Tweede Kamer 6 september bijeen
voor behandeling wetsontwerp
overdracht Nieuw-Guinea
Amerikaanse Mariner-2 raket op weg
naar Venus
De ontwapeningsconferentie
ZON- en MAANSTANDEN
HOOGWATER
WEERBERICHT
DINSDAG 28 AUGUSTUS 1962
18e Jaargang Nr 5687
WESTELIJK VOORSTEL
TOT BESPREKING OVER
BERLIJN
Tlx, *m.
Weer overzicht
DE ROTTERDAMSE
METROBOUW
DE OVERSTROMINGEN
IN INDIA
Generaal Rikhye keert naar
Nieuw-Guinea terug
ACtlE TEGEN
COLUMBIAANSE
BENDEN
NIEUWE
KERNPROEF IN DE
SOWJET-UNIE
Prankerlng bij abonnement: Terneuzen
Directeur-Hoofdredacteur I. van de Sande
Redactie-adres: Noordstraat 5557
Administratie-adres: Smidswai
Telefoon 01150 2073
Gironummer 38150
Abonnementsprijs: ƒ6,— per kwartaal: per
maand 2,per week 48 ct. Losse nrs 9 ct.
Verschijnt dagelijks Uitgeefster N, V. v"/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen
Advertentieprijs per mm 16 et; minimum per
advertentie 2,40.
Rubriek: Kleine Advertenties (géén handels
advertenties): 5 regels ƒ1,10. Iedere regel meer
22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling,
vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres
Bureau van dit Blad, 20 cent meer.
Inzending advertenties tot 's namiddags 2 uur.
Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur.
Bijv de Tweede Kamer inge
diend de ontwerp-rijkswet „tot
goedkeuring van de op 15 augus
tus 1962 te New Vork tussen het
Koninkrijk der Nederlanden en
de Republiek Indonesië gesloten
overeenkomst inzake Westelijk
Nieuw-Guinea (West-Irian), met
bijlage en bijbehorende overeen
komsten."
Aan de memorie van toelich
ting wordt ontleend dat de rege
ring met een bezwaard hart haar
goedkeuring heeft verleend tot
het ondertekenen van deze over
eenkomst. Deze overeenkomst
immers betekent dat Nederland
niet langer zijn invloed kan doen
gelden op de ontwikkeling van de
bevolking van Nederlands Nieuw-
Guinea en deze niet kan leiden
lot de zelfbeschikking, waarop
het Nederlandse beleid volledig
was gericht. Toen de politieke
ontwikkelingen en de militaire
krachtsverhoudingen het steeds
duidelijker maakten, dat ons land
de aanvaarde taak en de tegen
over de bevolking aangegane ver
plichtingen niet op eigen kracht
zou kunnen vervullen en de nako
ming daarvan garanderen, werd
in de algemene wens tot versnel
de dekolonisatie van afhankelijke
gebieden een aanknopingspunt
gezocht om te pogen de volkeren
organisatie in te schakelen om de
doelstellingen van het handvest
tot verwezenlijking te brengen
voor de bevolking van Neder
lands Nieuw-Guinea. Het vol
strekt ontbreken van enig Neder
lands eigenbelang naast het op
komen voor de rechten van de
bevolking deden de regering be
sluiten te trachten een krachtiger
steun VOO!- de bevolking te zoe
ken in de volkerengemeenschap,
die zich immers zo sterk voor
deze eigen toekomst van de af
hankelijke volken inzette. Deze
poging is, zoals bekend, niet ge
lukt.
Voorshands kon Nederland
toen niet anders doen dan tegen
over de toenemende Indonesische
bedreiging zijn militaire midde
len ter verdediging van de inge
zetenen van het gebied te verster
ken en anderzijds zicli ongeclau
suleerd bereid te verklaren zon
der precondities met Indonesië
besprekingen te voeren. Indone
sië deed geen afstand van zijn eis
tot overdracht van het gebied en
bereidde zich actief voor om het
met geweld te veroveren.
