Staatsgreep in Turkije mislukt Fr 'fi
De Oostduitse
correspondenten in
West-Duitsland
Socialistische winst
in Nedersaksen
Regering wenst Oosterscheldehaven
inplaats van Kreekrakplan
Soekarno aanvaardt presidentschap
voor het leven
Prof. Romme
informateur
Contract voor opbouw
van Rode Kruis-dorp in Iran
getekend
WEERBERICHT
HOOGWATER
ZON- en MAANSTANDEN
HET WEER
DINSDAG 2! MEI 1963
19e Jaargang No 5918
DE AFRIKAANSE
CONFERENTIE
Aanval op kazerne bij
Havanna door Cubaanse
verzetsgroep
WEST-DUITSLAND
STELT BESPREKINGEN
MET DE SOWJET-UNIE
VOOR
uw moderne
wasmachine vraagt
om een speciaal sop
BIDAULT KAN NIET
TEGEN BRAZILIAANS
KLIMAAT
Communistisch China
beschuldigt Amerikanen
van wapenaanvoer
naar Laos
DEENSE
MAATREGELEN TEGEN
PAN AMERICAN
AIRWAYS
Ftenkerina bö abonnement: Terneuzen
Mreeteur-Hoofdredaeteur I. van 6e Sande
Redactie, adres: Noordstraat 55—-57
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon 01150 2073
Gironummer 38150
Abonnementsprijs: ƒ6,oer kwartaal: per
frtaanfl f2.—7 jjej» wppfr nt T,oc?.c** nrc Q rt.
DE VRIJE ZEEUW
Verschijnt dagelijks Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J, van de Sande te Terneuzen
Advertentieprijs per mm 16 et» MttttBHtui per
advertentie 2,40.
Rubriek: Kleine Advertenties Tgééri handels-
advertenties): 5 regels ƒ1,10. Iedere regel meer
22 ct. Kleine Advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres
Bureau van dit Blad, 20 cent meer.
Inzending advertenties te 's namiddags 2 uur.
Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur.
Het kabinet der Koningin heeft
maandagavond meegedeeld
„H. SI, de Koningin heeft
hedenmiddag ten paleize Soest-
dijk prof. mr dr C. P. SI. Romme
ontvangen .en hem verzocht een
onderzoek in te, stellen gelet op
de uitslag van de verkiezingen,
naar de mogelijkheden van de
vorming van een kabinet dat zicli
verzekerd kan achten van een zo
breed mogelijke steun in het
parlement".
Enige gegevens over prof.
mr Carl P. M. Romme
De 66-jaar oude kabinetsin
formateur prof. mr Carl Paul
Marie Romme is lid van de Raad
van State.
In 1932 werd hij lid van de
Tweede Kamer voor de R.K.
Staatspartij. In 1937 werd hij mi
nister van Sociale Zaken in het
vierde kabinet-Colijn.
Na de oorlog werd prof. Rom
me opnieuw lid van de Tweede
Kamer. Het jaar 1951 zag hem
voor de eerste maal als „infor
mateur" voor een der kabinetten.
Drees, waarin hij zelf geen zit-
firicr nam. Na de verkiezingen in
1952 aanvaardde hij een informa-
t'eooging niet. Zowel aan dr
Drees als aan prof. Romme mis
lukten formatiepogingen in 1956.
Een tweede formatiepoging aan
vaardde de K.V.P.-fractieleider
niet.
In 1960 trok prof. Romme, die
lange tijd staatkundig" hoofdre
dacteur van de „Volkskrant"
was. zich om gezondheidsredenen
uit het actieve politieke leven te
rug. Hij werd lid van de Raad
van State.
Het aanvaarden van deze
formatie-opdracht heeft in Ne
derlandse politieke kringen
groot opzien gebaard.
0 Een zeventienjarige schooljon
gen in Zuid-Slavië haalde een re
volver te voorschijn en schoot
viermaal op zijn onderwijzer,
toen deze zijn excuus voor zijn
afwezigheid van de vorige dag
niet wilde aanvaarden. De onder
wijzer ligt met ernstige maag-
wonden in het ziekenhuis in
Prijepolje in het midden van het
land. De jongen is in hechtenis,
zo is maandag in persberichten
in Belgrado gemeld.
