vandaag neem ik die NIEUWE soep: Royco groente-rijstsoep Doyco Niet overal heerst de juiste tijd roïi££9 Roya RADIO E\ TELEVISIE een wonder Yan smaak Kerriesoe BEURSO VERZICHT DE VRIJE ZEEUW Pagina 7 Veel afwijkingen door politieke en natuurlijke grenzen ONGEREGELDHEDEN IN BAMBERG DE TERUGROEPING VAN DE CHINESE AMBASSADEURS Royco groente-rijstsoep! Een keur van uitgezochte zomet- groenten, aangevuld met rijst. Anders dan groentesoep. Anders dan rijstsoep. Een volkomen nieuwe soep: groente rijstsoep! Vriesvers. Dus van een voortreffelijke kwaliteit. Haal vlug zo'n zakje Royco in huis, voor 4 borden heerlijke soep! Proef hoe lekker! Proef hoe anders! Groente-rijst soep is nieuw! Kippeb fitie if soei Kalfsl handert V. S. WILLEN KERNREACTOR IN BAAN OM AARDE BRENGEN MOSKOU EN HET INDIAAS-CHINESE CONFLICT ARABISCH SCHIEREILAND ééN REPUBLIEK? BULGARIJE EN ALBANIë DONDERDAG 15 NOVEMBER 1962 4' Hoe dikwijls zal het u overko men zijn, dat u om de een of andere reden wilde weten hoe laat het op dat moment was in New York, Moskou of Tokio? Hoe vroeg Kennedy sprak in de morgen en hoe laat Chroesjtsjov in de middag, of misschien wel in de nacht. De meesten van ons komen daar niet zo gemakkelijk uit, want hoe weten we nu pre cies hoe laat het ergens anders op aarde is. Enkele slimmerik- ken zijn prompt aan het rekenen gegaan of aan het schatten zo van: ,,'s Kijken, als het in Am sterdam 12 uur is, en de zon komt op in het oosten, dan moet het in Amerika vroeg in de mor gen zijn. Ja, hoeveel uur het scheelt? Nou vooruit, een uur of zes! Dus dat zou betekenen, dat het in New York 's morgens een uur of zes, zeven zou zijn". In derdaad is het verschil zes uur en dat is door de slimmerikken keurig berekend. Maar als het bij ons 12 uur in 'de middag is, hoe laat is het dan in India of in Tasjkent? Dat wordt moeilijker en zeker voor hen die zich nauwelijks ooit met de tijden op aarde hebben bezig gehouden. Voor hen en ook voor de mensen die er wat meer van weten willen we hier eens wat meer van deze materie vertellen en ook wijzen op de problemen die zich voordoen. WAT IS TIJD? EN HOE VERDEELT JIEN DE DAG? Wanneer we ons gaan afvra gen: Wat is tijd? Dan komen we in een heel moeilijke materie te recht. waarover bij wijsgeren en geleerden het laatste woord nog niet is gesproken. Nam Newton de beroemde natuurkundige aan dat tijd door niets te beïnvloe den viel. Einstein toonde aan, dat tijd maar een relatief begrip is. Maar daar willen we het hier niet over hebben. Voor ons ge wone mensen op aarde is tijd, doodgewoon tijd. Een uur is een uur, een minuut is een minuut en een seconde een seconde. En we weten allemaal wat hiermee wordt bedoeld. Voor de primitieve mensen was tijd maar heel betrekkelijk. Ze leefden met het daglicht en sliepen wanneer het donker was en de eerste tijdsindeling die ge maakt werd was begrijpelijk de dag, de periode van daglicht en de daarop volgende nacht en daarna weer de dag en weer de nacht, dat is duidelijk. Later kwam men er toe de periode van licht en de periode van donker ook weer in kleinere delen onder ie verdelen en dit bracht dadelijk weer met zich mee het probleem van de tijdmeetinstrumenten, onze klokken, want wanneer je de daglichtperiode verdeelt in stukjes en je wilt weten hoe ver de tijd inmiddels is gevorderd, dan moet dat vorderen toch op de een