't is weer tijd voor
Kernenergie uit de fieluwe
Geharrewar om een
handtekening
Donderdag 22 augustus '63
DË VRIJË ZEEUW
pagina 5
Dodewaard krijgt een KERNCENTRALE
van 50 miljoen watt
zo zacht
zo geurig
DAT Bonn pas als nummer 58
zijn handtekening heeft gezet
onder het Moskouse kern-
stopakkoord, kwam omdat eerst
een politieke ruzie in het kabi
net en ook binnen de regerende'
coalitie moest worden uitge
vochten. Voor een deel was dit
een conflict over een punt, dat
de Bondsrepubliek altijd al
dwars zit, namelijk dat dit ook
door de regering van Oost-
Duitsland onderschreven ver
drag min of meer een erken
ning van Ulbrichts Sowjetstaat
zou inhouden, een erkenning
die zou inhouden dat het ideaal
van de Duitse hereniging was
opgegeven.
De angst hiervoor was te gro
ter, omdat van stonde aan dui
delijk was dat het in feite niet
om een kernstopakkoord ging
de meeste ondertekenaars
hebben de middelen noch de
plannen om kernwapens tot
ontploffing te brengen maar
veeleer om een eerste stap om
wat spanningen tussen Oost en
West uit de weg te ruimen. En
de Duitse kwestie plus Berlijn
is nog altijd één van die punten
van spanning. Het is dus niet
onbegrijpelijk dat Bonn er graag
bij is als over dit soort zaken
wordt gepraat en dat er een ge
voel van onbehagen ontstaat als
het ziet hoe Russen, Britten en
Amerikanen onder elkaar de
zaken regelen, waarna de rest
van de wereld mag betuigen.
WEIGERING WAS FUNEST!
Als Bonn niet getekend had,
zou dat (meer dan in het geval
De Gaulle, van wie men, gezien
zijn principes over de force de
frappe, moeilijk anders kon ver
wachten) juist voor de wijdere
strekking van het kernstopak
koord funest zijn geweest. Het
zou betekend hebben, dat één
van de sterkste partners in de
NAVO en één van de krachtig
ste staten van West-Europa had
geweigerd mee te gaan in het
streven naar internationale ont
spanning. En Bonns medewer
king is meer nog dan die van
Frankrijk onontbeerlijk omdat
het zelf een van de voorwerpen
van spanning aan zijn grens
heeft.
Het lijkt wel duidelijk dat
Bonn met opzet zo lang gewacht
heeft met tekenen, ook om de
V. S. en Engeland erop attent te
maken dat het niet zonder meer
vanzelf spreekt dat een Duits ja
als een echo klinkt na hun yes.
En er is zeker bedongen dat de
Bondsrepubliek een woordje
mee te praten moet hebben als
na de eerste Moskouse stap vol
gende overwogen worden.
Ongetwijfeld is er bij een deel
van het kabinet en de coalitie
van C.D.U., C.S.U. en F.P.D. als
geheel een verleiding geweest
om het Franse voorbeeld te vol
gen en als grote zwijgende nee-
schudder te wachten tot Mos
kou eieren voor zijn geld kiest,
een steriele politiek, waardoor
naar men nog maar hopen moet,
niets ten kwade maar zeker
niets ten goede verandert
STRAUSS KREEG TRAP(JE)
NA.
die doorgezet heeft dat het zover
niet kwam. Waardoor nu voor de
zoveelste maal het Frans-Duitse
verdrag er weer eens niet aan te
pas kwam, al zou dat wel zo heb
ben behoord. Maar daarnaast is
er ook een binnenlandse politieke
strijd verweven met dit kern-
stopgeharrewar. Adenauer staat
nu toch wel zo langzamerhand
voor aftreden en als opvolger
Erhard met een nieuwe ploeg
moet beginnen, dan willen voor
al de Adenauergezinden graag
zoveel mogelijk invloed houden.
Voor een deel was de Bonnse
ruzie daaraan toe te schrijven en
vooral de vrij grote openbaarheid
ervan. De om zijn liegen en
machtsmisbruik uitgerangeerde
Franz-Josef Strauss probeert er
een politieke come-back mee te
maken. In dat licht moet men
het ook zien dat zijn opvolger
Von Hassel publiek liet maken
dat de Bundeswehr niet opgewas
sen is tegen haar taken in een
moderne oorlog. Dat is niet al
leen iets waarvoor men Strauss
verantwoordelijk kan stellen, om
dat het onder zijn ministerschap
dus kennelijk niet gegaan is zo
als het had moeten gaan, maar
het is bovendien een erkenning
dat het artikel in „Der Spiegel",
(waarover Strauss zoveel dei
ning maakte), juist was.
