HET JAAR VAN CUBA H zuiverde op veel punten de atmosfeer december 1962 Maandag 91 december 1962' Pagi ia 7 left ons dit jaar ho ek gelaten. 1982 is neen erg nat, koud geweest' De dagen jn zijn gemakkelijk m*- 'Imina overleden. veest en eigenlijk nber hebben wij mooi weer gehad, er heeft men nog 1 gezeten, doch in n het reeds te vrie- december werd er schaatsen gereden, p onze zomer die meesten onzer het s. kunnen wij ons tnders herinneren regenstormen die n in verschillende ette. JA lit jaar betreurden engaan van enkoie ;uren in ons maat- en. Op 26 januari Peters, 2e Kamer- en op 21 januari oud-voorzitter van 13 april dr. P. ïl. >ud-hoofdredaeieur gen Utrecht en be- reker, op 13 juni oersen, 2e Kamer- op 7 oktober over- Dekker een van kende schrijvers. 2 rleed prof. L. O. waaraan wij de in vele munten, standbeelden dan- n werd een leer- redesproblemat iek stra veroverde het mschap kunst zwemmers won- ■ners in de Euro- ïpioenschappen Ie Geesink behaal- e kampioenschap- cht en alle eatego- ederlandse expc- een der hoogste limalaya. de Nil 's, terwijl ook de ina Lodders een zi.i werd ver ss World, d.w.z. van de wereld. den.) Op 22 oktober kondigt president Kennedy een quarantaine op het vervoer van offensieve wapens naar Cuba aan. Als een dag van de voorbije 365 van historische betekenis is ge weest, dan was dat zondag 28 oktober. Die ochtend spitste zich voor het eerst een grote kernwapencrisis toe, waaruit beide machts blokken in de wereld, het Oostelijke en het Westelijke, hun lessen hebben getrokken. Die zondagmorgen lag het lot van de mensheid in handen van twee mannen: één in het Witte Huis te Washington en een in het Kremlin in Moskou. President Kennedy had verklaard dat als de Russische raketbascs op Cuba niet ontmanteld werden, ze met andere middelen verwijderd zouden worden. Hij stelde geen tijds limiet, hij noemde die andere middelen niet. Die zondag moest de beslissing vallen of de Verenigde Staten een kernoorlog zouden riskeren door Cuba aan te vailen. Of dat wellicht de Sowjet-Unie de Amerikanen hiermee vóór zou zijn door zelf ten aanval te trek ken. De man in het Kremlin gaf echter toe. De voor het eerst volledig in staat van paraatheid gebrachte Amerikaanse troepen konden weer aau verlof denken: de crisis was voorbij. En wel op een ma nier die bijvoorbeeld onder Stalin-Molotov ondenkbaar was geweest. En ook als Mao Tse-Toeng in het oostelijk kamp de toon had aan gegeven, zou waarschijnlijk om Cuba een groot deel van de wereld in as zijn gelegd. DE GANG VAN ZAKEN Het bewustzijn aan de rand van een kernoorlog te zijn ge raakt heeft zijn effect gehad in Oost en West. In kringen van de NAVO is men pas goed tot het besef gekomen hoezeer men steeds heeft geleund op de af schrikwekkende macht van de kernwapens. Dat is historisch zo gegroeid. Kort na de oorlog toen die in koude vorm werd voortgezet, was dc V/estelijke macht aan con ventionele wapens uitermate ge ring. Het coöperatief verbond tot verdediging van de NAVO kon niet hopen veel te kunnen uitrichten tegen het geweld van Russische divisies als dat zou losbarsten. Om Stalin van de verleiding daartoe te weerhou den, werd hem onder het oog ge bracht dat hij daardoor de ato maire vernietiging van zijn eigen land riskeerde. In feite was het een onbehaag lijke situatie dat men zich ver plichtte met een moker terug te slaan al zou men zelf maar met een speld worden geprikt. Meer en meer ging men zich dan ook van deze gedachte distanciëren en werd bepleit sterke conven tionele strijdkrachten van het Westen op te bouwen, waardoor het absurde verschil tussen grief en vergelding tot wat redelijker proporties kon worden terugge bracht. Hiertegen pleitte voor namelijk dat voor de landen van West-Éuropa een