«ïSiWÉiÉl
In Turkije hébben opstandige
strijdkrachten gister een staats
greep gedaan. Dit werd bekend
gemaakt in twee communique's,
die kort na middernacht plaatse
lijke tijd door radio-Ankara wer
den omgeroepen.
De bekendmaking kwam vol
komen onverwacht en waarne
mers zeiden dat het nog niet
duidelijk ig hoe de machtsover
neming is uitgevoerd.
De communiqué's werden door
radio-Ankara „uit naam van de
Turkse strijdkrachten" omgeroe
pen. Zij waren ondertekend door
ex-kolonel Talat Aydemir.
Later hoorde men echter weer
de stem van de regeringsomroe
per. die zei dat men had gepoogd
de regering gevangen te nemen,
doch dat dit was verhinderd door
trouw gebleven officieren.
Volgens deze omroeper hadden
officieren van marine, leger en
luchtmacht „die hun land liefheb
ben" de revolutiepoging op tijd
verhinderd.
Deze bekendmaking werd ge
volgd door volksliederen.
De radiozenders in Istanbul en
Ankara sluiten gewoonlijk te
middernacht, doch ditmaal bleef
radio-Ankara in de lucht en zond
herhaaldelijk communiqués uit,
waarin de staatsgreep werd be
kend gemaakt. Daarin werd o.m.
verklaard dat de politieke partij
en werden ontbonden omdat zij
niet in staat waren gebleken op
lossingen voor de problemen van
het land te vinden.
De ex-kolonel uit wiens naam
de communiqués werden omge
roepen was een leidende figuur
bij een poging tot omverwerping
van de regering, die vorig jaar
februari werd gedaan. In de ver
klaringen werd voorts gezegd,
dat in Ankara: en Istanbul de
staat van beleg was afgekondigd.
De correspondent van Reuter in
Istanbul berichtte echter dat de
toestand daar normaal was.
Iedereen, die het antwoord op
het wachtwoord niet wist, zou
worden neergeschoten, aldus de
radio, die ook nog meedeelde dat
het handvest van de Verenigde
Naties inzake de rechten van de
mens zou worden geëerbiedigd.
Later kwam echter de vertrouw
de regeringsomroeper weer aan
de microfoon en hij las een ver
klaring voor waarin gezegd werd
dat de revolutiepoging was ver
ijdeld.
Kolonel Aydemir, die blijkbaar
de leiding van de staatsgreep
had, behoorde tot een groep of
ficieren, die na de mislukte
staatsgreep van vorig jaar op
pensioen werd gesteld.
De regering stelde een wet in
waarbij werd bepaald, dat dege
nen, die aan deze revolte hadden
deelgenomen, niet gestraft zou
den worden. Ex-kolonel Aydemir
werd in juli tegen een borgstel
ling vrijgelaten.
Volgens de omroeper was de
regering de situatie volkomen
meester en waren alle „avontu
riers" gearresteerd. Hij deed een
beroep op de militairen hun plicht
te doen en zei, dat de aanstichters
zouden worden gestraft.
In Istanbul bleven de militai
ren maandagavond in hun kazer
nes en er was geen enkel teken
van ongewone activiteiten.
De Afrikaanse conferentie van
ministers van Buitenlandse Za
ken heeft maandag eenstemmig
een resolutie aangenomen waar
in onmiddellijk de verbreking van
de diplomatieke betrekkingen
wordt geëist met ieder land dat
een Zuidrhodesische blanke min
derheidsregering zou erkennen.
De landen ter conferentie zullen
dit als een onvriendelijke daad
beschouwen, zo is uit conferen
tiekringen vernomen.
In de resolutie wordt tevens
„doelmatige morele en materiële
steun" beloofd aan iedere rege
ring in ballingschap, die gevormd
zou kunnen worden door een
Zuidrhodesische nationalistische
organisatie „wanneer de macht
door een regering van de blanke
minderheid in handen wordt ge
nomen".
De resolutie zal op de Afri
kaanse topconferentie, die mor
gen, woensdag begint, ter tafel
worden gebracht.