of andere manier te me ten zijn. Eerst deed men dat met stokjes in de grond en dan wees de schaduw aan hoeveel tijd er nog over bleef. Daarna kwamen do zandlopers en fraaie zonne wijzers. Kijk. die zonnewijzer brengt ons weer verder. HET DRAAIEN OM DE AARDAS Hoe komt het nu dat we op aarde een dag en nacht kennen? Wel. de zon staat ergens in de ruimte te stralen en op een gro te'afstand daar vandaan staai de a^rde, die om haar eigen as draait. Gedurende een bepaalde periode straalt de zon op ons, maar aangezien wij met de aar de meedraaien, komen wc ge durende een bepaalde periode ook aan de schaduwkant te zit- teh en dat is de nacht. Dit is iets, dat ongetwijfeld voor ieder een: volkomen duidelijk is en dat we waarschijnlijk niet eens be hoefden te vertellen. Toen men nu de dag in 24 uur had verdeeld, werd het zaak die ve,rdeling ook grond te geven ter plaatse. En men redeneerde als volgt. Wanneer de zon op zijn hoogste punt staat, is het wat je noemt midden op de dag, dus dat moet 's middags twaalf uur zijn, want twaalf uur later als de vierentwintig uur vol zijn dan staat de zon precies aan de indere kant van de aarde en zitten wij in het diepste duister. Aan de hand van de zonnewij zer, die werkt met de schaduw dal van de zon, was dat precies vast te stellen, en kon men een tijdmeter construeren die de di verse uren op de dag aangaf, al thans wanneer de zon scheen. Later kwamen de zandlopers, slingeruurwerken, veeruurwer- ken en dergelijke, waarmee de tijd kon worden gemeten ook als de zon niet schijnt. Het is logisch, dat wanneer het in Amsterdam precies twaalf uur in de middae is. om dat de zon op zijn hoogste punt staat, het ergens in Polen of Rusland al twaalf uur in de mid dag geweest moet zijn, omdat de zon daar al door haar hoogste punt heen is op datzelfde mo ment. Het is daar dan één of twee uur later in de middag. En zo kunnen we de hele aardbol dus in vierentwintig stukken verdelen en wel om de vijftien graden, want 24 x 15' 360°. NATUURLIJKE EN- POLITIEKE GRENZEN Men heeft de meridiaan van Greenwich in Engeland als nul- meridiaan genomen en is van daar af aan het verdelen gegaan. Steeds werd de meridiaan het middelpunt van een denkbeeldige strook van 15 graden breedte en wel met 7Aa graad enerzijds en 712 graad anderzijds. Zo ontston den lange stroken over de we reld, waarin de tijd steeds één uur verschilt met de naburige stroken. Op die manier vinden we ergens in de Stille Oceaan de meridiaan van 180° die de inter nationale datumgrens wordt ge noemd. Want wanneer het in Greenwich 12 uur in de middag is, dan is het op de meridaan van 180' precies twaalf uur in de nacht en verspringt de datum. Zo komt het dus voor, dat het in Japan al 7 uur 's morgens is op 1 december, terwijl het bij ons nog 11 uur in de avond van 30 november is. Langzaam schuift de datum op naarmate de uren vorderen en het naar het westen toe twaalf uur in de nacht wordt. Voor iemand die even door denkt en een en ander eens op een papiertje uittekent, zal het spoedig duidelijk zijn hoe de tijdvaststelling in elkaar zit- MAAR WIE HOUDT ZICH ER AAN? Het vervelende is echter, üat natuurlijke en politieke grenzen de zaak nogal eens door elkaar gooien. Aangezien Nederland bij voorbeeld binnen de strook van Greenwich ligt, zouden wij de zelfde tijd moeten hebben als de Engelsen en in