Nederland toont weinig belangstelling voor de Kamerverkiezingen
Nederland ging ter stembus
De ruimtevlucht van
Gordon Cooper
Iv.V.r. handhaafde zich als sterkste partii tvt i i i
K.V.P. handhaafde zich als sterkste partij
Winst voor de P.S.P. en C.H.U.
Verlies voor de V.V.D. en de P. v.cLA.
Opmerkelijk succes van de Boerenpartij
KIESCXI
HOOFDPIJNPOEDERS
DONDERDAG 16 MEI 1963
19e Jaargang Nr 5914
Nieuws uit alle provincies
1
HOOGWATER
ZON- en
MAANSTANDEN
franltering 68 abonnement! Terneuzen
Directeur-Hoofdredacteur I. van de Sande
Redactie, adresNoordstraat 5557
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon 01150 2073
Gironummer 38150
Abonnementsprijs: ƒ6,— per Kwartaal: per
maand 12,per week 48 et. T,oss«- nrs 0 ct.,
DE VRIJE ZEEUW
Verschijnt dagelijks Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J, van de Sande te Terneuzen
Advertentieprijs per mm 16 et; nufflnffim per
advertentie ƒ2,40.
Rubriek: Kleine Advertenties Tgêên handels
advertenties) 5 regels 1,10. Iedere regel meer
22 ct. Kleine Advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres
Bureau van dit Blad, 20 cent meer.
Inzending advertenties te 's namiddags 2 uur.
Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur.
fiDonnemenrsprus: je,per kwartaal: per xnzencung aaverrennes te snamjaaags z uur.
maand ƒ2,pér week 48 ct. T,os=«- nrs 0 ct. Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur.
Verschijnt dagelijks Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen
\T TV I 11 f 1 11 1 volgen program eens kan wor-
Zoals elk van onze lezers al bij
voorbaat had kunnen voorspellen,
hebben de gisteren in Nederland
gehouden Tweede Kamerverkie
zingen geen schokkende verande
ringen te zien gegeven.
Ons kiesstelsel dat zijn basis
vindt in de onmiddellijk na de
eerste wereldoorlog ingevoerde
evenredige vertegenwoordiging,
leent zich nu eenmaal niet voor
politieke aardverschuivingen".
Misschien is daaraan voor een
belangrijk deel het volslagen ge
mis aan belangstelling toe te
schrijven, hetwelk het Nederland,
se kiezerskorps in steeds duide
lijker mate aan de dag legt. Op
een matig bezochte vergadering
in het Concertgebouw te Terneu
zen gaf een spreker-Kamerlid
enige weken geleden als zijn me
ning te kennen, dat de mensen
geen interesse meer in politieke
aangelegenheden bezaten, omdat
ze het in deze tijd te goed heb
ben. Het is in elk geval een ar
gument, al lijkt het ons wat
doorzichtig en vèr gezocht. De
hoogconjunctuur zal ongetwijfeld
ook hierin een rol spelen, maar
zou er geen aanleiding kunnen
zijn om de oorzaken dichter-bij-
huis te zoeken?
veel beloften...
Wij.willen niet zo ver gaan als
de heer Van der Putten (u weet
wel, Van der Putten, de opponent
van minister Visser!, die daags
voor de verkiezingen in zijn lijf
blad ietwat smalend schreef over
de „komedianten'' die hij op zijn
beeldscherm voorbij had zien
trekken, van alles belovend,
maarOok wat een kroniek
schrijver in 'n landelijk ochtend-
Wad typeerde als het „démasqué
der Sinterklazen", gaat ons eer
lijk gezegd wat te ver.
Dichter bij huis naar onze
smaak was een bekend weekblad,
toen het schreef dat men de kie
zers niet met brood en spelen kan
kopen, maar dat men die kie
zers alleen kan krijgen door zelf
vóór alles eerlijk te zijn.