door de Ver enigde Staten betaalde kernbom aanzienlijk goedkoper was, dan een uit eigen beurs, gefinancicr de divisie. DE ONDERGANG VAN STRAUSS De Westduitser Strauss was een der laatsten die om dit voor deel alleen al de dreiging van de kernwapens zoveel mogelijk 1achtten uit te buiten. Hij pleeg de op alle manieren die hem open stonden verzet tegen bijvoor beeld de Amerikaanse eis dat de sterkte van de Bundeswehr tot 750.000 man zou worden opge voerd. En deze strategische con troverse heeft ook zeer zeker de artikelen in „Der Spiegel" en in de „Frankfurter Allgemeine Zei- ;ung" geïnspireerd die aanlei- ng zijn geweest tot zijn (tijde- jke) ondergang als minister. Cuba is hier ook een les ge weest Het heelt getoond hoe on verwacht een betrekkelijk klein conflict kan uitgroeien tot een dreiging met kernwapens. En de wereld steekt vol van wrijvings punten waar een dergelijke si tuatie weer kan ontstaan, waar weer de wereld een risico kan lopen dat ze beter kan vermij den. Berlijn is er het beruchtste voorbeeld van. Door de dreiging van repressailles van gelijke, aard groter te maken zo ziet men in kan men dergehike conflicten beter voorkomen dan TOCH NAAR EEN OPLOSSING Het bij Cuba ongewild nadc ren tot aan de rand van de af grond heeft ook aan de andere zijde van het IJzeren Gordijn het denken beïnvloed. Allerlei gelei delijk voortgaande ontwikkelin gen zijn erdoor verhaast. En één ervan is wel het steeds duidelij ker geuite realisme dat de keus niet moeilijk is als het gaa t "tllS— sen vreedzaam naast elkaar le ven en de vernietiging. Om Chroesjtsjov te citeren: daar mag men wel een paar moeilijke onderhandelingen voor over hebben. Zo is de rode premier een stimulator geworden, niet van het nog uit Stalins tijd stam mende uiten van pure haat tegen het Westen, maar van het pogen een redelijke oplossing te vinden door onderhandelingen met we derzijdse concessies, een compro mis. Dat luidt nog geen paradijs op aarde in, want wat in het Krem lin en wat in de vrije wereld redelijk gevonden wordt, loopt nogal uiteen. Maar het is zeker dat de Russische leider mis schien niet uit principe maar omdat het nu eenmaal het meest praktische is een grotere waarde gaat toekennen aan het overleg. Dat blijkt er ook al uit dat hij ten aanzien van Berlijn en het vredesverdrag met de Oostduitse republiek gematigd heid betracht Hij stelt geen ul timata meer en hij heeft zelfs bewerkstelligd dat de laatste stalinist met macht in het Oos telijk blok, Walter Ulbricht, on- voora! aan het feit dat hij door Mao Tse-toengs spreekbuizen voor lafaard wordt gescholden omdat hij op Cuba zich tot een terugtocht zou hebben laten dwingen. In zijn laatste rede voor de Opperste Sowjet spotte hij zelfs met Mao's liefste beeld spraak dat liet imperialistische kapitalisme maar een papieren tijger is. Chroesjtsjov herinnert er aan dat die papieren tijger dan toch altijd kerntanden heeft. En zeif een töger zijnd weet hij ook dat zo'n dier zijn tanden natuur lijk gebruikt als hij het met zijn klauwen niet meer afkan. Het grote verschil tussen Mao en Chroesjtsjov is dat de laatste weet dat hij een groot stuk vrij reeent verworven welvaart op het spel zet en de Chinees niet. Mao heeft van oen kernaanval niet meer tc vrezen dan dat van mensenlevens, die er bij de vleet zijn. De Rus heeft zijn industrie en een voortdurend stijgende levensstandaard te verliezen, waarvan het bezit hem meet waard is dan het navolgen van krijgshaftige uiterst links-mar xistische dogma's. Vandaar dat hij wel een ruk naar rechts moet maken. Vandaar ook dat hij in ge- moede vrede kan sluiten met de man die al eerder naar rechts af week, maarschalk Tito. Deze laatste is niet zozeer tot Moskou teruggekeerd dan wel andersom Chroesjtsjov