Formulering van de formatie-opdracht
intrigeert „politiek Den Haag"
Het Schelde-Rijnverdrag
Orde hersteld na de staatsgreep
in lurkije
Russische spion in
Frankrijk gearresteerd
Westduitse oorlogs
misdadigers veroordeeld
Gordon Cooper in
Washington gehuldigd
HET WEER
WEERBERICHT
HOOGWATER
ZON- en MAANSTANDEN
Mededeling
HOOFDPIJNPOEDERS
WOENSDAG 22 MEI 1963
19e Jaargang No 5919
ProfRomme neemt
informatie-opdracht letterlijk
EERSTE KAMER
Staat van beleg in drie Turkse steden
Radio De Koek
GROTE AANKOPEN
PERSOONLIJKE LENING
Frankering bij abonnement: Terneuzen
Directeur-Hoofdredacteur I. van Se Sande
Redactie, adres: Noordstraat 55—57
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon 01150 2073
Gironummer 38150
Abonnementsprijs: ƒ6,— per kwartaal: per
maand f2,per week 48 ct. I ,oss<» nrs 9 ct.
DE VRIJE ZEEUW
Verschijnt dagelijks Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen
Advertentieprijs per mm 16 ct; minimum per
advertentie ƒ2,40.
Rubriek: Kleine Advertenties '(géén handels-
advertenties): 5 regels ƒ1,10. Iedere regel meer
22 ct. Kleine Advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres
Bureau van dit Blad, 20 cent meer.
Inzending advertenties te 's namiddags 3 uur.
Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur.
Nu de eerste verrassing over
de benoeming van prof. Romme
tot informateur geluwd is heeft
„politiek Den Haag" zich nijver
gebogen over interpretaties van
de formulering van de opdracht.
Onder erkenning, dat „nie
mand eigenlijk aan Romme
had gedacht", breekt men zich
't hoofd over de woorden „een
onderzoek in te stellen ge
let op de uitslag der verkiezin
gen naar de mogelijkheden
van de vorming van een kabi
net, dat zich verzekerd kan
achten van een zo breed mo
gelijke steun in het parlement
vooral de woorden „gelet op de
uitslag der verkiezingen" intri
geren velen.
Tegenover de mening, dat her
stel van een Rooms-rode coalitie
nu een eerste punt van onderzoek
is, wordt gesteld, dat de ver
zwakking van de socialistische
fractie een duidelijke aanwijzing
is om de opstelling van de par
tijen in het demissionaire kabi
net-De Quay te handhaven.
Zeer sterk verbreid is de op
vatting, dat de tekst van de op
dracht letterlijk dient te worden
genomen. Ofschoon de verkie
zingsuitslag geen politieke aard
verschuiving teweegbracht, zijn
toch wel degelijk nieuw'e partij
verhoudingen ontstaan, die de
analyse van een in de staatkunde
zeer ervaren figuur behoeven.
Indien deze er in slaagt bij alle
betrokkenen de kaarten op tafel
te krijgen, dan zal een toekom
stige formateur zich althans over
dit vraagstuk niet meer het
hoofd behoeven te breken. Het
zal er dan nog voornamelijk om
gaan een zodanige basis van ver
gelijk te vinden, dat vraagstuk
ken rond de woningbouw, de be
zetting van het tweede televisie
net, het loon- en prijsbeleid en
o.a. ook de aanhangige belasting
voorstellen en de mate van over
heidsinvesteringen met vrucht
zullen kunnen worden aangepakt.
Uit de Eerste Kamer, waar 40
jaar geleden het Belgisch-Neder
lands akkoord voor de Schelde-
Rijnverbinding strandde, is dins
dag in eerste instantie positief
gereageerd op de onlangs bereik
te nieuwe overeenkomst.
Bij de behandeling van de be
groting van Verkeer en Water-
WISSELVALLIG WEER
Het K.N.M.I. deelt mede:
Aan de voorzijde van een lang
gerekt gebied van lage luchtdruk,
dat zich in zijwaartse richting
uitstrekte over de Noordzee en
Engeland, stond bij ons een zuid
westelijke stroming waarmede
vochtige lucht werd aangevoerd.
