Djakarta geeft
verlies van torpedoboot toe
Kernstopconferentie in
Genève hervat
WOENSDAG 17 JANUARI 1962
18e Jaargang Nr 5499
SCHERPERE
INDONESISCHE
PATROUILLE OP ZEE
EN IN DE LUCHT
Soekanio ernstig gestemd
Opbouw aan sterkere
Indonesische marine
ACHTERVOLGING
VAN INDONESISCHE
SCHEPEN GESTAAKT
INDONESISCHE
KRIJGSGEVANGENEN
WORDEN VERHOORD
GEEN SCHEPEN
VAN DE KON. MARINE
NAAR NIEUW-GUINEA
Amerika en liet gevecht
bij de Etuabaai
INDONESIË ZAL
KLACHT INDIENEN
BIJ VERENIGDE NATIES
BELGISCHE
PRINSENPAAR
MAAKTE EEN DANSJE
NEDERLAND EN
INDONESIË MOETEN
EEN UITBREKEN VAN
VIJANDELIJKHEDEN
VOORKÓMEN
Australië en liet gevecht
bij de Etnabaai
GEEN CONTACT
MET ZAIN
Telegram van minister-president
aan Oe Thant
Gizenga-militairen
moordden
in Noord-Katanga
MIJNONGELUK
IN MEXICO
DE SITUATIE IN HET
PACIFIC-GEBIED
Radio de Koele
HET WEER
WEERBERICHT
HOOGWATER
ZON- en
MAANSTANDEN
mnJcering bij abonnement: Terneuzen
Directeur-Hoofdredacteur I. van de Sande
Redactie-adres: Noordstraat 55—57
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon 2073
Gironummer 38150
Abonnementsprijs: ƒ6,— per kwartaal; per
maand ƒ2,per week 48 ct. Losse nrs 9 ct.
DE VRIJE
Verschijnt dagelijks Uitgeefster N.V. v/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen
Een Indonesische woordvoer
der heeft toegegeven dat er één
torpedoboot tot zinken is ge
bracht in een gevecht met Ne
derlandse oorlogsschepen, maan
dagavond.
De woordvoerder, generaal-
majoor Jani, zei dat Nederland-
ge eenheden, waaronder een tor-
pedobootjager, een fregat en
vliegtuigen, de Indonesiërs meer
dan drie mijl buiten de door
>"ederland gestelde territoriale
wateren aanvielen. Het gevecht
heelt ongeveer een uur geduurd,
zei hij.
Schepen van de Indonesische
marine patrouilleerden in de
buurt van de Aru-eilanden en
werdonplotseling door de Neder
landers aangevallen, aldus gene
raal-majoor Jani, De Indonesi
sche eenheden, waaronder tor
pedobooten, boden hardnekkig
verzet. Als de Indonesiërs had
den willen aanvallen, zouden zij
grotere schepen dan torpedo-
bot enhebben gebruikt, zei hij.
Generaal Jani behoort tot de
staf van de „operatie West-
Irian".
Generaal Jani zei dat het ver
lies van maandagavond geen
gevolgen zal hebben en dat In
donesië op zee en in de lucht
rond Westelijk Nieuw-Guinea
intensiever zal gaan patrouil
leren.
President Soekarno heeft
dinsdag onverwacht een ver
gadering van de voornaamste
ministers en diensthoofden bij
eengeroepen. Men was van
mening dat dit gebeurde ter
bespreking van het incident,
maar er werd geen communi
qué uitgegeven. Soekarno was
by het verlaten van de bijeen
komst ernstig gestemd.
Aan de minister van Buiten
landse Zaken, dr. Soebandrio,
werd later de vraag gesteld of
de diplomatieke kanalen ter on
derhandeling over Nieuw-Guinea
nu gesloten waren. Hierop ant
woordde hij: „Nee, maar we kun
nen beter afwachten".
In een uitzending van radio-
Djakarta, die opgevangen is in
Koeala Loempoer, is meegedeeld
dat generaal Jani gezegd heeft
dat Nederlandse en Indonesische
patrouilleboten elkaar herhaal
delijk in volle zee hebben ont
moet, maar dat tot dusver niet
tot actie werd overgegaan. „Nu
de Nederlanders ons echter plot
seling aanvallenzullen de
Indonesische strijdkrachten spoe
dig tot vastberaden actie over
gaan", aldus de generaal.
