Ook Eerste Kamer - met tegenzin -
akkoord met overdracht
Nieuw-Guinea
Repatriëring van
Nederlandse ambtenaren
uit Nieuw-Guinea
Ben Khedda niet meer
op de kandidatenlijst
President Kennedy over Cuba
VRIJDAG 14 SEPTEMBER 1962
18e Jaargang Nr 5702
WEER ARRESTATIE
IN VERBAND MET
AANSLAG OP
PRES. DE GAULLE
Koningin fuliana
bracht bezoek aan
Schiedam
RUIM VIJF TON OP
GIRO 777
Gift van
Prinses Wilhelmina voor
slachtoffers aardbeving
in Perzië
syrische regering
afgetreden-
n iet-blij vela
binnen 14 dagen na
overdracht
afgevoerd
Europeanen vrijgelaten
in Algiers
Braziliaanse regering
afgetreden
HET WEER
WEERBERICHT
HOOGWATER
ZON- en MAANSTANDEN
Frankering bil abonnement; Terneüzen
Directeur-Hoofdredacteur I. van de Sande
Redactie-adres: Noordstraat 55—57
Administratie-adres: Smidswa]
Telefoon 01150 2073
Gironummer 3S150
Abonnementsprijs: ƒ6,— per kwartaal; per
maand ƒ2,—: per week 48 ct. Losse nrs 9 ct.
DE VRIJE ZEEUW
Verschijnt dagelijks Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande te Temeuzen
Advertentieprijs per mm 16 ct; minimum per
advertentie ƒ2,40.
Rubriek: Kleine Advertenties (géén handels-
advertenties) 5 regels 1,10. Iedere regel meer
22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres
Bureau van dit Blad, 20 cent meer.
Inzending advertenties tot 's namiddags 2 uur.
Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur.
Dc rustige sfeer die gisteren
in de Kerste Kamer heerste, bij
de behandeling van het akkoord
met Indonesië inzake de over
dracht van Nieuw-Guinea, stak
schril af bij dc opgewondener
stemming in de Tweede Kamer
verleden week.
Thans geen opgepropte tribu
nes. gloeiende schijnwerpers en
zwaaiende televisiecamera's.
Slechts enkele persfotografen
deden schier tersluiks hun werk.
Dc radio had enige microfoons
opgesteld.
Over het algemeen waren de
woordvoerders der fracties in de
Eerste Kamer zij het op ver
schillende gronden vóór het
aanvaarden van het wetsontwerp
tot goedkeuring van het akkoord
van New York inzake overdracht
van Nieuw-Guinea aan de Ver.
Naties en nadien aan Indonesië.
Tijdens de debatten, die van de
zijde van de Kamer ongeveer vijf
uur in eerste termijn in beslag
namen, werd vrij duidelijk, dat
van de kant van de socialistische
oppositie, van de communistische
oppositie, van de V. V. D., de K.
V. P. en waarschijnlijk ook van
do C.H. U. geen tegenstemmen
te verwachten zijn. Van Anti-
Revolutionairen hebben zich in
middels de lieren Algra en
Revers tegen verklaard.
Van Katholieke zijde deelde de
lieer Kropman mede. dat het ak
koord „afgedwongen'' is. Geluk
wensen van de zijde der Ver.
Staten en de Verenigde Naties
wenste hij dan ook niet aanvaard
to zien. De enige troost, die wij
uit deze bedenkelijke overeen
komst kunnen putten is, dat we
oen mogelijke vuurhaard voor
een derde wereldbrand hebben
kunnen voorkomen, ofschoon we
daarbij zelf de vingers brandden.
Hij wenste een mondiaal gerich
te politieke houding en voors
hands een positieve instelling
jegens Indonesië in te nemen.
