\J<wc de \/couw
V eranderingen
in ons voedingspatroon
<*17lenu
r
KINDERVRAGEN
Onze
pasgeboren baby
Badseizoen 1962
DE VRIJE ZEEUW
Pagina 9
van de week
ALLEEN HET BESTE IS GOED GENOEG VOOR
•ij:
jijjP.J. v. d. Sandej|
Zaterdag 10 maart 1962
Slechts klein deel van het inkomen voor noodzakelijke
voedingsbehoeften
In Nederland wOTdt meer, beter en smakelijker gegeten dan
50 jaar geleden. Besteedden in het begin van deze eeuw de meeste
.innen hun „voedingsgeld" hoofdzakelijk aan de noodzakelijke
voedingsmiddelen, tegenwoordig worden er ook aanzienlijke be
dragen gespendeerd aan de niet-noodzakelijke voedingsbehoeften.
Nochtans is het deel van het inkomen, dat men heden ten dage
aar. voedsel besteedt, veel kleiner dan vroeger zoals uit de voor
handen zijnde budgetstatistieken afdoende blijkt.
WELVAART EN VOEDING
In 1848 schreef de Utrechtse
hoogleraar prof. G. J. Mulder
het boekje „De voeding van
Nederlanders", waarin hij het
lage peil der voeding van de
Nederlandse arbeidende klasse
aan de kaak stelde. Het mate
riële bestaan van de arbeidend
bevolking in de negentiende
eeuw vormde inderdaad een diep
treurig beeld. De voeding^ van
deze maatschappelijke klasse,
i die het overgrote deel der bevol
king uitmaakte, maakte hierop
vanzelfsprekend geen uitzonde
ring. In de meeste arbeidersge
zinnen bestond het menu uit
aardappelen, roggebrood en
meelpap. Goede jus kende men
in deze gezinnen niet. Men stip-
In deze tijd van het jaar heb-
b we een verhoogde behoefte
aan vitamines. Gro enten zijn
rijk aan vitamines, maar ze
over het algemeen gevoelig
en jnnen (b.v. door een ver-
;k> 3 bereidingswijze) voor
een root gedeelte hun werk
zaamheid verliezen. Groenten
rauw opgediend bevatten de
mines nog voor het overgro-
deel, maar ook door kort
koken of door smoren kan men
n groot vitaminev erlies voor
in. Wanneer de groente ge-
;'d wordt, d.w.zmei wat
bi r aangebakken en daarna
zoni r toevoeging van vocht in
een -loten pan gas r gemaakt,
worcu de wezenlijke bestand
delen door een klein vedaagje
oiiisiu en kunnen zodoende
niet aoor b.v. inwerking van de
1' cht vernietigd worden. Boven-
len behoudt de groente op deze
ijze bereid, het beste haar na-
iurlijke geur en smaak, zodat
aktisch geen zout toegevoegd
■hoeft te worden. Prei op deze
ijze klaargemaakt is beslist
■n lekkernij.
ZONDAG: Kop bouillon, scho
tel witlof met ham en kaas,
aardappelen, eiergeiei met
vruchiensapsauu.
1AANDAGRolpens, appel
moes, aardappelpurée, brood
schoteltje.
DINSDAGGebakken kaas
ken, aardappelen, s.ïvoye-
kool, Muesli.
tv OENSDAGGesmoorde prei,
gehaktsaus, aardappelkoek
jes, vanillevla met rozijnen.
DONDERDAGCapucijneJS,
speklappen, gefruite uien,
aardappelpuree, coupe bana
nen en sinaasappelen met
dunne room.
VRIJDAGEieren met kerry-
saus, veldsla, rijst appelkoek
jes.
ZATERDAGKop groentesoep
mee rest'rijst, stamppot, zuur
kool met krabbetjes. 1
RECEPTEN
4 eieren, 4 dl melk, 50 gram
witte basterd, iets zout, 2 dl
frambozensap, ïu gram aard
appelmeel, suiker.
De eieren met de melk, suiker
en 'l zout loskloppen. Kleine
vruchtentaartvormpjes bebote
ren, de eiermassa er in over
doen en ze in kokend water zei-
eu. Het water tegen de kook
louden Wanneer de gelei hele
maal gestold is, de vormpjes uit
1 water nemen en keren. Het
vrucn.ensap met 't aardappel
meel binden, de saus met suiker
dp smaak afmaken en bij de ge-
'ei presenteren.