De regering acht het een droe
ve zaak te moeten constateren,
dat tegenover daden van agres
sie, welke in strijd zijn met de
verplichtingen welke de leden
van do V. N- op zich namen na te
komen, in de huidige wereldsi
tuatie, althans in dit geval, geen
doeltreffend tegenwicht kan wor
den gevonden. Nederland kwam
als gevolg daarvan voor de nood
zaak te staan een keuze te doen
tussen het voeren van een oorlog
ter verdediging van de beginse
len, waarvoor het de afgelopen
jaren voortdurend was opgeko
men, of het zich neerleggen op
voor ile bevolking van Neder
lands Nieuw-Guinea zo goed mo
gelijke voorwaarden bij over
dracht van het gebied aan Indo
nesië.
Zwaar heeft bij de beslissing
van de regering gewogen de ver
anderde houding van de regering
van de Verenigde Staten.
Nadat tot einde maart j.l. aan
de Nederlandse politiek tot inter
nationalisering van het gebied,
gepaard aan het zeker stellen van
het t.z.t. in volle vrijheid uit te
oefenen recht van zelfbeschik
king van de bevolking, de steun
van Amerika als gegeven, heeft
aanvang april j.l. de Amerikaan
se regering, zoals bleek uit het
indienen met haar instemming
van het zgn. Bunker-plan, haar
politiek ten aanzien van het
Nieuw-Guineaprobleem ingrij
pend gewijzigd. Het plan, waar
mee de bemiddelaar zich actief
mengde in de controverse, bevat
te immers het principiële nieuwe
element van een toegeven aan de
Indonesische eis tot bestuurs-
overdracht over Nieuw-Guinea
aan Indonesië, zij het na een in-
terimbestuur van de V. N.
Naast dit belangrijke politieke
feit moest worden rekening ge
houden met de berustende hou
ding' van de Amerikaanse rege
ring ten aanzien van de Indone
sische daden van agressie en
voorbereiding van openlijke oor
log, zich onder meer uitend in
het blijven leveren door Amerika
van wapenen aan ile Indonesi
sche strijdkrachten en het toela
ten van het gebraik daarvan
tegen Nederlands Nieuw-Guinea.
Er ontstond aldus een duidelij
ke overmachtssituatie, welke ons
land moest leiden tot het niet
kunnen honoreren van de ver
plichtingen, welke het tegenover
de bevolking op zich had geno
men. althans niet kunnen hono
reren op de wijze waarop het Ne
derlandse volk zich dit had voor
gesteld. De regering heeft zich
daarbij gerealiseerd, dat in geval
van een gewapend conflict onder
deze omstandigheden de belangen
en rechten van de bevolking nog
grotere schade zouden hebben ge
leden.
Het gisteravond aan de Tweede
Kamer aangeboden wetsontwerp
tot goedkeuring van de met In
donesië gesloten overeenkomst
inzake Nieuw-Guinea zal vrijdag
31 augstus in de afdelingen van
de Kamer worden behandeld.
Op donderdagmiddag 6 septem
ber zal indien omtrent het
wetsontwerp het eindverslag is
uitgebracht de Tweede Kamer
bijeenkomen voor de openbare
behandeling van dit wetsontwerp
en zo nodig zal de vergadering
worden voortgezet op 7 septem
ber.
De leden van de commissie van
rapporteurs zijn jkvr. mr. C- W.
I. Wttewaal van Stoetwegen (C.
H. U.), mevr. mr. J. M. Stoffels
van Haaften (V. V. D.) en de he
ren G. A- Kieft (A. R.l, mr. Th.
M. de Graaf (K. V. P.) en J. de
Kadt (P. v. d. A.).
De V.S., Engeland en Frank
rijk hebben maandag de Sowjet-
Unie opnieuw uitgenodigd vier-
mogendhedenbesprekingen te
houden ter vermindering van de
gevaarlijke spanning in Berlijn.
De V. S. liebben de Sowjet-Unie
er in een nota van beschuldigd,
dat zij de Oostduitse politie
„wreedheden laat bedrijven".
De Amerikaanse nota is een
antwoord op de Russische van 24
augustus, waarin geprotesteerd
werd tegen het optreden van
Westberlijners tegen Russische
militairen en diplomaten. De
Amerikanen zeggen in hun
jongste nota dat de huidige span
ning in Berlijn veroorzaakt is
door de oprichting van de muur
en de „redeloze wreedheid van
do politie van de Sowjetsector".