Wie de dames en heren Ka-
mercandidaten voor radio en te
levisie heeft bezig gehoord en
gezien, wie de soms alles en nog
wat belovende advertenties heeft
gelezen, mag zichzelf afvragen,
of aan die voorwaarde bij deze
verkiezingen wel in alle opzich
ten is voldaan.
Nagenoeg alle partijen hebben
zich beijverd elkaar de loef af
te steken, als het er om ging de
kiezers met de schoonst klinken
de beloften te paaien.
Méér woningen; hogere amb
tenaarspensioenen; meer A.O.W.-
uitkering; méér ziekengeld;
méér invaliditeitsrente; minder
belasting, enfin, vult u zelf maar
aan. Het was voor de gemiddelde
kiezer een beetje te veel om al
lemaal ineens door te slikken en
niet ten onrechte heeft hij zich
afgevraagd waarom al die mooie
leuzen tot de verkiezingen van
1963 moesten blijven liggen en of
de Kamer er in de voorbije zit
tingsperiodes» niet alvast aan had
kunnen beginnen
Vol „verwachting", maar ook
vol kritiek zullen de kiezers van
Nederland de niéuwe Kamer op
de vingers kijken, als in het ko
mende najaar de begrotingsbe
handelingen een aanvang nemen.
De mensen hebben hun „demo
cratische" stemplicht vervuld;
ze rekenen er nu op dat alle
fraaie beloften niet evenzovele
slagen in de lucht zijn geweest.
k. v. f. bleef de sterk
ste partij.
De Katholieke Volkspartij heelt
V-nieuw (le sterkste positie in het
Nederlandse partijwezen ver
overd (50 zetels).
Bij de raadsverkiezingen in
veel kleinere en ook in tal van
grotere gemeenten (Brabant en
Limburg) moge de K. V. P. dan
al in diverse belangengroeperin
gen uiteenvallen, bij de verkie
zingen voor de Tweede Kamer
trekken de Katholieken in één
gesloten front op naar de stem
bus.
Het ligt dus voor de hand dat
we opnieuw een R. K.-kabinets
formateur zullen krijgen. Van
meerdere zijden werd reeds
maanden geleden minister Cals
als zodanig gedoodverfd. De
laatste weken doen nog andere
namen de ronde, vermoedelijk
met het oog op de gezondheids
toestand van de huidige minister
van Qnderwijs,
DE P.v.d.A. VERLOOR 5
ZETELS.
De Partij van de Arbeid heeft
zich in weerwil van het feit, dat
zij langer dan vier jaar oppositie
heeft gevoerd, niet tot de sterk
ste partij in Nederland kunnen
opwerken: Integendeel! Zij ver
loor vijf zetels.
Zo goed als zeker is de P. S. P.
met een deel der socialistische
stemmen gaan schuiven. De
P. S. P. won twee zetels en bezit
er thans vier. De P. v. d. A. moet
genoegen nemen met 43 zetels.
De V. V. D. heeft uiteraard
stemmen moeten afstaan aan di
verse splintergroepjes, die zon
der enige kans op succes aan de
verkiezingen deelnamen. Daar
naast. heeft stellig ook de vaak
weifelende houding van de
V. V. D.-Kamerfractie zijn stem
pel gedrukt op het liberale resul
taat, al is de achteruitgang van
de V.V.D. ons per saldo nog
meegevallen.
De Protestants-Christelijke par
tijen zijn er nagenoeg in ge
slaagd hun postie te consolide
ren. Na de regelmatige stemmen,
winst van de C. H. U. in de afge-
lopen jaren lag het voor de hand
uat deze partij tot zetelwinst zou
komen.
De A. R. verloor stemmen aan
het G. P. V., terwijl, de S. G. P.
heei langzaam vooruitgaat, maar
nog niet tot zetelwinst is' geko
men.
Wat de communisten betreft,
kunnen we kort zijn: hun aan
hang blijft nauwelijks stabiel. De
internationale politiek oefent
hierbij haar onmiskenbare in
vloed uit, terwijl voorts de
P.S.P. de communisten ook wel
afbreuk heeft gedaan.