4 bananen, 1 eetlepel ge
raspte kokosnoot of gemalen
amandelen, sap van 2 citroe-
,lan' - eedepeis geraspte ci-
oenschil, sap van 2 sinaas
appelen, suiker naar smaak,
koitieroom.
5?°. bananen schillen en in
snijden. Deze in coupe-
blazen schikken, de noten en de
geraspte citroenschil er over
strooien, het sinaasappel- en
i roensap er over gieten, 't ge
heel met wat suiker afmaken
en met wat koffieroom overgie
ten. Op een koele plaats even
in laten trekken.
de aardappels in mosterd of
ijn, die alleen tijdens de feest
dagen door olie werd vervangen.
Tonic van zeer inferieure kwa
iiieit was de dagelijkse drank,
bier werd alleen tijdens de feest
een gedronken. Deze arme
lijk. voeding vroeg meestal a.
iimerkelijk meer dan de helft
i het beschikbare, zeer schra
le inkomen.
Het verDand tussen welvaart
en voeding stond hier heel dui
delijk vast. Waren de lonen
nogei geweest, dan zou de voe
ding ook van betere kwaliteit
zijn geweest. Tegen het einde
uer vorige eeuw beginnen zich
diepgaande maatschappelijke
veiuuiuermgen te voltrekken. De
arbeidersklasse ontwaakt en
langzaam maar zeker worden de
arbeiders opgeheven uit de ar
moede en ellende.
Erg snel verliep dit proces
niet. Dit tonen de budgetonder-
zoekingen aan, welke in 1911
door de Sociaal-Democratische
Studieclub in ons land werden
gehouden. Uit de verzamelde
gegevens bleek bijvoorbeeld dat
al het „voedingsgeld" besteed
werd voor noonzaKelijke voe
dingsbehoeften, zoals brood,
aardappelen, groenten, boter
vet, eieren, kaas e.d. Vergelijkt
men deze cijfers met die van
een enquêie-onderzoek, welke in
iyö6 werd gehouden door het
Oeriiraal Bureau voor de Statis
tiek, dan constateert men op
merkelijke verschillen. Volgens
de C.B.S.-enquete besteeuuen
de Nederlandse gezinnen in 1956
69,7 u,o van hun „voedingsgeld"
werd besteed aan bankeioak-
kersartikeien (7%), chocolade,
vleeswaren, specerijen, uitheem
se vruch-en e.d. En terwijl de
voedingsuitgaven van de arbei
dersgezinnen in 1911 meer dan
ue heift van het inkomen besloe
gen, meiden de Neuenandse ge
zinnen in iy56 nog i3 van nun
inkomen over voor andere be
stedingen.
Over onze wereldberoemde zwemsters
wordt overal geschreven en bekers en
medailles getuigen van hun successen.
Industriële prestaties treden niet zo ge
makkelijk aan het licht en die worden in
Nederland ook in grote mate verricht.
Door onze zwemsters dachten wij aan het
Nederlandse badpak, dat een grote ont
wikkeling heeft doorgemaakt en dat, om
dat het een kwaliteitsartikel is, overal
wordt gewaardeerd.
VROEGER EN NU
Van afbeeldingen kennen wij de eerste
gewaden, waarin vooruitstrevende vrou
wen zich te water begaven. Pijpen tot op
de knie, met daaraan een brede strook,
hoge hals en met mouwen. Die waren ge
maakt uit flanel, vlaggedoek of katoen.
Het wollen badpak betekende werkelijk
een enorme stap vooruit. Op de „wollen"-
periode volgde die an de lastex pakken,
gemaakt van geweven stof waarin rub
ber is verwerkt. Door opkomst van nieuwe
materialen loopt de produktie van lastex-
pakken wat terug, maar dat behoeft geen
reden te zijn om uw badpak van het vorige
jaar nu maar aan de wilgen te hangen.
Zij hebben ook een goede pasvorm en slui
ten door hun elasticiteit goed af.
