Blank en Zwart
schouder-aan-schouder in
naar Washington'
„Mars
Opnieuw 25 mijnwerkers opgesloten
in Amerika
Goldreich en Wolpe als priesters
vermomd veilig in Beetsjoeanaland
Geen Indonesische waarnemers
naar Borneo
DONDERDAG 29 AUGUSTUS 1963
19e Jaargang No. 6010
Bij het kapitool
HPT
Enige
weersverbetering
Vertrek
NIEUWE POGING
TOT TREINROOF
IN ENGELAND
Rover clie zich liet insluiten
in postwagen op de vlucht;
niets wordt vermist
DRIE MIJNWERKERS
GERED
INSTORTING NA
ONTPLOFFING IN
POTASMIJN
HOOGWATER
ZON- en MAANSTANDEN
Einde van pereninvoer
in Zweden
Redders moesten
werk staken
Drie geredden
POGINGEN OM DERDE
MIJNWERKER IN
HAZLETON TE
REDDEN
TWEE ARBEIDERS
UIT GOUDMIJN GERED
Frankering bil abonnement: Terneuzen
Directeur-Hoofdredacteur I. van de Sande
Redactie-adres: Noordstraat 55—57
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon 01150—2073
Gironummer 38150
Abonnementsprijs ƒ6,per kwartaal; per
maand ƒ2,—; per week 48 ct. Losse nrs 9 ct.
DE VRIJE
Verschijnt dagelijks Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen
Advertentieprijs per mm 16 ct; minimum per
advertentie ƒ2,40.
Rubriek: Kleine Advertenties (géén handels
advertenties) 5 regels 1,10. Iedere regel meer
22 ct. Kleine Advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres
Bureau van dit Blad, 20 cent meer.
Inzending advertenties te 's namiddags 2 u«ir.
Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur.
Woensdagmorgen vroeg be
gonnen de duizenden betogers,
die deelnemen aan de „Mars
naar Washington" zich in het
centrum van de Amerikaanse
hoofdstad te verzamelen onder
het zingen van het nu reeds be
roemd geworden lied „Wij zul
len overwinnen". De mensen die
met het handhaven van de orde
waren belast en dat waren er
nogal wat, omdat men ver
wachtte dat zo'n 250.000 negers
en blanken aan de betoging voor
gelijke burgerrechten zouden
deelnemen stonden reeds op
hun post. Agenten met „walkie
talkies" bevonden zich op stra
tegische punten om alles in
gqede banen te leiden en ver
hitte elementen ervan te weer
houden, incidenten uit te lok
ken die afbreuk zouden doen
aan de waardigheid van deze
plechtige mars.
Een wolkje aan de hemel was
de aanwezigheid van Lincoln
Rockwell de leider van het
Amerikaanse nazi-partij en fa
natiek tegenstander van de ne
gers, die zich met een veertig-
tal jeugdige aanhangers had
opgesteld in de buurt van het
gedenkteken van Lincoln. De
nazi's, de niet in uniform waren,
werden onmiddellijk omringd
door politieagenten die van hun
komst waren verwittigd. -De
politie herinnerde Rockwell er
aan, dat hij geen toestemming
had om te betogen of redevoe
ringen af te steken, waarop de
nazi-leider antwoordde dat hij
naar Washington was gekomen
„als vertegenwoordiger van de
meerderheid der blanke christe
nen" en dat hij alleen maar als
waarnemer aanwezig was.
Te 14.30 uur Ned. tijd begaven
de leiders van de betoging zich
naar het Kapitool. Zij werden
daar door de leiders van de de
mocratische en de republikein
se fractie in de Senaat, Mike
Mansfield en Everett Dirksen,
ontvangen. De grote organisator
van de mars is A. Philip Ran
dolph. voorzitter van de vak
vereniging van Wagons-Lits-
personeel, die hierin door o.a.
de algemene secretaris van de
vereniging voor de vooruitgang
der gekleurden, Roy Wilkins, en
de nationale leider van het con
gres voor rassengelijkheid,
James Farmer, werd bijgestaan.
