1/
Chroesjtsjov wijkt niet
voor Mao's eisen
China zal druk op
Rusland uitoefenen voor
atoomwapens
Kardinaal Montini tot Paus gekozen
Franse vloot
aan NAVO-opperbevel onttrokken
Het weer
Heftige tegenstand van
de Koerden
Enkele geschilpunten
weggenomen worden
moeten nog
m
m
mm
ZON- en
MAANSTANDEN
ZATERDAG 22 JUNI 196S
19e Jaargang No. 5943
ZUID-AFRIKAAN
VAN CONFERENTIE
UITGESLOTEN
HOOGWATER
Radio De Koek
PROF. PEN: BETEKENIS
VAN DE E. E. G. NIET
OVERSCHATTEN
RUSSISCPIE
PARTIJSECRETARIS
GEKOZEN
PAUSKRONING OP 30 JUNI
Niet van invloed op de
samenwerking
WS™nrnTCHT
Frankering WJ Abonnement: Temeuzen
Directeur-Hoofdredacteur I. van Qe Sande
Redactie, adresNoordstraat 5557
Administratie-adresSmidswa)
Telefoon 01150 2073
Gironummer 38150
Abonnementsprijs: ƒ6,— per kwartaal; per
maand r2,per week 48 et. Losse nrs 9 et.
DE VRIJE ZEEUW
Fersehtfnt dagelijks Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen
Advertentieprijs pen mm 16 et; minimum per
advertentie ƒ2,40.
Rubriek: Kleine Advertenties '(géén handels,
advertenties) 5 regels 1,10. Iedere regel meer
22 ct. Kleine Advertenties Mj vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres
Bureau van dit Blad, 20 cent meer.
Inzending advertenties te 's namiddags 2 uur.
Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur.
Het Centraal Comité van de Russische Communistische Partij
heeft kennelijk de tactiek bepaald waarmee de Chinese delegatie
tegemoetgetreden wordt die volgende maand in Moskou een aan
tal idologische geschillen komt uitpraten.
Het komt er op neer dat er niets uitgepraat wordt, maar dat
de Chinezen voor de keus worden gezet Chroesjtsjovs principes
toch maar te aanvaarden of de verantwoordelijkheid op zich te
iaden een splitsing in de vanouds „als uit één steen gehouwen"
eenheid in het socialistische kamp, zoals dat heet, teweeg
gebracht te hebben.
Zowel de Chinezen als Croesj-
tsjov zelf hebben de vergadering
van het Centraal Comité met de
gebruikelijke methoden proberen
te beïnvloeden. De Chinezen met
nogmaals een potige brief waar-
in Moskou alle fouten verweten
werden die een communist maar
tegen de leer van Marx en En
gels kan begaan. Chroesjtsjov
met een ruimtestunt van weer
grotere allure dan de vorige,
juist op dit moment zeer ge
schikt om het zelfvertrouwen der
Russen voor zover nodig nog
eens extra te schragen.
GEEN ONGELUK
MAAR OPZET
De behandeling van de Chinese
brief geeft aan hoe men in Mos
kou denkt te reageren op de
klachten van Mao Tse-Toeng. De
brief wordt niet gepubliceerd in
Rusland, omdat de Chinezen
daarin de belangrijkste passages
van de twee grote bijeenkomsten
van communistische partijen
die van 1957 en van 1960 zou
den hebben vervalst. Niet per on.
geluk verkeerd begrepen, maar
met kwade opzet verdraaid. Op
een dergelijke basis met een ant
woordbrief reageren acht het
Centraal Comité beneden zijn
waardigheid: op valse argumen
ten past slechts een minachtend
afwijzend zwijgen en beslist
geen discussie.
Dat komt erop neer dat ook
met de Chinese de'egatie die
beslist zijn nu al zo vaak en zo
scherp geformuleerde klachten
niet zal herzien niet gepraat
Als West-Duitsland zou
deelnemen aan de
Navo-kernmacht
De Britse oppositieleider Ha
rold Wilson heeft vrijdag in
Londen verklaard dat de Sowjet-
Jeiders hem hadden gezegd dat
zij „onder ondraaglijke druk van
China voor atoomwapens" zouden
komen wanneer West-Duitsland
zou deelnemen aan de NAVO-
kernmacht.