Corrigerend en modieus
(Linda-Lu)
Veel pakken worden thans ge
maakt uit Helanca, een gekroes
de nylondraad, die door het kroe
zen elasticiteit heeft verkregen
en welke elasticiteit nog wordt
verhoogd door het proces van
breien. Op dit Helanca kunnen
kleuren en dessins worden ge
drukt en de dessinkeuze hierin is
dan ook groot. Een soepel bad
pak. dat ook een goede pasvorm
heeft. Veel Linda-Lu pakken
zijn uit dit materiaal' vervaar
digd, terwijl een ander deel van
deze badpakken reeds is gemaakt
van een nieuw materiaal en wel
Spandex. Weer zo'n nieuwe, my
sterieuze naam. Wel, het geheim
wan Spandex zit in de kern van
het garen; Vyrene. Vyrene is
haardun, sterk, bestand o.a. tegen
olie en transpiratie en bet een
blijvende veerkracht. De draad
(synthetische rubber) is veel
dunner dan ooit een natuurlijke
rubberdnaad werd gesponnen en
daardoor is het mogelijk uit Vy
rene een heel licht weefsel te
maken met grote elasticiteit.
Spandex wordt ook hoe langer
hoe meer gebruikt bij de ver
vaardiging van foundations. Bij
badpakken uit Spandex geen ba
leinen, geen binnenwerk en geen
zichtbare steunstukjes aan de
binnenzijde. Het materiaal op
zichzelf werk figuur-corrigerend.
Dan zijn daar nog de badpak
ken uit katoenen-lastex, nylon
velours (een geruwde nylon
draad) en geweven katoen. Deze
laatste pakjes zijn bedoeld als
zonnepakjes.
Een grote keus dus in Ne
derlandse badpakken, vervaar
digd uit velerlei materialen.
Bekijk bij het kopen van een
badpak goed welk materiaal
en welk maaksel het geschiktst
zijn voor het figuur. Er zijn
zovele modieuze materialen,
modellen en kleurstellingen,
dat er beslist ook één voor u
bij is.
VEEL EXPORT
De helft tot driekwart van de
totale produktie van Nederlandse
badpakken wordt geëxporteerd.
Naar vele Europese landen, naar
de Verenigde Staten en in gerin
gere mate naar het Midden- en
Verre Oosten.
Wij verheugen ons op de zomer
waarin deze Nederlandse produk-
ten bij de vrijetijdsbesteding zo'n
grote rol gaan spelen. En wilt u
nog weten, wat de modieuze
vrouw aan het strand of het meer
zal dragen? Wel, dat zijn: laag
uitgesneden ruggen, aangeknipte
schouderbanden, diepe décolleté's,
opgesneden pijpjes en warme tin
ten. Dit is de badpakkenmode
1962!
GEVARIEERDER
VOEDSELPAKKET
De koopkracht van het inko
men van grote bevolkingsgroe
pen is na üe oorlog sterk ioege-
nomen. Dit betekent aat voor
vrijwel iedereen nu een veel ge
varieerder voedselpakket bereik-
oaar is. Er wordt in Nederland
dan ook anders gegeten dan
voor de oonog, om nog niet eens
te spreken van de periode vóór
1914. Uit de geianen voor gecon
sumeerde levensmiddelen blijkt
dat het gebruik van viees, kaas,
eieren, boter, room, suiker en
truit is toegenomen en aat van
melk, brood, aardappelen en
zeimeelprodukten verminderde.
Daaruit blijkt wel dat men
tegenwoordig smakelijker eet.
oi men in alle opzicmen beter
eet, moet een ter worden betwij
feld. De vetconsumpue is bij
voorbeeld sterk toegenomen.
