De ambassadeur der Verenigde Staten en de burgemeester van Terneuzen
sleegen in de Nieuw-Neuzenpolder de eerste paal voer Dow Chemical International
AGENDA
VRIJDAG 3 MEI 1963
DE VRIJE ZEEUW
Pagina 3
T.V.-UITZENDING
BENFICA-FEIJENOORD
GAAT DOOR
De besprekingen, die gister
avond te Madrid hebben plaats
gehad tussen vertegenwoordigers
van de Portugese, de Spaanse en
de Nederlandse televisie in aan
wezigheid van vertegenwoordi
gers van de Nederlandse PTT
en de N. V. Philips hebben een
bevredigend resultaat gehad. Het
blijkt technisch mogelijk om nog
vóór aanstaande woensdag een
beeldverbinding tussen Lissabon
en Nederland tot stand te bren
gen voor een rechtstreekse uit
zending van de voetbalwedstrijd
BenficaFeijenoord.
De bijzondere technische moei
lijkheden bestaande uit het in
stalleren in zeer korte tijd van
zes tijdelijke relaisstations ma
ken het niet volstrekt zeker dat
het beeld van goede kwaliteit zal
zijn. De drie samenwerkende
televisieorganisaties zullen ech
ter met behulp van materiaal
van de Nederlandse PTT en met
behulp van de N. V. Philips het
uiterste doen een zo goed moge
lijk verslag van de wedstrijd te
geven.
HEDEN
TE KNEUZEN: Luxor-Theater,
8 uur: „Vrouwenjacht in Ke
nya".
ZATERDAG 4 MEI
TERNEUZENLuxor-Theater,
9 uur: „Vrouwenjacht in Ke
nya".
Concertgebouw, 8 u.: „Vlam
men over Kansas".
Hotel „Rotterdam", 2 uur:
Verkiezingsbijeenkomst Anti-
Rev. Kiesvereniging in de Sta-
tenkring Hulst.
Zuidersportpark, 3 u.: Tern.
BoysSpui.
AXEL: Het Centrum. 9 uur:
„Jerry als huisknecht".
Terrein Buitenweg, 4.15 u.:
AZWSW.
De 16e partij in de tweekamp
om het wereldkampioenschap
schaken tussen titelhouder Bot-
winnik en diens uitdager Petro
sjan, is in remise geëindigd. 1
„HET IS GEEN TOEVAL DAT WIJ IN HOLLAND
KOMEN"
Gistermiddag om ongeveer één uur he|ft nabij het
Scheldefront in de Nieuw-Neuzenpolder a^n plechtig
heid plaats gevonden, waarvoor niemand Iminder dan
de ambassadeur der Verenigde Staten in Nederland,
Z. Exc. J. S. Rice, werd uitgenodigd. Tezamen met bur
gemeester mr. H. Rijpstra, heeft de ambassadeur de
eerste paal geslagen voor Dow Chemical International,
waarvan het eerste gedeelte dat rond 10 ha van de ruim
85 ha aangekochte landbouwgronden in beslag zal
nemen, ongeveer eind 1964 gereed moet zijn en waar
voorlopig 250 werknemers zullen tewerk gesteld worden.
Tijdens de daarna gehouden persconferentie werd
medegedeeld, dat het de bedoeling is, dat in de fabriek
te Terneuzen zal worden begonnen met de produktie
van algemeen chemicaliën en plastics. In de loop der
volgende jaren zal het bedrijf verder worden uitge
bouwd en tegen die tijd hoopt men 600 arbeidskrachten
te hebben aangetrokken. Uit de te voren in de raadszaal
gehouden toespraken bleek dat men dit Amerikaanse
bedrijf een eigen Nederlandse en nog meer een Terneu-
zense sfeer wil geven. Dat betekent, dat er in de toe
komst slechts enkele Amerikanen zullen blijven. Alle
overige posten zullen door Nederlandse krachten bezet
worden.
Z. Exc. mr J. S. Rice: de vestiging van een afdeling der Dow Chemical
International in Terneuzen zal de banden tussen Amerika
en Nederland nog versterken
volg hebt gegeven aan de uitno
diging getuige te zijn van een
voor onze gemeente historisch
gebeuren.
Zeer hartelijk welkom.
