\/om de yeauw
TWEE TIENERS...
I PUZZEL
5
HEBT U DE SCHOOLKLEDING AL KLAAR?
r
De Franse mode voor de herfst en winter
129
Zaterdag 31 augustus 1903
DE VRIJE £EÉUW
Pagina 9
KRIMOORLOG BRACHT
FLORENCE NIGHTINGALE PIONEERDE
IN NIEUWE BEROEPEN
u
KUNT
NIET
ALLES
WETEN
OM DE DUIZEND WEKEN
ZAK-VLEKKENSTIFT
WINTERSTOFFEN IN
HET STOFFENPAIEIS
HET STOFFENPALEIS
De geboorte van de verpleegster en
de wijkzuster
Het is alweer 110 jaar geleden dat tussen Rusland en Turkije de
Krim-oorlog uitbrak. Na de Hongaarse burgeroorlog (18481849)
had Rusland het overwicht in Oost-Europa en tsaar Nicolaas I dacht
nu het protectoraat over 'het nabije Oosten te kunnen verwerven.
Dit zou hij slechts kunnen met de hulp van Engeland, doch het
Britse koninkrijk distancieerde zich van elk verbond met Rusland.
Nicolaas ging daarom in maart van het jaar 1853 op eigen houtje
verder zijn plan te verwezenlijken. Op onheuse wijze eisten de
Russen van de Turkse sultan het protectoraat over al diens Grieks-
Katholieke onderdanen, doch op aansporing van de Franse en En
gelse regeringen weigerde deze. toe te geven.
Op 3 juli van hetzelfde jaar rukte het Russische leger de Proeth
over en Turkije moest op 23 oktober de strijd gaan aanbinden. Op
27 maart van het daarop volgende jaar verklaarden toen de Wes
terse mogendheden Rusland de oorlog, nadat een ultimatum van
die kant door de tsaar was afgewezen.
In een uitputtende winterveldtocht verloren de Ehgelsen door
koude en cholera de helft van hun soldaten. Noodkreten over de
toestand van het expeditieleger bereikten Londen. Vele Ehgelse
moeders vernamen tot hun schrik dat hun zonen gewond in een
oud fort op de vochtige stenen lagen en eigenlijk op het einde
wachtten, omdat de medische verzorging in die tijd schrikbarend
onvoldoende was. De intendance zorgde voor wat voedsel en wat
stro of een deken. De enkele dokter kon de lawine gewonden niet
aan en van het woord hygiëne had in die tijd nog geen militair
ooit gehoord.
BE OMMEKEER
Voor hen heeft zich bijzonder
verdienstelijk gemaakt de toen
onbegrepen, maar thans over de
gehele wereld wielhaast legen
darische figuur van Florence
Nightingale. Zij werd geboren op
12 maart 1820 als dochter van
een vooraanstaande Engelse
grootgrondbezitter. In haar jeugd
voelde zij zich reeds aangetrok
ken tot het verzorgen van zieken,
want deze mensen wekten haar
medegevoel op. Het beroep van
verpleegster bestond toen nog
niet en het waren in de gasthui
zen hoofdzakelijk mannen die
enige hulp verleenden aan zieken
en gewonden, welke hulp zich
vaak beperkte tot het verbinden
van wonden en het verschaffen
van eten en een emmer water.
Op haar regelmatige reizen, die
zij met haar vader maakte, 'had
zij zó veel ellende en armoede
gezien, dat zij besloot haar leven
aan zieke en misdeelde mensen
te wijden. In deze tijd echter
vond men in dit beroep slechts
vrouwen van het laagste allooi,
daar in andere kringen gering
schattend op dit werk werd neer
gezien. De vrouwelijke helpsters
werden in de hospitalen meesten
tijds gebruikt om de vuile boel
op te redderen. Florence trok zich
echter van dit alles bijzonder
weinig aan en zette met bewon-
deringswaardige moed haar wil
om verpleegster te worden door
en groot was haar vreugde toen
zij in een Londens ziekenhuis
werd aangesteld.