Overvoeding komt tegenwoordig
meer voor aan oiiaervoeanig,
het aamal vermageringsdiëten
is vergeieken met voor de oor-
Jog verdrievoudigd. De voeding
van bejaarden, adolescenten en
aanstaande moeders vertonen
erns.ige gebreken. Vaak is het
een kwes-ie van onkunde, cue
tot ongezonde voeding leidt.
nei is clan ook met verwon
derlijk, dat ie onzent verschil-
lenue instituten zien bezighou
den met het vraagstuk van de
gezonde voeding, we noemen
siecn.s het Voorlichtingsbureau
voor de Voeding, aat van de mi
nisters van bociaie Zaken, Land
bouw en Visserij een rijkelijke
subsidie geniet en onafnankenjk
kan voornemen over goede en
goedkope voeding. Zowel vita-
imnering van margarine, weike
in 1951 bij de wet verplicht werd,
als de vaststelling van het vet-
genane van gestandariseerde
meik, kunnen beschouwd wor
den als een uitvloeisel van de
voedingspoiitiek van onze over-
ne,d. Ook de arbeid van de keu
ringsdiensten moet in dit ver
band worden genoemd.
Ten einde de veranderingen,
weiKe zich in het voedingspa
troon van de Nederlandse bevol
king hebben voorgedaan, duide
lijk 'e illustreren, vermeiden we
tenslotte de gebruikte hoeveel
heden van enneie produkten in
1936 en in 1960.
Gebruikte hoevéelheden
(kg per persoon per jaar)
1936 1960
kaas 6,3 7,4
vlees 26,7 40
eieren 145 stuks 202 stuks
suiker 33,8 47,6
vers fruit 38,2 57,8
aardappelen 110 97
havermout, gort 8,7 3,8
groenten 67 67
broodbl., meel 96,8 76,5
oliën 6,2 4,9
ANTWOORD KORT
EN BONDIG EN MAAK ER U
NIET MAKKELIJK AF
„Ik zeg maar wat!" lachte de moeder
van een woelig viertal tussen de drie en
acht jaar. „Je kunt wel aan de gang
blijven met zo'n stelletje vraagallen! Als
ze maar een antwoord krijgen, is het
allang goed. Ze zijn het tóch weer zo ver
geten".
OPVOEDING
Hier hadden we te doen met een
moeder die van 's morgens vroeg tot
's avonds laat voor haar vier kinderen
zwoegde, die niets teveel was, en die
stellig van mening was, dat zij haar
kinderen „de goede" opvoeding gaf.
Ze zou raar hebben opgekeken, wan
neer haar gezegd werd, dat zij haar
kinderen verwaarloosde. En toch was
a l"'ecies wat zij deed: op stoffelijk
gebied gaf ze hun liet beste, maar op
geestelijk terrein schoot ze tekort. Zij
onderschatte, zoals zo heel veel moe
ders, het grote belang van kinder
vragen.
^ot 'sPel van vragen en antwoorden
geeft de opvoeder op ongezochte wijze
een sleutel in handen van het karakter
kind en tevens een prachtig
middel tot opvoeden
SPELENDERWIJS
Hoe vaak laten wij een kostelijke ge
legenheid voorbijgaan om spelenderwijs
onze kinderen op te voeden! Welk een
prachtig voorbeeld is het voor een kleu
ter als moeder rustig en eerlijk bekent:
„dat weet ik met, maar ik zal het voor
je opzoeken", om dan de volgende dag
niet de gevraagde uitleg te komen. Twee
dingen leert de kleine vrager al hiervan:
ten eerste, dat het heel gewoon is
zonder valse schaamte te bekennen
men iets niet weet eir ten tweede dat
daar onverbrekelijk bij hoort „even op
zoeken'.
Gelukkig het kind wiens moeder niet
uit gemakzucht, maar lukraak iets zegt
om-er-van-af-te-zijn, maar zich inder
daad op de hoogte stelt en dan kort en
bondig de juiste inlichting verstrekt.
om
dat
dat
Kort en bondig is wel belangrijk. Be
paal u tot de essentie van de vraag en
haal er geen dingen bij die er zijdelings
mee te maken hebben, want het is in
onze volwassen ogen misschien raar,
maar daar stelt de kleine geen belang in.
Hij heeft een vraag en daar wil hij dood
gewoon een antwoord op. Geef het ant
woord en u bent er. Wanneer we een
kind gaan overladen met veel bijzaken,
dan kunnen ze dat niet allemaal ver
werken en het gevolg is, dat ze in zekere
zin afstompen, ze willen niets meer op
nemen.
Wat dat betekent voor een school
gaand kind, weten vele moeders uit eigen
ondervinding en meestal zijn zij er vol
komen onkundig van, dat zij en niemand
anders daarvoor de grond hebben ge
legd.
