m
Provinciaal nieuws
KARNE
Morgen opent de tentoonstelling
.Oud Terneuzen"
van
4:
Eric de Noorman - De stille strijd
IS juni
MAAK VAN UW
SPAARGELD
Pagina 2
DE VRIJE ZEEUW
Vrijdaf 7 juni 1968
Rijkdom van prentbriefkaarten
en fotomateriaal
ipfsocÊfti r
r bij sparen^S
k
U
1
a.s.
1 KG GRATIS SUNDROP BANANEN
AGENDA
V. N.-militairen brengen
wegversperringen aan op
toegangswegen naar
Kolwezi na onlusten
STOPPELDIJK
VOGELWAARDE
VLISSINGEN
MINISTER LUNS
NIET UITGENODIGD
VOOR DE W.E.U.-
ASSEMBLEE
en voor nog geen vier
dubbeltjes per echte liter
MARINE ONTDEKT
GLETSJER-RESTEN
IN NOORDZEE
Het bestuur van de vereniging
„Oud Terneuzen" heeft aiie re
den om erkentelijk te zijn voor
de van vele zijden toegezegde
steun en medewerking bij de in
richting der eerste (entoonstel
ling, die zaterdagmorgen 8 juni
officieel zal worden geopend.
Kosten noch moeite hebben
de organisatoren gespaard om
het publiek dat hopelijk in gro
ten getale de weg naar café „Dc-
Vnendsehap'' zal weten te vin
den. een indruk te geven van de
massa werk die verzet moest
worden om „oud" Terneuzen in
woord en beeld voor de bewo
ners van 1963 te'doen herleven.
Wij zijn in de gelegenheid ge
weest een vluchtige blik te wer
pen op, ten dele vergeeld, mate
riaal dat een sieraad van deze
expositie belooft te worden:
oude foto's en nog oudere aan
ziehtkaarten, met zorg bijeenge
gaard door ta' van bejaarde
Terneuzenaars, die stellig nie.
vermoed zuilen hebben dat hun
waardevolle verzameling nog
eens tentoongesteld zou worden
om de ingezetenen van thans te
laten zien hoe mooi. hoe anders
hun woonplaats eenmaal was.
Met deze tentoonstelling luidt
de nog jonge vereniging een ac
tie in die velerlei perspectieven
opent.
Het oude Terneuzen zoals het
was en zoals het leefde, uit de
verborgen hoeken der geschiede
nis op te diepen is geen eenvou
dige opgave. Er zal ontzettend
veel werk, veel tijd en ook veel
geld mee gemoeid zijn. Een uit
gebreid terrein ligt nog braak
Door voort te borduren op het
werk, dat dr. J. Wesseling reeds
verrichtte, door diens bronnen
dieper aan te boren, zijn resul
taten denkbaar die wij op dit
moment nauwelijks kunnen
overzien.
EEN OUDHEIDKAMER?
Veelbelovend en doelbewust
zijn de plannen van de vereni
ging „Oud Terneuzen" ongetwij
feld. De gedachte aan een oud
heidkamer, nog slechts terloops
in het bestuur ter sprake geko
men, vraagt de steun van de ge
heid bevolking. Reeds hebben
enkele leden zich verdienstelijk
gemaakt dooi' de historie in te
duiken. Zij1 hebben hun bevindin
gen neergelegd in enige interes
sante geschriften die aantonen
hoe rijk aan feitenmateriaal de
geschiedenis van ons stadje aan
de Schelde is. Wij denken hier
o.a. aan het vertaalwerk van
mej. Koevoets en -aan de histori
sche gegevens van de heren
Alb. IJsebaert, G. Klaassen, L.
Wiskerke, Joh. de Vries, P. J.
Baert en anderen.
Zou men vroeg of laat willen
lcomen tot een systematisch op
graven van het oude Terneuzen,
dan zal een oudheidkamer het op
den duur niet kunnen stellen
zonder een archivaris. Voorlopig
is dat echter nog allemaal toe
komstmuziek en veel water zal
er nog door d® brede Schelde
stromen eer al die vrome wen
sen in werkelijkheid zijn omge-
zot.
Hulst met zijn oudheidkundige
kring en zijn Reinaert, en Axel
met zijn hoerenkamer hebben
laten zien hoe het kan.
Evenals in Hulst kan men
hier in Terneuzen de romantiek
combineren met de realiteit. Het
aloude verhaal van de Vliegende
Hollander bijv. is nog lang niet
volledig uit de doeken gedaan.