Onwillekeurig gaan op dit mo
ment de gedachten terug naar de
maand maart van het jaar 1961,
toen de eerste contacten tot
stand kwamen tussen de ver
tegenwoordigers van Dow Che
mical en het gemeentebestuur
van Terneuzen. Ik meen te mo
gen verklaren, dat deze contac
ten het waren er vele ge
kenmerkt werden door een pret
tige geest, hetgeen zeker voor
een groot gedeelte te danken is
aan de persoonlijke bemoeienis
van mr. Robertson.
Vanaf de aanvang hebben wij
beseft voor een zware opgave ge
plaatst te worden. Een opgave,
wélke met name zwaar was, daar
onze gemeente slechts een be
perkte omvang heeft en dien
overeenkomstig over een relatief
klein overheidsapparaat kan be
schikken.
Toen de gemeente Terneuzen
in 1959 door de minister van
Economische Zaken tot zoge
naamde ontwikkelingskern werd
verklaard, heeft het gemeentebe
stuur begrepen, dat een grote
maatregel, welke het gemeente
bestuur niet sympathiek is.
Zeer veel dank zijn wij hiertoe
verschuldigd jegens de eigenaren
der gronden, die zwaar gedu
peerd werden in hun persoonlijk
bezit. Een bezit, dat door de
overgang van. ouder op ouder
sinds jaren in handen was van
bekende geslachten uit deze om
geving.
Enorm veel problemen, grote
en kleine, moesten opgelost wor
den en vragen nog om een oplos
sing. Degenen, die ons daarbij
behulpzaam zijn geweest en die
het mogelijk hebben gemaakt,
dat de gestelde doelen konden be
reikt worden, zeg ik dank. In het
bijzonder denk ik hierbij aan de
vertegenwoordigers van het mi
nisterie van Economische Zaken,
het ministerie van Volkshuisves
ting en Bouwnijverheid, het mi
nisterie van Financiën, alsmede
aan de vertegenwoordigers van
de Rijks- en Provinciale Water
staat.
Een woord van dank zij gespro.
ken jegens de directeur van de
Waterleiding Maatschappij
„Zeeuwsch-Vlaanderen", die met
een juiste blik op de industriële
ontwikkeling van dit gebied
vroegtijdig maatregelen trof,
Burgemeester mr. Rijpstra begroet bij aankomst Z. Exc. -J. S. Rice,
ambassadeur der Verenigde Staten in Nederland
GROTE BELANGSTELLING
Er waren zeker 100 genodigden
voor deze voor Terneuzen zo be
langrijke plechtigheid, o.a. mr. dr.
Mes, die de Commissaris dei-
Koningin in de provincie Zeeland,
jhr. mr. A. F. C. de Casembroot,
verving en de Ged. Staten-leden
de heren Van Poelje en Kaland.
Verdere de wethouder, de secre
taris, raadsleden, vertegenwoor
digingen van Rijks- en Provin
ciale Waterstaat, N. V, Waterlei
dingmaatschappij „Zeeuwsch-
Vlaanderen, de Kamer van Koop
handel, het E. .TI. en van mini
steries.
Mr. H. Rijpstra heette zijn il-
lustre gasten welkom in een ge-
gasten, mede namens de ge
meenteraad, van harte welkom.
Wetende, aldus mr. Rijpstra,
zich tot de heer Robertson wen
dend dat het uw hartewens is
dat uw nevenbedrijf volledig in
de plaatsselijke gemeenschap
zal worden opgenomen, zal ik
straks mijn toespraak in het Ne
derlands voortzetten. Ook de am
bassadeur, zo voegde mr. Rijpstra
hieraan toe, wenst zoveel moge
lijk begrip te krijgen voor de
geest en de taal van het Neder
landse volk.
De presentie van u, mr. dr. Mes,
waarnemend Commissaris der
Koningin in de provincie Zeeland,
wordt onzerzijds bijzonder ge
waardeerd. Het is begrijpelijk,
Mr Rjjpstra verwelkomt zijn hoge gasten. (Van links naar rechts:
Burgemeester mr. Rijpstra; wethouder M. de Vos; mr Washburn,
consul-generaal van Amerika in Nederland; M. J. van Poelje,
lid van Gedep. StatenZ. Exc. mr J. S. Rice, ambassadeur
deeltelijk in het Nederlands, ge
deeltelijk in het Engels gehouden
toespraak.