Scherpe kritiek had de C. H.-
afgevaardigdo Pollema op het
gebroken thuisfront, dat naar
zijn mening de regering mede
tot het akkoord heeft gedwon
gen. Hij ontwikkelde een, o.a.
door de socialistische heer Vos
aangevochten, theorie, dat de
jure de Nederlandse regering
geen souvereiniteit overdraagt
deshalve de grondwet niet zou
benoeccn te worden gewijzigd.
Een gekwalificeerde meerderheid
voor goedkeuring van liet wets-
ontwcip vond hij dan ook niet
nodig. De Kathotieke woordvoer
der had de kwestie van gewone
of gekwalificeerde meerderheid
in het midden willen laten De
V. V. D.-sprcker, de heer 'van
Riel. kon w ol met de redenering
terzake van de regering mee
gaan. evenals de A.R..spreker
dP heer Berghuis. Deze mening
werd niet gedeeld door dp socia
list prof. Samkalden.
Deze spreker meende, dat er
op grond van de bedoelingen van
do grondwetswijzigingen van
hot jaar 1952 en net jaar 195(5
wel degelijk een tweederde meer
derheid voor het akkoord zou
moeten blijken. Zijns inziens
wordt door het akkoord niet al
leen afgeweken van de grond
wet, maar bovendien wordt deze
meerderheid gevorderd door dc
internationale overeenkomst, die
krachtens de grondwet deze ge
kwalificeerde meerderheid vor
dert.
De liberale afgevaardigde Van
Riel hield een in hoofdzaak ver
zoenend betoog, waaruit hoop op
strikte naleving van het akkoord
door Indonesië doorblonk. Hij
zag de Nederlandse dwangpositie
niet over het hoofd, alsook de
oorzaken daarvan niet. Wij heb
ben echter geen oorlog willen
voeren en daarom dient het ak
koord te worden goedgekeurd.
Een wijze les is echter, dat ons
land niet alleen een internatio
nale politiek kan voeren, zodat
wij bijvoorbeeld in Europees
verband het thans geleerde in de
praktijk kunnen gaan brengen.
Nu voor de Aziatische landen
geen reden meer bestaat om zich
•-amen tegen Nederland te keren
zal Indonesië veel meer aan in-
ter-Aziatische kritiek en rivali
teit worden blootgesteld. Dit
moge, naast een zucht om niet
bij Australisch-Nieuw-Guinea
achter te blijven, een lichtpunt
zijn voor de toekomst van de
Papoea. Met anderen was de
heer Van Riel allerminst verrukt
over de Amerikaanse houding.
Hij vond de regering-Kennedy
uitblinken in vormloosheid. Ame
rika had ons als bondgenoot be
hoorlijk moeten inlichten. Dit
neemt niet weg, dat de grote
Amerikaanse verantwoordelijk
heden een verandering van poli
tiek kunnen wettigen.
Bij enkele sprekers zoals de
heer Berghuis IA. R.i klonk deze
kritiek op de Verenigde Staten
en op de Verenigde Naties even
eens door. De heer Berghuis
noemde het akkoord „een slag in
het gezicht van de ontwikkeling
van de internationale rechtsorde"
alsook een facet in de strijd van
Oost tegen West. Toch hoopt hij,
dat deze negatieve oplossing zal
bijdragen tot een versterking van
die rechtsorde.
De socialistische heer Vos ra
felde nogmaals de gang van za
ken. die tot liet akkoord leidde,
uiteen- Hij concludeerde, dat
reeds op 2 januari de kern van
het plan-Bunker vaststond en dat
het kabinet sneller had kunnen
handelen.
Zijn partijgenoot Samkalden
verweet de regering, dat zfi in
zichzelve niet de gekwalificeerde
meerderheid voor goedkeuring
wilde aanvaarden, omdat dan er
kend zou worden, dat zelfs dit ak
koord de groei van de internatio
nale rechtsorde zou kunnen be
vorderen.
OVERDRACHT AANVAARD.