In deze stroming trok een kleine
storing mee, die aanleiding gaf
tot talrijke regenbuien. Van de
waarnemingsstations meldden
Soesterberg, De Bilt en Ramspol
met 12 tot 15 mm de grootste
hoeveelheden.
Eerder genoemde vore van la
ge luchtdruk verplaatst zich al
afnemend oostwaarts en zal ook
heden, vooral landinwaarts aan
leiding geven tot de vorming van
buienwolken, waarbij onweer niet
uitgesloten is.
De wind zal daarbij later rui
men naar west of noordwest. De
aangevoerde lucht heeft tempera
turen die nog steeds verscheide
ne graden onder de normale
waarde voor de tijd van het jaar
liggen.
medegedeeld door het K.N.M.I. te
De Bit. geldig tot hedenavond.
Vrij koud
Wisselend bewolkt met voorna,
melijk landinwaarts enkele buien,
sommige mogelijk met onweer.
Zwakke tot matige wind ruimend
naar west of noordwest. Nog
steeds vrij koud.
WOENSDAG 22 MEI
v.m.
n.m.
Breskens
0.52
1.21
Terneuzen
1.27
1.56
Hansweert
2.07
2.36
Walsoorden
2.17
2.46
DONDERDAG 23 MEI
v.m.
n.m.
Breskens
1.34
2.02
Tereuzen
2.09
2.37
Hansweert
2.49
3.17
Walsoorden
2.59
3.27
VRIJDAG
24 MEI
v.m.
n.m.
Breskens
2.15
2.44
Terneuzen
2.50
3.19
Hansweert
3.30
3.59
ZON
MAAN
op
onder
op
onder
Mei
19.38
22
4.38
20.36
4.41
23
4.36
20.37
5.12
21.02
24
4.35
20.39
5.51
22.19
19
4.42
20.32
3.28
15.22
staat hebben verscheidene sena
toren, zonder in bijzonderheden
te treden, het akkoord in alge
mene termen toegejuicht. Mr dr
R. H. baron De Vos van Steen-
wijk (WD) had goede moed dat
beide Kamers in Nederland het
verdrag ditmaal zullen aanvaar
den. Ir. M. A. Geuze (CHU) noem
de het akkoord een kreditpost op
de balans van de thans demissio
naire regering, doch hij ver
wachtte wel enige moeilijkheden
in België. De heer J. Tjalma (AR),
die opmerkte dat het oude ver
drag indertijd terecht was ver
worpen, meende dat de nieuwe
regeling op het eerste gezicht
voor beide partijen aanvaardbaar
was.
Mr. D. A. Delprat (WD) drong
aan op spoedige ratificatie van
het verdrag, dat hij van 't groot
ste belang achtte omdat het een
steen des aanstoots in de verhou
ding tot België wegnam op een
zodanige wijze, dat geen van bei
de partijen victorie kon kraaien,
terwijl ze beide wel reden tot
tevredenheid hadden.
De heer J. L. P. M. Teijssen
(KVP) sloot zich gaarne aan bij
allen die blijk gaven van vreug
de en instemming met deze op
lossing.
Dr. ir. J. P. Mazure (PvdA)
sprak van een gelukkig verdrag,
waarmee het belang van beide
landen op de juiste wijze wordt
gediend en dat past bij de geest
van de Benelux Economische
Unie.
Baron De Vos van Steenwijk
en de heer Teijssen pleitten in dit
verband echter met nadruk voor
het Westbrabantse plan voor een
zeehaven met industrieterrein in
het Scheldebekken. Baron De Vos
van Steenwijk maakte melding
van geruchten, volgens welke dit
plan aan 't akkoord met België is
opgeofferd. De heer Teijssen ver
wees naar een gemelde opvatting
van de regering, volgens welke
een verschuiving van dit plan van
de Wester- naar de Oostersehelde
de voorkeur verdiende. Hij vrees
de dat men dan echter op de af
sluiting van de Oostersehelde in
1978 zou moeten wachten. Daar
om vroeg hij om een officiële uit
spraak of het technisch mogelijk
zou zijn voordien reeds met de
uitvoering der werkzaamheden
een aanvang te maken.