In zijn toespraak tot de Ame
rikaanse gasten zei mr. Rijpstra
o.a. dat het aanvankelijk kleine
Terneuzen in de loop der tijden
is uitgegroeid tot de stad Ter
neuzen, hoofdstad van Zeeuws-
Vlaanderen. Hij noemde deze dag
een hoogdag in Terneuzens ge
schiedenis, speciaal door de aan
wezigheid van de ambassadeur
der Verenigde Staten van Ame
rika in Nederland en de heer C.
W. Robertson, de algemeen
directeur van Dow Chemical In
ternational.
De burgemeester heette de
ambassadeur, de directeur-gene
raal, en verder
dat wij het jammer vinden, dat de
Commissaris der Koningin zelve
door verblijf buitenslands geen
getuige kan zijn van dit belang
rijke gebeuren in zijn geliefde
provincie Zeeland.
In u moge ik op dit moment
bij herhaling het provinciaal be
stuur van Zeeland bedanken
voor. de steun, welke wij bij de
realisatie van dit project moch
ten ondervinden. De tegenwoor
digheid van de gedeputeerden
Van Poelje en Kaland maakt mij
dit des te gemakkelijker.
Dames en heren genodigden.
Gij hebt wel begrepen, dat ik in
het begin van mijn welkomst
woorden ook u allen heb willen
betrekken. Wij zijn erkentelijk,
Vertrek naar de Ni éuw-Neuzenpolder
omschakeling in werkmethoden
geboden was. Dikwijls zijn ons
hierbij in de gedachten gekomen
de woorden van de heer Mitchell,
president van de Pennsylvania
Electrische Apparatenfabriek in
Amerika:
We want a local government,
that is alert, progressive, under
standing, clean and business-like.
We like to see balanced budgets
with good municipal facilities."
Wanneer men de eerste resul
taten van de sedertdien in gang
gezette industriële ontwikkeling
in ogenschouw neemt, mag m.i.
uiteraard in grote bescheiden
heid geconstateerd worden,
dat deze gunstig zijn. Diverse
Nederlandse bedrijven van naam
verkozen onze gemeente als ves
tigingsplaats, terwijl meerdere
plaatselijke ondernemingen zich
betekenisvol hebben uitgebreid.
Van de nieuwe vestigingen zal
het project van de Dow Chemi
cal International N.V. wel het
grootste blijken te zijn. Immers
op 30 augustus 1962 werd de
akte verleden, waarin ongeveer
86 ha grond aan dit concern
werd overgedragen.
Een woord van waardering zij
gesproken jegens alle vertegen
woordigers der georganiseerde
landbouw, die hebben bevorderd,
dat dit project tot stand kon ko
men op een prettige wijze, waar
bij in geen enkel geval gebruik
moest worden gemaakt van de
dat ge in zo'n grate estate ge*- procedure tot onteigeipg. Een
waardoor zells de grote claim
van de Dow kon worden gehono
reerd.
Dank zijn wij verschuldigd je
gens de leiding van de Provin
ciale Zeeuwsche Electriciteits-
Maatschappij, welke op eminen
te wijze voorzieningen trof.
Ook zij een woord van waar
dering gesproken jegens het ge
meentebestuur van Hoek, waar
mede op voorbeeldige wijze kon
worden samengewerkt. Een sa
menwerking, welke naar ik hoop
in de toekomst nog intensiever
kan worden.
Op dit moment dank ik voorts
de functionarissen van de Cen
trale Dienst voor Bouw- en Wo
ningtoezicht in Oost Zeeuwsch-
Vlaanderen en van de Grontmij
voor het door hen verrichte voor
bereidende werk terwijl men het
mij niet euvel zal willen duiden,
wanneer ik ook de schijnwerper
richt op twee representanten van
het eigen gemeentelijke be
stuursapparaat, de heren Ver
sprille en Blok, die bij nacht en
ontij hun werkkracht hebben in
gezet voor de realisatie van dit
project.
Dames en heren.
Wij hebben begrepen, dat de
rijks- en provinciale overheid
van de ontwikkeling in Zw.-
Vlaanderen veel verwacht. Be
richten dienaangaande bereiken
ons schier dagelijks en ingrijpen
de maatregelen zullen, naar het
zich laat aanzien, in de nabije
toekomst getroffen worden.