Op het Kapitool verschenen
ook de neger-predikant Martin
Luther King, een der voornaam
ste voormannen bij de actie der
negers van de afgelopen tijd die
in Birmingham Alabama) haar
oorsprong had. en Walter Reu-
ther. de voorzitter van de vak
bond van arbeiders in autofa-
brieken en ondervoorzitter van
het Verbond- A. F. L.-C. I. O.
Verder werden ook Mathew
Ahmapn, uitvoerend leider van
de nationale conferentie voor
gerechtigheid tussen de rassen,
en (Tarence Mitchell, directeur
van het bureau in Washington
van de vereniging voor de voor
uitgang der gekleurden, aan de
leiders van de Senaat voor
gesteld.
Het. weer heeft het afgelopen
etmaal onder invloed gestaan
van een randstoring van een
voor de Noorse kust aanwezige
depressie. Hierdoor was vooral in
de kuststreken de buiigheid zeer
groot. In Zeeland viel plaatselijk
meer dan 50 mm regen. Elders
kwam ook onweer en hagel voor,
terwijl uit de Haarlemmermeer
een melding van een windhoos
binnenkwam.
Ondertussen trekt de randsto
ring langzaam naar het oosten
weg en breidt zich een zwakke
rug van hogeluchtdruk langzaam
over de Noordzee naar het oos
ten uit. Hierdoor zal de buiigheid
iets worden onderdrukt. Een
nieuwe regenstoring die zich ten
zuidwesten van Ierland bevond,
trekt in de richting van West-
Frankrijk. Vermoedelijk zal zij
zich juist niet tot over Nederland
uitbreiden.
De mars van het Washington
monument naar het gedenk
teken voor Lincoln, een afstand
van 1600 m., begon om kwart
over vier Ned. tijd, een kwartier
eerder dan was aangekondigd.
De menigte vertrok in twee
colonne's, d eene langs „Consti
tution Avenue", de andere langs
„Independence Avenue". Vol
gens de politie bedroeg het aan
tal deelnemers can de mars on
geveer 100.000.
Waarnemers schatten de ver
houding tussen blanken en ne
gers één op vijftien (de totale
Amerikaanse negerbevolking be
draagt 19 miljoen tegen 166 mil
joen blanken)
Toen de mars begon kwamen
nog steeds grote aantallen de
monstranten per trein, bus of
auto in Washington aan. Er
werden opschriften meegedra
gen en er werd voprtdurend ge
zongen. De meeste deelnemers
aan de mars waren jonge men
sen. Ook werden kleine kinde
ren op de schouders van hun
ouders meegedragen.
Eén van de eersten, die bij het
gedenkteken voor president Lin
coln aankwamen, was Martin
Luther King, de negerpredikant,
die de afgelopen jaren steeds fel
tegen de rassendiscriminatie
heeft geageerd.
Dominee King zei: „Ik ben diep
onder de indruk van de enorme
menigte die uit het gehele land is
gekomen om te. getuigen".
Tegen het middaguur werd
een aanhanger van Lincoln
Rockwell, de Amerikaanse na
zi-leider, gearresteerd omdat
hij een toespraak wilde houden.
Later werd nog een man gear
resteerd, die zou hebben gepro
beerd een van de demonstran
ten een aanplakbiljet te ontfut
selen.
Toen het programma van toe
spraken, gebeden en gezangen bij
het gedenkteken voor Lincoln be -
gonnen was, werd de menigte
op 175.000 geschat. Eén van de
sprekers was de Nobelprijs-win
naar dr Ralph Bunche, secretaris
voor bijzondere politieke zaken
van de Verenigde Naties.
Op de treden van het gedenk
teken zaten de speciale gasten.
Onder hen waren veel filmspelers
zoals Burt Lancaster, Charlton
Heston, Harry Belafonte, Marlon
'Brando, Sydney Poitier, Josephi
ne Baker en Lena Home.
As gevolg van het warme weer
vielen tientallen mensen flauw.
Vaak moesten zij over de hoofden
van de dicht samengepakte me
nigte naar een eerste-hulppost
worden gedragen.