Zij wijzen voorts weer od de
„misdadige moord" op Peter
Fechter en het neerschieten van
een jonge Duitser, die in een
Westberlijns ziekenhuis stierf.
Ondanks deze moedwillige provo
caties handhaven de Amerikaan
se autoriteiten de orde in hun
sector, aldus de nota waarin dan
tot slot de hoop wordt uitgespro
ken, dat de Russische regering
het voorstel voor overleg zal
aanvaarden.
Papoea s naar de algemene
vergadering
Naar maandag van het minis
terie van Buitenlandse Zaken in
Den Haag is vernomen, is de
Nederlandse regering bereid en
kele Papoea's in de gelegenheid
te stellen de behandeling van de
kwestie Nieuw-Guinea in de Al
gemene Vergadering van de Ver
enigde Naties bij te wonen. Zij
zullen daartoe als adviseurs voor
deze speciale aangelegenheid aan
do Nederlandse delegatie worden
toegevoegd.
Nini Boesman in ballon
iver de Alpen.
Nint Boesman, die met de ballon
„Utrecht" in bet Zwitserse
plaatsje Murren deelnam aan de
eerste internationale ballonweek
van de Alpen, is als eerste vrouw
in de geschiedenis van de ballon-
sport over de Alpen gevaren.
Foto: De ballon „Utrecht" (links)
drijft over het „Jungfrau.jochx"
(met weerkundig station) naai
de noordwand van de Eiger
(links), de ballon van <le „Club
C.E.C.A." (rechts stijgt op
boven de Jungfraugletscher.
ZON MAAN
op onder op onder
28 5.44 19.38 3.41 19.09
29 5.45 19.36 4.45 19.36
30 5.47 19.34 5.50 19.59
31 5.48 19.32 6.55 20.20
Het K. N. M. I. deelt mede:
Een depressie, die maandag
vooral langs de Waddenkust veel
wind bracht, trok weg in de rich
ting van de Oostzee.
Over de Britse eilanden naderde
intussen een rug, die ons land
heden zal passeren. Een volgen-
DINSDAG 28 AUGUSTUS
v.m. n.m.
Breskens 0.49 1.08
Terneuzen l-24 1-43
Hansweert 2.04 2.23
Walsoorden 2.14 2.33
WOENSDAG 29 AUGUSTUS
v.m. n.m.
Breskens 1-30 1.44
Terneuzen 2.05 2.19
Hansweert 2.45 2.59
Walsoorden 2.55 3.09
de oceaanstoring, die een wat zui
delijker koers volgt dan zijn voor
ganger, is achter de rug in aan
tocht.
Het regengebicd zal in de loop
van heden ons land bereiken. De
wind krimpt in de loop van de
dag naar zuidwest tot zuid, aan
vankelijk is de wind zwak tot ma>
tig, later matig tot vrij krachtig.
De middagtemperaturen zullpn
dezelfde waarden bereiken als die
van maandag of iets hogere.
medegedeeldd oor het K.N-M.I. te
De Bilt, geldig tot hedenavond.
Regen
Overwegend zwaarbewolkt met
van het westen uit regen. Zwakke
to matige, later aan de kust vrij
krachtige wind tussen zuidwest
en zuid. Dezelfde middagtempera
turen als gisteren, of iets hogere
DE MIJNSTAKING IV
SPANJE
Acht van de 23 kolenmijnen
in het bekken van Asturië die
de Spaanse overheid naar aan
leiding van een actie van de
mijnwerkers voor een halve vrije
zaterdag had gesloten, zijn maan
dag weer geopend. Het aantal
arbeiders dat zonder werk is,
werd daardoor van 15.000 tot
10.000 verminderd.
Ongeveer tien stakers werden
aangehouden, omdat zij collega's
tot de actie zouden hebben aan
gezet.
Rotterdam werkt hard aan zijn
Metro, het bomvdok aan liet
Weena is weer volgepompt. De
eerste twee gereedgekomen tun
nelstukken, welke nu zijn afge
sloten met betonnen schotten,
worden uitgevaren indien is ge
bleken, dat zij waterdicht zijn.