De Boerenpartij van de heer
Koekkoek heeft een opmerkelijk
succes geboekt met haar 133000
stemmen en 3 zetels!
De Veilig Verkeergroep, het
Econ. Appèl, de „Lib. Staatspar
tij" van ridder Van Rappard en
de Chr. Nat. Volkspartij; alle
maal splintergroepjes die in troe
bel water trachten te vissen,
maar die geen enkele betekenis
hebben voor ons politieke bestel,
leden een fiasco.
HET NIEUWE KABINET.
Met spanning zal nu in politie
ke kringen en ook daarbuiten
worden uitgezien naar het nieu
we kabinet.
Tal van tekenen wezen er op
dat i'eeds vóór de verkiezingen
contact tot stand was gekomen
tussen verschillende politieke
kopstukken. Afgewacht moet nu
worden hoe de uitslag van giste
ren die voorlopige besprekingen
nader zal beïnvloeden. Vast staat
intussen, we schreven het reeds,
dat de K. V. P. andermaal de ka
binetsformateur en de minister
president zal leveren. Of de
Partij van de Arbeid in de nieuw
te vormen regering de plaats van
de V. V. D. zal innemen, staat nog
te bezien. Dit zal in de allereer
ste plaat^ afhankelijk zijn van
het feit of „men" het over het te
volgen program eens kan wor
den. De Partij van de Arbeid
heeft tijdens de verkiezingsda
gen bij monde van meerdere
sprekers reeds te kennen gege
ven, dat zij niet bereid is water
in de wijn te doen. De vorming
van een nieuw ministerie zou
dus evenals in 1959 weer wel
eens een kwestie van lange adem
kunnen zijn. De tijd zal moeten
leren hoe we in de komende vier
jaar bestuurd zullen worden.
Veel maakt het voor de door
snee-Nederlander vermoedelijk
niet uit; voor de politieke par
tijen geldt het echter als een
aangelegenheid, waar meer aan
vastzit dan de oppervlakkige
waarnemer kan overzien. Ho
pen wij dat uit de veelheid van
partijprincipes een regerings
team wordt geboren, dat vrucht
bare en zegenrijke arbeid zal
kunnen verrichten in het belang
van de gehele Nederlandse be
volking.
PROF. DE QUAY VOOR DE
CAMERA.
Twee kleine Nederlandertjes
uit Zaandam hebben gisteren te
vergeefs een tocht naar de stem
bus gemaakt. Ze hadden wel een
oproep ontvangen. Het waren
Nikolaas Zonjee, 1 jaar en Joan
nes Zonjee, bijna 3 jaar.
Onder de hoede van vader ging
het tweetal naar het stemlokaal
aan de Kwekersstraat te Zaan
dam.
De voorzitter van het stembu
reau, de heer E. P. Klijnk, liet de
beide jeugdige kiezers, die ten
onrechte waren opgroepen in
het bezit van hun 'kaart als her
innering voor latere jaren.
In Leeuwarden kreeg de ver-
li kiezingsstrijd 'n strijdlustig tint
el je Vóór de woning van prof. A.
Vondeling, de lijstaanvoerder van
de Partij van de Arbeid stond al
vroeg een levengrote namaakkoe.
Het beest droeg een hord op de
rug met het opschrift „Tot ziens
in de Kamer".
Aan de gevel van het huis van
de heer Vondeling prijkten tal-
lfAftn Al I E If AM CDC "jke borden met minder vleien-
VUUlt HLLC iVHIYltltO de leuzen voor de P. v. d. A., zo
als „Geen daden maar woorden";
De Amerikaanse ruimtevaarder
Gordon Cooper heeft woensdag
middag om 11 minuten over half
vier zijn eerste baan om de aarde
gemaakt in zijn cabine „Faith 7".
Men gaf hem toen vanaf Cape
Canaveral het sein dat hij nog
zes rondjes kan maken. De eer
ste zeven banen vormen de eer
ste fase van zijn ruimtevlucht,
die is vastgesteld op 22 banen.