Ir. Geuze sprak nog de wens
uit, dat de Nederlandse bereid
heid t.a.v. dit verdrag door de
Belgen zal worden beantwoord
bereidheid t.a.v. de aansluiting
van doorgaande verbindingen van
Nederland naar het zuiden. Voor
h^t Scheldehavenplan deed hij
de naam „Reimerswaal" aan de
hand, een denkbeeld waarbij ir.
Mazure zich volmondig aansloot.
Russische ambassadeur
Toegarinov in Nederland
aangekomen
De nieuwe Russische ambas
sadeur in Nederland, de heer
I. I. Toegarinov, is dinsdagoch
tend per trein uit Moskou in
Hoek van Holland aangekomen.
Hij werd begroet door de chef
van de directie kabinet en pro
tocol van het ministerie van
Buitenlandse Zaken, mr. R. B.
baron Van Lynden en de Rus
sische zaakgelastigde, de heer
N. I. Timofejev,
„Tour d'horizon" met
ministers en fractieleiders
De kabinets-informateur prof.
Romme neemt de formulering
van zijn opdracht letterlijk. Zijn
plannen omvatten het maken van
een „tour d'horizon" met minis
ters en fractieleiders naast be
studering van de partijprogram-
men. Daaruit zal hij een advies
samenstellen over mogelijkheden
tot het vormen van een nieuw
kabinet. Prof. Romme zal zich,
naar hij uitdrukkelijk verklaard
heeft, niet bemoeien met het uit.
zoeken of polsen van personen
voor ministersposten.
Tijdens de geïmproviseerde mi
nisterraad van gistermorgen, die
ongeveer een uur duurde, heeft
prof. Romme de demissionaire
bewindslieden gevraagd om een
bondig schriftelijk overzicht van
de voornaamste vraagstukken en
controversiële punten in de door
hen geleide departementen. Van
daag zal de informateur de frac
tievoorzitters De Kort (K. V. P.)
Vondeling (P. v. d. A.), Toxopeus
(V. V. D.), Van Eysden (A. R.),
en Beernink (C. H. U.) voor be
sprekingen ontvangen.
Gewapend met de meningen
der fractieleiders, de overzichten
der ministers en de resultaten
van de vergelijkende studies van
de partijprogramma's hoopt prof.
Romme de Hemelvaartsdag thuis
in Bloemendaal voor nadere stu
dies door te brengen.
Op vrijdag en zaterdag zal hij
zo nodig in Den Haag nog nadere
bespreldngen met ministers en
fractieleiders voeren. Op deze
manier hoopt hij te komen tot
een advies voor 'n partij-samen-
stelling in het volgend kabinet.
Geen enkele bespreking met wie
dan ook kan tijdens het uitvoe
ren van de informatie-opdracht
beschouwd worden als een po
ging om iemand in een voorals
nog verkapte formatie te betrek
ken. Prof. Romme zal zich op
zakelijke basis uitsluitend met de
grote lijnen bezig houden, aldus
zijn uitdrukkelijke verklaring.
In verband met Hemelvaartsdag
zal ons eerstvolgend nummer
vrijdagmorgen verschijnen.
Advertenties voor dit nummer
kunnen worden ingewacht tot
hedenmiddag 2 uur.
Noordstraat 102 - Telefoon 8128
Terneuzen
PER ETUI VAN 6 EN 12
OVERSTROMINGS
RAMP IN
AFGHANISTAN
Volgens in Kaboei binnengeko
men berichten zouden in Afgha
nistan als gevolg van een onaf
gebroken regenval gedurende de
laatste tien dagen, gepaard met
overstromingen, honderden men
sen om het leven zijn gekomen.
Er wordt in deze berichten ge
sproken van meer dan 400 doden
door verdrinking, bedelving on
der ingestorte huizen of door
blikseminslag. Gezien echter de
slechte telefoon- en telegraaf
verbindingen met de hoofdstad
en de weinige wegen, zal het nog
wel enkele dagen duren alvorens
de juiste omvang van de ramp
bekend zal zijn.
