V GRATIS Televisiedebat op verzoek van minister Cals opgeschort Grote brand in Leeuwarden Belgische hulp aan Kongo Burgemeester van Briele naar Den Haag ontboden De raketten in het Midden-Oosten HET WEER HOOGWATER VRIJDAG 22 MAART 1963 19e Jaargang Nr 5868 DE CRISIS ROND DE Regering zal zich over ingediende moties beraden ZON- en NEUSTANDEN De kwestie van de oliebuizen Behandeling algemene bijstandwet uitgesteld GROTE AANKOPEN GASONTPLOFFING IN ESSEN DE STAKINGEN IN FRANKRIJK AANSLAG OP ZUID AFRIK A AN SE SPOORLIJN MALVERSATIES EN WANTOESTANDEN IN KAZAKSTAN bij aankoop van 3 stukken RUSSEN LANCEREN KUNSTMAAN De tyfus in Engeland Het ongeluk met het vliegtuig van koning Saoed Ftankertng bfl abonnement: Temeuzen Directeur-Hoofdredacteur I. van de Sande Redactie, adresNoordstraat 55—57 Administratie-adres: Smidswal Telefoon 01150 2073 Gironummer 38150 Abonnementsprijs: f 6,oer kwartaal: per maand f2.per week 48 et. T nrs 9 r»t. DE VRIJE ZEEUW Verschijnt dagelijks Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande te Temeuzen Advertentieprijs per mm 16 ct; minimum per advertentie ƒ2,40. Rubriek: Kleine Advertenties (géén handels, advertenties)5 regels f 1,10. Tedere regel meer 22 ct Kleine Advertenties bij vooruitbetaling. Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres Bureau van dit Blad, 20 cent meer. Inzending advertenties te 's namiddags 2 uur. Voor bet maandagnummer: zaterdags 10 uur. Kabinetsberaad bleek nodig- na een dagenlang debat over de tele- visienota, waarvan minister Cals in de Tweede Kamer terloops verklaard had, dat niet slechts do staatssecretarissen Scholten (O.K. W.) en Gijzeis (Economi sche Zaken) maar ook Iiijzelf en vrijwel alle leden van het kabi net er achter staan. Het debat liep vooral donder dagmiddag hoog. Inzet was in de eerste plaats een door de meer derheid van de Kamer (behalve door de liberalen en het meren deel van de Chr. Historische Unie alsmede enige Katholieken en socialisten) gesteunde motie van de heer Aarden K.V.P. 1, waarin de regering werd uitge- tweede televisienet aan anderen, dan de huidige concessionarissen wordt overgegaan, eerst te ko men met een wetsontwerp, waar. bij de voorwaarden van een der gelijke concessie worden gere geld op een andere grond, dan die welke in de nota is vervat. Ook werd gevraagd naar de voor waarden, waarop het uitzenden van reclameboodschappen zou kunnen worden toegelaten. Behalve de twaalf sprekers in eerste termijn kwamen over deze kwestie ook de fractieleiders van V.V.D., K.V.P. en P.v.d.A, in het vuur. De liberale aanvoerder Oud kwam betogen, dat de Kamer niet op de stoelen van de rege ring mag gaan zitten en dat de regering ook geen orders voor het beleid mag geven. De onder havige nota werd ingediend als nodigd om, voordat tot verlening basis van een gesprek tussen van zendmachtiging voor het I regering en Kamer. Op grond Een grote uitslaande brand heeft donderdag een van de drie bedrijfspanden van Vroom en Breesman aan de Nieuwstad in het centrum van Leeuwarden to- (aai verwoest. De brand, die is ontstaan op de zolderverdieping van het gebouw, aar meubelhout was opgesla gen. werd omstreeks elf uur ont dekt door enkele personeelsleden. Ze sloegen meteen alarm. Aan vankelijk probeerde men met schuimblussers en ander eigen blussingsmateriaal het vuur te bedwingen, doch dit bleek niet mogelijk. De brandweer van Leeuwarden rukte met groot ma. lerieel