Een woordvoerder van de In
donesische marine heeft kort
geleden verklaard, dat Indonesië
zicli kan meten met de Neder
landse marine-eenheden in Wes
telijk Nieuw-Guinea
Indonesië heeft onlangs krui
sers, torpedobootjagers, onder
zeeboten en andere schepen ge
kocht van de Sowjet-Unie, Polen,
Zuid-Slavië en Oost-Duitsland.
De woordvoerder van de ma
rine zei, dat nog niet alle ge
kochte schepen zijn aangekomen.
Wij moeten een sterkere marine
hebben dan de Nederlanders in
Europa, met het oog op onze
politiek van confrontatie met de
Nederlanders, aldus de woord
voerder.
Vijftig Indonesiërs
gevangen genomen
Een woordvoerder van de Ne
derlandse marine in Hollandia
heeft meegedeeld dat bij de bot
sing in de wateren bij Nieuw-
Guinea 50 Indonesiërs gevangen
werden genomen.
De Nederlandse marine staak
te de achtervolging van de IndQs
nesische schepen omdat „Neder
land het Indonesische gebied nog
altijd eerbiedigt".
Marinekringen in Hollandia
hebben desgevraagd meegedeeld,
dat de Indonesische krijgsgevan
genen op het ogenblik worden
verhoord. Vermoedelijk zullen
heden de volledige gegevens van
het gebeurde worden bekend
gemaakt. ,,Wij zijn op het ogen
blik gekomen in een situatie
waarin wij Indonesië beschul
digen van agressie terwijl Indo
nesië Nederland beschuldigt van
een aanval op open zee. Vandaag
zullen wij precies de feiten we
ten", aldus genoemde marine-
kringen
Een woordvoerder van de ma
rine heeft in antwoord op vra
gen gezegd dat er op het ogen
blik helemaal geen plannen be
staan om schepen van de Ko
ninklijke Nederlandse Marine
naar Nieuw-Guinea te zenden,
met uitzondering van de „Fries
land", welke oorlogsbodem daar
echter in het kader van het nor
male aflcssingsschema heen gaat.
Deze woordvoerder daarnaar
gevraagd bevestigde nog
maals, dat het treffen tussen
INederlnd.se en Indonesische
schepen binnen de territoriale
wateren van Nieuw-Guinea heeft
plaats gehad en niet, zoals uit
Djakarta is gemeld, buiten die
wateren.
Lincoln White, de woordvoer
der van het A-r-tóVaanse depar-
tement van Buitenlandse Zaken,
heeft op zijn dagelijkse perscon
ferentie gezegd, dat Nederland
en Indonesië zonder verder uit
stel nauw zullen moeten samen-
werlien voor een vreedzame re
geling van het geschil, en dat zij
daarbij ook de medewerking van
de V. N. moeten zoeken.
„Indonesië bereidt zich
voor te antwoorden op de
Nederlandse agressie"
Indonesië zal een klacht indie
nen bij de Verenigde Naties naar
aanleiding van het treffen tus
sen Nederlandse en Indonesische
oorlogsschepen dat zich maan
dagavond aan de zuidkust van
Nieuw-Guinea heeft voorgedaan.
Dit heelt generaal-majoor Ah
med Jani, het hoofd van de „ope
rationele staf voor de bevrijding
van West-Irian" dinsdag mee
gedeeld.
Generaal-majoor Jani voegde
er aan toe, dat Indonesië zich er
op voorbereidt, te antwoorden
op de „Nederlandse agressie".
Het is nog niet bekend, hoeveel
doden of gewonden er zijn, aldus
Jani.
De Indonesische schepen wa
ren volgens Jani niet van plan
een aanval te doen. Het betrof
hier geer. invasiepoging, zei hij.
De Indonesische minister van
Buitenlandse Zaken, dr. Soeban
drio, heeft verklaard, dat hy nog
geen boodschap van de waar
nemend secretaris-generaal der
Verenigde Naties, Oe Thant,
heeft ontvangen.
