONINGIN BEZOCHT TENTOONSTELLING WATERSNOOD IN INDIA Acht bewindslieden buigen zich over loonpolitiek AUSTRALIë BEZORGD OVER GEBEURTENISSEN IN INDONESlë Prinsessen Beatrix en Irene in Parijs DE V.N.-ASSEMBLEE BIJEEN De aardbeving in Turye ZON- en MAANSTANDEN HET WEER WEERBERICHT HOOGWATER rt-j frankering bij abonnement: Terneuzen Directeur-Hoofdredacteur I. van de Sande Redactie-adres: Noordstraat 55—5? Administratie-adres: Smidswal Telefoon 01150—2073 Gironummer 38150 Abonnementsprijs 6,— per kwartaal; per maand 11,per week 48 ct. Losse nrs 9 ct. DE VRIJE ZEEUW Verschijnt dagelijks Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen Advertentieprijs per mm 16 ct; minimum per advertentie 2,40. Rubriek: Kleine Advertenties (géén handels advertenties) 5 regels 1,10. Iedere regel meer 22 ct. Kleine Advertenties bij vooruitetbaling. Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres Bureau van dit Blad; 20 cent meer. Inzending advertenties te 's namiddags 2 uur. Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur. De Amerikaanse ambassadeur in Djakarta, Howard Jones, is donderdag bij president Soekar- no geweest om hem te vragen de orde in Djakarta, waar de dag tevoren de Britse ambassade en woningen van Britse onder danen door Indonesische beto gers werden aangevallen, ge plunderd en in brand gestoken, te herstellen en te zorgen voor de veiligheid van de buitenlandse. Korte tijd later verscheen een door het presidentiële hoofd kwartier uitgegeven verklaring waarin gezegd werd dat de rege ring de gebeurtenissen van woensdag betreurt en dat zij geen verdere geweldplegingen zou toestaan. betogers gearresteerd, hoeveel wilde hij niet zeggen. In de nacht van woensdag op donderdag had een aantal Britten op het hoofd bureau van politie bescherming gezocht, terwijl de politie voorts op verschillende plaatsen in de stad Britse burgers hulp ver leende. De woordvoerder maakte voorts bekend, dat bij de beto gingen van woensdag acht en veertig huizen waren geplun derd, terwijl een vijftigtal Britse auto's in brand was gestoken. Een woordvoerder van het Britse ministerie van Buiten landse Zaken heeft donderdag medegedeeld dat de Britse am bassadeur te Djakarta Gilchrist via zijn Amerikaanse ambtge noot en met medewerking van de vlieger van een lijnvliegtuig twee boodschappen naar Londen heeft kunnen zenden. Gilchrist zegt hierin dat hij, na met nog een zestigtal leden van naar Australië terugkeerde, ver klaarde voor zijn vertrek, dat Australië zijn goede diensten be schikbaar stelt om te trachten de breuk tussen Maleisië en zijn Indonesische en Philippijnse na buren te helen. Woensdag heejt een menigte van meer dan duizend betogers 'in Djakarta de Britse ambassade geplunderd en in brand gesto ken. Dansend om de brandende Limousine van de Britse ambas sadeur, A. Gilchrist, schreeuwt de massa anti-Engelse en anti- Maleisische leuzen. (Adv.) Tijdens haar bezoek van woens dag aan de tentoonstelling Fri- siana" in de grote nieuwe Fries landhal te Leeuwarden, toonde H. NI. Koningin Juliana leven dige belangstelling voor een grote maquette van de provincie Friesland. De Koningin liet zich uitvoe rig over allerlei bijzonderheden vertellen. Bij overstromingen tengevolge van zware moessonregens zijn in India de afgelopen dagen zeker honderd mensen verdronken. Al leen in Nieuw Delhi en omgeving moesten 6000 mensen hun wo ningen verlaten. Veel vee kwam om. In de Indonesische hoofdstad hebben de militairen inmiddels de zorg voor bewaking en be scherming van particuliere eigendommen in handen geno men. Officieel is echter niet de staat van beleg afgekondigd. Hoewel donderdagmiddag plaatselijke tijd groepen betogers nog steeds door de stad trokken deden zich geen gewelddaden meer voor. Op vele plaatsen in de stad lagen uitgebrande wrakken van auto's, die toebehoorden aan En gelse eigenaars. Men begon gis teren met de evacuatie van Brit se vrouwen en kinderen, die door vliegtuigen van de R.A.F. naar Singapore worden gevlogen. Vol gens een woordvoerder van de Britse luchtmacht betrof het on geveer honderdvijftig personen. Naar in diplomatieke kringen