De legendarische kapitein Van
der Decken biedt stellig nog
ruimte voor de meeslependste
avonturen.
Lang geleden heeft wijlen Van
den Bruele, de eenmaal zo actie
ve voorzitter van „Klimop",
eens gespeeld met de idee van
een enorm Neuzenmonument
op de westelijke havenpier.
Wat zou het bestuur van
„Oud Terneuzen" denken van
een Vliegende Hollander-monu
ment? Wij geven deze gedachte
in vriendelijke overweging zon
der enige aanspraak te maken
op „octrooirechten".
GEEN NEUSVORM?
Ja, het is al heel lang geleden,
dat de rollende ton door Terneu
zen werd voortgestuwd. De
heer Van den Bruele kookte
letterlijk over van ideeën. Nog
zingen de kinderen van „de neus
aan zee" in zijn vlot geschreven
Neuzenlied, maar de plannen
voor het Neuzenmonument ver
dwenen met de rollende ton,
toen de Terneuzenaars niet be
reid bleken wekelijks hun cent
te blijven offeren voor wat ze
als een hersenschim bekeken.
Lang vóór Van den Bruele,
die intussen méér van de ge
schiedenis van Terneuzen af
wist dan menigeen vermoedde,
is er al over die „neusvorm" van
Tertieuzen geschreven.
In 1877 maakte de Fransman
Henri Havard met enige vrien
den een boottocht door Neder
land. Hij bezocht ook Terneuzen,
welk bezoek hij vrij uitvoerig be
schrijft in zijn boek „La Hollan-
de Pittoresque".
Mej. E. Koevoets vertaalde als
lid van „Oud Terneuzen" de
desbetreffende bladzijden. Wij
ontlenen de volgende gegevens
aan haai' bewerking;.
Terneuzenaldus de heer Ha
vard, was vlug bekeken. Als ie
mand mij zou zeggen dat het een
belangrijke stad zal worden, zou
ik dal graag aannemen, want de
ligging aan het meest vooruit
stekend deel van Vlaanderen en
van 't kanaal dat Terneuzen met
Cent verbindt, schijnt wat de
handel betreft, een grote toe
komst te beloven.
„En toch kan ik mij dat moei
lijk indenken, want er is niets
dat aan een stap doet denken. Er
zijn geen pleinen, er is niets mo
numentaals. De huizen schijnen
in elkaar te krimpen, zo klein
zijn ze.
„Nu moet men niet denken
dat Terneuzen een pas ontstaan
stadje is. Integendeel, het ont
staan gaat zelfs terug tot een
Ver verleden, al weet men jam
mer genoeg van die begintijd
niets af.
Wat de naam betreft, deze
schijnt het stadje te danken aan
de overeenkomst van de platte
grond met een neus: „Nasi figura
nomen habetzegt Blacu, en die
moet men wel geloven, want
Blacu is een geloofwaardig mens.
Wat mij betreft, ik moet zeg-
'len dat ik de plattegrond in al
le richtingen gedraaid heb, maar
tot mijn spijt heb ik geen neus
vorm kunnen ontdekken. Moge
lijk zal men opwerpen, dat de
vorm van de stad veranderd is,
nadat de naam er aan gegeven
toas.
Dat zou best kunnen, maar
ik heb heel oude plattegronden
nauwkeurig bekeken en zelfs en-
kele van Blacu. doch zonder re
sultaat. Er blijft dus maar één
veronderstelling over, misschien
was de neus vroeger anders.
Tijdens werkzaamheden die
nodig waren om Terneuzen te
versterken, kreeg de stad (ze
ker om de bevolking gunstig te
stemmen), belangrijke privile
ges van de Staten. Tot dan toe
had Terneuzen onder jurisdictie
van Axel gestaan. Nu hield dat
op. Er kwam zelfs een vaste
markt, waar de boeren uit de
omgeving verplicht waren hun
melk, boter, eieren, kaas, hen
nep, vlas enz. te verhandelen.
Van af nu begonnen ook de sche
pen die op de Schelde voeren,
zich langzamerhand in Terneu
zen te bevoorraden en weldra
narn de bevolking toe. Nadien
werden er nog meer verster
kingen aangebracht. Die werden
zelfs gecombineerd met de nabij
gelegen dijken om in geval van
nood de omgeving onder water
te kunnen zetten. Reeds ten tijde
van Blacu werd de vesting als
onneembaar beschouwd. Want
hii schrijft: „De vesting is zeer
sterk, want hoewel door land
omringd, bedekt het zeewater
dat tweemaal ver dag komt, het
omringend gebied zodanig, dat
innemen haast onmogelijk wordt.