TERUG UT JEMEN
Samen met de Algerijnse premier
Ahmed Ben Bella (tweede van
linksé die een bezoek aan Egypte
bracht, begroet president Nasser
van de nieuwe V.A.R. Hier in
Cairo Egyptische troepen, die per
trein zijn teruggekeerd uit Je
men. De troepen werden vorig
jaar september ten tijde van de
opstand naar dat land gezonden.
Links op de foto de Egyptische
minister van Defensie, veldmaar
schalk Abdoel Hakim Amer.
Premier Inonu heeft dinsdag
morgen in een toespraak over
radio Ankara verklaard dat de
orde in het land hersteld is. Ge
neraal Sunay verklaarde, even
eens in een radiotoespraak, dat
de staatsgreep volkomen ver
ijdeld is en dat de Turkse strijd
krachten „hun plicht hebben ge
daan".
Generaal Kemal Etem, comr
mandant van de militaire acade
mie, is gewond. Hij wordt ver
vangen door brigade-generaal
Burhan Ergan. De school is nu
door regeringsstrijdkrachten be
zet.
De telefoonverbindingen met
de hoofdstad zijn nog steeds ver
broken. Over de radio wordt de
bevolking opgeroepen thuis te
blijven. In Istanboel gaat het
leven normaal door.
Dinsdagmorgen is geen enkel
buitenlands vliegtuig opgestegen
van de vliegvelden van Istanboel
en Ankara. Het lijnvliegtuig van
de K. L. M. staat nog op het
vliegveld van Ankara. Ook het
binnenlandse luchtverkeer ligt
stil.
Aydemir werd in een huis in
Ankara gearresteerd nadat hij
uit de militaire academie was
ontkomen. Reuter had eerder ge
meld dat Aydemir in de acade
mie was gearresteerd. Nog acht
andere officieren werden gear
resteerd In Istanboel werden
eveneens arrestaties verricht.
In de academie zou een lijst
met namen van medewerkers van
kolonel Aydemir zijn aangetrof
fen.
Staat van beleg
FRANSMAN VAN
POOLSE AFKOMST
VERSTREKTE GEHEIME
GEGEVENS
Agenten van de Franse contra
spionagedienst hebben een 35-
jarige Fransman van Poolse af
komst, Jean Pikus, aangehouden
op beschuldiging van spionage-
activlteit voor het Sowjet-blok.
Dit is dinsdag in kringen van de
geheime dienst te Parijs ver
nomen.
Pikus is reserve-onderofficier
bij de marine en heeft als burger
op het Parijse vliegveld Orly ge
werkt. Hem wordt het verstrek
ken van geheime militaire ge
gevens aan een buitenlandse
mogendheid ten laste gelegd.
Daarvoor kan hij gedaagd wor
den voor het onlangs ingestelde
hof voor de staatsveiligheid.
Volgens genoemde kringen is
dit de derde arrestatie in verband
met spionage in Parijs dit jaar.
In bijna 1% jaar tijd zijn in de
Franse hoofdstad 12 mensen van
Tsjechoslowaakse, Poolse of Roe
meense nationaliteit aangehou
den wegens spionage voor het
Sowjet-blok.
Geheime agenten naar
Moskou ontboden?
De Washington correspondent
van de New York Herald Tri
bune, James Warner, weet uit
„absoluut betrouwbare bron" te
melden, dat minstens 300 Rus
sische geheime agenten uit de
gehele wereld naar Moskou
zijn ontboden voor overleg naar
aanleiding van het spionagepro-
ces in Moskou, dat eindigde met
de terechtstelling van de Russi
sche kolonel Penkovsky en ver
oordeling van de Britse zaken
man Wynne tot acht jaar ge
vangenisstraf. Wynne en Pen-
kovski hadden elkaar voor het
eerst in Parijs ontmoet op een
wetenschappelijk congres. Daar
na verstrekte de Russische kolo
nel aan Wynne 16.000 micro
foto's van het voornaamste werk
van de Russische geleerden.
Naar in het proces in Moskou is
gebleken gaven de Britten een
deel van deze gegevens door aan
de Verenigde Staten.