NAAR DE KRIM
Toen in 1854 de berichten in
Engeland bleven binnenstromen,
dat het met het Britse leger al
lesbehalve rooskleurig gesteld
was, besloot zij met een veertig
tal vrouwen, die zij voor haar
ideaal had weten te Winnen, op
eigen risico naar het slagveld aan
de Krim te vertrekken.
Zij verrichtte hier met boven-
menelijke kracht het werk, dat
haar over de gehele wereld be
roemd heeft gemaakt en waar
wij allen respect en ontzag voor
hebben. Zij improviseerde een
soort hospitaal met kribben,
dekens, lakens, schoon ondergoed
en nieuwe verbandmiddelen. Zij
liet geregeld eten en drinken
rondbrengen en hield het oog op
ieders toestand. Haar ronden
door de duistere gangen en zalen
bezorgden haar de bijnaam: „The
lady with the lamp".
Zij verzorgde de gewone mili
tairen, die door gebrek aan ge
neesmiddelen en geneeskundige
hulp veelal aan de overal om zich
heen grijpende cholera ten slacht
offer vielen. Zij werd zelf ook
door de ziekte aangetast, maar
zij bleef doorwerken tot er ein-
MENU van de wie!
Begin september vinden we in
de groentewinkels volop vruch
ten en niet alleen appels, peren,
druiven en meloen, ook auber
gines en paprika's zijn genoeg te
krijgen. Misschien is de auber
gine een vrucht, die nog in wei
nig huisgezinnen regelmatig ge
geten wordt, paprika daaren
tegen is een goede bekende voor
vele huisvrouwen. De onrijpe
vrucht is groen en de rijpe rood.
Alleen de scherpsmakende soor
ten worden gedroogd tot specerij
(paprikapoeder)Daar het vita
mine C-gehalte van paprika
bijzonder hoog is, kunnen niet
genoeg huisvrouwen deze ge
zonde vrucht regelmatig gebrui
ken bij de bereiding van hun
maaltijden.
ZONDAG: Gevulde paprika's;
kalfsschnitzel, aardappelen,
doperwtjes; ananas met
slagroom.
MAANDAG: Eierschotel met
kaassaas, sla, aardappelpu
ree; broodpap met rozijnen.
DINSDAG: Stamppot rauwe an
dijvie met gehakt; yoghurt-
pudding met meloen.
WOENSDAG: Schotel witte bo
nen, tomaten, kaas; vla-flip.
DONDERDAG: Witte-bonensoep
met kaas; gebakken bloed
worst met gebakken appel;
zomerbietjes, aardappelen.
VRIJDAG: Spaanse groente
omelet met rijst, of risotto
met gepocheerde eieren;
kwark.
ZATERDAG: Paprika spaghetti
en sla; flensjes met rabar-
bercompöte.
GEVULDE PAPRIKA'S
Kook 4 paprika's gedurende
3 minuten in wat water met
zout. Snijd het kap je er daarna
af en haal het zaad er voorzich
tig uit. Vul ze verbolgens met
een mengsel van 100 gr. gerasp
te kaas, 1 klein gesneden ui, 1
losgeklopt ei, 50 gr. paneermeel
en iets room. Leg de kapjes er
weer op, daarop een klontje bo
ter en gratineer ze gedurende
20 min. in een vrij hete oven.
Geef er tomatensaus bij.
SPAANSE
GROENTEOMELET
4 eieren, 3 tomaten, 1 groe
ne paprika, 2 lepels gare
doperwtjes, peterselie, ui,
knoflook, metworstje, zout,
peper, boter en geraspte
kaas.
Fruit de ui, knoflook en de
reepjes paprika in de boter. Doe
delijk hulp kwam. Zij kwam haar
ziekte als door een wonder te
boven en zette haar begonnen ar
beid onvermoeibaar en fris voort.
DE ERKENNING
Na haar terugkeer in Engeland
werd zij aan het hoofd gesteld
van een Londens ziekenhuis en
later aan de Nightingale-school,
waar verpleegsters werden opge
leid.