De Eerste Kamer der Staten-
Generaal heeft donderdagnacht
0111 24.15 uur het ontwerp van
Rijkswet tot goedkeuring van de
overeenkomst inzake de over
dracht van Nieuw-Guinea met
63 tegen 3 stemmen aanvaard.
Tegen stemden de heren Algera
(A. R.), Tjalma (A. R.) en Reijers
(C. H. U.).
President Kennedy heeft don
derdag op zijn wekelijkse pers
conferentie verklaard dat „een
eenzijdig Amerikaans militair in
grijpen op Cuba thans nóch ver
eist of gerechtvaardigd is".
Hij voegde hier echter aan
toe: „De Verenigde Staten zou
den snel passende maatregelen
treffen, indien de regering-Cas-
tro een land van het Westelijk
halfrond zou bedreigen, of de
Sowjet-Unic de gelegenheid zou
bieden in Cuba een aanvalspo
sitie op te bouwen".
De president uitte zijn leedwe
zen over hei „oppervlakkige ge
praat" van bepaalde Amerika
nen over de mogelijkheid van
een Amerikaans militair optre
den tegen Cuba, „dat slechts
kan dienen om ongegronde com
munistische beweringen een
schijn van gegrondheid te ge
ven".
Hij vervolgde: „De verschcpin-
gn van communistische wapens
naar Cuba vormen geen ernstige
bedreiging van enig dee! van het
Westelijk halfrond.
Indien de Verenigde Staten het
echter ooit noodzakelijk zouden
achten op militaire wijze tegen
het Cubaanse communisme op te
treden, zouden alle technici en
wapens, die de communisten ter
beschikking van dc regering-
Castro hebben gesteld, het re
sultaat van een dergelijke actie
en de tijd, benodigd om haar uit
te voeren, niet beïnvloeden".
Dc politie van Marseille heeft
donderdagochtend een zekere
Gerard Buisinos aangehouden,
die betrokken zou zijn geweest
bij de moordaanslag op president
De Gaulle in Petit Clamart op
22 augustus j.l. In totaal zijn nu
zes mensen aangehouden, van
wie wordt aangenomen dat zij
deel uitmaakten van de com
mandogroep. Zes man wordt nog
gezocht.
GROTE BRAND IN
WORMS
In de grote meubelfabriek van
Karl Kiibcl in Worms is woens
dag brand uitgebroken. Het vuur
verspreidde zich snel en korte
tijd later werden ook andere fa
brieken in de nabijheid, onder
meer een chemische en een pa
pierfabriek, door de vlammen
aangetast. 36 brandweerkorpsen
moesten het vuur bestrijden. De
schade wordt geschat, op zes mil
joen Mark.
Brandweerlieden hebben de
brandslangen op een enorme sta
pel hoht gericht. Rechts de che
mische fabriek.
Koningin Juliana heeft gisteren
haar officieel bezoek aan Schie
dam gebracht, dat eigenlijk reeds
in 1953 zou hebben plaats gevon
den, maar wegens de watersnood
ramp van dat jaar moest worden
uitgesteld.
Om half elf donderdagmo-gen
arriveerde Koningin Juliana aan
dc rand der gemeente, terwijl
luid alle kerkklokken in Schie
dam beierden. De Koningin werd
verwelkomd door burgemeester
J. W. Peek en mr. J. Klaasesz,
Commissaris der Koningin in
Zuid-Holland.
Het hoogtepunt van het bezoeK,
dat de Koningin aan Schiedam
bracht, was zonder twijfel de op
voering van het openluchtspel
„Twintig eeuwen Schiedam pre
senteren zich". Dit gebeurde nu
afloop van de officiële begroeting
in het stedelijk museum op het
grote stadhuisplein waar t.z.t.
het nieuwe stadhuis de ma
quette bekeek Hare Majesteit ir,
het museum zal komen.
Aan het slot werd in de vorm
van een défilé een beeld gegeven
van de huidige industrie ler.e-
ver-, glas- en scheepsbouw die
Schiedam rijk is.