uit, maar kon niet verhin deren, dat het vuur zich over de AANHOUDEND KOUD. Een rug van hoge luchtdruk strekt zich uit van Scandinavië naar Schotland. Samen met een depressie veroorzaakt dit lucht druksysteem boven een groot deel van het Europese continent noordoostelijke winden, waarmee koude lucht wordt aangevoerd. In deze lucht komt veel bewolking waaruit plaatselijk wat neerslag in de vorm van regen of sneeuw valt. Boven Groenland bevindt zich eveneens een hogedrukgebied dat vóór de Noorse kust krachtige noordelijke winden veroorzaakt. Als gevolg van deze Iuohtdruk- vevdeling kan de invloed van de Oceaan niet tot onze omgeving doordringen, zodat het koude weer blijft voortduren. medegedeeld door het K. N. M. I., geldig tot hedenavond. Veel bewolking. Veel bewolking met plaatselijk wat lichte neerslag en hier en daar mist. Zwakke tot matige noordoostelijke wind. Aanhou dend koud. VRIJDAG 22 HAART v.m. Breskens 11.33 Temeuzen 12.08 Hansweert 12.48 Walsoorden 12.58 n.m. 11.25 12*40 12.50 ZATERDAG 23 MAART v.m. n.m. Breskens 0.03 12.33 Temeuzen 0.38 1.08 Hansweert 1.18 1.48 Walsoorden 1,28 1.58 ZON MAAN op onder 01) on dei Mrt 22 6.41 18.55 5.36 14.50 23 6.3S 18.56 6.0S 16.10 24 6.36 18.58 6.37 17.34 25 6.34 19.00 7.02 19.00 26 6.32 19.02 7.27 20.26 27 6.29 19.03 7.52 21.51 28 6.27 19.05 8.19 23.15 29 6.21 19.07 8.50 -. 30 6.22 19.08 9.28 0.35 31 6.20 19.10 10.13 1.47 bovenverdieping verspreidde en zich een weg baande naar de la ger gelegen magazijnen, waarin een grote hoeveelheid meubelen was opgeslagen. Het gebouw brandde als een fakkel. Meters hoog sloegen de vlammen uit het dak, waaruit dikke rookwolken opstegen, die tot ver in de om trek te zien waren. De brandweer stond aanvanke lijk'machteloos tegen-de loeiende vuurzee. Het gehele, circa 150 m diepe gebouw brandde van voor tot achter. In het naastgelegen winkelpand van V. en D„ dat door een smalle gang van het brandende gebouw was geschei den, werden de muren gloeiend heet. Het personeel was met man en macht in de weer om de goe deren in veiligheid te brengen. De doorgangen tussen de twee ge bouwen werden met schuimblus- apparaten bespoten om te voor komen dat het vuur zich hier door een weg zou banen. Met emmers water hield het perso neel, dat zich met doeken voor neus en mond beschermde tegen de verstikkende rook, de muren nat. De brand trok enorme publieke belangstelling in het middaguur. De politie kon de opdringende menigte nauwelijks de baas en daarom riep de oemmissaris van politie assistentie in van de mili taire autoriteiten, die 120 man van de landmacht en 150 van de luchtmacht lieten aanrukken om voor afzetting te zorgen. In verband met de grote om vang van de brand en het gevaar voor uitbreiding werd de assis tentie ingeroepen van de vlieg basis Leeuwarden. Het vliegen werd gestaakt, waarop al het blussingsmateriaal van de basis naar het terrein van de brand werd gedirigeerd. Het vuur was intussen reeds overgeslagen naar het dak van het naastgelegen pand. een kle dingmagazijn van de firma P. Bervoets, dat in lichterlaaie stond. Gelukkig slaagde men er daarna vrij spoedig in de brand te lokaliseren. Het pand van de firma Bervoets werd grotendeels ontruimd. Er lagen onder meer meubelen van V. en D. op de bovenverdieping opgeslagen. Het woongedeelte van dit pand brand, de uit. De oorzaak van de brand is nog niet bekend en ook-de om vang van de schade staat nog niet vast. Deze