WAAROM VRAGEN ZIJ
Er zijn moeders, die, zodra de kleine
vragers beginnen, dadelijk zeggen: „niet
zoveel vragen, dat mag niet!" precies
zoals zij zeggen: niet zitten wiebelen of:
niet met je vingers in je neus, dat mag
niet.
Maar de opvoeder die het ernst is met
zijn taak, zal niet rusten voor en aleer
hij de reden van het voortdurend vragen
heeft gevonden. Er kunnen verschillende
redenen zijn waarom kinderen onophou
delijk vragen. Sommigen zijn kleine
komedianten en willen met hun gevraag
een goede beurt maken en midden in de
belangstelling staan.
Natuurlijk zijn er ook kinderen, die
werkelijk door weetgierigheid worden
bewogen, maar er zijn er bijvoorbeeld
ook, die met hun vragen instinctief de
moeders aan zich willen binden. Vragen
en antwoorden betekent; dat moeders
aandacht even op hen is gevestigd. Veel
vragen kan tot oorzaak hebben, dat een
kind zich door een pasgeboren broertje
of zusje uit moeders gunst gedrongen
voelt en op deze wijze hoopt, moeder weer
terug te winnen.
Er zijn ook kleuters, die te weinig wor
den aangehaald, die nooit gekust qn
nooit geliefkoosd worden en hun vragen
om belangstelling is in Wezen niet anders,
dan een bedelen om wat geuite genegen
heid.
Het Vragen van een kind heeft zijn
oorzaken en die dienen' we te onder
kennen om op die manier ons kind te
leren kennen en onze opvoeding aan te
passen enonze eigen tekortkomingen
te ontdekken. Laten we een vragend kind
niet met het bekende kluitje in het riet
sturen. Ze bemerken ons bedrog en het
vertrouwen is geschokt. Geef uw kind
correct antwoord op zijn vragen dan ver
schaft u het ook op geestelijk terrein
het beste van het beste!
ELLY MARTINS.
Als baby op de wereld is gekomen, dan
komen pas werkelijk de zorgen voor moeder.
Natuurlijk wil de jonge moeder haar kindje
goed verzorgen en vraagt zij zich steeds af:
„Doe ik dit wel goed en zou dat wel het beste
zyn
I"
Over voorlichting op het gebied van de
babyverzorging behoeft niemand te klagen.
Buiten vele goede boeken en brochures zijn
er ook nog diverse nuttige instellingen, waar
men u graag van goede raad dient. Toch zijn
er dikwijls van die kleine> ogenschijnlijk on
belangrijke dingen, die men steeds vergeet
te vragen en tvaarop men op een moment dat
het dadelijk nodig is, zo dolgraag het ant
woord zou willen weten. Wij willen u hier
enige nuttige wenken geven, die u wel zult
onthouden, wanneer u ze eenmaal gelezen
hebt, daar de meeste gevallen logisch zijn.
Voor het wassen van de
babywas dient u altijd de beste
soort zeep of wasmiddel te
gebruiken. Voor wollen goed
liefst alkalivrije zeep; dit
houdt de wolhaartjes zacht en
soepel. Zeer belangrijk is het
weken van het babygoed. Dit
mag onder geen voorwaarde
gebeuren in sodawater. Het
zachte tere huidje van baby,
dat gemakkelijk wordt ge
ïrriteerd, kan niet tegen che
micaliën, die door het weken
in soda in het goed achter
blijven. Het beste kunt u het
goed gewoon in water weken.
EEN GEBRUIKTE UITZET
Wanneer de baby niet uw
eerste is en u gebruik maakt
van kleertjes, die reeds ge
bruikt zijn, wil het wel eens
voorkomen, dat deze geel zijn
geworden. Dit goed kunt u
weer wit krijgen door het
eerst te weken in lauw water.
Daarna kookt u het uit met
gewone huishoudzeep en wat
natriumperboraatpoeder.
Hierna wast u het goed, want
de chemicaliën die er in zit
ten, moeten er beslist weer
uit. U spoelt het na en laat
het dan bleken in de zon. Deze
methode geldt slechts voor
katoen. Hebt u echter wol
len kledingstukjes, die geel
geworden zijn, dan wast u die
uit met zachte zeep en een
scheutje ammoniak, trouwens
er zijn ook speciale wasmid
delen hiervoor in de handel.