Het is haar werk geweest, dat
geleid heeft tot de verpleging
zoals wij die heden ten dage ken
nen, met de volledige verzorging
van iedere patiënt en de nood
zakelijke zindelijkheid, de afzon
derlijke legering op bedden, de
uitvoering van de medische voor
schriften en de controle op het
ziekteverloop.
Haar daadwerkelijke inspire
rende voorbeeld heeft reeds vele
vrouwen en meisjes gestimuleerd
en menige vrouw heeft zich reeds
met al haar kunnen en liefde toe
gewijd aan de verpleging van
geestelijk en lichamelijk zieken.
Vlak voor haar overlijden (13
augustus 1910), dus op 90-jarige
leeftijd, had zij nog alle aandacht
voor zaken die de verpleging aan
gaan en dit bewijst wel, dat ge
heel haar leven er een is geweest
van offervaardigheid en liefde.
TOCH NOG TEKORT
Het is daarom des te meer
verwonderlijk, dat er over de
gehele wereld een groot tekort
aan verpleegsters en verple
gers bestaat. Enerzijds is dit
wel te begrijpen uit het feit.
dat de vraag naar verplegend
personeel steeds toeneemt,
maar anderzijds mag men toch
niet vergeten, dat dit beroep,
hoewel er veel toewijding en
kennis voor vereist wordt, uit
zonderlijk veel voldoening
biedt. Voor velen echter blijkt
dit een onbereikbaar ideaal te
zijn, omdat het een offervaar
digheid en liefde vergt, zoals
Florence Nightingale deze ten
toon spreidde.
Uitermate belangrijk is ook,
zoals zij zelf verklaarde, dat
het verplegend personeel be
schikt over een gedegen ken
nis betreffende de kunst van
verplegen en de wetten van
leven en dood. Deze kennis
moet verkregen worden door
een nauwgezette studie van
alle problemen, die zich bij
een hetzij geestelijke, hetzij
lichamelijke ziekte kunnen
voordoen.
Bovendien is de taak van
een verpleegster niet afgelo
pen als de verpleegde het zie
kenhuis verlaat. Dit heeft Flo
rence Nightingale duidelijk
bewezen. Zij ging de zieken na
tot in hun woonhuizen en leer
de hen daar onder andere om
standigheden kennen. In feite
gaf zij hiermede de stoot tot
oprichting van de wijkverple
ging. Ook dit werk is van
uitermate groot belang en er
zijn sindsdien reeds vele vor
deringen op dit gebied ge
maakt. De verschillende kruis
verenigingen zijn hier de spre
kende voorbeelden van.
9 Indien een sl'eutel moeilijk in
een slot draait, kunt u deze
insmeren met paraffine.
Q Muizengaten stopt men dicht
met lappen, welke met ter
pentijn natgemaakt zijn.
Kool kan men het beste be
waren, indien men ze met
stronk en al uit de grond
trekt. De rotte bladeren ver
wijderen en ze omgekeerd aan
een touw ophangen. De kool
moet de muur niet raken.
O Rozebottels hebben een hoog
vitamine C gehalte. Maak
daar dus jam of vruchtensap
van.
Bloemen in vazen blijven lan
ger goed, indien men in het
water enige druppels kam-
ferspiritus doet.
Druiven kunnen langer be
waard worden, indien men de
trossen ophangt en niet op
een fruitschaal legt.
9 Uw glazen stoppen, iets voch
tig gemaakt met olie, zullen
niet vast zitten.
0 Een gebit blijft langer mooi,
als u het naborstelt met 3
verdunde waterstofperoxyde.
(Nadruk verboden.) (Nadruk verboden)
ze over in een vuurvaste scho
tel. Klop de eieren los met zout
en paprikapoeder, twee klein
gesneden tomaten, de gare dop
erwtjes en peterselie. Giet dit
mengsel in de vuurvaste scho
tel op de uitjes en de paprika.