Een
Westduitse rechtbank
heeft maandag de legitimatiebe
wijzen van een aantal Oostduitse
correspondenten voor toegang
tot de parlementsgebouwen in
getrokken. Deze corresponden-
ent waren verleden week onder
meer onder verdenking van
spionage in voorlopige hechtenis
genomen. De rechtbarik deelde
de voorzitter van de bondsdag
mee, dat de legitimatiebewijzen
op strafrechtelijke gronden wa
ren ingetrokken.
De Oostberlijnse procureur-
generaal Friedrich Karl Kaul
heeft in verband met de maatre
gelen legen drie in Bonn werk
zame Oostduitse verslaggever?
de voorzitter van de bondsdag,
Eugen Gerstenmaier, schriftelijk
om een onderhoud verzocht.
Naar liet Oostduitse persbureau
A. D. N. meldt, wijst Kaul in zijn
brief op de „ernstige gevolgen
voor de onderlinge voorliehtings-
mogelijkheden," ingeval de in
Bonn aanwezige oostelijke cor
respondenten niet gewaarborgd
wordt dat zij hun werk in aile
vrijheid kunnen verrichten. Kaul
verzoekt Gerstenmaier, het on
derhoud op een zo vroeg moge
lijke datum vast te stellen met
het oog op het dringende karak
ter van deze kwestie.
Kaul heeft verleden week bij
de procureur-generaal te Keulen
aangifte gedaan van bedreiging
met geweld, vrijheidsberoving en
huisvredebreuk tegen alle amb
tenaren van justitie en politie
die aan de actie tegen de Oost
duitse correspondenten hebben
deelgenomen.
Het secretariaat van de presi
dent van de Westduitse bonds
dag deelde later mede, dat Ger-
stemaier de brief van de Oost
berlijnse procureur-generaal
Kaul naast zich zal leggen en
Kaul niet voor een gesprek zal
ontvangen.
Volgens in Miami ontvangen
berichten heeft een Cubaanse
verzetsgroep zaterdagavond een
kazerne bij Havanna overvallen.
Er zouden doden en gewonden
in de kazerne zijn gevallen.
Een woordvoerder van de Cu
baanse ballingen in Miami heeft
verklaard, dat deze commando-
aanvallen op Cuba zullen her
vatten „vanaf een basis in het
Caribische gebied".
DE ANTI-CHINESE
RELLETJES OP JAVA
Een beeld van de anti-Chinese
relletjes in Bandoeng. Jonge In
donesiërs rennen door de Chinese
wijk om vernielingen aan te
richten. Een auto van een Chi
nees is omver geworpen.
De Westduitse regering heeft
de Sowjet-Unie voorgesteld nieu
we besprekingen te beginnen
over de repatriëring van nog in
de Sowjet-Unie wonende Duit
sers. Het voorstel was vervat in
een nota, welke maandag aan de
Sowjet-ambassadeur in Bonn,
Smirnow, is'overhandigd.
In deze nota wordt o.m. gp-
zegd, dat omstreeks 10.000 Duit
se onderdanen tegen gemaakte
afspraken in tot dusver niet naar
de bondsrepubliek werden te
ruggezonden. Het aantal sinds
april 1958 gerepatrieerde Duit
sers bedraagt rond 14.800.
Twee dagen geleden is het con
tract getekend voor de opbouw
van een Rode-Kruisdorp in Iran
bij Tofak.
Dit dorp zal worden gebouwd
voor het geld dat Nederlanders
aan „het Nederlandsche Roode
Kruis" hebben geschonken voor
de hulpverlening aan slachtoffers
van de aardbevingen in Iran. Het
'dorp, dat in oktober a.s. klaar zal
zijn, zal omvatten een tachtigtal
huizen, een moskee, een school
en een badhuis. Het badhuis zal
waarschijnlijk worden gebouwd
van het bedrag van vijftigduizend
gulden dat de regering van Ne
derland voor de hulpverlening
ter beschikking had gesteld.
De heer A. van Emden, direc
teur-generaal van „het Neder
landsche Roode Kruis" die deze
bijzonderheden gistermiddag op
een persconferentie in Den Haag
Zondag zijn in de Westduitse
deelstaat Nedersaksen verkiezin
gen voor het plaatselijk parle
ment gehouden. De sociaal-demo
craten, die in het federale parle
ment in de oppositie zijn, doch in
de regering van de deelstaat sa
men met de liberalen een coali
tie vormen, behaalden drie-en-
zeventig zetels, de christendemo
craten twee-en-zestig en de vrije
democraten veertien.