De chef van Penkovsky, het
hoofd van de Russische commis
sie voor wetenschappelijk onder
zoek, kolonel Petrosjenko, heeft
volgens kringen van de Franse
contra-spionagedienst, in de ja
ren 1956-'58 in Parijs een spio-
nageorganisatie geleid. Dit was
gebleken in het proces tegen
Wynne en Penkovsky.
Het Turkse kabinet heeft be
sloten om de staat van beleg af
te kondigen in de drie Turkse ge
westen Istanboel, Ankara en Iz
mir. De afkondiging geldt voor
een maand.
Het ministerie van Binnenland
se Zaken heeft een verbod uitge_
vaardigd om het land te ver
laten of binnen te komen. Slechts
een vliegtuig van de Lufthansa
kreeg speciale toestemming om
van het vliegveld van Ankara op
te stijgen.
Na de misluke staatsgreep in
Turkije bevonden zich in Ankara
dinsdagavond drieëntwintig per
sonen in arrest. Tot hen behoren
drie leden van een groep officie
ren, die in mei 1960 van het toen
ingestelde „comité van nationale
eenheid" waren buitengesloten.
Deze drie oud-officieren vervul
den later diplomatieke functies
in het buitenland.
Volgens nog niet bevestigde
berichten zouden in Istanbul vijf
tig personen zijn aangehouden,
zowel burgers als militairen, on
der wie gepensioneerd generaal
Orhan Turkan, voorzitter van de
vereniging van 7.000 officieren,
die na de revolutie van mei 1960
werden gepensioneerd, en enige
officieren die een rol hebben ge
speeld bij de mislukte staatsgreep
van februari vorig jaar.
kunt u DIREKT doen door Eet sluit<£ van eeo
NEDERLANDSCHE MIDDENSTANDSBANK N V
Strenge
veiligheidsmaatregelen
in Nobrd-Irak
Van zonsondergang tot zons-
Noord-Irak heeft strenge veilig
heidsmaatregelen in zijn gebied
genomen. Een reden hiervoor is
niet opgegeven.
De gouverneur heeft de drie
volgende gebieden tot verboden
zones verklaard:
1. De olievelden in de streek
van Kirkoek en omgeving, met
inbegrip van alle zich daarin be
vindende installaties der olie
maatschappijen. Ook de strook
ten westen van de rivier de Zab,
waarin zich eveneens dergelijke
installaties bevinden, mag niet
door onbevoegden worden be
treden.
iVan zonsondergang tot zons
opgang mag zich geen enkele
buitenstaander ophouden in het
gebied, waarin het vliegveld
van Kirkoek is gelegen.
Geen enkele burger mag de
streek in de omgeving van Kir
koek betreden waarin zich op
slagplaatsen van wapens en van
munitie bevinden.
Precies 36 jaar nadat Charles
Lindbergh de Atlantische Oce
aan in 33 uur en 29 minuten
overstak, is de astronaut Leroy
Gordon Cooper, die er 51 minu
ten langer over deed om 22 maal
rond de aarde te cirkelen, in de
hoofdstad van de Verenigde
Staten ontvangen.
Cooper kwam in gezelschap
van zijn vrouw en twee dochters
in een viermotorig militair
straalvliegtuig van de luchtha
ven Patrick bij Cape Canaveral.
De regen, die de algemene
feestvreugde bij de officiële hul
diging van de zesde Amerikaan
se ruimtevaarder dreigde te ver
storen, hield op toen hij om
tien over half twaalf plaatse
lijke tijd op het vliegveld An
drews, een dertig kilometer yan
Washington aankwam. Met be
hulp van. helicopters van het
Witte Huis vertrokken Cooper
en de zijnen, de leiders van het
project en de andere astronau
ten vervolgens naar het Witte
Huis, waar president Kennedy
de ruimtevaarder, die slechts
twee maanden oud was, toen
Lindbergh voor de eerste maal
van New York naar Parijs
vloog, de medaille voor bijzon
dere verdiensten van het natio
nale bureau voor lucht- en ruim
tevaart (Nasa) opspeldde.
President Kennedy noemde de
Amerikaanse ruimtevaarders een
kleine exclusieve groep van man
nen die hebben aangetoond, dat
er nog grenzen zijn die over
schreden kunnen worden.