verluidde zullen ook vrouwen én kinderen van het Australische diplomatieke personeel in Dja karta naar Singapore worden overgebracht. Op de Australische ambassade werd de vrees geuit dat een nieuwe uitbarsting van geweld zich tegen eigendommen van Australiërs in Djakarta zal rich ten. Niettegenstaande 't bevel van de minister van Vitale Industrieën, Mohammed Saleh, dat de linkse vakbonden zich moeten onthou den van naasting van Britse be drijven in Indonesië, schijnen zij alle Britse ondernemingen onder bestuur van de vakbonden te hebben geplaatst. Daaronder bevinden zich de installaties van Shell Oil in Plad- ju op Zuid-Sumatra en te Balik- papan op Oost-Borneo, rubber-, thee, koffie en palmolieplantages op Java en Sumatra, alsmede verscheidene handelsonderne mingen Ook kantoren van Britse banken in Djakarta werden door de vakbonden bezet. Volgens betrouwbare bronnen heeft de politie opdracht onmid dellijk te schieten als zich ver dere ongeregeldheden zouden voordoen. President Soekarno maakte m een hefschroefvliegtuig een rondvlucht boven de stad om de aangerichte schade in ogen schouw te nemen. Een woordvoerder van de po litie in Djakarta deelde donder dagavond plaatselijke tijd mede, dat, hoewel in de stad nog een zekere spanning hing, de auto riteiten de toestand in handen hebben en dat het thans overal rustig is. Dg woning van dG Britse ambassadeur en hotel In donesia waar de meeste leden van de Britse ambassade hun toevlucht zochten, worden door Indonesische valschermjagers bewaakt. Volgens de politiewoordvoer der waren gisjeren verscheidene zijn staf en gezinsleden daarvan, benevens nog een aantal te Dja karta woonachtige Britten, de nacht van woensdag op donder dag „onder zeer slechte omstan digheden in een ellendige Indo nesische politiepost" te hebben doorgebracht, thans is gehuis vest in „een der beste hotels van Djakarta". Een tiental leden van de Britse ambassadestaf had, door bemid deling van de Amerikaanse am bassade te Djakarta, onderdak gevonden in de huizen van ande re te Djakarta wonende vreem delingen. Er wordt niemand van het stafpersoneel of van de ge zinsleden vermist. Wel hebben d.e meesten van hen al hun bezittin gen verloren. Gilchrist heeft voorts medege deeld dat het gebouw der Britse ambassade nog overeind staat. Hij hoopt nu dat hij voldoende bescherming van de Indonesische autoriteiten zal krijgen voor een voorlopige hervatting van zijn werkzaamheden aldaar. GARANTIE VAN INDONE SISCHE REGERING Een verklaring van het presi dentiële paleis zei „de regering betreurt de onjuiste daden die woensdag hebben plaatsgevon den." Zij zou verdere geweldda den niet door de vingers zien doch kon wel „volledig begrip opbrengen voor de laaiende woe de van het volk tegen de daden van hen die de geest van inspi ratie achter Maleisië vormen", aldus de verklaring, waarin de regering voorts opmerkte dat de gewelddaden van woensdag een antwoord waren op het in brand steken van de Indonesische am bassade in Koeala Loempoer, de schending van de Indonesische vlag en de „belediging van het Indonesische staatshoofd". Het communiqué, dat door radio- Djakarta werd omgeroepen, ver meldde tenslotte dat de regering Zou zorgen voor verdere veilig heidsgaranties. AUSTRALIË EN HET CON FLICT OVER MALEISIË De Australische vice-premier McEwen heeft donderdag in het parlement verklaard, dat Austra lië in de kwestie Maleisië aan Groot-Brittannië de steun zal geven, die dit land onder soort gelijke omstandigheden ongetwij feld aan Australië zou geven. McEwen voegde hier aan toe, dat door geweld geen oplossing voor deze kwestie zal kunnen worden bereikt. Sir Garfield Berwick, de Australische minister van Bui tenlandse Zaken, die in Koeala Loempoer de plechtige afkondi ging van de Federatie Maleisië heeft bijgewoond en donderdag TOESTAND EXPLOSIEF. De Britse ambassadeur in In donesië, Andrew Gilchrist, zegt, dat de toestand in Djakarta „ex plosief" is. Naar verluidt hebben de vak verenigingen alle Britse bedrij ven in Indonesië overgenomen. De Amerikaanse ambassadeur in Indonesië, Howard Jones, heeft donderdagmorgen een bezoek ge bracht