De labourleider zei dit in een
artikel in Daily Herald over zijn
bezoek aan de Sowj et-Unie en
De ILO-conferentie
De internationale arbeidscon-
Cerentie in Genève die door 41
landen wordt gemeden als pro
test tegen de deelneming van
Zuid-Afrika, heeft vrijdag beslo
ten de vertegenwoordiger van
de Zuidafrikaanse werknemers,
J. H. Liebenberg, van de con
ferentie uit te sluiten. Eerder op
de dag hadden honderden afge
vaardigden de vergaderzaal ver
laten toen de vertegenwoordiger
van de Zuidafrikaanse regering
't woord nam. Er bleven slechts
150 afgevaardigden zitten van de
1.087 die aanwezig waren toen
de conferentie begon.
ZATERDAG 22 JUNI
v.m. n.m.
Breskens
Terneuzen
Hansweert
Walsoorden
2.05 2.30
2.40 3.05
3.20 3.45
3.30 3.55
ZONDAG 23 JUNI
v.m.
n.m.
Breskens
2.53
3.14
Terneuzen
3.28
3.49
Hansweert
4.08
4.29
Walsoorden
4.18
4.39
MAANDAG 24 JUNI
v.m.
n.m.
Breskens
3.40
3.57
Terneuzen
4.15
4.32
Hansweert
4.55
5.12
Walsoorden
5.05
5.22
ZON
MAAN
op
onder
Op
onder
22
4.19
21.04
5.18
22.05
23
4.20
21.04
6.21
22.53
24
4.20
2L04
7.31
23.30
25
4.20
21.04
8.43
„83.58
zijn gesprekken met premier
Chroesjtsjov. Wilson zei dat de
Sowjetrusische regering zijn
voorstel tot onderhandelingen
tussen Oost en West voor een
overeenkomst ter voorkoming
van verspreiding van kernwapens
heeft aanvaard. „Zij zijn er ge
brand op het is hun enige
antwoord op de Chinese ambi
ties op atoomgebied maar zij
zullen iedere „multilaterale" of
„multinationale" kernmacht, zo
als door Washington is voorge
steld, als schending van een der
gelijke overeenkomst beschou
wen".
'kan worden, behalve in de com-
mandotoon van „laat uw ver
keerde opvattingen varen". Iets
wat de Chinezen beslist niet zul- i
]en doen. Hoe het nu verder moet
is niet te voorzien.
VERDERE SPLITSING?
Men moet er zeker op rekenen
dat er ruzie tussen Moskou en
Peking zijn weerslag zal hebben
in de communistische wereldbe
weging; beide partijen in het ge
ding zullen medestanders in an
dere landen pogen te bewegen
tot een uitspraak aan wiens zijde
ze staan, die van Mao of die van
Chroesjtsjov.
Wat daarvan weer de gevolgen
zullen zijn is duister maar de
strateeg Chroesjtsjov zal ervan
overtuigd zijn dat de gevolgen
vor hem niet ernstig zullen zijn,
anders zou hij het beslist zover
niet laten komen. Hij moet de
zekerheid hebben dat ook als er
in feite twee communistische
kampen zijn, dat van Moskou nog
altijd de toon zal aangeven, ook
of wellicht vooral daar waar eco
nomische bijstand van node is, die
nu eenmaal beter door hem dan
door de Chinezen gegeven kan
worden. Het gevaarlijke voor he
is dan alleen dat hij volgelingen
min of meer koopt, inplaats dat
ze hem uit principe volgen. Dat
houdt altijd het risico in dat er
eens een hogere bieder 'komt.
Hoe dan ook, er is een eind
gekomen aan de periode waarin
de Russische premier min of
meer geringschattend sprak
over het geschil met Peking als
iets dat vrijwel de moeite niet
waard was. Uit de acties van
het Centraal Comité blijkt dat
men het geschil aanvaardt, zeer
ernstig acht en niet van zins is
een duimbreed toe te geven
teneinde te voorkomen dat het
zich nog verder toespitst.
(Nadruk verboden.)