Zet in het midden een hele to
maat en hieromheen een kring
van plakjes metworst. Tot slot
bestrooien met de geraspte kaas
en in een tamelijk hete oven
plaatsen, tot de eieren gestold
zijn.
RISOTTO MET
GEPOCHEERDE EIEREN
Snipper een ui en fruit deze
in de boter. Voeg daarna de
rijst toe en roer zo lang tot de
korrels echt glazig zijn. Vervol
gens kokende bouillon bijschen-
ken (één deel rijst, twee delen
bouillon). De rijst gaar koken
en vermengen met peper, zout
en tomatenpuree. Maak intussen
een blanke saus van boter,
bloem en melk en voeg hieraan
een flinke hoeveelheid geraspte
kaas toe. Pocheer de eieren, ter
wijl de saus warm gebonden
wordt. Neem een grote voorver
warmde schotel, leg de risotto
er in een platte berg op, hierop
de eieren en begiet tot slot elk
ei met de kaassaus.
„Athenes", een najaarsensemble van Jacques
Esterel. Het jasje is van turquoise wol, gemar
keerd met acht grote knopen. De mouwen zijn
raglan ingezet. De eenvoudige japon is van don
kerbruine wol.
Voor de komende koude winterdagen is dit
heerlijk warme wollen pakje van Yves Saint
Laurent. Zeer grove, dikke, zachte tweed is het
materiaal. Met de lange pijplaarzen kan men
iedere sneeuwbui weerstaan.
MIN OF MEER toevallig zaten de twee aan mijn
tafeltje. Twee meisjes van ongeveer zeventien, acht
tien jaar die vakantiewederwaardigheden uitwissel
den. Ze maakten zeker geen geheim van hun be
levenissen, dus voel ik me niet bezwaard jullie zo
het een en ander te vertellen van wat ik hoorde. Aan
jullie de eer er een eigen mening over te hebben.
B De één, kennelijk de meest bijdehandte, had hier in eigen
land gekampeerd, de ander was in het buitenland geweest
en zoals ik uit het gesprek begreep, had ze met drie andere 'j
meisjes de beschikking gehad over een auto en een kam-
peerwagen. Daar kwamen de stoere verhalen van de eerste
los: ma
p' 's Avonds heel laat gingen we naar een oud, bouw- b®
vallig kasteeltje in de buurt. We hadden de zénuwen, zo in p®
het donker, want er was maar één zaklantaarn. We gingen
eigenlijk met een groepje van een stuk of twaalf, maar
toen we buiten stonden waren er zeker veertig. Iedereen
was ons achterna gegaan. Jos en Henk waren door de trap
gezakt. Gelachen dat we hebben!"
ZOVEEL GEKKE MENSEN B°
p®
„JA, en die Thea, die durft alles maar tegen iedereen te
zeggen. Zelfs Jolande zei wel eens: Thea, hou nou maar
op! Maar ja, er waren ook zóveel gekke mensen op het a
kamp!" ta
t „En ken je Bob nog? Nou, die gooide me gewoon zó maar
Jfl de auto in, aan een arm en een been. Dat was die avond, H
B dat we een nacht-puzzeltocht gingen houden! En daarna J
hebben we gedanst". De ander haakte hier graag even op
p" in om te vertellen, dat ze ook 's avonds gedanst had. Ze
B gingen dan met het autootje naar een naburig stadje. Bar
gezellig, alleen al om die verschillende talen die je er hoort
p~~ spreken.
Even een adempauze. Daar maakte de eerste weer gauw
gebruik van om te vertellen dat ze 's nachts het „hele"
kamp wakker hielden. „En die Thea kan lachen! Ze had
het gewoon af en toe niet meer. We werden wèl vaak ge
waarschuwd. Op het laatst werd de kampwachter zó kwaad,
dat hij dreigde ons dadelijk van het terrein te zetten, regen
of geen regen, als we niet onmiddellijk stil waren. We wa
ren wel stil, maar we vonden het bespottelijk. Een jong
echtpaar met kinderen lachte zich 's nachts krom om ons!"