Het centrale thema van de leu
zen die werden meegevoerd, ge
roepen en gezongen, luidde: „Wij
willen vrijheid en wij willen de
vrijheid nu".
De demonstratie verliep volko
men ordelijk. De vijf politiekorp
sen van de stad, versterkt met
reservisten, vrijwilligers, brand,
weerlieden en eenheden van het
leger behoefden vrijwel nergens
handelend op te treden.
Tegen half tien Nederlandse
tijd werd de plechtigheid bij het
gedenkteken voor Lincoln be
ëindigd. De ongeveer 200.000
mensen, die daar aanwezig wa
ren, begonnen zich toen onmid
dellijk te verspreiden.
Aan het einde van de demon
stratie beloofde de menigte
plechtig de strijd voort te zetten.
De belofte werd uitgesproken
door de leider van de demonstra
tie, Philip Randolph. De menigte
antwoordde door met luide stem
te herhalen: „Aldus beloof ik".
Tot slot werd het lied „Wij zul
len overwinnen" gezongen.
Randolph zei na afloop tegen
verslaggevers: „De mars heeft
zijn voornaamste doel, het wak
ker schudden van het geweten
van de Ver Staten, bereikt".
Om negen uur Nederlandse tijd
werden afgevaardigden van de 10
organisaties, die tezamen de
mars op touw hadden gezet, op
het Witte Huis ontvangen. Alvo
rens zich in het gebouw terug te
trekken, liet president Kennedy
zich meermalen temidden van
het gezelschap fotograferen.
De president zei dat hij de
meeste redevoeringen had beluis
terd.
TOESPRAKEN TIJDENS DE
DEMONSTRATIE
De Amerikaanse vakbondslei
der Walter Reuther zei tijdens de
demonstratie in Washington dat
het geduld van de Amerikaanse
negers, die van hun rechten wa
ren beroofd, honderd jaar lang
hebben gehad, ten einde is. Reu;
ther zei dat het geweten van de
Amerikanen ogenblikkelijk m be
weging moet worden gebracht
opdat het Amerikaanse Congres
de wet op de burgerrechten van
president Kennedy zal goedkeu
ren. „De Amerikaahse democra
tie kan de vrijheid in Berlijn niet
verdedigen zolang er in Birming
ham geen vrijheid is", aldus Reu
ther.
De president van de vereniging
van Amerikaanse Joden, rabbi
Joachim Prinz, zei dat de Joden
zich hun eigen geschiedenis van
slavernij herinneren. Zij reiken
hun donker gekleurde medebur
gers de hand in het streven naar
gelijkheid.
De voorzitter van de studen
tenorganisatie voor geweldloze
actie, John Lewis, achtte het
wetsontwerp van Kennedy niet
voldoende. „Het is te weinig en
het komt te laat... Er is niets in
deze wet, dat ons volk zal be
schermen tegen het ruwe optre
den van de politie. De tijd zal ko
men, dat wij ons niet meer tevre
den zullen stellen met een mars
naar Washington. Wij zullen door
het zuiden marcheren, tot in het
hart der Verenigde Staten en we
zullen er het beeld van de demo
cratie herstellen", aldus Lewis.
Gisternacht heeft een treinrover
zich laten insluiten in de post
wagen van de trein van Man
chester naar Heysham, die
aansluiting geeft op de ver
binding met Ierland.
Na op zijn gemak de postzakken
te hebben doorzocht, trok de
man aan het alarmsignaal, om
toen de trein tot stilstand was
gekomen, er fluks van door te
gaan. De conducteur, die een
achtervolging inzette kon hem
echter niet achterhalen. De
postzakken, waaruit niets ver
mist wordt, verkeerden in
grote wanorde.
Voor leven van arbeiders
ivordt gevreesd door hitte
in tunnel
Vijfentwintig mijnwerkers in
een potasmijn nabij Moab in de
Amerikaanse staat Utah zijn
dinsdagavond ingesloten door
een instorting als gevolg van
een ontploffing. Men vreest
voor het leven van de mannen
wegens de hitte die door de ont
ploffingen is vrijgekomen.