dichter tot de prin cipes van de Joegoslaaf gekomen. En behalve in China is daarom in de communistische wereld de banvloek niet meer het rechtse revisionisme, maar het harde trotskisme. NIEUWE OPVATTINGEN De sinds het stichtingsjaar 1917 immens toegenomen wel vaart heeft in de U. S. S. R. ook Op 20 oktober drongen Chinese troepen het In diaas-Chinese grensgebied binnen. Ook Indiase vrouwen meldden zich voor de strijd tegen de communistische indringers. eigenlijke ketterse winstmotief als bestaand erkend wordt, zo als in de theorieën van prof. Lie- bermann. De heresie interesseert dan minder dan het feit dat er er resultaten mee bereikt wor den in het Westen; om de resul taten gaat het. En zo spiegelt zich de Sowjet-economie meer en meer aan het Westen. •7- i 14 mei werd te Athene het huwelijk voltrokken van Don Carlos, Spaans troonpretendent, en Prinses Sophie van Griekenland. een nieuw mensentype laten ont staan, dat al eerder in de vrije wereld zijn invloed deed gelden: wennig zachtzinnige taal over het j de manager. Een man die niet In de nacht van 16 op 17 februari werd Hamburg door een stormvloed getroffen. door een vergelding achter de hand te houden waarvan het effect alle proporties ten aan zien van de oorzaak ver te bui ten gaat. Hier speelt ook mee het Ame rikaanse verzet tegen de Franse plannen er een kernmacht op na te gaan houden, een verzet dat weinig effect heeft gesorteerd. Deze strategische overwegingen bepalen ook de weerzin die de Ver. Staten aan dc dag leggen tegen de bestaande Britse kern macht. Wat ook De Gaulle zegt en op zijn motleven komen we zo aanstonds terug hoe meer kernmachten, hoe meer kans op ellende. onderwerp heeft gebruikt na op het Kremlin een gesprek met Chroesjtsjov te hebben gehad... Voor deze wijziging in het Rus- naar starre regels van een hand boek zijn industrie leidt, maar naar gegevens die hij in zijn sta tistieken vindt, uit marktondër- sisch optreden zijn vele redenen zoekingen leert en door de prak tijk van het leiden ervaart. Dit mensentype ls daardoor in Oost als in West niet geschikt een hardhoofdige figuur te worden die de feiten interpreteert naar zijn onschokbare doctrines; hij is realist. Deze jongere groep doet zijn invloed gelden op de Russische politiek. Aan die invloed is toe te schrijven dat men in het Kremlin nu bereid is over allerlei economische maatregelen te de- libreren, waarbij bijvoorbeeld het aan te voeren en die redenen zijn bovendien verklaringen waarom het tussen de Russen en de Chi nezen hoe langer hoe minder botert. RUSLAND TEGEN CHINA Chroesjtsjov ergert zich meer en meor aan de hekelende ver togen waarop zjin doen en iiten in Peking wordt onthaald en Dat is realistisch want die eco- ïomie floreert in tegenstelling tot de Russische of dat nu met de voorspellingen van Marx strookt of niet. Dat wil zeggen: ze floreert in de rijke landen. De tendens dat de rijken steeds rijker en de armen steeds armer worden heeft zich ook in dit jaar steeds voortgezet. ZUID AMERIKAANSE ZORGEN Het pijnlijkst en politiek ge vaarlijkst openbaart zich dat in latijns Amerika, waar de infla tie tot grote armoede heeft ge leid en in sommige eigenlijke rijke landen als Brazilië tot hongersnood. Met in het kielzog onvermijdelijke politieke on rust. Kennedy's verbond voor de vooruitgang heeft daar maar weinig nog tegen kunnen doen. Er is ook weinig gedaan te gen het feit dat door de daling van de grondstoffenprijzen ook de jonge Afrikaanse staten en vele in Azië hun inkomsten zien dalen en daarmee hun kans om zich een beter bestaan op te bouwen. Pogingen om hierin verbetering te brengen, hebben in de bezittende Weste lijke wereld nog lang niet ge noeg tastbaars tot gevolg ge had en dat is temeer te betreu ren omdat