Ik stel er prijs op te verklaren
dat onze gemeente graag in deze
ontwikkeling blijvend zal. be
trokken worden en aan het wel
slagen daarvan in positieve zin
wil medewerken.
En dan werkelijk niet in de
eerste plaats ten eigen bate doch
in het belang van de gehele
streek. De streek, welke zich
nauw verbonden weet met de
ontwikkeling in Nederland en
welke haar bijdrage daarin wil
leveren.
Aanzienlijke veranderingen
zullen zich daartoe met name in
de eerstvolgende jaren, gaan
voltrekken. Veranderingen, wel
ke van de overheid, maar even
zeer van het kerkelijk en parti
culier initiatief voorzieningen
zullen vragen. Veel is hiervoor
reeds in gang gezet doch veel
meer zal nog moeten komen, wil
de industriële ontwikkeling wer
kelijk zegenrijke gevolgen afwer
pen voor de bevolking, van nu
en van later.
Dames en heren, in de hoop
dat U zich met ons en de raad
zult verheugen, meen ik namens
U te spreken, wanneer ik wens
dat in deze grote Amerikaanse
onderneming in Terneuzen de
prachtige verwachtingen, die wij
er allen van hebben, zullen ver
vuld worden. En wanneer de
wereldgebeurtenissen geen desa-
streuse wending zullen nemen,
zal dit zeker het geval zijn. Voor
het welzijn van onze streek,
maar bovenal voor het welzijn
der mensen, of deze hier voor
korte of lange tijd zullen verblij
ven. van deze streek zullen gaan
houden en die in staat zullen
zijn hier een menswaardig be
staan op te bouwen. Dan zullen
zij er van doordrongen moeten
zijn dat dit bestaan niet op de
eerste plaats wordt bepaald door
stoffelijk gewin, maar boven al
les het behouden van de geeste
lijke waarden.
Moge dit, Mr. Robertson, aldus
Mr. Rijpstra, een grote taak en
toekomst voor uw prachtig be
drijf in onze gemeente zijn weg
gelegd.
STERKE BANDEN
De Amerikaanse ambassadeur,
Z. Exc. J. S. Rice, zei dat het
vandaag precies de tweede ver
jaardag van zijn komst in Neder
land was. Hij zei .dat zijn slecht
Nederlands in tegenstelling was
met het uitstekende Engels dat
Mr. Rijpstra sprak. De ambassa
deur herinnerde er aan dat in
1955 Dow Chemical Internatio
naal in Nederland begon en dat
de vestiging in Terneuzen de
derde in dit land is. Hij wees er
verder op dat Dow Chemical een
van de beste ondernemingen in
de Ver. Staten is en merkte
daarbij op dat Terneuzen, voor
de vestiging van een dergelijk
bedrijf een zeer goede gemeente
is. De ambassadeur herinnerde
aan de sedert 300 jaar bestaande
betrekkingen tussen Amerika en
Nederland en hoopte daarbij dat
door deze vestiging deze banden
nog zullen verstevigd worden.
Amerika heeft zeer veel bewon
dering voor het Nederlandse
volk. vooral toen bleek wat het
na de oorlog heeft gepresteerd.
BELANGRIJK CONCERN
De directeur van Dow Chemi
cal International, de heer C. W.
Robertson, gaf een historisch
overzicht van het tot stand ko
men van de nieuwe vestiging in
Terneuzen. Hij zei dat hij er
trots op was, na twee jaren van
planning, ontwikkeling en on
derhandelingen, hier aanwezig
te kunnen zijn. Dit is niet alleen
het begin van de bouw maar
ook de eerste openbare kennis
making van onze onderneming
met uw gemeente.
Weinigen, behalve Mr. Rijp
stra en ikzelf, weten hoeveel
honderden problemen moesten
worden opgelost en vele maan
den lang moest er met de Neder
landse overheid worden onder
handeld, vóór deze gebeurtenis
mogelijk was.
De heer Robertson gaf een op
somming van hetgeen Dow Che
mical International fabriceert.
Hieronder moeten o.a. gerekend
worden de basischemicaliën voor
de vervaardiging van anti-vries,
voor het conserveren van oud-
heidkundge vondsten, remolie-
vloeistoffen, chemische en kunst
stoffen zowel voor plastics als
voor vele andere fabrikaten.