Duitsland zou het een uur met ons moeten verschil len, want dat land ligt buiten de strook van Greenwich. Dat is echter niet het geval. Het hele vasteland van West-Europa, met uitzondering van Spanje en Por tugal die zich wel naar Green- wichtijd richten, voert de zoge naamde middeneuropese tijd die een uur later dan Greenwich is. In Azië is het nog erger. Daar loopt bijvoorbeeld de hele Sow- jet-Unie een uur voor, vergele ken bij de stroken waarin ver schillende republieken liggen. Perzië, India, Burma. Indonesië en het. midden van Australië pas sen een tijd toe die een half uur scheelt met de tijd die zij oor spronkelijk zouden moeten voe ren. Nieuw-Zeeland, dat een uur achter moet lopen met de strook waarin de internationale datum- grens ligt, sluit zich daarbij aan en houdt de tijd aan van de 180' meridiaan. Ook in Amerika zijn er afwijkingen. In de Verenigde Staten bijvoorbeeld past men een en ander aan, aan de gren zen der verschillende staten. Venezuela in Zuid-Amerika heeft weer een half uur verschil met de tijd die daar oorspronkelijk gevoerd zou moeten worden. Zo zien we, dat het nog niet zo eenvoudig; is om op de klok te kijken en dat de tijdvaststelling op aarde nog verre van ideaal is. We zullen het echter voorlopig moeten doen met de huidige in deling. In Bamberg (Beieren) is '"oor het Duits-Amerikaanse verbin- dingsbureau bekendgemaakt dat 23 Amerikaanse negersoldaten disciplinair gestraft zijn wegens het veroorzaken van ongeregeld heden. Zij hadden zich met toe stemming van de eigenaar in een café begeven, waar zij niet bin nen mochten gaan, waarna een vechtpartij ontstond met de on geveer 40 blanke Amerikaanse soldaten, die pas na krachtig op treden van de militaire politie kon worden bedwongen. Drie soldaten werden ernstig gewond. Amerikaanse functionarissen houden het erop. dat de terug roeping van de Chinese ambas sadeurs in Oost-Európa en el ders een routine-kwestie is. Zij zeiden dinsdagavond in Washing ton, dat de regering in Peking eik jaar ambassadeurs pleegt terug te roepen voor nieuwe instruc ties, te geven op dc conferentie van de Chinese communistische partij. Uit de inlichtingen, die zij hadden ontvangen, was voorts ge bleken dat niet alleen ambassa deurs in de zogenaamde neutrale landen naar Peking ontboden waren. Br%VM£SVERS INTERNATIONALS LICHT VERDEELD Het Damrak heeft gistermid dag bij de opening een licht ver deelde stemming te zien gegeven voor de internationale waarden. Hierbij moest AKU, Philips, Kon. Olie en Unilever een stapje terug doen ten opzichte van de vaste tendentie gedurende de voorgaande beursdagen. Hoog ovens en aandelen K. L. M. kon den zich iets verbeteren. De scheepvaartwaarden moesten eveneens een stapje terug doen waardoor de dinsdag behaalde koerswinsten ruimschoots ver loren gingen. De handel in alle hoeken was zeer rustig. Philips, waarvan vandaag de derde kwartaalcijfers 1962 worden ver wacht, noteerde een halve gul den lager op 138,10, waarna 138.60 werd gedaan. Kon. Olies min een gulden op 145.50. In Amerika blijft dit fonds favoriet. Zeer vele beleggingsmaatschap pijen aldaar hebben dit fonds in portefeuille. Unilever een gul den lager op 131,70. AKU daal- 3 punten tot 348' 2, terwijl voor Hoogovens vraag aanwezig was waardoor deze papieren opliepen van 510 tot 511' 'a (509). Aandelen K. L. M. werden op 52 