Dat een minister er behoefte
aan had Straus nog eens te eta-
leren als een leugenaar, die
bovendien in zijn werk faalde,
wijst er overigens op dat de
Beier op zijn weg terug naar de
macht al een positie had bereikt,
waarop een dergelijke voor het
aanzien van het leger toch niet
bevorderlijke aanval nuttig en
nodig werd geoordeeld.
(Nadruk verboden.)
i
Het is waarschijnlijk Schroder
PRIJS GEMIST DOOR
VAKANTIE.
Een Venrayse middenstander
is van een koude kermis thuis
gekomen toen hem tijdens zijn
vakantie in het buitenland de
hoofdprijs van de „Bijstand
krant" een T.V.-toestel aan
zijn neus voorbij is gegaan. De
man ontdekte maandagavond bij
het sorteren van de post, dat zijn
„Bijstandkrant" (een van de ruim
drie miljoen, die in' het kader
van de nationale bijstandsloterij
in Nederland werden verspreid)
wegens een afwijking in een ad
vertentie in aanmerking was ge
komen voor de hoofdprijs, een
televisietoestel ter waarde van
bijna 1000,
Op het kantoor van de actie in
Rotterdam vernam de Venrayer
dinsdagmorgen dat hij te laat
was: het geheim van de krant
was reeds op 4 augustus via
radio-Luxemburg (bekend ge
maakt en de eventuele winnaars
hadden zich vóór woensdagavond
7 augustus om zes uur moeten
melden. Op dat moment zat de
Venrayse winkelier onbekoml
merd te genieten op een strand
je in het zonnige zuiden....
De man heeft dinsdagavond nog
geprobeerd via het bedrijf dat
het TV-toestel zou leveren, iets
te bereiken, maar ook dat bleef
zonder resultaat.
SCHIPPERSZOON
VERDRONKEN
De 4-jarige schipperszoon D.
Verburg uit Jaarsveld, die in zijn
vakantie bij zijn vader aan boord
was van het binnenmotorschip
„Woelwater II", is woensdagmor
gen verdronken in de Nieuwe
Maas bij Rotterdam. Hij viel over
boord toen het schip de rivier
overstak. Dat gebeurde omstreeks
1 uur. De rivierpolitie heeft het
stoffelijk overschot nog niet ge
vonden.
(van onze verslaggever)
Dodewaard (P P) - Langs de Waal rijdend van Tiel naar Nij
megen over de slingerende dijkweg die ons voert door de zomerse
Betuwe, komen we in Dodewaard. Het is een echt Betuws dorp,
liggend aan de voet van de dijk, zich koesterend in de zon. Even
staan we stil en overzien het landschap. Dus hier zal, als het door
gaat, een machtige kerncentrale worden gebouwd, die het land
schap met zijn prachtige uiterwaarden een geheel ander aanzien
zal geven. Hoe komt dit stukje Nederland aan de naam „Dode
waard" Een waard is een laag gelegen stuk land en dat klopt,
want dit land is een laag land tussen de rivieren Waal en Linge.
En ook het voorvoegsel „Dode" kunnen we wel thuisbrengen, want
vroeger was dit een hoek zonder enig belang, een dode hoek in
het smalste deel van de Betuwe, tussen afgesneden bochten van
Waal en Linge, die dus „dood water" vormden. Maar zoals wij
Dodewaard nu zien liggen, biedt het beslist geen dode indruk. Door
de vele overstromingen van vroeger ontstond hier een zeer vrucht
baar stuk grond, waar landbouw en fruittelers dankbaar gebruik
van maken. Ook bood de rivierklei de gelegenheid tot de vestiging
van vele steenbakkerijen. Dodewaard is niet „dood", maar spring
levend met industriële vestigingen, zoals onder andere een con-
servenbedrijf en een sigarenfabriek en in de toekomst zal de le
vendigheid nog toenemen, wanneer Dodewaard een belangrijk punt
zal worden in verband met de kerncentrale.
Bescheiden verwachtingen
Wanneer we bij het gemeente
huis aankomen en een praatje
maken met de heer H. J. Dolle-
kamp, gemeentesecretaris van
Dodewaard, die ons ontvangt in
verband met de afwezigheid van
de burgemeester, horen we dat
Dodewaard op alles is voorbereid.
