Formulering van de formatie-opdracht intrigeert „politiek Den Haag" Het Schelde-Rijnverdrag Orde hersteld na de staatsgreep in lurkije Russische spion in Frankrijk gearresteerd Westduitse oorlogs misdadigers veroordeeld Gordon Cooper in Washington gehuldigd HET WEER WEERBERICHT HOOGWATER ZON- en MAANSTANDEN Mededeling HOOFDPIJNPOEDERS WOENSDAG 22 MEI 1963 19e Jaargang No 5919 ProfRomme neemt informatie-opdracht letterlijk EERSTE KAMER Staat van beleg in drie Turkse steden Radio De Koek GROTE AANKOPEN PERSOONLIJKE LENING Frankering bij abonnement: Terneuzen Directeur-Hoofdredacteur I. van Se Sande Redactie, adres: Noordstraat 55—57 Administratie-adres: Smidswal Telefoon 01150 2073 Gironummer 38150 Abonnementsprijs: ƒ6,— per kwartaal: per maand f2,per week 48 ct. I ,oss<» nrs 9 ct. DE VRIJE ZEEUW Verschijnt dagelijks Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen Advertentieprijs per mm 16 ct; minimum per advertentie ƒ2,40. Rubriek: Kleine Advertenties '(géén handels- advertenties): 5 regels ƒ1,10. Iedere regel meer 22 ct. Kleine Advertenties bij vooruitbetaling. Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres Bureau van dit Blad, 20 cent meer. Inzending advertenties te 's namiddags 3 uur. Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur. Nu de eerste verrassing over de benoeming van prof. Romme tot informateur geluwd is heeft „politiek Den Haag" zich nijver gebogen over interpretaties van de formulering van de opdracht. Onder erkenning, dat „nie mand eigenlijk aan Romme had gedacht", breekt men zich 't hoofd over de woorden „een onderzoek in te stellen ge let op de uitslag der verkiezin gen naar de mogelijkheden van de vorming van een kabi net, dat zich verzekerd kan achten van een zo breed mo gelijke steun in het parlement vooral de woorden „gelet op de uitslag der verkiezingen" intri geren velen. Tegenover de mening, dat her stel van een Rooms-rode coalitie nu een eerste punt van onderzoek is, wordt gesteld, dat de ver zwakking van de socialistische fractie een duidelijke aanwijzing is om de opstelling van de par tijen in het demissionaire kabi net-De Quay te handhaven. Zeer sterk verbreid is de op vatting, dat de tekst van de op dracht letterlijk dient te worden genomen. Ofschoon de verkie zingsuitslag geen politieke aard verschuiving teweegbracht, zijn toch wel degelijk nieuw'e partij verhoudingen ontstaan, die de analyse van een in de staatkunde zeer ervaren figuur behoeven. Indien deze er in slaagt bij alle betrokkenen de kaarten op tafel te krijgen, dan zal een toekom stige formateur zich althans over dit vraagstuk niet meer het hoofd behoeven te breken. Het zal er dan nog voornamelijk om gaan een zodanige basis van ver gelijk te vinden, dat vraagstuk ken rond de woningbouw, de be zetting van het tweede televisie net, het loon- en prijsbeleid en o.a. ook de aanhangige belasting voorstellen en de mate van over heidsinvesteringen met vrucht zullen kunnen worden aangepakt. Uit de Eerste Kamer, waar 40 jaar geleden het Belgisch-Neder lands akkoord voor de Schelde- Rijnverbinding strandde, is dins dag in eerste instantie positief gereageerd op de onlangs bereik te nieuwe overeenkomst. Bij de behandeling van de be groting van Verkeer en Water- WISSELVALLIG WEER Het K.N.M.I. deelt mede: Aan de voorzijde van een lang gerekt gebied van lage luchtdruk, dat zich in zijwaartse richting uitstrekte over de Noordzee en Engeland, stond