Toen hij op het eind van zijn
eerste baan waarover hij ruim
88 minuten deed boven Cape
Canaveral kwam, was de tempe
ratuur van zijn ruimtepak en in
zijn cabine „aan de hoge kant,
maar niet alarmerend."
Cooper meldde echter dat hij
zich best voelde. Artsen, die
Coopers reacties controleerden,
hadden eerder verklaard, dat
Cooper flink en gezond was.
De ruimtevaarder was om vier
minuten over twee van Cape
Canaveral gelanceerd, precies
vier minuten na het vastgestelde
tijdstip. In. een rookwolk verhief
de enorme Atlasraket van 130
ton, waar bovenop de cabine ge
monteerd was, zich van de basis.
Het weer was prachtig, de hemel
AMSTERDAM
Percentages
Geldige stemmen
1963
1962
1959
1963
1962
1959
K.V.P.
17,6
17,0
16,8
87*710
83517
85741
P.v.d.A.
33,5
36,9
35,9
167269
181214
183544
V.V.D.
12,9
11,5
17,3
64231
56137
88021
A.R.
5,4
5,9
5,9
27188
2S988
29959
C.H.U.
4,1
4,1
3,7
20542
19837
18798
C.P.N
12,2
12,9
10,0
61139
62958
51122
C.G.P.
0,4
0,3
0,3
1792
1564
1396
P.S.P.
8,2
8,8
5,6
40761
42915
28532
Lib. Staatspartij
0,6
2888
Chr. Nat. Volkspartij 0,1
0,2
346
1113
Lijst Grol
0,1
560
Econ. Appèl
0,8
3851
Nw-Dem. Partij
0,4
2259
G.P.V.
0,2
0,4
0,2
1061
1745
1073
Veilig Verkeer
1,4
7033
Boeren
1,9
1,2
9291
6022
Volksreferendum
0,2
835
Ov, lijsten in '62 en
'59
2,2
2,9
10738
14915
100,-
100,-
100,-
498756
489613
510236
ROTTEUDAM
Percentages
Geldige stemmen
1963
1962
1959
1963
1962
1959
K.V.P.
15,1
13,9
14,0
61673
56295
57826
P.v.d.A.
45,3
48,0
46,9
1S5721
193891
194288
V .V.D.
11,1
11,1
14,2
45518
44829
59112
A.R
8,3
8,3
8,6
34017
33471
35796
CH.U.
6,5
6,2
6,1
26673
24965
25171
C.P.N.
4.0
4,2
3,5
16500
16958
14634
S.G.P.
2,1
2,2
2,1
8564
9014
8615
P.S.P.
5,0
4,8
2,8
20527
19207
11446
Lib, Staatspartij
0.4
1453
Econ. Appèl
0,4
1701
Nw-Dem. Partij
0,3
1218
-
G.P.V.
0,5
0,5
0,5
1997
1913
1909
Lib. Unie
0,1
455
Boeren
0,9
0,6
3688
2377
Ov. J; ."on in '62 en '59
0,7
0,7
2622
2939
„Staatsgevaarlijk"
van de ander"
en „Plukken
Prof. dr. J. de Quay trad op
voor camera's van Duitse en En
gelse televisiemensen. Het ge
beurde om negen uur in de „Vrije
School" aan de Haagse Waals-
dorperweg, toen hij zijn stem uit
bracht. Deze televisieploegen
hadden ook belangstelling voor
de Nederlandse minister van Bui
tenlandse Zaken, mr. Luns, die
op Cantaloupenburg in de „St.
Gerardusschool" kwam om van
zijn stemrecht gebruik te maken.
Minister Luns werd evenals de
minister-president onder „shot"
genomen.
De machtige Atlasraket met de
capsule „Faith 7" gereed voor
de start van Cape Canaveral.