De Londense politie heeft het
fotomodel Christine Keeler,
vriendin van oud-minister
Profumo, een speciale be
scherming gegeven na ver
scheidene telefonische drei
gementen, dat zij van het
leven zou worden beroofd.
Noordstraat 102 - Telefoon 8128
Terneuzen
Conferentie van economen
Prof. J. Pen heeft vrijdag op
een conferentie van economen
uit zeven Europese landen en de
Verenigde Staten te Reckling
hausen (West-Duitsland) ver
klaard, dat men de economische
uitwerking van de E. E. G. niet
moet overschatten.' De Europese
integratie leidt tot een vrij ver
keer in die economische takken
waarvoor de concurrentiever
houdingen principieel weinig ver
schil maken. Dat zijn weliswaar
de meeste, zo zei hij, doch de
andere die bescherming en sub
sidies nodig hebben zullen zo
veel te sterker verdedigd wor
den.
Prof. Pen wees in dit. verband
op de landbouw en merkte op,
dat het Duitse verzet tegen de
Europese landbouwpolitiek in
Nederland al een nieuw woord
heeft doen ontstaan, t.w. „Reh-
winkeien" (naar Edmund Reh-
winkel, de voorzitter van de
Duitse boerenbond)
President Leonid Brezjnqv
van de Sowjet-Unie is vrijdag
gekozen tot secretaris van het
centrale partijcomité,evenals
Nicolai Podgorny, die lid is van
het presidium van de Opperste
Sowj et.
Eerste partijsecretaris is, zo
als bekend, premier Chroesjt
sjov.
Tot Paus is gekozen kardinaal Giovan
ni Battista Montini, de 65-jarige aarts
bisschop van Milaan, die als Paus de
naam Paulus de Zesde zal dragen.
Paus Paulus de Zesde zal op 30 juni
plechtig worden gekroond in de Sint Pie-
ter, zo is door een woordvoerder van het
Vaticaan meegedeeld.
Kardinaal Giovanni Montini was reeds
van het begin af vanwege zijn prakti
sche werk als zielzorger en zijn dertig
jarige ervaring in het pauselijk staats
secretariaat plus zijn ietwat naar pro
gressief neigende tussenpositie tussen
progressieven en conservatieven in het
kardinaalcollege als één der meest serieu
ze kanshebbers voor het pausschap» aan
gezien, temeer daar hij rechtstreeks bij
de voorbereidingen van het concilie was
betrokken. Kardinaal Montini werd 16
augustus 1897 geboren te Concesio, pries
ter gewijd in 1920 en benoemd tot kape
laan. Maar spoedig studeerde hij aan de
pauselijke diplomatenschool, nadat hij
daarvóór reeds gedoctoreerd was in het
kerkelijk recht en in de theologie.
In 1922 werd hij een jaar naar het bui
tenland gezonden, namelijk als attaché in
Warschau, waarna zijn werk aan het
staatssecretariaat begon en dertig jaar
zou duren. In 1936 werd hij daar sub
secretaris, in 1944 met de latere kardi
naal Tardini pro-secretaris. In 1953 wei
gerde hij het kardinaalsschap, maar Pius
XII benoemde hem in Milaan een kardi
naalszetel. 15 december 1958 werd Mon
tini tot kardinaal gecreëerd.
Een woordvoerder van het
Franse ministerie van Buiten
landse Zaken heeft vrijdag op
een persconferentie te Parijs
meegedeeld dat Frankrijk de
NAVO er officieel in kennis van
heeft gesteld dat het zijn vloot-
eenheden in de Atlantische Oce
aan aan het NAVO-opperbevel
in dit zeegebied heeft onttrok
ken.
Het Franse besluit is 15 dezer
ter kennis van de te Washing
ton zetelende militaire Navo-
commissie gebracht. Dit ge
schiedde naar aanleiding van
een verzoek om inlichtingen,
dat de commissie aan de Navo
leden had gezonden en waarin
gevraagd werd naar de staat
hunner strijdkrachten.
„Het is volkomen normaal
dat, nu de Franse Middellandse-
Zeevloot aan het Navo-opper-
bevel is onttrokken, hetzelfde
zou geschieden met de Franse
marine-eenheden in de Atlanti
sche Oceaan. Er heeft thans een
hergroepering van deze een
heden plaats", aldus de woord
voerder.