Voor wat de plastics betreft,
wordt er polystreen gemaakt,
een hardplastic dat o.a. nodig is
voor de vervaardiging van koel
kasten, radio's en t.v.'s en ver
der een gamma van enkele hon
derden produkten.
Een produkt dat verder spe
ciaal werd genoemd en waarop,
zoals de heer Robertson opmerk
te, Dow Chemical bijzonder trots
is, en bovendien zeer bekend in
de Verenigde Staten, is het Saran
Wrap, een plastic-film dat voor
de verpakking van kaas en vlees
wordt gebruikt. Ook voor het
huishoudelijk gebruik, voor het
bewaren van vleeswaren e.d.
wordt het in Amerika zeer veel
gebruikt, aldus de heer Robert
son. Wij zuhen dit produkt, hoe
wel niet in Terneuzen het vol
gend jaar ook in Nederland gaan
maken en het zal voor de huis
vrouwen dan ook mogelijk zijn
het in hun eigen winkels te
kopen.
De heer Robertson had inmid
dels een en ander medegedeeld
over de Dow Chemical in het al
gemeen. Hij zei dat de verkoop
voor het volgend jaar gepland
Mr Rice en mr Rijpstra, in gezelschap van de directeur-generaal van
het Dow Concern mr Robertson, heien de eerfste paal in de grond
is op 1 miljard dollar en dat er
vele honderden produkten wor
den gefabriceerd. Produkten voor
velerlei landbouwdoeleinden spe
len daarbij een grote rol. Hij
wees er verder op dat de che
mische industrie in hoge mate
is geautomatiseerd. Wanneer dit
bedrijf, eind 1964 in produktie
zal gaan wordt er op 250 werk
nemers gerekend. Voor het thans
in aanbouw zijnde gedeelte is on
geveer 10 ha van de 85 ha be
schikbare grond nodig. In de
loop der jaren hoopt men het
bedrijf successievelijk uit te bou
wen en dan zullen er ongeveer
600 arbeiders nodig zijn. Hij
wees er nadrukkelijk op dat de
Amerikaanse gezinnen, die naar
Terneuzen zullen komen, hier
slechs tijdelijk zullen verblijven.
Dat is ook de reden waarom de
kinderen Amerikaans onderwijs
zullen krijgen.
De heer Robertson stelde het
zeer op prijs dat het gemeente
bestuur van Terneuzen een klas
lokaal beschikbaar wil stellen.
Op deze wijze krijgen de Ameri
kaanse kinderen dan ook om
gang met de Terneuzense.
Het is wel zeer duidelijk de
bedoeling dat mettertijd zo goed
als alle posten door Nederlan
ders en liefst door Terneuze-
naars zullen bezet worden.
De heer Robertson besloot zijn
toespraak met dank te brengen
aan de vele Nederlandse instan
ties, die de vestiging in Terneu
zen hebben mogelijk gemaakt.
Hij sprak daarbij met name tot
de autoriteiten van de ministe
ries van Economische Zaken, Fi
nanciën en Volkshuisvesting, de
provinciale autoriteiten, de
Rijkswaterstaat burgemeester
Mr. Rijpstra, de leden van de
raad, en zijn medewerkers, de
polderbesturen, energiebedrijven
en Waterleiding evenals vele,
vele anderen uit Terneuzen en
elders.
NAAR HET BOUWTERREIN
Daarna verzocht de heer Ro
bertson de gasten zich naar de
gereedstaande bussen te begeven
om daarna de ambassadeur en
mr. Rijpstra de eerste paal in de
grond te zien slaan.
Op het bouwwerk in de Nieuw-
Neuzenpolder wapperden voor
deze .gelegenheid de Amerikaan
se en de Nederlandse vlag. Daar
werd het gezelschap opgewacht
en werd de stlte van het Zeeuws-
Vlaamse polderland voor de eer
ste maal verbroken door de dreu
nende slagen van de hijsinstalla
tie.
Een nieuw begin van een
nieuwe toekomst.
DE LUNCH
Gedurende de lunch in hotel
„Rotterdam" werd door de direc
tie van Dow Chemical Interna-
nai aan de ambassadeur der Ver
enigde Staten en aan burgemees
ter mr. Rijpstra een kaart van
Zeeland uit de 16e eeuw aange
boden.
Ontwerp van het petro-chemical complex