beloopt echter zeker honderdduizenden guldens. Het ene pand brandde geheel uit, de beide belendende percelen kre. gen veel rook en waterschade. Omstreeks half twee was men het vuur geheel meester. Het Westduitse biad Bildzei- tung heeft donderdag gezegd, dat Groot-Brittannië de Sow jet- Unie de oliebuizen zal verschaf fen, die West-Duitsland niet wil leveren. Ze betreuren het maar ze doen het, aldus het blad, dat voorts de Engelsen de politiek zwaksten van de Noordatlanti- sche verdragsorganisatie noemt. Het haalt hierbij als voorbeeld de kwestie-Cuba aan, waarbij zij de Verenigde Staten in de steek lieten. daarvan kan de Kamer dé rege ring echter geen dwingend voor schrift voor handelen opleggen. Kamer en regering hebben ieder hun eigen verantwoordelijk, heden, zo betoogde de heer Oud. De heer Vondeling zei, dat de heer Oud staatsrechtelijk mis schien wel gelijk zou hebben, maar dat hij in politiek opzicht de plank toch mis sloeg. De Katholieke fractieleider, de heer De Kort, eiste o.m., dat de regering zou verklaren, wat zij met een der te aanvaarden mo ties zou doen. .Indien gevreesd wordt dat de mening van de meerderheid van de Kamer wordt getrotseerd, dan behoort een motie van wantrou wen te worden ingediend", zo had de heer Oud al eerder ge zegd. Het debat verliep vooral tijdens de spreekbeurt van de heer Oud rumoerig. De Anti-Revolutio naire heren Smallebroek en Bruins Slot onderbraken diens toespraak herhaaldelijk om te be togen, dat moties over beleids voornemens een zelfde waarde hebben als het afstemmen van een deel of van een gehele be groting. Aangezien volgens de verkla ring van minister Cals het aan vaarden van de motie-Aarden, (die werd getekend door de heren Bruins Slot (A.R.L Kleij- wegt en Kranenburg (Arb.). Kik kert (C.H.U.) en De Kort K.V.P. L consequenties zou kun nen hebben voor de staatssecre taris en wellicht ook voor andere leden van het kabinet, werd tot schorsing van de beraadslaging besloten. Naast de motie-Aarden is er nog een motie-Kleijwegt ter tafel gekomen, waarin de wenselijk heid tot spoedige vergroting van keuzemogelijkheid in TV-pro- gramma's wordt gestipuleerd met zonodig medewerking van nieuwe gegadigden, met de be staande. voor een zendmachti ging. Daarbij, aldus die motie, moet een zo groot mogelijke samenwerking tot stand komen onder een overkoepelend orgaan op basis van een in te dienen wetsontwerp. Aangedrongen wordt op een open bestel. Van regeringswege is tot dus ver staande gehouden, dat de telefoon- en telegraafwet en het geldende telivisiebesluit de rege ring de bevoegdheid geven voor het verlenen van iedere door haar gewenste zendmachtiging. Een derde motie-Van Someren (V.V.D.) ondersteunt de plannen van de nota. Het openbare beraad wordt dinsdag voortgezet. Op voorstel van de voorzitter heeft de Tweede Kamer besloten het ontwerp Algemene Bijstand- wet volgende week niet te be handelen. De verslagen hierover zijn nog niet gereed. Het wets ontwerp zal op zijn vroegst in de eerste week van april ter sprake kunnen komen. De Tweede Kamer zal op dins dag 26 maart niet vergaderen, wel op 27 en 28 maart in de mid daguren. De nota over de oes- terproeven en wetsontwerpen in zake de Herstelbank en het Ge meentefonds komen dan in be handeling. kunt u DIREKT doen door tiet sluiten van een PERSOONLIJKE LENING NEDERLANDSCHE MIDDENSTANDSBANK N V Een gasontploffing in de kel der van een huis in het dicht