bij ons een zuid westelijke stroming waarmede vochtige lucht werd aangevoerd. In deze stroming trok een kleine storing mee, die aanleiding gaf tot talrijke regenbuien. Van de waarnemingsstations meldden Soesterberg, De Bilt en Ramspol met 12 tot 15 mm de grootste hoeveelheden. Eerder genoemde vore van la ge luchtdruk verplaatst zich al afnemend oostwaarts en zal ook heden, vooral landinwaarts aan leiding geven tot de vorming van buienwolken, waarbij onweer niet uitgesloten is. De wind zal daarbij later rui men naar west of noordwest. De aangevoerde lucht heeft tempera turen die nog steeds verscheide ne graden onder de normale waarde voor de tijd van het jaar liggen. medegedeeld door het K.N.M.I. te De Bit. geldig tot hedenavond. Vrij koud Wisselend bewolkt met voorna, melijk landinwaarts enkele buien, sommige mogelijk met onweer. Zwakke tot matige wind ruimend naar west of noordwest. Nog steeds vrij koud. WOENSDAG 22 MEI v.m. n.m. Breskens 0.52 1.21 Terneuzen 1.27 1.56 Hansweert 2.07 2.36 Walsoorden 2.17 2.46 DONDERDAG 23 MEI v.m. n.m. Breskens 1.34 2.02 Tereuzen 2.09 2.37 Hansweert 2.49 3.17 Walsoorden 2.59 3.27 VRIJDAG 24 MEI v.m. n.m. Breskens 2.15 2.44 Terneuzen 2.50 3.19 Hansweert 3.30 3.59 ZON MAAN op onder op onder Mei 19.38 22 4.38 20.36 4.41 23 4.36 20.37 5.12 21.02 24 4.35 20.39 5.51 22.19 19 4.42 20.32 3.28 15.22 staat hebben verscheidene sena toren, zonder in bijzonderheden te treden, het akkoord in alge mene termen toegejuicht. Mr dr R. H. baron De Vos van Steen- wijk (WD) had goede moed dat beide Kamers in Nederland het verdrag ditmaal zullen aanvaar den. Ir. M. A. Geuze (CHU) noem de het akkoord een kreditpost op de balans van de thans demissio naire regering, doch hij ver wachtte wel enige moeilijkheden in België. De heer J. Tjalma (AR), die opmerkte dat het oude ver drag indertijd terecht was ver worpen, meende dat de nieuwe regeling op het eerste gezicht voor beide partijen aanvaardbaar was. Mr. D. A. Delprat (WD) drong aan op spoedige ratificatie van het verdrag, dat hij van 't groot ste belang achtte omdat het een steen des aanstoots in de verhou ding tot België wegnam op een zodanige wijze, dat geen van bei de partijen victorie kon kraaien, terwijl ze beide wel reden tot tevredenheid hadden. De heer J. L. P. M. Teijssen (KVP) sloot zich gaarne aan bij allen die blijk gaven van vreug de en instemming met deze op lossing. Dr. ir. J. P. Mazure (PvdA) sprak van een gelukkig verdrag, waarmee het belang van beide landen op de juiste wijze wordt gediend en dat past bij de geest van de Benelux Economische Unie. Baron De Vos van Steenwijk en de heer Teijssen pleitten in dit verband echter met nadruk voor het Westbrabantse plan voor een zeehaven met industrieterrein in het Scheldebekken. Baron De Vos van Steenwijk maakte melding van geruchten, volgens welke dit plan aan 't akkoord met België is opgeofferd. De heer Teijssen ver wees naar een gemelde opvatting van de regering, volgens welke een verschuiving van dit plan van de Wester- naar de Oostersehelde de voorkeur verdiende. Hij vrees de dat men dan echter op de af sluiting van de Oostersehelde in 1978 zou moeten wachten. Daar om vroeg hij om een officiële uit spraak of het technisch mogelijk zou zijn voordien reeds met de uitvoering der werkzaamheden een aanvang te maken. Ir. Geuze sprak nog de wens uit, dat de Nederlandse bereid heid t.a.v. dit verdrag door de Belgen zal