Aan boord van de Franse oceaan-
reus „France" is het bal van de
witte bedjes gehouden ten bate
van de Parjjse ziekenhuizen.
Onder de gasten bevonden zich
prins Albert cn prinses Paola
van Belgic, die zich ook op de
dansvloer begaven.
Kennedy over Nw.-Guinea
President Kennedy heeft op
zijn persconferentie maandag
gezegd dat op Nederland en In
donesië „een grote verantwoor
delijkheid" rust om een uitbre
ken van vijandelijkheden rond
om Westelijk Nieuw-Guinea te
voorkomen en een vreedzame
oplossing te bereiken.
De president zei dat de V. S.
geen nauwkeuriger inlichtingen
hebben dan die welke vervat
zijn in perstelegrammen over
het incident in de wateren bij
Nieuw-Guinea.
„Wij zijn uiterst verlangend
dat een vreedzame regeling in
deze kwestie wordt bereikt en
wij hebben onze invloed aange
wend. om die te bewerkstelli
gen."
Kennedy zei„Ik ben bijzon
der blij dat de secretaris-gene
raal van de V. N„ Thant, zich
met veel energie heeft ingespan
nen om te trachten na te gaan
of er een mogelijkheid voor een
vreedzame regeling bestaat. Ik
hoop dat beide partijen gunstig
op zijn pogingen zullen reageren
en dat wij een uitbreken van
vijandelijkheden tussen Indo
nesië en de Nederlanders kun
nen voorkomen. Er rust een
grote verantwoordelijkheid op
deze beide landen en ik hoop
dat zij Thant iedere medewer
king zullen verlenen ornaat het
alternatief niet gunstig zou zijn
voor de wereld noch, denk ik,
op de lange duur voor de be
trokken partijen. Een vreedza
me oplossing zou natuurlijk het
beste zijn en dat is hetgeen wij
nastreven."
Het gevecht bij de Etnabaai
heeft dinsdag te Canberra een
grote diplomatieke activiteit ont
ketend. Van Nederlandse zijde
in Australië werd verklaard, dat
de zaak niets anders is dan weel
een Indonesische infiltratiepo-
?ins-
Naar aanleiding van persbe
richten over contacten, die parti
culieren hebben trachten te leg
gen tussen de regering en Indo
nesische autoriteiten, wordt van
officiële zijde medegedeeld, dat
de minister-president en de mi
nister van Buitenlandse Zaken
aan de desbetreffende particulie
re tussenpersonen hebben mede
gedeeld, dat zij bereid waren een
Indonesische ambassadeur in
Nederland te ontvangen, indien
deze een verzoek daartoe zou
doen en op voorwaarde dat het
gesprek zou dienen om de am
bassadeur de gelegenheid te
geven de beide Nederlandse be
windslieden in kennis te stellen
van de Indonesische inzichten
t.a.v. het probleem Nederlands
Nieuw-Guinea.
Het gesprek heeft niet plaats
gehad, aangezien een verzoek
tot dit onderhoud van Indonesi
sche zijde niet aan de Nederland
se tussenpersoon schijnt te zijn
gedaan.
19 januari 1962 hoopt H. K. H. Prinses Margriet haar negentien
de verjaardag te vieren.
Advertentiepriis per mm 16 ct; minimum per
advertentie ƒ2,40.
Rubriek Kleine Advertenties (géén handels
advertenties) 5 regels 1.10. Iedereregel meer
22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres
Bureau van dit Blad, 20 cent meer.
Inzending advertenties tot 's namiddags 2 uur.
Voor het maandagnummer: zaterdags 10 nur.
POSITIE VAN GIZENGA
WANKEL
Dinsdag is te Oesoeniboera, in
het Belgische mandaatgebied van
Roeanda Oeroendi, vernomen
dat leden van militaire eenheden
uit Stanleystad, die onder het
gezag van de Congolese vice-
premier Gizenga stonden, te Kon-
golo, in Noord-Katanga, achttien
missionarissen van de congre
gatie van de Heilige Geest heb-,
ben vermoord.
Dit is medegedeeld door mgr.