Een Amerikaanse ruimtevaar
tuig is maandag een 292 miljoen
kilometer lange reis begonnen
naar de planeet Venus. Functio
narissen op de lanceerbasis Cape
Canaveral achtten het nog te
vroeg om te voorspellen of de
Mariner-2 zijn gecompliceerde
opdrachten zal kunnen uitvoeren
en of hij, omstreeks 14 december,
dicht genoeg in de buurt van de
met wolken bedekte planeet zal
komen om waarnemingen te doen
en deze door te seinen naar de
aarde.
Op de basis Cape Canaveral in
Florida is maandagochtend een
ruimtevaartuig in de richting van
Venus afgeschoten. Het is de
„Mariner-2" die door een dertig
meter lange Atias-Agene-raket
werd gelanceerd.
De Atlas scheidde zich latei-
van de Agena. De lancering ge
schiedde om 07.53 uur Ned. tijd.
Functionarisen deelden mee
dat ook de Agena-B-raket zich
van de Mariner-2 heeft losge
maakt en dat het ruimtevaartuig
thans klaarblijkelijk op weg is
naar Venus.
De onbemande ruimtecabine
weegt 201 kg.
De lancering zou eerst zondag
ochtend geschieden maar werd
uitgesteld wegens kleine techni
sche moeilijkheden.
Op 22 juli werd de Mariner-1
De V. S. en Engeland hebben
maandag op de ontwapeningscon
ferentie in Gcnève twee ont
werpverdragen ingediend. Het
ene betreft een verdrag voor liet
staken van alle kernproeven, het
andere is een ontwerp-overeen-
komst, waarbij de kernproeven
voor een deel worden verboden.
Het gaat hierbij om proeven in
de dampkring, de ruimte en on
der water. Ondergrondse proe
ven zijn er dus niet bij inbegre
pen. Het tweede ontwerp-ver-
drag moet gezien worden als een
alternatief voor het eerste en
wel omdat de huidige impasse bij
de kernstoponderhandelingen
voortvloeit uit liet vraagstuk van
de ontdekking en identificatie
van ondergrondse proeven.
De Amerikaan Arthur Dean
verklaarde dat het Westen blijft
aansturen op een verdrag, waar
bij alle kernproeven verboden
worden en wel in bet belang van
de mensheid en de komende ge
neraties. Het Westen wil voorko
men dat de mens wordt uitge
roeid en historische waarden
worden vernietigd. Als wij de
proeven niet volledig staken,
kunnen wij de menselijke evolu
tie wel afschrijven, zo zei hij.
Hij wees er verder op, dat ge
deeltelijke stopzetting van de
proeven de intensiteit van de be
wapeningswedloop zal verzwak
ken, zal voorkomen dat de bewa
peningswedloop op kerngebied,
althans voor een groot deel. naar
andere landen wordt verplaatst
en een einde zal maken aan de
radio-actieve besmetting van de
dampkring, de ruimte en de
oceanen.
Het verdrag voor een gedeelte
lijke stopzetting van de kern
proeven, aldus Dean, bevat een
bepaling die de ondertekenaars
verplicht niet deel te nemen aan
bedoelde kernproeven te nemen
door een ander land. Dean ver
klaarde met nadruk dat dit ver
drag geen internationaal con
trole-apparaat eist. Van inspec
ties ter plaatse wordt afgezien.
Het Westen zal echter niet
akkoord gaan met een voorstel
om de ondergrondse proeven
tijdelijk te staken.
De Rus Koeznetsov wees het
Brits-Amerikaanse voorstel voor
een verdrag waarbij alle kern
proeven worden verboden, on
middellijk van de hand, omdat
het volgens hem een hei haling is
van eerder door het Westen in
gediende voorstellen. Het ver
drag, dat de kernproeven slechts
gedeeltelijk verbiedt, moet wor
den aangevuld met een verbod
op het doen van ondergrondse
kernproeven, aldus de Rus. Hij
zou hier echter aan toegevoegd
hebben, dat de nieuwe documen
ten van het Westen grondig door
zijn delegatie bestudeerd zullen
worden.
Diplomatieke waarnemers in
Londen menen, dat het voorstel
van Engeland en de V. S. om de
kernproeven gedeeltelijk te sta
ken een gunstige indruk zal ma
ken op de neutrale landen. Zoals
bekend hebben de acht neutrale
landen, die aan dp conferentie te
Genève deelnemen kortgeleden
gezien de impasse ter confe
rentie krachtig gepleit voor
een verbod van een deel der
kernproeven, namelijk dc proe
ven in de dampkring, de ruimte
en onder water.