geadvi seerd (ƒ51,30). In Wall Street werd dinsdag een halt toegeroepen aan de vaste stemming vap de voor gaande beursdagen. Over vrijwel de gehele linie werden iets lage re koersen geregistreerd, ook voor de Nederlandse hoofdfond sen, behalve voor K. L. M. Het tekort voor het lopende begro tingsjaar voor Amerika wordt aldaar geschat op 7,8 miljard dollar, in plaats van het geraam de overschot van 500 miljoen dollar. Dit kan, aldus het Dam rak. leiden tot een stap naar in flatie in Amerika, terwijl aan de andere kant voor mogelijk wordt gehouden dat in 1963 geen belas tingverlagingen zullen plaats vinden. De technische koersreactie nam in Amsterdam geen grote vorm aan zoals boven aange haalde koersen te zien geven. Gedurende de gehele beursduur bleef de handel kalm. In de scheepvaarthoek was het een stuk rustiger dan dins dag toen alleen al in Scheep vaart-Unies nominaal 90.000 werd omgezet. In K. L. M. werd voor 96.600 omgezet, in Hoog ovens ƒ111.000, voor dit fonds een hoog bedrag. De verliezen in de scheepvaarthoek bedroe gen 2 tot 3 punten. De leidende cultures konden zich op het ni veau van dinsdag handhaven. Staatsfondsen over het algemeen goed gedisponeerd. In de lokale afdelingen werden aandelen ..Ngombezi" praktisch onveranderd op 205 geadviseerd zodat het verhogen van de sa larissen van de sisal-arbeiders in Tanganayika met 25 tot 40 procent niet van invloed was op de koers van de aandelen „Ngom bezi". Op de incourante markt werden aandelen De Nederlan den van 1845, waarop 80 pro cent gestort, verhandeld van 1200 tot 1240, tegen dinsdag 1175. Aandelen Nationale Levensver zekeringsbank stegen van 800 tot 830 (700). Beursindioes 12/11 13/11 14 11 Int. conc. 431.9 436.5 435.0 Industrie 307.5 309.7 310.5 Scheepvaart 136.3 136.6 135.0 Banken 234.0 237.6 236.7 Handel, enz. 137.1 138.9 138.7 Algemeen 324.2 327.5 326.7 Nabe urskoersei i AKU: 350—351 gl (348V'=) Kon. Olie 145.00—147.00 gl (145.50) Philips: 138.40—142.30 (139.10) Unilever: 132.00—135.80 (132.00) Hoogovens: 511—523 gl (510%) Advieskoersen buitenlands bankpapier De advieskoersen voor buiten lands bankpapier, vandaag gel dend in Amsterdam, luiden Engelse pond 10.0610.16, Ca nadese dollar 3.303.35, Ameri kaanse dollar 3.57/23.61 Vb, Ita liaanse lire (10.000) 57.00—59.00, Franse frank (100) 73.15—73.65, Belgische frank (100) 7.21—7.26, Duitse mark (100) 89.70—90.20, Zweedse kroon (100) 69.30— 70.30, Zwitserse frank (100) 83.25—83.75, Deense kroon (100) 51.4052.40, Noorse kroon (100) 49.7050.70, Oostenrijkse schil ling (100) 13.92V214.02' 2, Por tugese escudo (100) 12.45—12.60, Spaanse peseta (100, gr. coup.) 5.92l/26.07'/j, S "jflB" ruw of schraal ®%ea, MriMEA-GELElUA^l Luitenant-kolonel Barnes, ver bonden aan de afdeling reactor ontwikkeling van de Amerikaan se commissie voor atoomenergie, heeft in Washington verklaard, dat de Verenigde Staten volgend jaar willen trachten een kern reactor in een baan om de aarde te brengen. De baan van deze reactor, die een gewicht zal heb ben van 430 kilogram, zal ver scheidene honderden kilometers boven de aarde liggen. De reactor zal extra energie moeten produceren voor instru menten. Een ander doel van de proefneming zal zijn de veilig heid en bruikbaarheid van kern- „ovens" in de ruimte te be wijzen. Na ongeveer een jaar zijn taak te hebben vervuld, zal de reac