De Koningin maakte daarna
een rondrit door de oude cn
nieuwe wijken van Schiedam en
reed vervolgens naar het restau
rant Europoort waar zij in gezel
schap van haar gevolg cn de ge
meentelijke autoriteiten de lunch
gebruikte.
Het slot van het officiële be
zoek dat Hare Majesteit de Ko
ningin aan Schiedam heeft ge
bracht, was het bezoek aan de
werf van Wilton-Feijenoord.
Een leuk moment was toen de
Koningin bij het bezoek aan
ouden van dagen in het Juliana-
park Pleuntje Grandia ontdekte,
een oude kamenierster van Prin
ses Wilhelmina, die tijdens de
bezetting de toenmalige Konin
gin in Engeland heeft gediend
ais kamenierster en zodoende ook
bij herhaling de toenmalige Prin
ses Juliana heeft ontmoet. Me
juffrouw Grandia heeft als ste-
wardes bij de Holland-Amerika-
lijn gevaren en is zo in 1940 in
Engeland terecht gekomen en
werd uitgekozen in persoonlijke
dienst bij Koningin Wilhlmina
te dienen.
De Koningin keerde omstreeks
vijf uur via Overschie naar Soest-
dijk terug.
Een bedrag van 507.387,87
was gistermorgen ontvangen op
giro 777 van het hoofdbestuur
van het „Nederlandsche Roode
Kruis", in Den Haag ten bate
van de slachtoffers van de aard
beving in Perzië.
bp girorekening 777 van het
hoofdbestuur van het „Neder
landse Roode Kruis" in Den
Haag is gistermorgen een be
langrijke gift binnengekomen
van H. K. H. Prinses Wilhelmina.
Ben Khedda, de premier van de
voorlopige Algerijnse regering,
komt niet voor op de niéuwe lijst
van kandidaten der verkiezingen
voor de eerste Algerijnse volks
vertegenwoordiging, dig deze
maand in Algerië zullen worden
gehouden.
Op de eerste lijsten voor de ver
kiezingen, die op 19 augustus
zouden worden gehouden, be
hoorde hij tot de kandidaten voor
het departement Algiers
59 van de 196 kandidaten, die
op 19 augustus waren aangewe
zen om de eerste Algerijnse na
tionale vergadering to vormen,
zijn door het politieke bureau
door andere vervangen. Behalve
Ben Chedda ontbreken op de
nieuwe lijst Abdelhafid Boessoef,
Mohamed ben Yayia en Moesta-
fa Lacheraf. Boessoef is minis
ter geweest in de voorlopige Al
gerijnse regering, Yayia was één
van de Algerijnse onderhande
laars in Evian en Lacheraf heeft
met Ben Bella in Frankrijk ge
vangen gezeten.
Zij zijn allen terzijde geseho
ven vanwege hun ..lauwheid" of
„neutraliteit" zij hebben namelijk
geweigerd de kant van Ben Bella
te kiezen in het conflict tussen
laatstgenoemde en dc leidex-s van
Wilaja Vier, het politieke en mi
litaire district Algiers en omge
ving.
Maar uitgesproken tegenstan
ders van Ben Bella, zoals Belka-
cem Knm en Mohamed Boediaf
hebben hun plaats op de kandi
datenlijst behouden. Ook kolonel
Si Hassan, de bevelhebber van
Wilaja Vier, blijft kandidaat. Hij
staat nu echter niet meer op de
lijst van het departement Al
giers, maar op dio van het de
partement Orleansville- Ook vele
andere officieren van Wilja Vier
hebben hun plaats op de kandi
datenlijst behouden. Verder heeft
het politieke bureau het aantal
militairen 72 dat op de
oorspronkelijke lijst voorkwam,
verminderd.