aan president Soekarno en de Indonesische leider verzocht de orde te doen herstellen en Britse levens en eigendommen te beschermen. De Amerikaanse ambassadeur verzocht de Indo nesische betogers tot bedaren te brengen. Britse gezinnen hebben de nacht doorgebracht in het hotel Indo nesia of in de woningen van Ame rikaanse diplomaten. In de straten van de Indonesi sche hoofdstad liggen de uitge brande wrakken van honderden auto's en hopen vernielde meu belstukken, die woensdag door woedende Indonesiërs uit huizen van Engelsen zijn gesleept en in brand gestoken. Australië is uitermate bezorgd over de gewelddaden die in In donesië tegen Britse eigendom men zijn gepleegd en over de betogingen tegen de federatie Maleisië. Dit verklaarde de Au stralische vice-premier, John Mcewen, donderdag in het Huis van Afgevaardigen op een vraag van oppositieleider Arthur Cald well. Minister Mcewen zei dat Australië in nauw contact met de betrokken landen staat. Afgevaardigde Caldwell stel de de regering voor de kwestie voor de Verenigde Naties te brengen op grond van het feit dat de vrede in dit gedeelte van de wereld in gevaar wordt ge bracht. o De Prinsessen Beatrix en Irene zijn donderdag per vliegtuig in Parijs aangekomen voor een be zoek aan het hoofdkwartier van de Navo en Shape (Supreme Headquarters Allied Powers in Europe) Het hoofd van de Nederlandse permanente vertegenwoordiging bij de Navo, dr. H. N, Boon, was ter verwelkoming op het vlieg veld Orly aanwezig. De Prinsessen gebruikten de lunch met generaal Lemnitzer, de Navo-opperbevelhebber. 's-Avonds lunchten de Prinses sen met dr D. U. Stikker, de Ne. derlandse secretaris-generaal van de Navo. Te ruim kwart over acht gis teravond zijn, als laatsten, de ministers van Binnenlandse Za ken en van Financiën, resp. mi'. E. H. Toxopeus en prof. dr. H. J. Witteveen, bij het gebouw van het ministerie van Sociale Zaken en Volksgezondheid in Den Haag aangekomen om daar deel te nemen aan het overleg dat op initiatief van de minister van Sociale Zaken en Volksgezond heid zou worden gevoerd over de loonpolitieke situatie. De heren Toxopeus en Witteveen, partij genoten, arriveerden in een door de heer Toxopeus bestuurde auto. De eerste die des avonds bij het gebouw aankwam was mr. B. W. Biesheuvel, minister van Landbouw en Visserij en vice- minister-president. „Ben ik de ee"v<e.?", zo vroeg hij aan de kleine schare die aan komsten en vertrek van autori teiten beroepshalve bijwoont toen hij tegen tien vóór acht uit de auto stapte. Op het bevestigend antwoord zeide minister Biesheuvel: „Zie je wel, de boeren zijn altijd de eersten". Deze bewindsman was de trap nog niet helemaal op toen mi nister Veldkamp, zelf achter het stuur, zijn departement naderde. Nadat hij was uitgestapt, kwam hij op minister Biesheuvel af met de woorden: „Hoe weten ze dat nu weer, Barend", doelende op de genoemde kleine schare, waarvan enkelen een paar extra schijnwerpers hadden ontstoken om meer licht te verschaffen in de duistere situatie vóór het ge bouw. Achtereenvolgens kwamen aan de minister van Volkshuisves ting en Bouwnijverheid, drs. P. C. W. M. Bogaers; de minister van Verkeer en Waterstaat, mr. J. van Aartsen; de minister van Economische Zaken, prof. dr. J. E. Andriessen, met zijn staats secretaris drs. J. A. Bakker. Het was inmiddels bijna acht uur en het wachten was daarna op de heren Toxopeus en Witteveen. Toen deze beiden de trap van het gebouw hadden bestegen passeerden ze, vermoedelijk zon. der het te weten, de spreuk die als randschrift op de luifel bo ven die trap is aangebracht: „Dit huis zal steeds als zonneschijn een vreugd om vele levens zijn die 't zal omsloten houden". In dat huis is gisteravond het mi nisteriële overleg over de loon politieke situatie begonnen. Tegen half twaalf donderdag avond was het beraad van de be windslieden nog aan de gang. De minister van Binnenlandse Za ken had kort tevoren tegen een voorlichtingsambtenaar van het ministerie van Sociale Zaken en Volksgezondheid gezegd: ,.Zeg maar tegen de journalisten dat het wel nachtwerk wordt, dan gaan ze misschien wel weg." In