een groot en groei end verschil in welvaart be paald de kaps op vrede in de wereld niet bëvordert. Het is ook te betreuren dat het grootse en geslaagde expe riment van de Europese Econo mische Gemeenschap in deze in Afrika en Zuid-Amerika de zor gen bepaald niet verlicht door bepaalde gebieden in casu vooral de vroegere Franse kolo niën te bevoordelen en de an dere daardoor van een zo nodi ge markt te beroven. Dit is trouwens niet het enige punt waarop men Frankrijk ervan kan betichten dat het egocen trisch door teveel te willen ne men en te weinig te willen ge ven in onderhandelingen mis schien goed werkt voor het heil van bet eigen land, maar niet voor Europa als geheel LESJE VOOR EUROPA Men kan zo denken aan het gesprek met Engeland, waarvan men nog wal steeds mag hopen dat bat zal leiden tot Britse toe treding tot de E. E. G. maar waarvan men het de Fransen moet aanrekenen dat die hoop nog geen zekerheid is. E:i de eco nomie latend voor wat zij is, moet men alleen in politiek op zicht toch verlangen dat de Brit ten van wat afzijdige eilanders meelevende Europeanen worden. Want Cuba heeft ook Europa wat geleerd. Namelijk dat het in het geheel niet te pas kwam bij de spanning tussen Kremlin en Witte Huis. President De Gaulle voert dit aan als een argument ten gunste van zijn kernzwaard dat hij hartstochtelijk blijft sme den. Het zou hem de gelegenheid geven in voorkomende gelegen heden net als president Kennedy nu deed zijn eigen gang te kun nen gaan als hij eens een appel tje met deze of gene te schillen zou krijgen. Daarom is hij ook niet erg voor een Europees kern wapen of een van de N A. V. O., daar dan toch teveel hoofden en zinnen over het gebruik ervan of het dreigen ermee zouden moeten beslissen. Het bezwaar is alleen dat het risico van het gebruik van kern wapens in de wereld er alleen maar groter door wordt. En men kan dat liever maar kleiner ma-, ken. Het gesprek daarover is in Genève weer op gang gekomen. Het is nog te vroeg om hierover te juichen, al zijn er tekenen dat dit keer van beide zijden grotere bereidheid dan tevoren bestaat om een overeenkomst tot stand te brengen. Maar alleen dat er weer serieus gepraat wordt, moet al verheugend genoemd worden. En ook hier is de invloed van de Cubaanse affaire niet te misken nen. LES VOOR NEUTRALEN Een slotstuk van het uitge breid assortiment invloeden van het geval Cuba is waarschiinliik wel dat de V. N. en in het bijzon der de positie van (nu werkelijk) secretaris-generaal Oe Thant er door zijn versterkt. Men mag aannemen dat Chroesjtsjov heeft ingezien dat juist het feit dat Oe Thant niet door een of ander troika-systeem aan alle kanten belemmerd was om wat te doen, hem de kans gaf te be middelen in deze zaak. Realis tisch heeft hij daarom zijn vroe gere pogingen om machtspolitiek in het secretariaat te bedrijven door driedeling, opgegeven. Oe Thant Werd secretaris-generaal. En de neutralen? Of de niet- gebondenen, zoals ze zich verkie zen te noemen? Voorzover Cuba hun niet te denken heeft gege ven, heeft de Chinese invasie van India dat wel gedaan. En al kan men over het effect hiervan op lange duur niet oordelen op dit moment: velen zullen erdoor ge leerd hebben dat niet-gebonden zijn geen garantie biedt ook net- jes behandeld te worden door communistische machthebbers. Wat dat betreft ls Mao Tse-toeng de beste propagandist geweest die ooit voor de opvattingen vatl het Westen is geworven. Men mag aannemen dat op dit stuk als op veie andere het Jaar 1962 wellicht danig de atmosfeer heeft gezuiverd. (Nadruk verboden.) m m Op 17 september stortte een Rijksgebouw te Brussel ineen, tengevolge waarvan 18 mensen het lev on verloren.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1962 | | pagina 5