Men staat hier in dit Betuws
dorp met twee benen op de grond
en maakt zich geen overdreven
fantastische voorstellingen van
het project. Voorlopig ziet het
gemeentebestuur nog geen be
langrijke economische verbete
ring in de eventuele bouw van
een kerncentrale op haar territor,
want wat betekent een toene
ming van de bevolking met enke
le tientallen inwoners. Goed, het
dorp is niet groot, ongeveer zo'n
2500 inwoners, maar men ver
wacht, dat de werklieden die bij
de bouw van de centrale zullen
worden betrokken, gedeeltelijk
uit de naaste omgeving zullen ko
men en voor zover dat niet het
geval is, zullen ze wei gaan „pen
delen".
Is de centrale klaar, dam zullen er
de eerste jaren slechts enkele
mensen werken, dus ook dat telt
niet erg aan.
Gedurende de experimentele pe
riode van de centrale heeft men
nog bescheiden verwachtingen.
Toch op alles voorbereid
Toch ziet de toekomst er wel
hoopvol uit, al zal dat enige ja
ren op zich laten wachten. Wan
neer het experimentele stadium
voorbij is, zullen er ongetwijfeld
meer arbeidskrachten bij de cen
trale te werk worden gesteld,
maar het is ook te verwachten,
dat vele bedrijven in de toekomst
graag een plekje zullen zoeken in
de nabijheid van de energiebron.
Men heeft, zoals de heer Dolle-
kamp ons mededeelt, met alles
dustrie, ■waarvan 60 procent in de
plaatselijk/3 nijverheid. Hierdoor
behoefden geen weerstanden van
de bevolking overwonnen te wor
den.
In de polder
Wie een kijkje wil nemen op de
plaats iwaar de centrale zal wor
den gebouwd, moet de dijk in de
richting Nijmegen volgen. Even
na het café-restaurant „De Engel"
stoppen we bij een polderwegge
tje, dsit rechtsaf de uiterwaarden
inloopt. Het stuk uiterwaard dat
we nu in de richting Nijmegen
voor /ons zien en waar de koeien
lopen, te grazen, is het terrein
waan op eventueel de kerncentrale
zal worden gebouwd. Op de ach
tergrond zien we de schoorstenen
van, de elektriciteitscentrale te
Nijmegen.
Hier spreken we een landbouwer-
fru/Lttelar, wiens grond geofferd
moet worden voor de bouw. Hij
laciht voor zich uit. Zijn grond is,
evenals die van zijn collega's in
dei polder, van uitstekende kwa
liteit. Maar bezwaren heeft hij
nipt, als hij maar ergens anders
opnieuw kan beginnen. Hij hoopt
„Maar", vervolgt hij vaag glim
lachend, „ik moet eerst nog zien
dat het doorgaat!" Ook deze man
is weer zo'n type dat zich bij de
realiteit houdt. Hij windt zich
niet op en wacht rustig af. Dat is
trouwens de totaal indruk die wij
van bestuur en bevolking in Do
dewaard kregen.
Kerncentrales
zijn noodzakelijk
Toch zal Dodewaard in de toe
komst een belangrijk centrum
worden, want mr. E. M. J. H.
Sassen, Nederlands lid van de
Euratom-Commissie, heeft met
betrekking tot de kernenergie
medegedeeld, dat naar men ver
wacht in 1980 dus over slechts
zeventien jaar tien procent van
de wereldbehoefte aan energie
door kerncentralas zal moeten
worden gedekt.
Een en ander vindt zijn oorzaak
Overzicht van de polder^ uiterwaard van de Waal, waarin de nieuwe kerncentrale zal
worden gebouwd. Waar nu de koeien rustig grazen zal dan een gigantisch complex
verrazen.
rekening gehouden en is op alles
voorbereid. De gemeente heeft,
namelijk nog een terrein in re
serve van 10 tot 15 ha, waarop
zo'n 400 tot 500 woningen zouden
kunnen worden gebouwd, om de
bevolkingsaanwas onder te bren
gen.
De bevolking zelf staat; positief
tegenover de vestiging van een
kerncentrale in de gemeente, het
geen waarschijnlijk zijn oorzaak
vindt in het feit, dat de bevol
king van Dodewaard in hoofdzaak
niet agrarisch is. He*} grootste
deel vindit zijn werk /in de in-
dait hem die kans geboden zal
worden en dat de prijs die men
hem zal betalen voor zij n grond,
goed zal zijn.
Br is echter één ding, waarover
hij zich zorgen maakt en dat is,
hoe men hier in deze laag gele
gen uiterwaarden zo'n machtig
bouwwerk als een kerncentrale
wil bouwen, omdat men prompt
last zal krijgen van het water.