bevolkte centrum van de West duitse stad Essen heeft donder dagochtend grote schade en 18 gewonden veroorzaakt. Een graafmachine, die op straat bezig was, hapte te diep en trok een gasbuis los. Het gas stroomde in de kelder en kwam daar tot ontploffing. Een daar na ontstane brand werd spoedig geblust. De omgeving liep aan zienlijke glasschade op. Van de 18 gewonden zijn er 10 ernstig aan toe. Nader werd vernomen dat bij de ontploffing 46 mensen ver wondingen opliepen. De schade is voorlopig ge schat op één miljoen mark. De Belgische minister van Bui tenlandse Handel en Technische Bijstand, Brasseur, heeft mede gedeeld dat België in 1963 voor een bedrag van ruim 5.5 mil> jard frank ongeveer 400 mil joen gulden aan steun aan de Afrikaanse republiek Kongo zal verlenen Het Franse spoorwegpersoneel heeft gisteren tweemaal enkele uren gestaakt, waardoor liet treinverkeer danig in de war raakte. Ook de helft van de brieven bestellers meldde zich donderdag niet op het werk. Stakende arbeiders van de ijzer- en staalindustrie in Lotha ringen ondernamen een protest mars naar Metz. Zij gingen op de Place de la République zitten om het meegebrachte voedsel te nuttigen en trokken vervolgens door de stad. In de Oostfranse mijnstad Merlebach is een beto ging gehouden tegen „het plan van de regering om de stakings actie te verstikken door de on derhandelingen te rekken". Voor vandaag staat een sta king van het personeel van gas- en elektriciteitsbedrijven op het programma. De sociale onrust, die nu al drie weken duurt, kost het land honderden miljoenen francs. „DE ANGOLESE VROUWEN ZULLEN VECHTEN" Een groep Angolese vrouwen, gefotografeerd tijdens een her denkingsbijeenkomst in Leopold- stad ter gelegenheid van het be gin van de opstand in Angola op 15 maart 1961. Tweede van links zit een opstandelingenleidster, die op haar blouse het opschrift draagt: „De Angolse vrouwen zullen vechten". De bijeenkomst werd o.m. bijgewoond door de premier van de centrale Kongo lese regering, Adoela. Een ontploffing heeft donder- d g een' van de belangrijke ï- orwegverbindingen tussen Johannesburg en Durban ver nield. Er werd geen melding ge maakt van slachtoffers. De po litie, die het terrein onmiddellijk afzette, wilde niet zeggen of de ontploffingen aan sabotage te wijten was, doch naar verluidt had zij een onontplofte bom ge vonden. De burgemeester van Brielle, de heer D. M. van Zwieten, is woensdag bij de Commissaris der Koningin in Zuid-Holland, mr. J. Klaassesz, ontboden in verband met de resultaten van een onderzoek door de rijksre cherche naar het gemeentelijk beleid in Brielle, dat enkele maanden heeft geduurd. Binnen enkele dagen zal de Commissaris der Koningin beslissen waf. ten aanzien van de heer Van Zwie ten dient te gebeuren. Aanleiding tot het onderzoek door de rijksrecherche was onder meer het onthouden van de goedkeuring van de fracties van de V. V. D. en de K. V. P. aan de begroting van het gemeentelijk grondbedrijf in januari 1962. om dat in deze begroting en finan ciële verantwoording ontbrak voor de afgegraven grond van de Slapersdijk, waarmee volgens de fracties een aannemersbedrijf bevoordeeld zou zijn. Ditzelfde aannemersbedrijf zou voor bur gemeester Van Zwieten een bun galow hebben gebouwd tegen een aanmerkelijk lagere prijs dan normaal, aldus de fracties. Verschillende raadsleden zijn en waren van oordeel, dat de bur gemeester een dergelijk