Een aantal kleinere partijen,
waaronder de rechtse Duitse
rijkspartij, bleef onder de gestel
de grens van vijf procent. De so-
medegedeeld door het K.N.M.I. te
De Bilt, geldig tot hedenavond.
Tijdelijk regen
Half tot zwaar bewolkt met
tijdelijk wat regen. Matige tot
krachtige wind, ruimend van
zuid naar zuidwest. Dezelfde mid-
dagtemperaturen als gisteren of
iets hogere,
DINSDAG 21 MEI
v.m. n.m.
Breskens 0.06 12.39
Terneuzen 0.41 1.14
Hansweert 1.21 154
Walsoorden 1.31 2.04
WOENSDAG 22 MEI
v.m. n.m.
Breskens 0.52 1.21
Terneuzen 1-27 1.56
Hansweert 2.07 2.36
Walsoorden 2.17 2.46
ZON
MAAN
op
onder
op
onder
Mei
21
4.39
20.35
4.14
18.12
22
4.38
20.36
4.41
19.38
23
4.36
20.37
5.12
21.02
24
4.35
20.39
5.51
22.19
19
4.42
20.32
3,28
15.22
cialisten hadden in het oude par
lement dat in 1959 werd gekozen,
zes-en-zestig zetels, de christen
democraten 69 en de liberaien
tien. In de loop van de zittings
periode waren achttien afgevaar
digden van de conservatieve
Duitse partij overgegaan naar de
C.D.U., die aanvankelijk 51 zetels
bezat.
Vergeleken met de bondsdag
verkiezingen van 1961 is de aan
hang van de socialisten met 6,2
procent gestegen tot 44,9 procent.
De christen-democraten vie1 en
1,3 procent terug tot 37,7 procent,
terwijl de liberalen (F.D.P.) 4,4
procent daalden tot 8,8 procent.
(Bij de in februari gehouden
verkiezingen voor het parlement
van West-Berlijn en van Rijn
land Pfalz verloren en christen
democraten resp. negen procent
en vier procent. Men ziet in de
uitslagen van zondag een afne
ming van de verliescurve der
christen-democraten en men
schrijft dit toe aan de aanwijzing
van minister Erhard als opvolger
van bondskanselier Adenauer.)
dixan en uw wasmachine'
horen bij elkaar
De regering geeft tegen 1978
de voorkeur aan een havenbek-
ken in de Oosterschelde met een
uitgang voor de Westerschelde en
de zee dwars door Zuid-Beveland
boven het beslaande Kreekrak
plan.
De Oosterschelde zal in 1978
door een Deitadam van de zee
zijn afgesloten.
In een brief van de Tweede
Kamer laat de minister van Ver
keer en Waterstaat drs. H. A.
Korthals zijn terughoudendheid
t.a.v. het Kreekrakplan varen.
Dat is, zo meent hij nu de
Schelde-Rijnverbinding in juri
disch en technisch opzicht ver
wezenlijkt kan worden, mede in
het licht van het Benelux-unie-
verdrag, mogelijk geworden.
Het Kreekrakplan werd in
het afgelopen jaar als onder-
de provincies Noord-Brabant
en Zeeland ondernomen onder
zoek inzake de ontwikkeling
van havencomplexen langs de
Wester- en de Oosterschelde
aan diepgaande studies onder
worpen. Geheel onafhankelijk
van de merites van de Schelde-
Rijnverbinding is men daarbij
zowel op technisch als op be
stuurlijk nievau tot de conclu
sie gekomen, dat er voor N.
Brabant en zuidoost Zeeland
en misschien zelfs ook wel in
nationaal opzicht plannen
denkbaar zijn, welke in nau-
tisch-technisch alsook in eco-
nomisch-planologisch opzicht
de voorkeur verdienen boven
het Kreekrakplan, zo schrijft
de minister.