„Ze zullen het land flink moeten
ophogen, zeker wel tot op de
helft van de dijfchoogte, willen
ze geen last krijgen van het wa
ter", meent hij.
in het feit, dat men er rekening
mee houdt dat in 1980 de vraag
naar energie zal zijn verviervou
digd. Tegen die tijd zullen de
„klassieke" oentrales die dus hun
energie opwekken via kolen of
olie, in staait zijn het dubbele van
nu te produceren, maar wanneer
die vraag is verviervoudigd, zal
de rest opgeleverd moeten wor
den door de kerncentrales, aan
gezien men anders met een ern
stig tekort aan energie te kampen
zal krijgen. De kerncentrales zijn
belangrijk en noodzakelijk.
(Nadruk verboden)
MEISJE IN ZWEMBAD
VERDRONKEN
Het 14-jarige Utrechtse meisje
Hedy Marlenne van der Lee is
dinsdagavond in de overdekte
zweminrichting „Ozebi" verdron
ken. Bij de sluiting zag men het
meisje op de bodem liggen. On
middellijk werd het kind naar
het Beademingcentrum van het
Academisch Ziekenhuis vervoerd.
Pogingen om de levensgeesten op
te wekken hadden evenwel geen
resultaat meer.
LICHTERSCHIP GEZONKEN
Woensdagmorgen is het Neder
landse lichterschip „Seam I" van
bijna 1800 brt., tijdens het laden
van ijzererts uit het Duitse s.s.
„Anita Thyssen" plotseling ge
zonken. Men vermoedt dat het
schip tussen ruim 6 en 7 is ge
broken. De 35-jarige schipper K.
Melsen uit Rotterdam, zijn echt
genote en hun anderhalf jaar
oude zoontje konden tijdig over
stappen op de in de nabijheid
liggende binnenmotortanker
„Alyeone". Zij hebben echter
niets van hun bezittingen kunnen
redden.
DIENSTPLICHTIG SOLDAAT
OMGEKOMEN.
Bij het oefenterrein bij Havel-
te (in de omgeving van Steen-
wijkerwold) is dinsdagavond een
dienstplichtige soldaat ont het
leven gekomen, toen het gepant
serde voertuig, waarin hij zat,
van de weg afraakte en kantel
de. Het is de ongehuwde soldaat
A. J. Thijs uit Klundert.
In het gepantserde voertuig
een YP 408, het door D.A.F. ver
vaardigde legervoertuig, waar
mee een deel van de parate troe
pen in de toekomst wordt uitge
rust zaten acht soldaten van
de demonstratiecompagnie van
de infanterieschool in Harderwijk.
De YP 408 raakte van de weg
af en kantelde via de berm in een
zandafgraving. Soldaat Thijs
kwam onder de wagen terecht
en was vrijwel onmiddellijk dood.
Niet ernstig gewond werd de
19-jarige dienstplichtig soldaat
D. Ploeg uit Overveen. Hij liep
verscheidene beenwonden op. Hij
is opgenomen in het Diaconessen-
ziekenhuis in Meppel. Twee an
dere inzittenden kregen wat
water binnen. In de zandafgra
ving stond namelijk een halve
meter water ten gevolge van de
overvloedige regenval van de
laatste dagen. (Deze militairen
zijn opgenomen in het zieken
zaaltje van de legerplaats Steen-
wijkerwold.
De Kon. marechaussee stelt
naar het gebeurde een onderzoek
in.
DUITSE JONGEN IN ZEE
VERDRONKEN.
Dinsdagmiddag is de 16-jarige
Erhard Hans Ziegler uit Wupper-
tal-Elberfeld, die met zijn vriend
je uit dezelfde stad op het vrije
strand in Bergen aan Zee aan
het baden was, verdronken. Beide
jongens verkeerden in moeilijk
heden. Het vriendje wist een lijn
te grijpen die vanaf het strand
naar de jongens werd toegewor
pen en kwam zodoende behou
den op het strand. Uit een ge
baar van Erhard Ziegler maakte
men op, dat hij zichzelf wel kon
redden, doch plotseling verdween
hij in de diepte. Een boot van de
reddingbrigade heeft de omge
ving nog afgezocht, maar tot dus
ver is het stoffelijk overschot
nog niet gevonden.
De vader van het slachtoffer
is gisteren naar Bergen gekomen.
De jongens logeerden in Bergen-
Binnen in een pension.