Thans (in 1877) wordt Terneu
zen nog steeds aan twee kanten
door het water van de rivier be
schermd. Op de andere kanten
zijn bastions, lunetten, buiten
posten, enz. aangebracht, die het
vestingstadje tegen een moge
lijke aanval van het vaste land
moeten verdedigen. Bovendien
is er een arsenaal, een wapenka
mer en een voorraad munitie, en
ook een artilleriepark, zonder te
spreken over de bomvrije kazer
nes. Maar ik heb de indruk dat
de bevolking van Terneuzen
nooit zin zal hebben de dege
lijkheid van de vestingwerken
te beproeven. De inwoners heb
ben vreedzamer doeleinden voor
ogen. Teneinde het stadje tot
normale bloef te brengen, reke
nen ze vóór alles op een goede
verstandhouding en op weder
zijdse sympathie tussen de twee
buurlanden.
Alléén daardoor kunnen de be
langen van deze, met elkaar be
vriende naties, behartigd wor
den".
Tot zover Havard, op wiens
boek wij mogelijk later nog eens
terugkomen.
hs
OP LANGERE
TERMIJN 1 f
NEDERLANDSCHE MlDDENSTANDSBANK N.Y.
SLUIT DE SUNDROP
SPAARKAARTEN-ACTIE
Knip deze Sundrop zegel- j
tjes uit en. plak ze op de J
spaarkaart. Ze helpen U op
wegnaar 1
Bedenk echter- wel dat de volgeplakte spaarkaarten
uiterlijk 15 juni bij Uw leverancier ingeleverd moeten
worden.
SMUL VOLOP VAN
VRIJDAG 7 JUNI
TERNEUZENZuidersport
park, 6:45 uur: Mistrappers
Spadella en FZEMRijkswa
terstaat.
ZAAMSLAG, Gemeentehuis,
10 uur: Verkoop strandgoed.
VRIJDAG 7 JUNI
TERNEUZEN: Luxor-Theater,
8 uur: „De stem in het duis
ter".
ZATERDAG 8 JUNI
TERNEUZEN: Luxor-Theater,
8 uur: „De stem in het duis
ter".
Café De Vriendschap: Ten
toonstelling Oud-Terneuzen.
AXEL: Het Centrum, 6.30 en
9 uur: „De kolos van Rhodos".
GOES: Goese Hengelsportver
eniging, 25 uur: Zeehengel-
concours in de Zandkreek.
Volgens in Noord-Rhodesië ont
vangen berichten brengen mili
tairen van de Ver. Naties weg
versperringen aan op de toe
gangswegen naar de Katangaanse
stad Kolwezi na onlusten die zich
daar kortgeleden hebben voorge
daan, die aan verscheidene men
sen het leven hebben gekost.
Maandagavond j.l. zou de ge
spannen toestand zijn ontstaan
toen Kongolese militairen in de
stad in gevecht raakten met Ka
tangaanse politiemannen.
V. N.-milltairen hebben een
aantal Kongolese officieren aan
gehouden. De verbindingen met
de stad zijn al enkele dagen ver
broken en men weet niet hoe de
situatie er momenteel is. Kolwezi,
één van de belangrijkste koper-
producerende centra ter wereld,
was president Tsjombe's laatste
bolwerk in Katanga. Ten tijde
van de crisis in dit gebied dreig
de Tsjombe de mijninstallaties in
de lucht te laten vliegen om ze
niet in handen te laten vallen van
deregering te Leopoldstad.
STAAT VAN BELEG
IN TEHERAN
Demonstraties in Teheran tegen
plannen van de regering voor
vrouwen-emancipatie en de ver
deling van het grootgrondbezit
in Perzië hebben tot zulke ern
stige onlusten geleid, dat woens
dagavond in de Perzische hoofd
stad, de staat van, beleg is afge
kondigd. Er zouden twintig do
den te betreuren zijn. De foto
toont demonstranten, veelal be
horende tot de Mohammedaanse
Sjia-sekte, met spandoeken
vlaggen en het portret van een
van de gearresteerde leiders in
het centrum van Teheran.
Volleybal.
AI enige tijd werden in ons
dorp plannen gemaakt om te
komen tot oprichting van een
volleybalclub. Bij gebrek aan een
geschikt terrein moest het tot nu
toe bij plannen blijven Nu een
gedeelte van het schoolplein be
tegeld is kan dit terrein meteen
worden ingeschageld als volley-
balveld. De initiatiefnemers zijn
daarom direct aan de wensen
van veel jongens en meisjes te
gemoet gekomen en zodoende
krijgt de volleysport op zaterdag
8 juni a.s. haar start.