tegenstelling tot soortge lijke in hetzelfde gebouw gehou den spoedberaden was deze avond na kwart over acht de voordeur van het gebouw op slot. Minister Veldkamp had op dracht gegeven perevertegen woordigers buiten de deur te houden. De krachtige aardbeving die woensdagavond de Turkse stad Istanbul en omgeving trof, heeft aan twee mensen het leven ge kost. De slachtoffers waren een meisje die in paniek uit een raam sprong, en een man die onder een omvallende muur werd verplet terd. Voorts liepen twee mensen verwondingen op. De schade beperkte zich over het algemeen tot gescheurde mu ren. Volgens het seismologisch instituut van Istanbul bevond het epicentrum van de beving zich op 40 km ten zuid-westen van de stad in de Zee van Marmora. ZON MAAN op onder op onder Sept 20 6.21 18 46 8.49 90 07 21 6.22 18.43 9.56 20.26 22 6.24 18.41 11.02 20.47 23 6.26 18.39 12.08 21.12 Premier Lester Pearson van Ca nada heeft donderdag, op de eer ste dag van het debat in de V. N.-assemblee over de inter nationale toestand, opgemerkt dat het internationale klimaat heel wat beter is dan aan het einde van de vorige zitting. Hij riep de leden op van deze goede gelegenheid gebruik te maken om besluiten te nemen in het belang van de vrede. Pearson stelde voor het ver mogen van de V. N. om de vrede te bewaren, te vergroten. De leden zouden militaire eenheden moeten bestemmen om op korte termijn in dienst van de V. N. te kunnen optreden. De Veiligheidsraad eri de eco nomische en sociale raad zouden moeten worden vergroot. De Veiligheidsraad zou vrijwel het gehele jaar in zitting moeten zijn. De Sowjetrussische minister van Buitenandse Zaken, Andrei Gromiko, heeft donderdag in de algemene vergadering van de Verenigde Naties een topconfe rentie voorgesteld ter bespreking van maatregelen die tot een ver dere vermindering van de span ning in de wereld leiden. Aan deze topconferentie zouden „staatslieden op het hoogste niveau" van de ledenlanden van de ontwapeningscommissie van de Verenigde Naties moeten deel nemen. De conferentie zou moe ten worden gehouden „in het eerste kwartaal of de eerste helft van 1964". Minister Gromiko bood Moskou als plaats van sa menkomst aan. Lid van de ontwapeningscom missie zijn Braziiië, Birma, Bul garije, Canada Ethiopië, Frank rijk, Groot-Brittannië, Italië, Me xico. Nigeria, Polen, Roemenië, de Sowjet-Unie, Tsjecho-Slowa- kije, de Verenigde Arabische Re publiek. de Verenigde Staten en Zweden. Gromiko verklaarde in zijn toespraak tot de algemene ver gadering, dat de Sowjet-Unie be reid is ermee in te stemmen, dat beperkte hoeveelheden intercon tinentale, anti-raket- en anti- vliegtuigraketten ter beschikking moeten blijven van de Sowjet- Unie en de Verenigde Staten op hun eigen grondgebied tot het einde van de tweede fase, maar ook tot de voltooiing van de der de fase van het ontwapenings proces. Hiermee doet de Sowjet- Unie „een nieuwe concessie", aldus Gromiko, waarmee het on derling vertrouwen tijdens het ontwapeningsproces zal worden gehandhaafd, „zelfs bij de meest wantrouwende houding van scep tici in het Westen". De Sowjetrussische regering doet een beroep op alle landen om de onderlinge betrekkingen zodanig te ontwikkelen, dat ver zekerd wordt „dat internationale geschillen geregeld worden aan de conferentietafel, niet op het slagveld, en dat een land geen geweld kan gebruiken tegen een ander land omdat men het niet eens is met de daar geldende maatschappelijke orde". „Laten wij overgaan tot nauwere samen werking, met inbegrip van de uit breiding van economische en handelsbetrekkingen die de krachtigste basis vormen vooi de ontwikkeling van de politieke betrekkingen tussen de landen, en tot uitbreiding van culturele uitwisselingen", zo riep Gromiko uit. Na verklaard te hebben, dat de huidige zitting van de V. N.