Eerder in dit jaar is medege
deeld dat het overgrote deel der
Franse Middellandse-Zeevloot,
dat Toulon tot thuisbasis had, in
het vervolg op de Atlantische
marinebasis Brest zou zijn ge
baseerd.
De woordvoerder legde er de
nadruk op ,dat het Franse besluit
op geen enkele wijze van invloed
zal zijn op de samenwerking van
Frankrijk met zijn NAVO-bond-
genoten. „Frankrijk heeftver
plichtingen buiten de NAVO, die
het mogelijk maken dat het, ter
nakoming daarvan, zijn marine
eenheden ter beschikking moet
hebben. Deze verplichtingen
vloeien met name voort uit de
verdedigingsovereenkomsten, die
Frankrijk met de Frans spre
kende Afrikaanse landen heeft
gesloten", aldus de woordvoer
der.
Hij wees er verder op dat er
geen politieke betekenis aan het
Franse besluit moet worden ge
hecht.
OPKLARINGEN.
Het K.N.M.I. deelt mede:
Tussen IJsland en Schotland
bevindt zich een lagedrukgebied
dat boven onze omgeving een
zuidwestelijke tot westelijke wind
veroorzaakt waarmee luoht van
polaire herkomst wordt aange
voerd. De zuidelijke begrenzing
van deze lucht wordt gevormd
door een front dat zich uitstrekt
van Midden-Duitsland via België
naar het Kanaal. Ten zuiden van
dit front bevindt zich warme
ludht waarin de middagtempera-
tureh oplopen tot 25 a 35 graden.
De eerder genoemde depressie
vult op waardoor de wind gelei-
dfiljjh afneemti Er worden opkla
ringen verwacht, maar plaatse
lijk kan ook nog een bui tot ont
wikkeling komen. In het tempe-
ratuursverloop komt weinig ver
andering.
meegedeeld door het K.N.M.I. te
De Bilt, geldig tot hedenavond.
Opklaringen
Opklaringen, maar ook enkele
verspreide buien. Overwegend
matige wind tussen zuidwest en
west. Weinig verandering in
temperatuur.
De woordvoerder van het
Franse ministerie van Buiten
landse Zaken besloot: „De sa
menwerking tussen de Franse
en de geallieerde marine-een-
heden in de Middellandse Zee is
nimmer zo vruchtdragend en
doelmatig geweest als na het
tijdstip, waarop de Franse vloot-
eenheden aan het NAVO-bevel
in deze zee werden onttrokken,
het geval is geweest".
Nöeh in NAVO-kringen, noch
in die van het geallieerde hoofd
kwartier voor Europa,, wilde of
ficieel contmentaar op jiet Fran
se besluit geven.
Er werd echter in kringen
van de Westerse verbondenen
te Parijs van vele zijden verno
men dat Frankrijks beslissing
met teleurstelling en ongerust-
heir is ontvangen.
Reuter meldt uit Washington,
dat een woordvoerder van het
Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken uiting heeft ge
geven aan de „teleurstelling"
van het ministerie over de Fran
se stap. Hij voegde hier echter
aan toe: „Het aan het NAVO-
bevel onttrekken van de Franse
vlooteenheden in de Atlantische
Oceaan en Het Kanaal behoeft
niet van groot militair belang te
zijn. Het gaat er om of de Fran
se marine-eenheden op peil blij
ven en in geval van oorlog-be
schikbaar zijn voor de verdedi
ging van het Westen. En de
Franse regering heeft tegenover
de NAVO te kennen gegeven
dat dit nu en in de toekomst het
geval zal zijn", aldus de woord
voerder.
De 37-jarige gevangene Char
les Harker in Philadelphia
(Pennsylvania) heeft gerech
telijke toestemming gekregen
een dag langer in de gevan
genis te blijven omdat hij
dan tegelijk met de andere
gevangenen van zijn school
klas zijn diploma middelbaar
onderwijs kan ontvangen.
Sedert zijn benoeming tot.
aartsbisschop heeft kardinaal
Montini zich bijzonder gericht
tot de mensen buiten de kerk.