Het blijkt dat de ingesloten
mannen arbeiders zijn die bezig
zijn met de bouw van de mijn.
Deze bevindt zich in een afge
legen gebied.
De ontploffing deed zich voor
toen de nachtploeg nog maar
enkele minuten beneden was. De
mijn is een van de diepste die
ooit in Noord-Amerika zijn ge
graven.
Men vermoedt, dat de explo
sie is veroorzaakt door de aan
wezigheid van methaangas.
De arbeiders waren in een
tunnel van 2,5 bij 2,5 meter bezig
met het verwijderen van ge
steente met behulp van dyna
miet. De ontploffing was zo
hevig, dat alle verbindingen van
beneden met de buitenwereld
vernield werden. Door de lucht
druk sprongen de ruiten van
het gebouw boven de schacht en
werd een man die zich daar be
vond gewond.
Arthur Goldreich en Harold
Wolpe, die op II augustus met
nog twee medegevangenen uit
het hoofdbureau van politie in
Johannesburg waren ontsnapt,
zijn woensdag in Francistown,
Beetsjoeanaland, aangekomen.
Zij waren dinsdag, als priester
vermomd, reeds per vliegtuig uit
Swaziland in Lobati aangeko
men, vanwaar zij per auto naar
Fiancistown doorreisden.
Op enkele kilometers van de
Dode Zee is in de Negcb-woestijn
een meer ontstaan met een op
pervlakte van twaalfduizend vier
kante meter. Het zoutgehalte van
het water is echter veel lager dan
in de Dode Zee. Het meer ont
stond toen graafwerktuigen van
een Amerikaanse maatschappij,
die klei uit de woestijn gebruikt
voor de vervaardiging van por-
celei'n, op een bron stootten.
medegedeeld door het K.N.M.I. te
De Bilt, geldig tot hedenavond.
Afnemende buiïgheid.
Wisselende bewolking met nog
slechts op enkele plaatsen een
bui. Zwakke tot matige wind uit
uiteenlopende richtingen.
Iets hogere middagtemperatu-
ren dan gisteren.
DONDERDAG 29 AUGUSTUS
v.m.
n.m.
Breskens
8.52
9.27
Terneuzen
9.27
10.02
Hansweert
10.07
10.42
Walsoorden
10.17
10.52
VRIJDAG 30 AUGUSTUS
Breskens
Terneuzen
Hansweert
Walsoorden
v.m.
10.05
10.40
11.20
11.30
n.m.
10.37
11.12
11.52
12.02
ZON
op onder
Aug.
29 5.45 19.36
30 5.46 19.34
31 5.48 19.32
MAAN
op onder
16.24
17.19
18.06
0.30
1.24
In Johannesburg waren zij
destijds in hechtenis genomen op
grond van een nieuwe wet, die
het mogelijk maakt mensen die
o m. verdacht worden van tegen
de staat gerichte politieke acti
viteit, negentig dagen lang in
hechtenis te houden zonder dat
zij in staat van beschuldiging
worden gesteld.
Moosa Moola en Abdoelhay
Jassat, twee Indiërs die inder
tijd tegelijk met Goldreich en
Wolpe wisten te ontsnappen, zijn
inmiddels in het Britse protecto
raat Swaziland aangekomen.
De 29-jarige Moosa Moola was
secretaris van de Indische jeugd
beweging in Transvaal. Nadat
hij drie maanden zonder vorm
van proces in hechtenis was ge
houden, werd hij begin augustus
direct voor een volgende periode
van 90 dagen ingerekend.
De 33-jarige Arthur Goldreich
is een talentvol schilder. Hij ont
wierp de decors voor de geheel
door negers gespeelde muzikale
komedie „King Kong". Op 11
juli jl. deed de politie een inval
in zijn woning te Rivonia, een
noordelijke voorstad van Johan
nesburg.