- assemblee in een gunstiger sfeer begint dan vorige zittingen, her haalde hij de eisen voor een Duits vredesverdrag. Dit deed hij vergezeld gaan van een felle aanval op West-Duitsland, dat Volgens hem voor een groot deel verantwoordelijk is voor de hui dige spanning in Europa. Het Westberlijnse „bezettingsregime" fungeert bovendien, aldus Gro miko, zo ongeveer als „kunst mest voor de politieke voedings bodem waarop in West-Duitsland het revanchisme en de militaris tische denkbeelden die maar weinig verschillen van wat Hit- ler-Duitsland aan de vooravond van de tweede wereldoorlog be zielde welig tieren". De oplossing van de Cubaanse crisis en de ondertekening van het kernstopverdrag wijzen de weg naar een verdere verminde ring van de internationale span ning en van het gevaar voor mi litaire conflicten, zo betoogde de Russische minister. Hij achtte het noodzakelijk, dat men het niet meer tot situaties laat ko men waarbij de spanning tot hef kookpunt kan stijgen. Kennelijk naar aanleiding van het verzet van China tegen vreedzame co- existentie verklaarde hij „dat socialistische landen hun poli tiek richten op veroveringen en op verbreiding van hun denk beelden door geweld of op oor log, is even onnatuurlijk als wan neer een arbeider de vernietiging zou wensen van alles wat door zijn werk tot stand is gekomen". Gromiko meende dat de gun stiger kansen die door het kern stopverdrag zijn geschapen, „vol ledig benut moeten worden voor de regering van andere interna tionale vraagstukken die rijp zijn voor een oplossing". Tot de maatregelen die zouden moeten worden genomen beho ren het sluiten van een niet-aan- valsverdrag tussen de landen van het Warschaupact en het „Noordatlantische blok", stappen om verrassingsaanvallen te voor komen en de sterkte van de bui tenlandse troepen in Oost- en West-Duitsland terug te bren gen, inkrimping van de militaire begrotingen en de vorming van kernwapenvrije zones in ver schillende delen van de wereld. In zijn rede merkte Gromiko nog op, dat de communisten geen ideologisch compromis kunnen accepteren en hun tegenstanders ook niet zullen dwingen om hun eigen ideologie te laten varen. „De vertegenwoordigers van de wereld van het socialisme" zullen onverminderd blijven strij den voor de overwinning van hun idealen., zo zei hij. „Wij zul len geen ideologisch compromis accepteren, en evenmin onder bedreiging met wapens van onze ideologische tegenstanders eisen, dat zij hun eigen ideologie laten varen. Waar wij op aansturen, is iets anders het zijn geen divisies soldaten maar legioenen van boeken, geen atoombommen maar het vermogen om meer voor de mensen te doen en dit beter te verdelen die de wapens moeten vormen in de strijd tus sen de twee filosofieën". Gromiko bepleitte voorts een overeenkomst tussen de Sowjet- Unie en de Verenigde Staten over een verbod „om voorwerpen in een baan om de aarde te bren gen met kernwapens aan boord". Hij vond ook, dat het voor de Verenigde Naties een „erezaak" is om alles in het werk te stellen om in 1965, wanneer de volke renorganisatie twintig jaar be staat. elke vorm van kolonialis me te hebben uitgebannen. AANHOUDEND DROOG Het ziet er naar uit dat het hogedrukgebied dat boven Scan dinavië is gelegen, ook vandaag het weer bij ons onverminderd zal bepalen. Er kan daarom opnieuw overwegend zonnig en droog weer worden verwacht bij een matige tot vrij krachtige wind tussen noordoost en oost. De temperaturen zullen daar bij plaatselijk iets hoger worden dan donderdag. De invloed van het hogedruk gebied reikte donderdag tot de Alpen en Midden-Frankrijk. Ten zuiden daarvan komt een lage drukgebied voor dat vooral in Italië en Zuid-Frankrijk zware regens heeft veroorzaakt. In Marseille viel in twaalf uur tijds niet minder dan 80 millimeetef. Het genoemde lagedrukgebied beweegt zich langzaam naar het noorden maar kan het weer bij ons vandaag in ieder geval nog niet beïnvloeden. medegedeeld dor het K.N.M.I., geldig tot hedenavond. Overwegend zonnig Droog en overwegend zonnig weer met een matige tot vrij krachtige wind tussen noordoost en oost. Dezelfde temperaturen als gisteren of iets hogere. VRIJDAG 20 SEPTEMBER vm. n.m. Breskens 3.15 3.26 Terneuzen 3.50 4.01 Hansweert 4.30 4.41 Walsoorden 4.40 4.51 ZATERDAG 21 SEPTEMBER v.m. n.m. Breskens 3.45 3.55 Terneuzen 4.20 4.30 Hansweert 5.00 5.10 Walsoorden 5.10 5u20

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1963 | | pagina 1