Tot dusver zijn bij de over
stromingen die dit jaar uitge
breide gebieden in acht Indi
sche staten hebben geteisterd,
negentig mensen om het leven
gekomen. Dit heeft de Indische
minister voor irrigatie en ener
gie maandag in het parlement
bekendgemaakt. Ruim 1.300.000
ha land waren ondergelopen en
in totaal 3.400.000 mensen had
den van de overstromingen te
lijden gehad.
Naar het A. N. P. te Hollandia
van V. N.-zijde verneemt heeft
generaal Rikhye, de militaire ad
viseur van Oe Thant, zijn be
sprekingen in Djakarta beëin
digd. Hij zal vandaag naar Hol
landia terugreizen. Rikhye zal op
zijn terugreis vergezeld worden
door zes Indonesische officieren,
die deel zullen uitmaken van de
„liaison-commissie" te Hollandia
waarin naast hen enige Neder
landse officieren en militaire
vertegenwoordigers van de V. N.
zullen worden benoemd. Gene
raal Rikhye zal van Djakarta
naar Bangkok reizen en vandaar
met een speciaal K. L. M.-vlieg
tuig doorvliegen naar Biak. Hij
wordt donderdag in Hollandia
verwacht.
Eén der punten die generaal
Rikhye te Djakarta besproken
heeft was het uitwerpen van
pamfletten door Indonesische
vliegtuigen boven Nieuw-Guinea
om de infiltranten op do hoogte
van het tussen Nederland en In
donesië bereikte akkoord te bren
gen. Deze vliegtuigen zullen van
daag. en morgen boven plaatsen
gaan vliegen waar zich Indone
sische infiltranten bevinden. Aan
boord van deze machines zullen
zich V. N.-waarnemers bevinden
om controle uit te oefenen. De
vluchten zullen worden gemaakt
met twee Hercules-vliegtuigen.
De pamfletten zullen worden uit
geworpen nabij Merauke, So-
rong, Fakfak, Manokwari. Kai-
mana en Jera. Te Hollandia
heeft het bevreemding gewekt
dat er ook vluchten boven Mano
kwari en Jera zullen Worden uit
gevoerd aangezien daar, voor zo
ver bii de militaire autoriteiten
bekend, geen infiltranten aanwe
zig zijn. In een officiële medede
ling van het Nederlandse com
mando is gezegd dat in het vlieg-
schema nog wijzigingen kunnen
worden aangebracht.
BRANDT
EIND SEPTEMBER
NAARV. S.
Burgemeester Willy Brandt
van West-Berlijn is voornemens
eind september een bezoek te
brengen aan de Verenigde Sta
ten, zo is officieel in Berlijn
bekendgemaakt. Hij zal aan de
Harvard-Universiteit twee le
zingen houden, waarvoor hij is
uitgenodigd. Een Westberlijnse
woordvoerder kon niet dc ge
ruchten bevestigen, dat de bur
gemeester ook een ontmoeting
zal hebben met president Kenne
dy.
Columbiaanse politiemannen
en militairen hebben in het
departement Valle vijftig leden
van benden overvallen, die dit
gebied reeds verscheidene jaren
onveilig maakten.
De hendeleden waren samen
gekomen voor een feestviering,
toen zij werden aangevallen.
Tien bandieten waren gedood.
Veertig mannen en elf vrouwen
werden gevangen genomen.
De gezagshandhavers leden
geen verliezen. Eén hunner, een
onderofficier van het leger,
werd gewond.
afgeschoten met behulp van een
Atlas-Agenda-raket. De cabine
geraakte echter door een ver
keerd signaal uit de koers en
moest kort na de start worden
vernietigd. Hiermee gingen IS12
miljoen dollar de kosten van
raket en ruimteschip verloren.
De Sowjet-Unie deed in februa
ri vorig jaar een poging Venus
te benaderen. Het ruimteschip
passeerde de planeet binnen een
afstand van ongeveer 100.000 km.
Deze reis leverde echter niet veel
op omdat ^e radioverbindingen
met het toestel achttien dagen na
de lancering uitvielen.