„Vóór 1970". zo zei Kennedy,
„zullen wij waarschijnlijk een
man op de maan zien landen
een Amerikaan".
Volgens onofficiële schattingen
stonden meer dan een kwart mil
joen mensen langs de met vlag
gen versierde straten van Wash
ington, toen majoor Cooper met
zijn gezin van het Witte Huis
naar het Huis van Afgevaardig
den reed. De belangstelling zou
zelfs groter zijn geweest dan die
voor Amerika's eerste ruimte
vaardei-, John Glenn.
Toen Cooper het spreekge
stoelte betrad om verslag uit te
brengen over zijn ruimtereis, ga
ven de leden van beide Huizen
van de Amerikaanse volksverte
genwoordiging hem een staande
ovatie.
Cooper vestigde er in zijn kor
te toespraak de nadruk op, dat
liet ruimtevaartprogramma van
de Verenigde Staten uitsluitend
dient voor de vreedzame verove
ring van de ruimte. Ook maakte
Cooper bij deze gelegenheid voor
het eerst melding van een per
soonlijk gebed, dat hij tijdens zijn
zeventiende omwenteling rond de
aarde had samengesteld en dat
hij had uitgesproken voor de
De vijftigjarige voormalige
S.S.-off icier Georg Heuser, die in
de tweede wereldoorlog de leiding
heeft gehad bij de liquidatie van
het getto van Minsk, in Polen,
welke aan ongeveer zeventig
duizend Joden het leven heeft
gekost, is dinsdag door een Keul
se rechtbank tot vijftien jaar
dwangarbeid en vijf jaar verlies
van burgerrechten veroordeeld.
Heuser werd persoonlijk in negen
gevallen schuldig bevonden aan
moord en in één geval aan man
slag.
Zijn medebeklaagde Franz
Stark, die eigenhandig drie Joden
heeft vermoord, is tot levens
lange dwangarbeid veroordeeld.
Heuser was, toen hij in 1959
werd gearresteerd, commissaris
van politie in de deelstaat Rijn-
land-Westfalen.
Vijf beklaagden kregen straf
fen van drie tot 4% jaar dwang
arbeid één beschuldigde werd
tot zeven, een andere tot acht en
een derde tot tien jaar dwang-
bandrecorder die hij aan boord
had. De ruimtevaarder las het
gebed voor, waarin hij Gods hulp
inriep om de mensen te laten
samenwerken bij vreedzame on
derzoekingsprojecten in plaats
van „te vechten en ruzie te ma
ken".
Ook bij zijn vertrek kreeg Coo
per, die met zachte stem had ge
sproken, een staande ovatie van
de volksvertegenwoordigers.
arbeid veroordeeld, hetgeen in
enkele gevallen gepaard ging
met het verlies van burgerrech
ten gedurende een aantal jaren.
De veroordeelden zijn schuldig
bevonden aan medeplichtigheid
aan moorden op Joden.
De openbare aanklager had
tegen Heuser een levenslange
dwangarbeid geëist. Zoals bekend
kent de bondsrepubliek de dood
straf niet.
Tijdens het proces is onder
meer een Oostduitse priester als
getuige tegen Heuser opgetreden.
Hij beschreef hoe deze beklaagde
indertijd in een bos nabij Minsk
een priester had vermoord. Heu
ser had zich toen, met nog twee
mannen, naar het bos begeven.
Hij was echter alleen, met de
priester, het bos ingegaan, waar
hij hem had neergeschoten. Heu
ser stond het schaamrood op de
kaken, toen de priester dit getui
genis aflegde en hij probeerde
zijn gezicht achter de opstaande
wand van de beklaagdenbank te
verbergen.
De openbare aanklager ver
klaarde dat beklaagde Harder
(3% jaar dwangarbeid) persoon
lijk toezicht had gehouden op het
levend verbranden van tenminste
drie naakte mensen, onder wie
een vrouw.
Hij zei dat Schlegel (acht jaar
dwangarbeid) bij een massa
moord op 7000 Joden tenminste
70 Joden eigenhandig had dood
geschoten. Voorts had hij het toe.
zicht gehad bij tenminste zeven
andere massaterechtstellingen
van Joden.