Denkt u er vooral om, dat
uw babygoed nooit mag wor
den gesteven. Het moet zacht
en poreus blijven. Een kwaal
tje dat nog al eens voorkomt,
is, dat moeder de kleertjes
van baby invocht voor het
strijken. Dit moet wel sterk
worden afgeraden. Er blijft
altijd iets achter van het vocht
en dit kan schadelijker zijn
dan u denkt.
DE NIEUWE UITZET
Bent u de gelukkige eige
naresse van een geheel nieu
we babyuitzet, was u die dan
eerst in zjjn geheel alvorens
u de kleertjes en wat dies
meer zij gaat gebruiken. Het
nieuwe goed is te hard en
bevat vele schadelijke veront
reinigingen. Eerst alles eens
lekker wassen' is zeer zeker
aan te bevelen. Bovendien
irriteert nieuwe wol het tere
huidje van baby.
Tenslotte nog een goede
raad. Legt u bij het baden
een handdoek of ruwe luier
onder in het teiltje, het voor
komt uitglijden van de baby.
Laten de jonge moeders
echter niet al te bezorgd zijn
voor haar kleine, want ook
hier geldt, dat iedere over
daad schaadt. Maak van uw
baby geen kasplantje, want
daar zult u later niets dan
narigheid van beleven. Doe
het beste voor de kleine, maar
overdrijf nooit. Majesteit baby
zal er u dankbaar voor zijn.
SONJA.
(Nadruk verboden.)'
TIPS
•X verkrijgbaar bij» X*
;X FIRMA ;.*:j
X; Boekhandel *X
•X Terneuxer v!
X*
•/X-X-X*X.:.v.v.v.v.v.v*«
W.'.V.V.ViV.ViViViV.VW
U
KUNT
NIET
ALLES
WETEN
0 Een amandelmolen kan men
smeren met glycerine, dit
geeft geen onaangename
smaak.
0 Gebruikt u het cellofaan van
een bonbondoos voor het af
sluiten van een jampotje of
iets van die aard, dompel het
cellofaan dan eerst in heet
water, voordat men het op de
opening legt.
0 Aangeslagen zilveren' lepels
en vorken worden weer
schoon door ze te leggen in 't
water waarin eieren gekookt
zijn. Daarna opwrijven met
een zachte doek.
0 Muf geworden havermout
krijgt men weer goed door ze
in een ijzeren pan gedurende
tien minuten uit te stomen.
0 Een kring, ontstaan door het
plaatsen van een warme thee
pot op een gepolitoerd pre
senteerblad, kunt u verwijde
ren door met een brandende
lucifer over die kring te gaan.
De vlam mag echter het ge
politoerde voorwerp niet
raken.
0 Wilt ge uw snijbloemen lan
ger goed houden koopt u dan
een pakje snijbloemenmest bij
de drogisr of bloemist. Snij
bloemen zijn afkomstig van
een plant met wortels, die
voor de voedingsstoffen zorg
den en nu moeten zij het zon
der die wortels doen. Stelen
schuin afsnijden en het water
niet verversen, wel bijvullen.
0 Breng uw groente snel aan
de kook, in een gesloten pan,
dus op hoge vlam en zo kort
mogelijk voor de maaltijd, roer
ze even om en temper daarna
het vuur, maar houdt de pan
gesloten.
0 Vermeng uw gehakt eens met
fijn gehakte ui en peterselie,
het geeft een pittig smaakje
en ze zijn gezond. Gebruik in
plaats van azijn citroensap op
uw sla, er bevind zich veel
vitamine C in citroenen.
0 Geef toch eens groenten bij de
boterham; in het voorjaar
komen er sterrekers, radijs, in
plakken gesneden komkom
mer, ramenas of winterpoen
voor in aanmerking. Wie
brood moet meenemen legge
eens enkele plakjes tomaat
onder de kaas, de boterham
blijft fris!
0 Zijden vloeipapier kan men
uitstekend gebruiken bij het
inwrijven met was voor de
meubels of de vloer.
(Nadruk verboden.)