aanbod had moeten weigeren, vooral ook omdat juist daarvoor de begro ting van het gemeentelijk grond bedrijf was afgestemd. Op het gemeentehuis in Briel le was burgemeester Van Zwie ten donderdagmorgen niet aan wezig. In zijn bungalow kregèn we een antwoord, dat de burge meester niet thuis was. Hiervan wordt bijna 740 mil joen frank rechtstreeks verleend en 4.8 miljard „indirect". Deze in- directe hulp vloeit voort uit de lasten, die België op zich heeft genomen vóórdat het san zijn voormalige kolonie in 1960 onaf hankelijkheid verleende. De Bel gische minister verstrekte deze cijfers bij de verdediging van zijn begroting in de Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers, waar de Katholieke afgevaardig de De Staërcke een scherpe aan val op het regeringsbeleid had ge. daan. Hij had daarbij berekend, dat ..hoe' ongelooflijk bet ook lijkt, het Kongo is dat België economi sche steun verleent". In 1961 aldus zei hij „heeft België, be paalde buitengewone geldelijke steun buiten beschouwing gela ten. voor een bedrag van 14 mil jard frank uit Kongo gehaald", hetgeen neerkomt op rond 1 mil jard gulden. Het Kamerlid betoogde voorts, dat België door de „chaotische toestand" in de Belgische techni sche hulpverlening aan Kongo uit dit land wordt verdreven door de Verenigde Staten. Hij voerde daarbij aan, dat de Amerikaanse financiële steun aan Kongo onge veer 150 miljoen dlr heeft bedra gen. De Kongolese invoer uit de Ver. Staten was begin 1962 ten opzichte van 1961 verdrievoudigd, doordat men. bij gebrek aan Bel gische franken, genoodzaakt was goederen uit de Ver. Staten te be trekken tegen veel hogere prij zen Vóór de Kongolese onafhan kelijkheid voerde België elke maand voor een bedrag van rond 100 miljoen frank aan staalpvo- dukten uit naar Kongo. In mei 1962 was er een toewijzing van 10 miljoen frank, waarvan drie mil- ioen frank voor aankopen in Europa en zeven miljoen in de Ver. Staten. Een Amerikaanse scheepvaartmaatschappij ver. voerde in 1961 tien keer zoveel naar Kongo als in 1959. aldus De Staercke. Hij vroeg zich af. of men „Kon go naar de lolarzóne wil laten overgaan". Minister Brasseur betoogde in zijn antwoord, dat ,er over de Bel gische steun aan Kongo zeker niet mag worden geklaagd". Hij wees voorts op de nieuwe akkoor den tussen België en Kongo, die nog zullen worden uitgewerkt. Ismail Joesoepov, eerste-secre- taris van de communistische- partij van Kazakstan, heeft in een partijvergadering in Alma- Ata een boekje opengedaan over de wantoestanden die in deze Sow.iet-repubiiek bestaan. Een verslag daarvan werd gepubli ceerd door de „Kazakstan Praw- da" Volgens Joesoepov werden in 1962 in Kazakstan 2.340 ambte naren van het ministerie van Handelsverkeer en meer dan 16.000 ambtenaren van andere handelsorganisaties wegens dief stal, overtreding van de han delsvoorschriften of andere mis drijven ontslagen. Het ministerie werd in dat jaar voor meer dan vier miljoen gulden en de coöperatieve ver eniging van Kazakstan voor meer dan 24 miljoen gulden be nadeeld. Bovendien heeft de coöperatieve organisatie als ge volg van „onbekwaamheid" nog eens 52 miljoen gulden verloren. Joesoepov sprak ook over de „tekortkomingen" in landbouw en industrie in de Sowj et-repu bliek Kazakstan, die groter is dan geheel West-Europa. Vol gens hem waren er in de afge lopen tien jaren Op de land bouwbedrijven 29 miljoen scha pen en geiten dood gegaan, evenveel