100,- 100,- 100,-
's-GRAVENHAGE
Percentages
1963 1962 1959
K.V.P. 20,9 19,7 19,6
P.v.d.A. 32,8 36,6 35,3
VVD. IS,9 17,8 22,3
A.R. 7,7 8,2 8,6
C.H.U. 7,3 7,5 6,6
C.P.N 2,7 2,8 2,3
S.G.P.' 1>4 1,4 1,2
P.S.P. 4,2 4,0 2,5
Lib. Staatspartij 0,7
Chr. Nat. Volkspartij 0,1
Econ. Appèl 0,9
Nw-Dem. Partij 0,3
G_p_V. 0,3 0,3 0,3
Veilig Verkeer 0,7
Boeren 1.1
Ov. lijsten in '62 en '59 1,7 0,6
409705 403721 414113
Geldige stemmen
1963
71308
111852
64417
26227
25038
9154
4591
14344
2393
316
3203
982
1025
2253
3768
1962
65661
122332
59446
27508
25013
9414
4743
13195
1959
67623
121958
76970
29866
22733
7893
4215
8805
883
5595
893
2909
1918
100,- 100r 100,- 340871 333780 345783
strakblauw en er was geen wolk
je te bespeuren. De raket kreeg
genoeg snelheid en volgde de
normale koers naar het noord
oosten temidden van een zee van
oranjekleurige vlammen.
Na ongeveer zeven minuten
had de „Faith 7" conta-t verlo
ren met Cape Canaveral. Cooper
kreeg toen contact met het radar
station op Bermuda. Hii vliegt
nu met een snelheid van ruim
28.000 km per uur rond de aarde.
De verste afstand tot de aarde
bedraagt 267 km, de kortste 160
km. Tijdens de eerste zeven mi
nuten yan de ylucht zond Coo
pers kleine televisiecamera dui-
deleiike opnamen naar de aarde.
Van Coopers gezicht kon men
zien dat hij het meest te lijden
had van de druk in de cabine.
Deze beelden waren echter slecht
te zien op de Amerikaanse tele-
visie. Toen Cooper om even over
half vier boven het contrólesta,
tion te Guaymans in Mexico
kwam, seinde hij zijn kameraad
Virgil Grissom, dat hij de nevel
sluiers van de aarde en ook de
„vuurvliegen" in de ruimte had
gezien. Het was een stikdonkere
nacht, seinde Cooper toen hij
weer in het daglicht kwam.
Rond het middaguur verscheen
ook van de Italiaanse televisie 'n
opnameploeg om beelden te van
gen van de gang van zaken in
Den Haag, een rustige gang, die
door niets werd verstoord.
Utrecht beleefde uiterst rusti
ge verkiezingsuren. Zoals te doen
gebruikelijk openden de stemlo
kalen het waren er dit jaar
186, verdeeld over 183 districten
hun poorten om acht uur. De
drukte, die men kalm kon ver
werken, spitste zich al direkt toe
tijdens het eerste uur.
Ten stadhuize, middelpunt van
district 1, bracht men niet alleen
zijn stem uit op een of andere
politieke partij, er waren ook
enige personen die op elkaar
stemden, want ook op verkie
zingsdag worden er huwelijken
gesloten
Bij de uitwerking van de gege
vens werd gebruik gemaakt van
de modernste kantoormachines
die waren geïnstalleerd in het
gebouw v.an het gemeentelijk
energie- en vervoerbedrijf.
In Rotterdam is vlot gestemd
en alles verliep zonder inciden
ten. Bij de voorbereidende werk
zaamheden is in Rotterdam ge
bruik gemaakt van computers,
ook al omdat er meer dan 8000
volmaehtstemmers waren en
meer dan 3000 mensen van bui
ten in Rotterdam wilden stem
men. De vlotheid waarin in Rot
terdam gestemd werd, gaf de
heer C. J. van Oost, hoofd van de
afdeling verkiezing, de indruk
dat er ditmaal meer belangstel
ling voor de verkiezingen be
stond dan andere malen.
Het gemeentelijke bureau ver
kiezingen in Amsterdam kreeg
woensdagochtend een telefoontje,
dat de sleutel er niet was van
een schoolcomplex, waarin vier
stembureaus waren gevestigd.