tor door middel van signalen vanaf de grond buiten werking worden gesteld. Tijdens de rest van zijn bestaan in de ruimte, dat op enkele honderden jaren wordt geschat, zal het radio-ac tieve materiaal in de reactor tot ontbinding kunnen overgaan. De proef is een onderdeel van een gemeenschappelijk plan van de atoomcommissie en de Ameri kaanse luchtmacht, „Shapshot" genaamd, en dient tevens voor niet nader aangegeven militaire doeleinden. De Sowjet-Unie heeft India uitgewerkte voorstellen gedaan om een bestand aan de Indiaas- Chinese grens tot stand te bren gen. Dit is dinsdag van betrouw bare diplomatieke zijde te New- Delhi vernomen. Moskou zou hebben voorge steld, dat India onverwijld en onvoorwaardelijk met een wa penstilstand instemt, zoals door Peking wordt gevraagd. Op hun beurt zouden de Chinezen zich moeten terugtrekken tot de po sities welko zij vóór het begin van de vijandelijkheden op 9 sep- tember innamen. Dit is de voor waarde die de Indiase regering stelt voor het openen van onder handelingen. Op deze manier zouden de Russen zowel hun „Chinese broeders" als hun „Indiase vrienden" tevreden stellen. Hun eerste doel zou zijn, zo spoedig mogelijk een einde te maken aan de vijandelijkheden. Generaal Sallal, president van de nieuwe Jemenitische repu bliek, heeft in een officieel com muniqué een plan bekendge maakt tot stichting van een nieuwe republiek, bestaande uit de landen van het gehele Arabi sche schiereiland. De regering van deze republiek zou gezag moeten uitoefenen over Jemen, Saoedi-Arabië. de protectoraten Aden, Oman, Hadramaut, Qatar, Bahrein, Koeweit en mogelijk ook over Jordanië. Op de bevolking van deze ge bieden wordt een beroep gedaan zich van hun bestaande regerin gen te ontdoen, en in de eerste plaats van koning Saoed. „Ons gebied is één. Wij heb ben één taal, één geloof en één vijand", aldus het communiqué. „Wij erkennen niet de kunst matige, door het imperialisme vastgestelde grenzen, die beogen het Arabische schiereiland ver deeld te houden. VRIJDAG 16 NOVEMBER HILVERSUM I: 7.00 Nws; 7.10 Dagopening; 7.25 Klassieke kamermuziek (gr.); 7.45 Radio krant; 8.00 Nws; 8.15 Klanken uit Zwitserland (gr.); 8.30 Lich te gram.; 9.00 Voor de zieken; 9.35 Waterstanden; 9.40 Voor de vrouw; 10.10 Gram.; 10.15 Mor gendienst; 10.45 Viool en clave- cimbel; 11.15 Voor oudere luis teraars; 12.00 Lichte gram.; 12.30 Meded. t.b.v. land- en tuin bouw; 12.33 Meisjeskoor en in strumentaal kwintet; 12.53 Gr.; 13.00 Nws; 13.15 Per plaat door Zweden; 13.45 Pianospel; 14.05 Schoolradio; 14.25 Oratorium; 15.45 Lichte gram.; 16.15 Wen ken voor de tuin; 16.30 Slotcon- cert 3e Internationale Harp- week 1962; 17.00 Voordracht; 17.20 Lichte gram.; 17.40 Beurs berichten; 17.45 Ierse liedjes; 18.00 Harmonie-orkest; 18.20 De hangmateen programma dat schommelt; 18.50 Regeringsuitz,, 19.00 Nws en weerpraatje; 19.10 Licht instrumentaal kwartet 19.30 Radiokrant; 19.50 Muziek uit de twintiger jaren; 20.10 Gevar. progr.; 21.15 Samenzang; 21.45 Commentaar en discussie; 22.00 Operettefragmenten (gr.); 22.30 Nws; 22.40 Lezingen; 23.00 Lichte gram.; 23.5524.00 Nvtrs. HILVERSUM II: 7.00 Nws; 7.10 Ochtendgymn.7.20 Socia listisch strijdlied; 7.23 Lichte ochtendklanken (gr.); 8.00 Nws; 8.18 Lichte gram.9.00 Gymn. voor de vrouw; 9.10 Klassieke gram.; 10.00 Schoolradio; 10.20 Voor de vrouw: 