Nadat de Mariner-2 Venus is
gepasseerd zal het ruimtevaar
tuig zijn koers als satelliet van
de zon vervolgen.
De Mariner-2. die met een laag
goud en zilver is bedekt, zal der
tig minuten in de invloedssfeer
van Venus blijven. De cabine zal
in die tijd metingen van de at
mosfeer en temperatuur verrich
ten waardoor de geleerden ach
ter een aantal problemen hopen
te komen.
44 minuten na de lancering
werd een signaal naar de Mari
ner-2 gezonden om de twee „zon-
nevieugels", die het zonlicht moe
ten opvangen voor de omzetting
in elektrische stroom voor de
batterijen, te doen uitsteken.
Volgens alle aanwijzingen is dit:
gelukt. De stroom is nodig voor
de radiozenders die gegevens
naar de aarde moeten zenden.
Deze zonnevleugeis zullen steeds
op de zon gericht moeten blijven.
Zeven dagen na de lancering
zal nog een signaal naar de Ma
riner worden gezonden waardoor
een speciale antenne op de aarde
wordt gericht. Op de achtste dag
zal door middel van een signaal
een rakelmotor tot ontbranding
worden gebracht waardoor de
cabine in de juiste baan wordt
gebracht om Venus op een af
stand van 16.000 km te passeren.
Dan zal men verder afwachten
tot Mariner-2 na 101 dagen zijn
reis heeft voltooid. Het laatste
signaal om de cabine in de juiste
koers te brengen geschiedt op
grond van de onderweg uitgezon
den gegevens die door een grote
rekenmachine van de universi
teit van California worden ver
werkt.
MARINER-2 TE VER
VAN VENUS
De Mariner-2 gaat in dc rich
ting van Venus maar hei ruim
teschip zal volgens de eerste ge
gevens op een te grote afslaiul dn
planeet passeren, zodat liet de
voorgenomen metingen waar
schijnlijk niet zal kunnen ver
richten.
De functionarissen zeiden dat
het ernaar uitziet dat de Mariner
Venus op een afstand van 96.5000
km zal passeren maar men hoopt
nog dat de correctie op de acht
ste dag na de lancering het ruim
tevaartuig aanzienlijk dichter bij
de planeet zal brengen.
In een verklaring van de N. A.
S. A„ het bureau voor ruimte
vaart, wordt gezegd dat alle in
strumenten van de Mariner nor
maal werken.
De raketmotor die op de acht
ste dag van de vlucht in werking
moet worden gesteld, kan een
correctie van 160.000 tot S00.000
km in de koers aanbrengen.
Functionarissen op Cape Cana
veral gaven te kennen, dat het
wellicht toch nog mogelijk zal
zijn, het ruimtevaartuig voldoen
de dicht langs Venus te sturen
om het mogelijk te maken met
behulp van speciale meters de
temperatuur en de atmosfeer van
de planeet Ie meten. Het is niet
nodig dat de Mariner-2 Venus op
16.000 km passeert. Tot 40.000
km werken de radiometers „be
vredigend".
De radiotelescoop van Jodrell
Bank bij Manchester heeft inmid
dels al signalen van de Mariner-
2 opgevangen-
Het seismologisch instituut in
Uppsala nabij Stockholm heeft
maandagochtend een nieuwe
kernproef in het gebied van
Nova Zembla geregistreerd, de
zesde in de huidige serie. De
kracht wordt op 15 megaton ge
schat. Op 5 augustus werd een
proef genomen waarbij een
kernwapen met een kracht van
40 megaton tot ontploffing zou
zijn gebracht. De andere wapens
hadden een geringere kracht.
De Sowjet-Unie had voorts
twee proeven in Siberië ge
nomen. Op zaterdag waren nog
twee wapens tot ontploffing ge
bracht, een boven Nova Zem
bla en een in Centraal-Siberië.
Twee Westduitse arbeiders,
die zaterdag na een twistge
sprek aan de grens tussen
West- enOost-Duitslanddoor
Oostduitse grenswachten wa
ren ontvoerd, zijn zaterdag
avond ongedeerd in West-
Duitsland teruggekeerd. Zij
waren twaalf uur lang dooi
de Oostduitse autoriteiten
verhoord.