NACHTWERK
ZO ratelde ze maar door, zonder ook maar een spoor van
interesse op te brengen voor de ander, als die er ook eens
iets tussendoor vertelde.
Daar kwam het verhaal over het eten: „De eerste week
hebben we haast niets gegeten. We hadden gewoon geen
trek, maar de tweede week wel hoor. We aten maar. Ik
kookte de gekste dingen. We stonden om elf uur, half
twaalf op, we werden niet eerder wakker. Dan namen we
koffie met gebak en later op de dag patatten en kroketten.
En dan aten we regelmatig 's nachts om twaalf uur. Ik
bakte dan boterhammen met kaas. Ze bléven eten! Je krijgt
daar zo'n honger van.
En vies dat we werden! We wasten ons haast nooit. Later
trokken we ook onze piama's niet meer aan. We kropen
zo, met onze kleren en al, in bed, zelfs Els. Ze is heerlijk
smerig geworden, die tijd. Weet je nog wel, dat ze vorig
jaar elke avond haar voeten waste?"
EN SLAAP TEKORT.
„EN een slaap dat ik had! 'k Zat gewoon overal te sla
pen, ik snapte er niets van. Op een avond ook hè! Ik zat
in een hoekje op mijn hurken. Na een poosje zagen ze me
niet meer en daar zat ik in dat hoekje te slapen. En die
keer dat ik gewoon languit op het fietspad lag te slapen,
vlak bij een mierennest.
We gingen ook een keer zo maar op straat zitten, met
onze handen omhoog achter ons hoofd gevouwen. We
bleven maar zitten, op het laatst zag het zwart van de
mensen".
Ik ben opgestaan, heb eens in hun richting geknikt en ik
ben weggegaan, een beetje in puzzels. Is dit alleen maar
stoer gepraat om de ander te overtroeven? De ander, die
in het buitenland is geweest, veel gezien en genoten heeft?
Zou dit meisje, kennelijk een beetje te veel over het paard
getild, haar jaloezie op deze manier uiten tegenover de
vriendin, die ze dit ergens misgunt? Ze zag er een beetje
verpieterd en bleek uit en eigenlijk helemaal niet blij na
haar zo „enige" vakantie.
BETTY TEELING.
(Nadruk verboden.)
Q
a a ei bh b a a an s a a k s a i
j E E B 8 C B E E S E fl 0 0 BH a
Heel veel vlekken kan men
„spoorloos" verwijderen, mits
er maar onmiddellijk wat aan
gedaan wordt. Maar wie een
vlek maakt, heeft vaak geen
vlekkenwater of iets dergelijks
1 bij de hand. Nu is er een ont-
vlekkende stift op de markt!
gebracht, niet groter dan een
lippenstift. Behalve de ont-
vlekkende substantie bevat de
stift een klein borsteltje. Wrijf
de vlek met de stift in, laat
deze een minuut drogen en
borstel de vlek goed uit. Zo
wel geschikt voor de heren
zak als voor de dames-tas.
Een unieke sortering
Schitterende kwaliteiten
Nieuwe modekleuren
Heel apart zijn de nieuwe
composé's, zuiver wol in
effen en geruit.
140 cm breed
)90
per meter
terneuzen
NIEUWSTRAAT 6—8
Telefoon 011502940
DE vakantie is nog niet
voorbij, of de moeders begin
nen alweer aan de school-
garderobe te denken. Zo hier
en daar leggen ze het oor al
eens te luisteren, werpen een
blik in de etalages om te
weten wat er dit seizoen ge
boden wordt. Ze zijn in ge
dachten al bezig de jas van
Guus te vermaken voor Bob,
ze piekeren er een beetje
over of Marietje's jurkje nog
lang genoeg zal zijn en of de
garderobe van Lies geen al
te grote hiaten vertoont.