worden beantwoord bereidheid t.a.v. de aansluiting van doorgaande verbindingen van Nederland naar het zuiden. Voor h^t Scheldehavenplan deed hij de naam „Reimerswaal" aan de hand, een denkbeeld waarbij ir. Mazure zich volmondig aansloot. Russische ambassadeur Toegarinov in Nederland aangekomen De nieuwe Russische ambas sadeur in Nederland, de heer I. I. Toegarinov, is dinsdagoch tend per trein uit Moskou in Hoek van Holland aangekomen. Hij werd begroet door de chef van de directie kabinet en pro tocol van het ministerie van Buitenlandse Zaken, mr. R. B. baron Van Lynden en de Rus sische zaakgelastigde, de heer N. I. Timofejev, „Tour d'horizon" met ministers en fractieleiders De kabinets-informateur prof. Romme neemt de formulering van zijn opdracht letterlijk. Zijn plannen omvatten het maken van een „tour d'horizon" met minis ters en fractieleiders naast be studering van de partijprogram- men. Daaruit zal hij een advies samenstellen over mogelijkheden tot het vormen van een nieuw kabinet. Prof. Romme zal zich, naar hij uitdrukkelijk verklaard heeft, niet bemoeien met het uit. zoeken of polsen van personen voor ministersposten. Tijdens de geïmproviseerde mi nisterraad van gistermorgen, die ongeveer een uur duurde, heeft prof. Romme de demissionaire bewindslieden gevraagd om een bondig schriftelijk overzicht van de voornaamste vraagstukken en controversiële punten in de door hen geleide departementen. Van daag zal de informateur de frac tievoorzitters De Kort (K. V. P.) Vondeling (P. v. d. A.), Toxopeus (V. V. D.), Van Eysden (A. R.), en Beernink (C. H. U.) voor be sprekingen ontvangen. Gewapend met de meningen der fractieleiders, de overzichten der ministers en de resultaten van de vergelijkende studies van de partijprogramma's hoopt prof. Romme de Hemelvaartsdag thuis in Bloemendaal voor nadere stu dies door te brengen. Op vrijdag en zaterdag zal hij zo nodig in Den Haag nog nadere bespreldngen met ministers en fractieleiders voeren. Op deze manier hoopt hij te komen tot een advies voor 'n partij-samen- stelling in het volgend kabinet. Geen enkele bespreking met wie dan ook kan tijdens het uitvoe ren van de informatie-opdracht beschouwd worden als een po ging om iemand in een voorals nog verkapte formatie te betrek ken. Prof. Romme zal zich op zakelijke basis uitsluitend met de grote lijnen bezig houden, aldus zijn uitdrukkelijke verklaring. In verband met Hemelvaartsdag zal ons eerstvolgend nummer vrijdagmorgen verschijnen. Advertenties voor dit nummer kunnen worden ingewacht tot hedenmiddag 2 uur. Noordstraat 102 - Telefoon 8128 Terneuzen PER ETUI VAN 6 EN 12 OVERSTROMINGS RAMP IN AFGHANISTAN Volgens in Kaboei binnengeko men berichten zouden in Afgha nistan als gevolg van een onaf gebroken regenval gedurende de laatste tien dagen, gepaard met overstromingen, honderden men sen om het leven zijn gekomen. Er wordt in deze berichten ge sproken van meer dan 400 doden door verdrinking, bedelving on der ingestorte huizen of door blikseminslag. Gezien echter de slechte telefoon- en telegraaf verbindingen met de hoofdstad en de weinige wegen, zal het nog wel enkele dagen duren alvorens de juiste omvang van de ramp bekend zal zijn. TERUG UT JEMEN Samen met de Algerijnse premier Ahmed Ben Bella (tweede van linksé die een bezoek aan Egypte bracht, begroet president Nasser van de nieuwe V.A.R. Hier in Cairo Egyptische troepen, die per trein zijn teruggekeerd