Met name wordt hier gedacht
aan een havencomplex in het
zuidoostelijk deel van het toe
komstige Zeeuwse meer, dat
door een te graven doorsteek
door Zuid-Beveland met een uit
monding in de nabijheid van
deel van een door het rijk en Waarde verbinding zou kunnen
ONDER DEPRESSIE INVLOED
Een frontensysteem van een
depressie ten westen van Schot
land vertraagde zijn oostwaartse
beweging boven de Britse eilan
den. Pas tegen de avond bereikte
de voorlopers onze kust, hetgeen
tot regen en een toeneming van
de zuidwestelijke wind aanleiding
gaf. De aangevoerde lucht is ta
melijk vochtig en bevat veel be
wolking. Het laat zich daarom
aanzien dat vandaag tijdens het
passeren van het storingsgebied
er ook in ons land geruime tijd
veel bewolking zal zijn en er af
en toe regen of motregen zal val.
len.
Het koufront, dat de achterste
begrenzing vormt van de vochti
ge lucht, bereikte ons land in de
middag. Daar nog nieuwe sto-
ringsgeb'eden volgen, behoudt
het weer ten wisselvallig karak
ter,
President Soekarno heeft gis
teren tijdens een plechtigheid in
Bandoeng zijn benoeming tot
president voor het leven aan
vaard. De 61-jarige Soekarno
is sinds de onafhankelijkheids
verklaring van 17 augustus 1945
president van Indonesië ge
weest. Zaterdag werd hii één
stemmig tot president voor het
leven benoemd.
Na de overhandiging van zijn
benoemingsro] zei Soekarno in
een rede tot de menigte: „Ik
weet niet hoe lang ik nog te
leven heb, of het een dag of een
iaar of tien jaar is. Maar van
één ding ben ik zeker, dat de
Indonesische revolutie niet voor
bij is, en ook niet over één of
twee jaar voorbij zal zijn. Dat
zal jaren duren".
President Soekarno zei: „Ik
zweer het land te zullen leiden
naar het Indonesische socialisme
ik vraag aan allen die mij
president yoor het leven ge
maakt hebben, mij te volgen en
aan mijn leiding te gehoorza
men".
Over de anti-Chinese onlusten
op West-Java zei Soekarno dat
een „rechtvaardige en welva
rende gemeenschap" niet bereikt
kan worden met „terrorisme en
het verbranden van huizen en
auto's. Soekarno zei zondag dat
de onlusten waren voorbereid
door contra-revolutionaren, die
hem en de regering willen af
zetten.
Maandag werden opnieuw
anti-Chinese onlusten gemeld uit
verscheidene Indonesische plaat
sen.
In Garoet werden hierbij veer
tig personen, onder wie twee
soldaten, gewond. In Soerabaja
zijn volgas onbevestigde berich
ten honderden Chinese winkels
binnen twee uren door een woe
dende menigte vernield, die
hoofdzakelijk uit studenten be
stond, Ja deze stad is een uit*!
gaansverbod ingesteld. Sinds het
begin der ongeregeldheden zijn
hier vier mensen gedood en een
honderdtal gewond.
De voorzitter van de Indone
sische communistische partij,
Aidit, zei dat zijn partij gelooft
dat president Soekarno behoefte
heeft aan fysieke en morele
steun om de moeilijkheden waar
voor hij staat het hoofd te kun
nen bieden. „De communisten
zijn niet alleen vrienden van
broeder Soekarno in een nor
male toestand, maar ook in de
buitengewone toestand waarin
wij nu leven, met imperialis
tische en kolonialistische contra
revolutionairen, die de rassen-
terreur hier in Indonesië ver
breiden", aldus Aidit.
0 De Etna-vulkaan op Sicilië
werkt sinds zondagavond weer.
Uit zijn noordoostelijke krater
stroomt lava in de richting van
het dorp Lingguaglossa. De be
woners lopen echter volgens des
kundigen voorlopig nog geen ge-
yaar.
verkrijgen met de Westerschelde.
Indien dit te zijner tijd verant
woord blijkt, zou de aanleg van
de bovengenoemde werken wel
licht kunnen worden afgestemd
op de afsluiting van de Ooster
schelde In 1978.
„Aangezien ook de regering
van mening is, dat het Ooster-
scheldeplan de voorkeur verdient,
heeft zij besloten haar eertijds
voor het Kreekrakplan toege
zegde medewerking te vervangen
door een soortgelijke medewer
king bij het Oosterscheldeplan.