Om zeker te zijn dat het viertal
op tijd open zou zijn, werd de
brandweer, die voor soortgelijke
gevallen gereed staat, er heen
gestuurd, die een ruitje indrukte
en: klaar was Kees. Verder is al
les bij de 518 stembureaus in de
hoofdstad, waar circa 565.000
kiezers zijn, rustig verlopen. Min
der dan ooit tevoren is gebruik
gemaakt van de mogelijkheid bij
volmacht te laten stemmen (cir
ca 6500 aanvragen) en om elders
zijn stem uit te brengen; Amster
dammers die elders willen stem
men en forensen, die dit in Am
sterdam willen doen, 4500 aan
vragen).
In Amsterdam is het stembiljet
twee keer zo groot als anders, 33
bij 48 cm, en inplaats van vier
maa,l zoals voorheen, moest acht
keer de handtekening van burge
meester Van Hall er op gedrukt
worden. De grootte heeft ook ge
volgen voor de bussen. Bij een
stembureau wiaar 300 van de
DE
EERSTE-MINISTER
STEMT
Met een alleszeggend gebaar
werpt minister-president prof.
dr. J. E. de Quay zijn stembiljet
in de bus van het bureau aan de
Waalsdorperweg in Den Haag.
1.000, die daar moeten verschij
nen geweest waren, was de bus
al behoorlijk vol. Bij het induwen
stuitte het biljet al. Overigens
had men reservebussen gereed
staan. Bij de verkiezingdienst in
Amsterdam waren totaal 2300
mensen ingeschakeld.
Ook in de drostambten Tudde-
ren en Elten is druk gestemd. Op
beide stukken Nederlands grond
gebied behoefde telkens maar 1
stembureau te worden gevormd,
/an de Tudderense bevolking van
6550 zielen heeft slechts een
groep van rond 1250 mensen de
Nederlandse nationaliteit, van
wie er precies 767 stemgerech
tigd zijn. Voor Elten zijn deze
aantallen: 3380, ruim 1000 Neder,
landers en nog geen 630 kiesge
rechtigden.
Het is hoogstwaarschijnlijk dè
laatste keer dat het, naar natio
naliteit, als Nederlands aan te
merken deel van de bevolking
aan Nederlandse verkiezingen
deelneemt. In beide drostambten
wordt verwacht, dat medio juli
van dit jaar het gebied weer
Duits zal zijn.
Overigens valt in deze gebie
den van alle niet-Nederlandters
drie-kwart onder de kwalificatie
als Nederlander behandelde
Duitser", die geen betrekking
heeft op toepassing van de Kies
wet en de Diensplichtwet. Van
de overige, totaal 1850 vreemde
lingen zijn de meesten van Duit
se nationaliteit, maar onder hen
zijn ook statenlozen, Italianen,
Polen, Russen en een Zwitser.
COOPER GAAT DOOR,
De Amerikaanse ruimtevaar
der Cooper heeft tijdens zijn 7 de
omwenteling om de aarde op
dracht gekregen zijn ruimte
vlucht voort te zetten.
Cooper zal nu tenminste 17
omwentelingen om de aarde ma
ken. Tijdens de 17e omwenteling
zal worden beslist of hü door zal
gaan tot 22 omwentelingen.
PER ETUI VAN 6 EN 12
DONDERDAG 16 MEI
v.m.
n.m.
Breskens
6.57
7.20
Terneuzen
8.12
8.35
Hansweert
8.12
8.35
Walsoorden
8.22
8.45
VRIJDAG 17 MEI
v.m.
n.m.
Breskens
8.08
8,36
Terneuzen
8.43
9.11
Hansweert
9.23
9.51
Walsoorden
9.33
10.01
ZON
MAAN
op
onder
op
onder
Mei
17
4.45
20.29
2.39
12.41
18
4.43
20.30
3.04
14.00
19
4.42
20.32
3.28
15.22