Op 31 augustus eindigt de pe
riode waarop de invoer van peren
in Zweden is toegestaan. Gedu
rende enige tijd zullen dan geen
invoervergunningen voor peren
in dit land meer worden afgege
ven. Hoe lang deze periode zal
duren is op het ogenblik nog niet
bekend. Dit is afhankelijk van de
omvang en de afzetmogelijkhe
den van de eigen perenoogst in
Zweden.
Op het ogenblik worden er
vanuit ons land geen peren naar
Zweden verzonden. Dit land is
meestal wei een belangrijke af
nemer in het najaar voor be
paalde herfstrassen van de pe
ren.
De aanvoer van peren op de
Nederlandse veilingen gaat
thans wat groter worden nu ook
de Clapps Favorite plukrijp is.
De afzet heeft een bevredigend
verloop.
De 26-jarige Harold Wolpe is
een advocaat uit Johannesburg.
Volgens de Zuid-Afrikaanse
autoriteiten zou hij communist
zijn. Hij werd op 17 juli aange
houden toen hij over de grens
naar Beetsjoeanaland wilde
vluchten.
Verwacht wordt dat de vier
mannen per vliegtuig zullen
doorreizen naar Dar es Salaam.
De Zuidafrikaanse minister
van Justitie, Vorster, noemde
Goldreich en Wolpe „de grote
vissen" van de politieke onder
grondse beweging in Zuid-Afri-
ka. Er zaten echter nog enkele
„zeer belangrijke vissen" in het
net. „Wij hebben nog het initia
tief en wij zijn van plan dat te
houden," aldus de minister.
TAPTOE DELFT
GEREPETEERD
Een overzicht van de Grote
Markt in Delft, tijdens de foto-
generale van de Taptoe, welke
dinsdagavond is gehouden. De
Taptoe begint officieel heden
avond.
GELUKWENS VAN
KONINGIN VOOR
FEESTENDE JORDAAN
Koningin Juliana heeft uit haar
vakantieverblijf in Porto Ercole
een telegram gestuurd aan de
burgemeester van Amsterdam,
mr. G. van Hall, met, de volgende
inhoud:
„Verzoek U bewoners van Jor-
daan mijn hartelijk meeleven
met herdenking 350-jarig bestaan
over te brengen".
Burgemeester Van Hall heeft
inmiddels het telegram doorge
geven aan de voorzitter van het
organisatie-comité van de feeste
lijkheden in de Jordaan.
Reddingsploegen, die zich een
weg trachten te banea door dui
zenden kilo's puin om de 25 man
te bereiken, hebben hun arbeid
woensdag moten staken omdat
zich onder aan de schacht kool-
monoxyde ontwikkelde.
Volgens functionarissen van
de mijn is de hoop om de man
nen levend aan te treffen, die
al gering was. hierdoor nog
verkleind. Voordat het werk kan
worden hervat moet een nieuwe
installatie in de schacht worden
aangebracht om de lucht te ver
versen. De oude hulzen van het
ventilatiesysteem zijn door de
explosie vernield. Het zM vijf of
zes uren duren om nieuwe bui
zen onder in de schacht aan te
brengen.
Later werd bekend, dat
mondeling contact met negen
van de 25 ingesloten mijnwer
kers tot stand is gebracht.
Weer later werd officieel mee
gedeeld dat een niet nader ge
specificeerd aantal mannen
nog in leven is en op redding
wacht. Zij zijn echter door een
barricade van de redders gesehei
den.
Drie mijnwerkers zijn inmid
dels gered. Zij waren vrijwel
uitgeput na zeventien uur onder
de grond te hebben doorge
bracht.
Onder de ingeslotenen bevin
den zich ten minste zeven Cana
dezen.
Bova kan nog in leven zijn
Woensdag is een microfoon
neergelaten naar de 'plaats waar
men veronderstelt, dat Louis
Bova, de mijnwerker die werd
ingesloten in de kolenmijn bij
Hazleton, zich bevindt.
Een van de twee mijnwerkers,
die dinsdag werden gered, Fel-
lin. zei er van overtuigd te zijn,
dat Bova nog in leven is. Er zou
op de plek waar hij ingesloten is
water zijn.