Deze medewerking bestaat uit
het behulpzaam zijn bij de na
dere uitwerking van het plan, uit
het openhouden van de mogelijk
heid tot realisering daarvan, als
mede uit het verlenen van de
nodige goedkeuringen, vergun
ningen en concessies", zo ver
volgt hij zijn brief.
„Omdat voor het Oosterschel
deplan vooralsnog tal van va-
riantoplossingen denkbaar zijn,
waaromtrent nog nader onder
zoek moet plaats vinden, is het
in afwachting van de resul
taten van dit onderzoek he
laas nog niet mogelijk een ver
dere detaillering van het plan te
geven of een situatieschets daar
van over te leggen", aldus mi
nister Korthals in dit schrijven
aan de Tweede Kamer.
Verzoek om, terug te mogen
keren naar W.-Duitsland
afgewezen
De Westduitse regering heeft
een verzoek van de vroegere
Franse premier en O. A. S.-leider
Bidault om hem toe te staan
naar Westduitsland terug te ke
ren afgewezen, aldus heeft een
woordvoerder van het ministe
rie van Binnenlandse Zaken in
Bonn maandag meegedeeld.
De 63 jaar oude Bidault, die
acht weken geleden naar Brazi
lië vertrok nadat hij tevergeefs
getracht had een verblijfvergun-
ning in Beieren te verkrijgen,
had aangevoerd, dat hij niet be
stand is tegen het klimaat in
Brazilië, aldus de Duitse woord
voerder.
bekend maakte, deelde nog mede
dat de bouw van het dorp zal ge
schieden in samenwerking met
de Iraanse zusterorganisatie.
De heer Van Emden stelde
voorts in het licht dat de voor
bereidingen langer hebben ge
duurd dan was verwacht, omdat
men aanvankelijk met medewer
king van de Iraanse zusterorga
nisatie het plan had geprefabri
ceerde huizen voor dit dorp te
gebruiken. Ook de mogelijkheid
van dergelijke Nederlandse
bouwtypen is overwogen, doch
tenslotte is de keus gevallen op
de voor Iran traditionele bouw
stijl, zij het dat een verbeterde
bouw daarvan nu zal worden uit
gevoerd.
De heer Van Emden vestigde
er de aandacht op dat dit Rode-
Kruis-dorp Tofak, op 157 km van
Teheran, een ander is dan het
dorp dat door toedoen van de
Europese werkgroep in Iran zal
ontstaan en dat een 120-tal hui
zen zal omvatten. Hij hoopt dat
de actie van de Europese werk
groep voor de totstandkoming
van dat dorp door veler mede
werking zal slagen.
China en Laos
Communistisch China heeft
maandag „Amerikaanse impe
rialisten" ervan beschuldigd, gro
te hoeveelheden wapens naar
Laos te brengen, waar „reactio
nairen aanvallen op grote schaal
voorbereiden". Volgens 'n woord
voerder van het Chinese ministe
rie van Buitenlandse Zaken is de
situatie in Laos aanmerkelijk
verslechterd als gevolg van de
„toegenomen Amerikaanse impe
rialistische inmenging en agres
sie daar". De Canadese en In
dische afgevaardigde van de in
ternationale controlecommissie
wordt verweten, dat zij de toe
stand nog gecompliceerder maken
door te trachten, permanente in
spectieteams in de Vlakte der
Kruiken te vestigen. De Chinese
regering hoopt, zo wordt tenslot
te in de verklaring gezegd, dat
Groot-Brittannië en de Sowjet-
Unie, als voorzitters van de Ge-
neefse conferentie over Laos, hun
plicht zullen doen en de uitvoe
ring van de overeenkomsten van
Geneve en de vrede in het be
trokken gebied zullen waarbor
gen.
De waarnemend directeur van
de Deense raad voor de burger
luchtvaart heeft gisteren ver
klaard dat het de Pan-American
Airways zal worden belet passa
giers te vervoeren op routes tus
sen de Verenigde Staten en De
nemarken tenzij de maatschap
pij de prijs van haar passagebil
jetten met vijf procent verhoogt.
Hij zei niet welke maatregelen de
Deense autoriteiten zullen ne
men.,
Het kantoor van de Pan-am
in Kopenhagen heeft medege
deeld binnen enkele dagen be
richt te verwachten over net ver
hogen van de prijzen.