Hij steunt de moderne vakbe
weging en het lekenapostolaat.
Heroriëntering der priesters
acht hij een belangrijke taak om
de zielzorg aan de noden van
deze tijd aan te passen. Zijn be
doeling is een vruchtbare sa
menwerking te creëren tussen
priester en leek. Zijn bijzondere
zorg gaat uit naar de arbeiders.
Ofschoon kardinaal Montini
bijzonder actief is en effectief
werkt, maakt hij nooit de in
druk van haast. Hij treedt bij
zonder hoffelijk en diplomatiek
op.
Paulus de Zesde is de 264ste
Paus. Hij is tenger van gestalte,
herinnert aan de verschijning
van Leo de 13de of Pius de 12de,
eerder dan aan die van de over
leden Paus Johannes de 23ste.
Een oorverdovend gejuich
steeg op vanaf het St. Pieters
plein toen de nieuwe Paus tegen
half één gistermiddag op de
loggia in de voorgevel van de
Sint Pieter verscheen. Met een
voudig gebaar, een van aandoe
ning bleek gelaat, maar duide
lijke stem gaf hij zijn eerste
zegen (Urbi et Orbi „Voor
stad en wereld".)
Volgens degenen die hem van
zeer nabij kennen 'is de indruk
die men van kardinaal Montini
van nabij kreeg een veel actie
vere dan wanneer mén hem op
een afstand, waarneemt. In zijn
blauwe ogen onder de borstelige
zwarte wenkbrauwen is dan een
levendige uitdrukking waar te
nemen.
Hij heeft een hoog voorhoofd
en een lange, welgevormde neus.
Zijn lippen houdt hij vast geslo
ten en geven een indruk van
wilskracht.
De verkiezing van de nieuwe
Paus, afkomstig uit de gegoede
burgerij uit Noord-Italië als
zoon van een Rooms-Katholieke
afgevaardigde, die zich op het
terrein van het maatschappelijk
werk bewoog en in 1925 zijn
mandaat neerlegde om tegen
het fascisme in de oppositie te
gaan was aangekondigd te
11.22 uur door een witte rook
wolk uit de schoorsteen van de
Sixtijnse kapel, waar vijf stem
mingsronden, vier op donderdag
en één op vrijdagochtend, vol
doende bleken te zijn geweest.
Na het geven van de zegen
ging de nieuwe Paus naar zijn
apartementen. Hij heeft zich
nog kort geleden in een preek
uitgesproken voor voortzetting
van de gedragslijn van wijien
Paus Johannes XXIII.
Radio-Bagdad heeft vrijdag
voor het eerst melding gemaakt
van zeer heftige tegenstand, die
het Iraakse leger ontmoette in de
strijd tegen de Koerdische op
standelingen. Een groot aantal
opstandelingen is thans samenge
trokken in verscheidene streken
in het gebied van Taktak en ten
westen van Koisandjak.
Het communiqué voegt hier
echter aan toe, dat de Iraakse
strijdkrachten hun opmars voort
zetten.
Het communiqué, dat korter
was dan gewoonlijk, geeft ver
volgens een opsomming van vijf
tien dorpen die zich hebben over
gegeven en hun wapens hebben
ingeleverd.
In Londen wordt uit diploma
tieke bron vernomen, dat de
spoorwegverbinding tussen Bag
dad en Kirkoek sedert 48 uur is
verbroken. Langs de spoorweg
wordt hevig gevochten tussen de
Koerdische opstandelingen en
eenheden van de nationale Baa-
thistische garde. Ook in de om
geving van Mosoei wordt hevig
gevochten.
De overheersende indruk in
Londen is dat de Iraakse strijd
krachten, die in de strijd op de
vlakte sterker zijn, in het ge
bergte niet tegen hun tegenstan
ders op kunnen omdat deze het
terrein door en door kennen en
zich gemakkelijker verplaatsen.
Zes mannen, die volgelingen
van de Koerdische guerillaleider
Barzani de „Rode Moelah",
worden genoemd, zijn door een
militaire rechtbank in Mosoei in
Noord-Irak ter dood veroordeeld.
Zij zouden in augustus vorig jaar
een legerkonvooi in de bergen
hebben aangevallen en daarbij
drie soldaten hebben gedood.