Schoolfilm.
Ten behoeve van het school-
filmonderwijs is door de ge
meente een nieuwe filmprojector
aangekocht. Bood het oude toe
stel alleen mogelijkheid tot het
draaien van stomme films, thans
is een geluidsfilmprojector aan
geschaft. Evenals voorheen zal
het toestel door alle lagere scho
len in de gemeente gebruikt wor
den.
Centrum voor
Maatschappelijk Werk
start op twee fronten.
Zorg om de jeugd en de be
jaarden, twee tegenpolige groe
pen uif de gemeenschap, mak;en
dé hoofdschotel uit van het
voqrlopige werkschema van het
Interparochieel Centrum voor
Maatschappelijk werk te Vogel
waarde. Dit centrum, formeel
nog in wording, houdt blijkbaar
van een frisse aanpak van zaken.
De bemoeiingen met de bejaar-
-den zullen zich uitstrekken tot
een onderzoek, waarbij aandacht
zal worden besteed aan de pro'
blemen op het gebied van de
huisvesting van de bejaarden, de
huishoudelijke hulp en de moge
lijkheid tot kerkbezoek. Even
tuele andere indrukken zullen
vanzlefsprekend worden ver
werkt door de studiegroepen, die
in elke parochie zullen worden
geformeerd. In deze studiegroe
pen zullen zitting hebben de cen
trum-bestuurders uit' de paro
chie, de wijkzuster en enkele si
tuatie-kenners. De studiegroe
pen zullen vooraf gezamenlijk
geïnstrueerd worden.
Vanzelfsprekend mag niet ver
wacht worden dat nu in een
handomdraai het gemeenschaps
leven in Vogelwaarde een op
zienbarende wending ten goede
te zien zal geven.
Een voorafgaand onderzoek is
niet nodig geweest voor de aan
pak van het jeugdvakantiewerk.
Door de zorg van de hoofden der
lagere scholen is voor dit werk
een zeer interessant programma
opgesteld, een programma dat
ongetwijfeld zowel bij de ouders
als bij de schooljeugd een en
thousiast onthaal zal vinden. Zo
krijgt de jeugd uitstapjes naar
bos, strand, speeltuin en dieren
tuin, en worden fietstochten en
oriëntatieritten gehouden. Op het
programma staan voorts kin
derspelen en een wekelijkse
filmmiddag. Gedurende de va
kantie in augustus zullen de kin
deren drie dagen per week op
deze manier aangenaam bezig
gehouden worden. Naast dit in
cidenteel jeugdwerk heeft het
Centrum voor Maatschappelijk
Werk het initiatief genomen om
in elke parochie van de gemeen
te Vogelwaarde geschikte blij
vende speelgelegenheid te krij
gen voor de jeugd
Het Centrum zal binnenkort
contact opnemen met de gezins
zorg te Hontenisse teneinde na
te gaan wat er op dit belangrijk
punt zo mogelijk in samenwer
king met Hontenisse, te berei
ken valt.
„De Schelde" vervaardigt
hogedrukcompressoreu
In verband met de recessie in
de scheepsbouw heeft de N.V.
Koninklijke Maatschappij „De
Schelde" te Vlissingen haar ar
beidsveld uitgebreid door de ver
vaardiging van hogedrukcom-
pressoren ter hand te nemen. De
eerste twee van deze machines
zijn thans gereed gekomen. Het
zijn synthesegascompressoren,
die zijn bestemd voor de ammo-
niakfabriek van de Norsk Koks-
werk te Moirana in Noorwegen.
Zij drukken in zes trappen het
gag samen van 3 tot 391 ata. Het
totale gewicht van deze appara
tuur, inclusief koelers, afschei-
ders en pijpleidingen bedraagt
200 ton. De apparaten vergden
een bouwtijd van een jaar.
Vandaag worden compresso
ren getoond aan industriëlen en
technici uit verschillende landen,
waaronder de Verenigde Staten
en Nederland.
30. Met een ander dan Erwin
was Artor er wellicht in geslaagd
zijn dol drieste stukje tot een
goed einde te brengen, maar dat
de Noorse prins van ander hout
van zeer hard hout gesne
den is, ontdekt de Brit als hjj op
eens met een boog over de
schouder van zijn slachtoffer ge
slingerd wordt.