In de allereerste plaa.ts
moet de regenkleding wel
goed in orde zijn. Nylon jas
sen, die met onverwachte
buien over alles heen aange
trokken kunnen worden, zijn
reuze praktisch. Ze zijn er
ook voor de allerkleinsten in
geel cn lichtblauw. Werkelijk
hartveroverend.
De jacks, heerlijke dracht
voor schoolgaande kinderen,
in poplin, enkel nylon en
dubbel nylon, zijn haast on
misbaar. De dubbele jacks
met een doorgestikte „mooi-
weer"-kant, kunnen binnen
ste buiten bij regen gedragen
worden en ze zijn heerlijk
warm voor 't komende jaar
getijde.
DE KLEINSTEN
VOOR kleine meisjes zijn
er de beeldigste poplin jas
jes. Wij waren verrukt van
de jasjes met verlaagde taille.
In het rokje is midden-ach
ter een splitje en in elk voor
pand een diepe plooi, die op
vallend een contrasterend ge
ruit stofje laat zien. Van de
zelfde geruite stof zijn de
knopen gemaakt. Wat de
peuters zelf ook vast heel
leuk vinden, zijn de eigen
wijze steekzakjes in de zij
naad en de mouwtjes, die op
elke gewenste lengte omge
slagen kunnen worden.
Zwart glimmende jasjes
zijn erg in trek bij de grotere
jeugd. Ze zijn een beetje op
vallend, maar ook warm en
waterdicht.
Hebt u een zoon, die naar
een technische school gaaf?
Dan zijn er voor hem overalls
in leuke modellen en prakti
sche uitvoering. Voor lassers
en machinebankwerkers zijn
er de blauwe, voor timmer
lieden de khaki en voor
schilders de witte. Ze hebben
allemaal twee borstzakken,
verstelbaar elastiek in de
taille en een duimstokzak.
OOK JONGENS ZIJN
IJDEL
WIJ, moeders, vinden het
van belang dat de onderste
helft van de zakken dubbel
is, zodat scherpe gereedschap
pen er niet zo gauw doorheen
gaan. De meeste overalls zijn
drienaalds gestikt, wat er
ook weer aan meewerkt, dat
ze tegen een stootje kunnen.
En al geven jongens voor,
niet ijdel te zijn, ze vinden
het zelf prettig, dat de over
alls hooggesloten èn open
gedragen kunnen worden. Ze
vinden open meestal leuker,
omdat dan overhemd en das
zichtbaar zijn, wat zeker
flatteuzer is. Kies een (goed
kope) das in een bijpassende
of leuk contrasterende tint
en u zult zien hoe graag zij
die zullen dragen.
Voor diezelfde jongens zijn
er, te kust en te keur, de
meest gezellig geruite over
hemden en sterke terlenka-
en manchesterbroeken. Leren
jassen, een wat dure, maar
zeer doelmatige dracht voor
jongens, die elke dag van
heel ver, door weer en wind
per fiets of bromfiets naar
school gaan.
WAT MAKEN WE ZELF?
VOOR de zelf naaiende moe
ders wordt het al weer de
hoogste tijd om de handen uit
de mouwen te steken. Samen
winkelen met de kinderen
om de stof van hun dromen
te kopen, modebladen door
zoeken om toch vooral het
allerleukste te vinden wat er
is, passen en meten, soms
woekeren met een klein lap
je, het heeft allemaal weer
zijn bekoring.
De kleintjes weten ook al
goed wat ze willen en als het
even kan zullen ze proberen
iets nieuws van moeder te
krijgen en niet het vermaak
te jurkje van Liesbet. Uit
eigen ervaring weet elke
moeder dat haar allerklein
ste ook graag bewonderd
wordt pm het nieuwe man
teltje of truitje. Als het kan
zal zij dus zoveel mogelijk
met alle wensen rekening
houden.
De zomer met zijn truitjes
en spijkerbroeken raakt weer
op zijn eind. We moeten weer
een beetje in het gareel ko
men. Uitgerust en vol ener
gie na een heerlijke zomer
vakantie zal dit waarachtig
wel lukken.
BETTY TEELING.
(Nadruk verboden.)