Throne, de andere geredde
mijnwerker zei dat zowel hij als
Fellin last hadden gehad van
hallicunaties. Hij had deuren,
mensen en lichten gezien, die er
in werkelijkheid niet waren.
De vijfde dag vond hij het
ergste. Het regende toen ge
durende twintig minuten en er
kwam water naar beneden door
een buizenstelsel. Throne raakte
toen in paniek omdat hij dacht
te verdrinken.
Na nacht reddingswerk
Woensdag werden twee mijn
werkers gered uit een goudmijn
bij de stad Virginia in de Cana
dese provincie Ontario. Zij wa
ren bezig met het boren van
gaten voor explosieve ladingen
toen zich een instorting voor
deed. Reddingsploegen werkten
de gehele nacht om hen te be
vrijden. De twee mijnwerkers
liepen verwondingen aan het ge
zicht op.
Volgens het officiële Indonesi
sche persbureau Antara hebben
„kringen die in nauw contact
staan met de regering" gezegd,
dat het thans niet waarschijnlijk
is dat Indonesië waarnemers
naar Brits Borneo zal zenden.
Het persbureau berichtte dat de
Indonesische regering kennelijk
heeft besloten, haar uit acht le
den bestaande waarnemersgroep
niet te laten vertrekken in ver
band met „technische moeilijk
heden, veroorzaakt door de Brit
ten".
Waarschijnlijk zal de Indone
sische onderminister van Bui
tenlandse Zaken Soedjarwo
Tjondronegoro, die momenteel
in New York is, opdracht krijgen
om secretaris-generaal Oe Thant
ervan op de hoogte te stellen,
dat de werkzaamheden van de
V. N.-functionarissen in Sera-
wak en Brits Noord-Borneo niet
door Indonesische waarnemers
zullen worden gevolgd, aldus
Antara. Naar bekend gaan deze
V. N.-functionarissen thans na,
hoe de bevolking van deze ge
bieden denkt over aansluiting bij
de nieuwe federatie van Malei
sië. Het Indonesische persbureau
zei verder dat genoemde krin
gen erop gewezen hadden, dat
Indonesië „zich nu dus het recht
zal voorbehouden om zijn stand
punt te bepalen ten aanzien van
de gevolgtrekkingen waartoe het
V. N.-team komt".
Groot-Brittannië wil naar be
kend, ten hoogste vier waarne
mers en vier „administratieve
assistenten" uit elk der drie be
trokken landen, Indonesië, de
Philippijnen en Malakka, in zijn
gebieden op Borneo toelaten.
Indonesië wil er echter dertig
waarnemers heenzenden. Vol
gens eerdere berichten zou In
donesië hebben ingestemd met
het door de Britten voorgestelde
aantal. De afgelopen dagen zijn
echter nieuwe moeilijkheden ge
rezen in verband met de ver
strekking van visa aan de Indo
nesiërs. Dinsdag nog deelde de
Britse ambassade in Djakarta
mee, dat geen visa kunnen wor
den verstrekt zolang de Indone
siërs niet hebben meegedeeld
waar zij het eerst heen willen
gaan.
Intussen waarschuwde de In
donesische minister van Buiten
landse Zaken, dr Soebandrio,
woensdag de eerste-ministers
van Serawak en Noord-Borneo
dat zij geen vijandige houding
tegen Indonesië en de Philip
pijnen moeten aannemen. Vol
gens waarnemers doelde Soe
bandrio hiermee op de uitlatin
gen van beide staatslieden, vol
gens welke zowel Serawak als
Noord-Borneo op 31 augustus
onafhankelijk zal worden, of de
federatie van Maleisië dan wordt
uitgeroepen of niet.
Bij Lüneburg in Neder-Saksen
zijn dinsdagmorgen vier bouw
vakarbeiders geëlektroduceerd.
Toen de arbeiders een kraan ver
plaatsten, stootte de kraanarm
tegen een 15.000-Volt-hoogspan-
ningsdraad. De mannen waren op
slag dood. Twee andere arbeiders
bleven ongedeerd doordat zij
gummihandschoenen aanhadden.