Ook Abderahman Fares, voor
zitter van het voorlopig uitvoe
rend bewind in Algerië. komt op
de kandidatenlijst voor. Er zijn
geen andere kandidatenlijsten,
zodat de publikatie van de lijst
van het nationale bevrijdings
front (F. L. N.) neerkomt op pu
blikatie van de namen van de
nieuwe parlementsleden. De ver
kiezingen op 20 september zijn
een formaliteit.
Ben Teftifa on Belaid Abdes-
salem. beiden leden van het
voorlopige uitvoerend bewind,
zijn ook van dc lijst geschrapt.
Hocine Ait Ahmed, een tegen
stander van Ben Bella die tijdens
de jongste crisis weigerde zijn
zetel in het politieke bureau in
te nemen en uit de voorlopige
regering trad, komt nu echter
voor het eerst op de kandidaten
lijst voor. De 16 Europeanen, die
op de oorspronkelijke lijst ston
den, staan ook weer op de nieu
we lijst.
Men verwacht dat het nieuwe
parlement de politiek van Ben
Bella krachtig zal steunen. Zoals
bekend wil Ben Bella een sterk
gecentraliseerd bewind, dat in
staat moet zijn de economische
en sociale hervormingen uit te
voeren die op het program van
het Algerijnse bevrijdingsfront
staan.
do Syrische regering van pre
mier Besjir Azmeh is afgetreden,
zo is donderdagavond officieel be
kend gemaakt.
President El Koedsi heeft de
voormalige premier Khaled El
Azem opdracht gegeven, een
nieuwe regering te vormen.
Alle Nederlandse ambtenaren,
die niet onder het bestuur van
de Verenigde Naties in dienst
willen blijven en Nieuw-Guinea
na 1 oktober willen verlaten,
zullen binnen 14 dagen na de
overdracht zijn afgevoerd.
In Hollandia is donderdag het
schema bekend gemaakt voor
het vervoer van de ambtenaren
naar Nederland; gedurende de
eerste twee weken van oktober
zal de K. L. M behallvc de 6
normale lijnvluchten tussen Bink
en Amsterdam zes chartervluch
ten met DC-8 toestellen uitvoe
ren. Van iedere 3 chartervluch
ten zullen er, evenals bij de
lijnvluchten het gevu is, twee
over de Noordpool gaan en een
over de zuidelijke route. Naar
schatting zullen met deze 12
vluchten in de eerste twee we
ken van oktober ongeveer 1400
Nederlandse ambtenaren worden
vervoerd.
Bovendien zal het Griekse pas
sagiersschip „Patris", zoals
woensdag reeds werd gemeld, 400
Nederlandse ambtenaren naar
Griekenland vervoeren, vanwaar
zij met een speciale trein naar
Nederland zullen worden ge
bracht. Het schema voor het
vervoer naar Nederland is dus
gebaseerd op het vervoer van on
geveer 1800 Nederlandse ambte
naren.
Voorts bestaat voor de ambte
naren de mogelijkheid om via
Sydney te reizen. Van deze mo
gelijkheid zullen volgens offici
euze gegevens ongeveer 200 amb
tenaren gebruik maken. Verwacht
wordt daarom, dat in de eerste
helft van oktober reeds 2000 van
de 2500 in Nieuw-Guinea werk
zame Nederlandse ambtenaren
het land zullen verlaten. Dit
komt ook overeen met de alge
mene verwachting, dat onge
veer 20 procent van de ambtena
ren zich bereid zal verklaren
enige tijd te blijven doordienen.
Het gouvernement heeft de
ambtenaren, die weg willen, ver
zocht. zich binnen een week op
te geven voor vertrek. Zij mo
gen hun voorkeur kenbaar ma
ken inzake de reis, maar het
gouvernement kan niet verzeke
ren dat aan hun verzoek zal
worden voldaan.
Over het vertrek van de „maat
schappelijke Nederlanders", die
in bovenstaand schema niet zijn
opgenomen, zal het gouverne
ment binnenkort nadere mede
delingen doen.