Acht andere beschuldigden kre
gen gevangenisstraffen.
Het Iraakse leger heeft meege
deeld dat de troepen die tegen
de opstandige Koerden zijn op
getrokken, tot ver in het noorden
■gevorderd zijn zonder verzet te
ontmoeten.
De kabinetsformatie
De fractievoorzitter van de
V. V. V., mr Toxopeus, heeft gis
termiddag aan de kabinetsfor
mateur, dr De Kort, meegedeeld,
dat hij in een bespreking met
fractieleiders tot een oplossing
hoopt te komen van de nu nog
bestaande geschilpunten. Dit ge
sprek kan volgens mr. Toxopeus
alleen plaats vinden als gekozen
is op welke grondslag een kabi
net zal worden gevormd. Hij is
tot dit gesprek bereid en is vol
vertrouwen over de afloop daar
van.
Mr Toxopeus heeft er nog
eens op gewezen, dat het basis
program van dr De Kort in zijn
grote lijnen voor hem aanvaard
baar is. Er is een aantal bezwa
ren op punten, die dr De Kort als
geschilpunten heeft aangeduid.
Mr Toxopeus heeft er op ge
wezen, dat zijn opvattingen over
die punten in de informatie
periode voldoende bekend zijn
geworden. Mr Toxopeus heeft
zijn standpunt in een brief aan
dr De Kort meegedeeld en dit
standpunt bovendien mondeling
toegelicht. De bespreking van
dr De Kort en minister Toxo
peus duurde gistermiddag van
kwart over vier tot tien voor zes.
De woordvoerder van de ka
binetsformateur, dr De Kort,
heeft gisteravond meegedeeld,
dat de formateur zich in het
weekeinde zal beraden over de
vraag of en zo ja welke oplos
singen in nog bestaande geschil
punten mogelijk en aanvaard
baar zijn. Uiteraard beziet hij
deze vraag thans op basis van
een samenwerking van vier par
tijen, aldus de woordvoerder.
Zoals bekend zal de kabinets
formateur hedenochtend om elf
uur op Paleis Soestdijk verslag
uitbrengen aan H. M. de Konin
gin.
De voorzitter van de P.v.d.A.-
fractie in de Tweede Kamer,
prof. Vondeling, heeft gister
avond gezegd, dat de overeen
stemming tussen hem en dr De
Kort over 't basisprogram „vrij
wel volmaakt" is.
Er is wellicht enig verschil van
Interpretatie mogelijk op twee
punten, namelijk de pacificatie
commissie voor het tweede TV-
net en de paragraaf over de so
ciale zekerheid. Op dit laatste
punt staat volgens prof. Vonde
ling onder meer niet geheel vast
in welke mate rekening moet
worden gehouden met te ver
wachten adviezen van de S.E.R.
De P.v.d.A. meent, dat de Wj«$
zondere commissie, die zich met
de T.V. bezig zal houden uit
moet gaan van de uitspraak van
de Tweede Kamer over de nota-
Scholten—Veldkamp.
De V.V.D. daarentegen, aldus
prof. Vondeling, heeft het moei
lijk «iet het program. Op vijf
punten is zijns inziens het basis
programma van dr De Kort in
strijd met het verkiezingspro
gram van de V. V. D. Prof.
Vondeling noemde: de bindingen
(in hoeverre de Kamerfracties
als geheel en de leden individueel
gebonden zouden zijn aan een
regeringsprogramma), de wo
ningbouw, de televisie, de kin
derbijslag, en een onderzoek
naar de structuurhervorming
van de ondernemingen.
In leidende liberale kring bleek
men van opvatting dat dr De
Kort nu een politieke beslissing
moet nemen. De besprekingen
over het basisprogramma mogen
geen keuze opdringen.
Men weet nu wat men aan ons
heeft zo deelde men mee. Je kunt
niet boekhoudkundig uitmaken
met welke partij je moet samen
werken.
Ook meent men in deze kring,
dat spoedig duidelijk zal moeten
worden wie minister-presidenl
zal zijn. Als dr De Kort geen
premier zal worden, is het zaak
de toekomstige premier snel bij
de formatiebesprekingen te be
trekken.