11.00 Voor de kleuters; 11.15 Klassieke kamer muziek; 11.40 Orgelspel; 12.00 Instrumentaal kwintet; 12.20 Regeringsuitz.; 12.30 Meded. ten behoeve van land- en tuinbouw; 12.33 Sport en recreatie; 13.0C Nws; 13.15 Meded.; 13.25 Beurs berichten; 13.30 Dansorkest en zangsolisten; 14.00 Pianorecital; 14.24 Literair klankbeeld over Vondel; 14.50 Klassieke kamer muziek; 15.00 Muzikaal geïllu streerde biografie; 16.00 Muzi kale lezing; 16.30 Voor de zie ken; 17.00 Tijd voor teenagers; 17.50 Actualiteiten; 18.00 Nws; 18.15 Politieke lezing; 18.25 Lich te orkestmuziek en zangsoliste; 18.50 Praatje; 19.00 Voor de kin deren; 19.10 Meisjeskoor; 19.30 Volksmuziek uit Macedonië; 19.50 Praatje; 20.00 Nws; 20.05 Ons geloof en onze concrete be slissingen, lezing (VI); 20.20 Klassieke pianomuziek; 20,25 Voordracht van gedichten20.45 Lezing; 21.00 Nederlandse amus. muz.; 21.35 Radiodocumentaire 22.15 Buitenlands weekoverz. 22.30 Nws; 22.40 Gesprek oVer de televisie; 23.00 Socialistisch nieuws in Esperante; 23.10 Mu zikale discussie. BRUSSEL (VI.): 12.00 Nws; 12.03 Lichte muziek; 12.30 Weer bericht; 12.35 Gevar. muziek; 12.50 Beursberichten; 13.00 Nws, 13.15 Amus. progr.; 14.00 School radio; 15.45 Lichte muziek; 16.00 Beursberichten; 16.06 Liedorén; 16.30 Kamermuziek; 17.00 Nws; 17.15 Gevar. muziek; 17.45 Duitse les; 18.00 Lichte orkestmuziek; 18.20 Voor de soldaten; 18.50 Radiokroniek; 19.00 Nws; 19.40 Zang- en dansmuz.20.00 Amus. muz.; 20.35 Theaterkron.; 21.0C Opera- en Belcantoconcert22.00 Nws; 22.15 Gevar. muziek; 23.35 De Zeven Kunsten; 22.5523.00 Nws. Televisieprogramma's. NED. T.V.19.30 Top of Flop, teenagerprogr.; 20.00 Journaal; 20.20 Espresso; 21.00 De Rudi Carrell Show, gevar. progr.; 21.4522.35 Perry Mason —Het geheim van de Corregidor-dol- lars, T.V.-film. BELGIË (VI.); 14.05 School televisie; 19.00 Uitzending van lekenmoraal en -filosofie; 19.30 Teletaalles; 20.00 Nws; 20.30 Do deur, éénakter; 21.45 Filmnieuws en nieuwe films; 22.30 Nws. RADIO VERONICA BREIDT ZENDTIJD UIT. De commerciële Nederlandse zender „Radio Veronica" gaat met ingang van 30 november op vrijdag- en zaterdagavond van elf uur tot één 's nachts ook uit zenden. De leiding van Veronica heeft speciaal deze avonden en uren aan het begin van het vrije lange weekend daarvoor uitge kozen. Het achtste Bulgaarse com munistische partijcongres heeft dinsdag een resolutie aangeno men waarin de verslechtering van de betrekkingen tussen Bul garije en Albanië wordt geweten aan de „onaangename. anti- Leninistische politiek van de leiding van de Albanese arbei derspartij", aldus meldde het officiële Zuidslavische persbu reau „Tanjoeng" dinsdag uit Sofia. De gespannen betrekkin gen tussen de communistische partij van beide landen zijn ver oorzaakt door de „sectarisch- avonturistische lijn" die de Al banese leiding „in do belangrijk ste kwesties van ons tijdperk volgt", aldus de resolutie. De Bulgaarse partij keert zich „tegen de revisionistische opvat tingen van het Zuidslavische communistische partijprogram ma". „De ideologische verschil len mogen echter gqen hinder nis vormen voor do uitbreiding van de samenwerking tussen beide landen", In de resolutie wordt tevens „volledige solida riteit" met. de Sowjetrussische politiek inzake Cuba uiteesDro- ken.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1962 | | pagina 7