De vertrekmogelijkheden voor
ambtenaren die nog enige tijd
in Nieuw-Guinea blijven, zullen
later worden geregeld door de
Nederlandse vertegenwoordiger
bij het V. N.-bestuur, in samen
werking met dit bestuur.
Al met al zal de maand okto
ber een enorme inspanning van
dc K. L. M. vergen. Zoals bekend
zullen naast 1400 ambtenaren in
oktober ook nog ruim 2.200 mili
tairen per vliegtuig naar Neder
land worden gebracht, zodat in
totaal 3.600, hetzij via Azië hetzij
over de Pooi, vervoerd zalïen
worden.
Naast de 400 ambtenaren die
per schip zullen reizen, zullen
in oktober ook bijna 2.000 mili
tairen Nieuw-Guinea per schip
verlaten, zodat in totaal 6000
Nederlanders volgende maand
Nieuw-Guinea zullen verlaten.
In Algiers zijn donderdag 25
Europeanen, onder wie een
vrouw, door de Algerijnen vrijge
laten. Volgens de Franse con
sul-generaal aan wie zij werden
overgedragen, waren in de afge
lopen dagen al veertien Europe
anen vrijgelaten.
INBOUW
SCHUILKELDER
Op een tentoonstelling van de
Westduitse luchtbescherming,
welke in Hamburg wordt gehou
den, is deze (opengesneden)
schuilplaats van beton en staal
te zien, welke men voor 6900
Mark kan kopen om onder het
huis of in dc tuin in te graven.
De bolvormige schuilplaats heeft
een diameter van drie meter en
biedt plaats aan 12 personen. De
wanden zijn bestand tegen een
druk van 15 atmosfeer en bieden
voldoende beveiliging tegen ra
dio-actieve (Straling.
De Braziliaanse regering-Brocha-
do Da Rocha heeft donderdag haar
ontslag bij de president ingediend.
Eerste minister Brochado ver
klaarde dat hij de reden voor de
ontslagaanvrage van zijn rege
ring voor de volksvertegenwoordi
ging uiteen zal zetten, „met of
zonder toestemming van de voor
zitter der wetgevende vergade
ring".
DROOG EN ZONNIG
Een hogedrukgebied, waarvan
het centrum boven het zuidelijk
deel van de Noordzee ligt, be
weegt langzaam over ons land
naar het oosten. Het is gevuld
met polaire lucht, waarin over
het algemeen weinig bewolking
voorkomt. Er wordi dan ook een
droge en vrij zonnige dag ver
wacht. Na het voorbijtrekken
van de kern draait de wind naar
zuidelijke richtingen, waarbij
iets warmere lucht aangevoerd
wordt. De middagtemperaturen,
die gisteren tot 16 a 17 graden
opliepen, worden iets hoger.
medegedeeld door het K.N.M.I.,
geldig tot hedenavond.
Iets hogere middagtemperaturen
Droog en over het algemeen
zonnig weer. Zwakke wind draai
end naar zuidelijke richtingen.
Iets hogere middagtemperaturen.
VRIJDAG 14 SEPTEMBER
v.m. n.m.
Breskens 1.35 1.51
Temeuzen 2.10 2.26
Hansweert 2.50 3.06
Walsoorden 3.00 3.16
ZATERDAG 15 SEPTEMBER
v.m. run.
Breskens 2.19 2.36
Terneüzen 2.54 3.11
Hansweert 3.34 3.51
Walsoorden 3.44 4.01
ZON MAAN
op onder op onder
Sept.
14 6.11 18.59 19.34 6.09
15 6.13 18.57 20.00 7.35
16 6.15 18.55 20.26 8.59
17 6.16 18.52 20.54 10.23
18 6.18 18.50 21.26 11-43
19 6.20 18.4S 22.03 12.5S