uit Je men. De troepen werden vorig jaar september ten tijde van de opstand naar dat land gezonden. Links op de foto de Egyptische minister van Defensie, veldmaar schalk Abdoel Hakim Amer. Premier Inonu heeft dinsdag morgen in een toespraak over radio Ankara verklaard dat de orde in het land hersteld is. Ge neraal Sunay verklaarde, even eens in een radiotoespraak, dat de staatsgreep volkomen ver ijdeld is en dat de Turkse strijd krachten „hun plicht hebben ge daan". Generaal Kemal Etem, comr mandant van de militaire acade mie, is gewond. Hij wordt ver vangen door brigade-generaal Burhan Ergan. De school is nu door regeringsstrijdkrachten be zet. De telefoonverbindingen met de hoofdstad zijn nog steeds ver broken. Over de radio wordt de bevolking opgeroepen thuis te blijven. In Istanboel gaat het leven normaal door. Dinsdagmorgen is geen enkel buitenlands vliegtuig opgestegen van de vliegvelden van Istanboel en Ankara. Het lijnvliegtuig van de K. L. M. staat nog op het vliegveld van Ankara. Ook het binnenlandse luchtverkeer ligt stil. Aydemir werd in een huis in Ankara gearresteerd nadat hij uit de militaire academie was ontkomen. Reuter had eerder ge meld dat Aydemir in de acade mie was gearresteerd. Nog acht andere officieren werden gear resteerd In Istanboel werden eveneens arrestaties verricht. In de academie zou een lijst met namen van medewerkers van kolonel Aydemir zijn aangetrof fen. Staat van beleg FRANSMAN VAN POOLSE AFKOMST VERSTREKTE GEHEIME GEGEVENS Agenten van de Franse contra spionagedienst hebben een 35- jarige Fransman van Poolse af komst, Jean Pikus, aangehouden op beschuldiging van spionage- activlteit voor het Sowjet-blok. Dit is dinsdag in kringen van de geheime dienst te Parijs ver nomen. Pikus is reserve-onderofficier bij de marine en heeft als burger op het Parijse vliegveld Orly ge werkt. Hem wordt het verstrek ken van geheime militaire ge gevens aan een buitenlandse mogendheid ten laste gelegd. Daarvoor kan hij gedaagd wor den voor het onlangs ingestelde hof voor de staatsveiligheid. Volgens genoemde kringen is dit de derde arrestatie in verband met spionage in Parijs dit jaar. In bijna 1% jaar tijd zijn in de Franse hoofdstad 12 mensen van Tsjechoslowaakse, Poolse of Roe meense nationaliteit aangehou den wegens spionage voor het Sowjet-blok. Geheime agenten naar Moskou ontboden? De Washington correspondent van de New York Herald Tri bune, James Warner, weet uit „absoluut betrouwbare bron" te melden, dat minstens 300 Rus sische geheime agenten uit de gehele wereld naar Moskou zijn ontboden voor overleg naar aanleiding van het spionagepro- ces in Moskou, dat eindigde met de terechtstelling van de Russi sche kolonel Penkovsky en ver oordeling van de Britse zaken man Wynne tot acht jaar ge vangenisstraf. Wynne en Pen- kovski hadden elkaar voor het eerst in Parijs ontmoet op een wetenschappelijk congres. Daar na verstrekte de Russische kolo nel aan Wynne 16.000 micro foto's van het voornaamste werk van de Russische geleerden. Naar in het proces in Moskou is gebleken gaven de Britten een deel van deze gegevens door aan de Verenigde Staten. De chef van Penkovsky, het hoofd van de Russische commis sie voor wetenschappelijk onder zoek, kolonel Petrosjenko, heeft volgens kringen van de Franse contra-spionagedienst, in de ja ren 1956-'58 in Parijs een spio- nageorganisatie geleid. Dit was gebleken in het proces tegen Wynne en