Al is Artor totaal overrompeld
door deze vechttruc, toch weet hij
z'n zinnen bij elkaar te houden en
terwjjl hij valt haalt hij blinde
lings pit met z'n zwaards ej; klinkt
een gesmoord gekreun en meteen
begint Erwin uit alle macht te
schreeuwen, even ligt de Britse
held doezelig in de sneeuw, maar
dan springt hij op zijn tegenstan
der tóe. Erwin, die hevig bloedt
uit een wonde ergens uit z'n
schouder blijkt echter met z'n be
nen net zo goed te kunnen vech
ten als een ander met z'n armen
en verbijsterd tolt Artor zonder
precies te weten wat hem over
kwam weer achteruitEn
dan bemerkt hij dat hij er maar
meteen, vandoor; moet gaan, .want
Erwins krijgers zijn dichtbij.
Terwijl de Brit als een schaduw
in het woud verdwijnt buigen de
krijgers zich verschrikt over hun
gevallen aanvoerder heen maar
deze is niet gediend van dit mede
leven. „Bemoei je niet met mii
klungels," schreeuwt hij, „ga die
kerel achterna en wee je gebeente
als je zonder hem terugkomt!!"
Dit is zonder meer een duidelijk
bevel en de bijkans bezwijmende
Erwin aan zijn lot overlatend,
draven de tien krijgers het donker
in,..,,*
Inmiddels begeeft Eric de Noor
man zich vastbesloten Ingrid des
noods gevangen te nemen met
Wolf in galop op weg naar de
kust, wanneer de hond opeens
met een ruk stilstaat. Het dier
jankt en gromt, dribbelt met
stijve haarborstels terzijde van het
pad
„Is er wat, braaf dier?", mom
pelt de Noorman. „Wijs me de
weg. misschien doen we een goede
vangst
Tot zijn verbazing heeft mi
nister Luns woensdag in Parijs
moeten constateren, dat hij niet
was uitgenodigd voor de verga
dering van de ministers der
West Europese Unie, die daar
gedurende de laatste drie dagen
van deze week wordt gehouden.
Ruim een week geleden be
sloot hij in New York, waar hij
zijn besprekingen had beëindigd,
nu maar eens per boot naar
Europa terug te keren, om
dat hij daarvoor precies de
tijd meende te hebben. Hij
scheepte zich in op een Franse
boot, opdat hij juist op tijd in
Parijs zou zijn voor de assem
blee van de W. E. U„ doch in
Parijs bleek hem, dat hij een
overbodige omweg naar Neder
land had gemaakt.
„Ik neem aan, dat men mij
niet heeft uitgenodigd in de
mening, dat het onjuist is een
demissionaire minister aan de
vergadering deel te laten ne
men", zei hij op Schiphol, waar
hij gistermiddag met een lijn-
vliegtuig uit Parijs aankwam.
BRAND LEGT FABRIEK
IN DE AS
Een fellé brand heeft woensdag-*
avond laat een fabriek van
schuimplastic in Noordwijker-:
hout totaal verwoest. De brand
weer stond voor een hopeloze
taak en kon dan ook niet voor
komen, dat het gehele gebouw in
in de as werd gelegd. De schade
wordt op drie miljoen gulden
getaxeerd.
■m.
De koninklijke marine heeft
twee weken geleden bij hydro
grafisch onderzoek in de Noord
zee op een punt ongeveer 45
mijl ten westen van Egmond een
zogenaamde „morene rug" aan
getroffen, die erop duidt dat
daar in de ijstijd een gletsjer
was.
Grondmonsters, getrokken bij
de zogenaamde „bruine bank" in
de Noordzee, zijn voor verdera
analyses opgezonden aan de
geologische dienst in Haarlem,
zo heeft gisteren de chef hydro
grafie van de marine, kapitein
ter zee ir. W. Langeraar be
kendgemaakt.
Bijna de gehele bodem van de
Noordzee bestaat uit formaties,
die men met de duinen kan ver
gelijken. Ook deze vaststelling
schraagt de theorie, dat d'e
Noordzee vele eeuwen her hoog
uit een binnenwater van beschei
den omvang is geweest en niet
altijd Engeland van het Euro
pese vasteland heeft gescheiden.
De bodemformatie onder da
Noordzee toont zeer sterke hoog
te verschillen van tien meter en
meer. Men heeft er ook fossiel
veen gevonden. Hetgeen even
eens op vroegere begroeiing
.wjjst.
I