als de republiek er op het ogenblik heeft. Het mislukken van de graan oogst in Kazakstan in het afge lopen jaar weet Joesoepov aan het slechte gehalte van het toe- zicht-houdend personeel en aan de veelvuldige mutaties in de leiding der landbouwbedrijven. Eén dezer bedrijven had zijn zevende leider in zeven jaar. JVoor u,mevrouw.. een stuk Castel la Schoonheidszeep Het Engelse bla Daily Ma'1" van donderdag schreef dat Is raël en Egypte deelnemen aan een „gevaarlijke rakettenwed- loop". Er is geen twijfel aan dat zich in het Midden-Oosten een toestand aan het ontwikkelen is die zeer gevaarlijk is voor dit gebied en voor de gehele wereld. De Russen hebben donderdag morgen vroeg een nieuwe Spoet nik, de „Cosmos 13" gelanceerd. Het gaat om een routine-aange legenheid. De kunstmaan heeft instru menten aan boord voor het on derzoek van de ruimte. Dit on derzoek maakt deel uit van het programma dat op 16 maart 1962 werd aangekondigd. Op 22 december werd de „Cosmos 12" gelanceerd. De Spoetnik heeft een ï-adio- zender die zendt op een frequen tie van 19,995 megacycles.Ze draait in 89,77 minuten om de aarde. De verste afstand tot de aarde is 337 km, de kortste 205 km. De baan maakt een hoek met het vlak van de evenaar van 64 graden en 58 minuten. De instrumenten aan boord van de kunstmaan functioneren normaal. In maart 1962 werd met deze serie van Cosmossatel- lieten begonnen. Men wil hiermee gegevens zien te krijgen over de manier waarop men het best een man op de maan kan krijgen. In Brighton zijn op last van de overheid twee restaurants gesloten, nadat bij een kelner, die voor beide zaken werkte, tyfus was geconstateerd. De man is eind februari van een vakan tie in Zwitserland terugj_ en het is niet Uitgesloten, dat nadien klanten heeft besmet. Hopelijk heeft deze wedloop de dodelijkste fase nog niet bereikt. Geen van beide landen is tot nog toe in staat tot het vervaardigen van kernkoppen. Israël is bang dat de paar honderd Duitsers, die aan de niet-conventionele bewapening van Egypte werken, al heel gauw Nasser kunnen voorzien van atoomkracht, aldus het blad. De „Daily Express" schrijft over dit geval: „Kijk eens'naar de Duitsersvoordat Hitier' aan de macht kwam hielpen zij de Sowjet-Unie met technische bij stand. Rusland stelde hen hier tegenover in staat een nieuw Duits leger op te lieden, wat in Duitsland niet kon omdat het verboden was door het verdrag van Versailles. Nu helpen Duitse geleerden, die in hun eigen land geen raketten kunnen maken, het Egypte van Nasser met het vervaardigen van raketten. Men kan er verzekerd van zijn dat zowel Duitsland als Egypte hier de vruchten van plukken", aldus de Daily Express. De justitie in de Noördita- liaanse plaats Cuneo heeft een onderzoek geopend naar de toe dracht van het ongeluk met het vliegtuig van koning Saoed van Saoedi-Arabië, dat woensdag in de Italiaanse Alpen tegen een bergtop vloog. Men zal nagaan of, zoals de vorst meent," het ongeluk te wijten was aan de ontploffing van een bom aan boord van het vliegtuig. De mededeling van Radio- Mekka, dat het vliegtuig door een bomaanslag zou zijn ver ongelukt, is niet door koning Saoed verstrekt. Dit zei een functionaris uit het gevolg van de Saoedi-Arabische vorst in Nice. Radio-Mekka had woens dag gezegd, dit in een telefoon gesprek met de soeverein te hebben vernomen.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1963 | | pagina 1