Penkovsky. Het Turkse kabinet heeft be sloten om de staat van beleg af te kondigen in de drie Turkse ge westen Istanboel, Ankara en Iz mir. De afkondiging geldt voor een maand. Het ministerie van Binnenland se Zaken heeft een verbod uitge_ vaardigd om het land te ver laten of binnen te komen. Slechts een vliegtuig van de Lufthansa kreeg speciale toestemming om van het vliegveld van Ankara op te stijgen. Na de misluke staatsgreep in Turkije bevonden zich in Ankara dinsdagavond drieëntwintig per sonen in arrest. Tot hen behoren drie leden van een groep officie ren, die in mei 1960 van het toen ingestelde „comité van nationale eenheid" waren buitengesloten. Deze drie oud-officieren vervul den later diplomatieke functies in het buitenland. Volgens nog niet bevestigde berichten zouden in Istanbul vijf tig personen zijn aangehouden, zowel burgers als militairen, on der wie gepensioneerd generaal Orhan Turkan, voorzitter van de vereniging van 7.000 officieren, die na de revolutie van mei 1960 werden gepensioneerd, en enige officieren die een rol hebben ge speeld bij de mislukte staatsgreep van februari vorig jaar. kunt u DIREKT doen door Eet sluit<£ van eeo NEDERLANDSCHE MIDDENSTANDSBANK N V Strenge veiligheidsmaatregelen in Nobrd-Irak Van zonsondergang tot zons- Noord-Irak heeft strenge veilig heidsmaatregelen in zijn gebied genomen. Een reden hiervoor is niet opgegeven. De gouverneur heeft de drie volgende gebieden tot verboden zones verklaard: 1. De olievelden in de streek van Kirkoek en omgeving, met inbegrip van alle zich daarin be vindende installaties der olie maatschappijen. Ook de strook ten westen van de rivier de Zab, waarin zich eveneens dergelijke installaties bevinden, mag niet door onbevoegden worden be treden. iVan zonsondergang tot zons opgang mag zich geen enkele buitenstaander ophouden in het gebied, waarin het vliegveld van Kirkoek is gelegen. Geen enkele burger mag de streek in de omgeving van Kir koek betreden waarin zich op slagplaatsen van wapens en van munitie bevinden. Precies 36 jaar nadat Charles Lindbergh de Atlantische Oce aan in 33 uur en 29 minuten overstak, is de astronaut Leroy Gordon Cooper, die er 51 minu ten langer over deed om 22 maal rond de aarde te cirkelen, in de hoofdstad van de Verenigde Staten ontvangen. Cooper kwam in gezelschap van zijn vrouw en twee dochters in een viermotorig militair straalvliegtuig van de luchtha ven Patrick bij Cape Canaveral. De regen, die de algemene feestvreugde bij de officiële hul diging van de zesde Amerikaan se ruimtevaarder dreigde te ver storen, hield op toen hij om tien over half twaalf plaatse lijke tijd op het vliegveld An drews, een dertig kilometer yan Washington aankwam. Met be hulp van. helicopters van het Witte Huis vertrokken Cooper en de zijnen, de leiders van het project en de andere astronau ten vervolgens naar het Witte Huis, waar president Kennedy de ruimtevaarder, die slechts twee maanden oud was, toen Lindbergh voor de eerste maal van New York naar Parijs vloog, de medaille voor bijzon dere verdiensten van het natio nale bureau voor lucht- en ruim tevaart (Nasa) opspeldde. President Kennedy noemde de Amerikaanse ruimtevaarders een kleine exclusieve groep van man nen die hebben aangetoond, dat er nog grenzen zijn die over schreden kunnen worden. „Vóór 1970". zo zei Kennedy, „zullen wij waarschijnlijk een man op de maan zien landen een Amerikaan". Volgens onofficiële schattingen stonden meer dan een kwart mil joen mensen langs de met vlag gen versierde straten van Wash ington, toen majoor Cooper met zijn gezin van het Witte Huis naar het Huis van Afgevaardig den reed. De belangstelling zou zelfs groter zijn geweest dan die voor Amerika's eerste ruimte vaardei-, John Glenn. Toen Cooper het spreekge stoelte betrad om verslag uit te brengen over zijn ruimtereis, ga ven de leden van beide Huizen van de Amerikaanse volksverte genwoordiging hem een staande ovatie. Cooper vestigde er in zijn kor te toespraak de nadruk op, dat liet ruimtevaartprogramma van de Verenigde Staten uitsluitend dient voor de vreedzame verove ring van de ruimte. Ook maakte Cooper bij deze gelegenheid voor het eerst melding van een per soonlijk gebed, dat hij tijdens zijn zeventiende omwenteling rond de aarde had samengesteld en dat hij had uitgesproken voor de De vijftigjarige voormalige S.S.-off icier Georg Heuser, die in de tweede wereldoorlog de leiding heeft gehad bij de liquidatie van het getto van Minsk, in Polen, welke aan ongeveer zeventig duizend Joden het leven heeft gekost, is dinsdag door een Keul se rechtbank tot vijftien jaar dwangarbeid en vijf jaar verlies van burgerrechten veroordeeld. Heuser werd persoonlijk in negen gevallen schuldig bevonden aan moord en in één geval aan man slag. Zijn medebeklaagde Franz Stark, die eigenhandig drie Joden heeft vermoord, is tot levens lange dwangarbeid veroordeeld. Heuser was, toen hij in 1959 werd gearresteerd, commissaris van politie in de deelstaat Rijn- land-Westfalen. Vijf beklaagden kregen straf fen van drie tot 4% jaar dwang arbeid één beschuldigde werd tot zeven, een andere tot acht en een derde tot tien jaar dwang- bandrecorder die hij aan boord had. De ruimtevaarder las het gebed voor, waarin hij Gods hulp inriep om de mensen te laten samenwerken bij vreedzame on derzoekingsprojecten in plaats van „te vechten en ruzie te ma ken". Ook bij zijn vertrek kreeg Coo per, die met zachte stem had ge sproken, een staande ovatie van de volksvertegenwoordigers. arbeid veroordeeld, hetgeen in enkele gevallen gepaard ging met het verlies van burgerrech ten gedurende een aantal jaren. De veroordeelden zijn schuldig bevonden aan medeplichtigheid aan moorden op Joden. De openbare aanklager had tegen Heuser een levenslange dwangarbeid geëist. Zoals bekend kent de bondsrepubliek de dood straf niet. Tijdens het proces is onder meer een Oostduitse priester als getuige tegen Heuser opgetreden. Hij beschreef hoe deze beklaagde indertijd in een bos nabij Minsk een priester had vermoord. Heu ser had zich toen, met nog twee mannen, naar het bos begeven. Hij was echter alleen, met de priester, het bos ingegaan, waar hij hem had neergeschoten. Heu ser stond het schaamrood op de kaken, toen de priester dit getui genis aflegde en hij probeerde zijn gezicht achter de opstaande wand van de beklaagdenbank te verbergen. De openbare aanklager ver klaarde dat beklaagde Harder (3% jaar dwangarbeid) persoon lijk toezicht had gehouden op het levend verbranden van tenminste drie naakte mensen, onder wie een vrouw. Hij zei dat Schlegel (acht jaar dwangarbeid) bij een massa moord op 7000 Joden tenminste 70 Joden eigenhandig had dood geschoten. Voorts had hij het toe. zicht gehad bij tenminste zeven andere massaterechtstellingen van Joden.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1963 | | pagina 1