Mala Noel, die zich thans te
Boekavoe. in de provincie Kivoe,
bevindt en door enkele missio
narissen, die aan de moordpartij
wisten te ontkomen. Zij hebben
medegedeeld dat Gizenga's mili
tairen ook vele Afrikaanse in
woners van Kongolo hebben
vermoord.
De voorzitter van de provin
ciale vergadering van Kivoe,
Mirooho, heeft een telegram ge
zonden aan premier Adoela,
waarin hij hem op de hoogte
stelt van de door Gizenga's mili
tairen bedreven gruweldaden.
Hij richt hierin voorts het drin
gende verzoek tot de Kongolese
centrale regering om meer mi
litairen naar Noord-Katanga te
zenden.
Gizenga's positie is thans, als
gemeld, wankel geworden.
Volgens te Leopoldstad uit
Kongolo ontvangen berichten is
ook een aantal leerlingen van
het klein-seminarie in Kongolo
door militairen van Gizenga
vermoord.
De minister-president profes
sor J. E. de Quay heeft in ant
woord op de boodschap van de
secretaris-generaal van de V. N.
gisteren het volgende telegram
aan de heer Thant gezonden
„Ik heb de eer de ontvangst
te bevestigen van uw boodschap
van 15 januari betreffende het
incident dat zich eerder op die
dag heeft voorgedaan in Neder
landse territoriale wateren langs
de zuidkust van Nederlands
Nieuw-Guinea, toen onze vloot-
eenheden een Indonesische po
ging tot gewapende infiltratie in
het gebied ton oosten van Etna
baai verijdelden. De minister
van Buitenlandse Zaken geeft
onze permanente vertegenwoor
diger instructie u op dc hoogte
te stellen van de bijzonderheden
van het incident voorzover tot
op heden bekend.
De Nederlandse regering deelt
uw diepe bezorgdheid over deze
jongste ontwikkeling. Ik moge
er aan herinneren dat ik reeds
in mijn boodschap van 23 de
cember 1961, in antwoord op uw
boodschap van 19 december, ver-
Zondag zijn in een mijn te
Francisco Portillo in het noor
den van Mexico negen arbeiders
omgekomen en 19 ingesloten.
Door een instorting als gevolg
van een gasontploffing zijn drie
schachten versperd. Reddings
ploegen hebben tot dusver vier
lijken naar boven gebracht.
De Amerikaanse minister van
Defensie McNamara, die van 'n
bezoek aan de Amerikaanse
strijdkrachten in het gebied van
de Stille Oceaan dinsdag in
Washington is teruggekeerd,
verklaarde bij aankomst tegen
over journalisten „zeer bemoe
digd" te zijn door de buitenge
wone doeltreffendheid, waarme
de de Zuidvietnamese troepen
tegen de communistische rebel
len optreden. Hij voegde hier
echter aan toe, dat de infiltra
ties en activiteit der Noordviet-
namese rebellen enorme afme
tingen hebben aangenomen.
Minister McNamara verklaar
de verder nog, dat de Ameri
kaanse strijdkrachten ondanks
het jongste incident tussen Ne
derlandse en Indonesische oor
logsschepen geen nieuwe stel
lingen zullen betrekken.
De drie-mogendhedenconferen-
tie over een eventueel verbod
van kernproeven, die sinds drie-
en-een-half jaar in Genève wordt
gehouden en kort voor Kerstmis
werd onderbroken, is dinsdag
hervat.
In deze vergadering in het
nieuwe jaar gaven de Ameri
kaanse en Britse gedelegeerden
aan de vertegenwoordiger van
de Sowjet-Unie te kennen, dat
hun regeringen bereid zijn de
kwestie van een kernstop te be
studeren in het kader van een
algemene ontwapening.
Iri een na afloop der vergade
ring door de Amerikaanse en
Britse woordvoerders gezamen
lijk afgelegde verklaring werd
gezegd, dat de Amerikaanse en
Britse regeringen de Sowjet-
Unie twee mogelijkheden voor
het bereiken van overeenstem
ming over een verbod van kern
proeven hebben voorgelegd. De
eerste is voortzetting der bespre
kingen over de totstandkoming
van een internationaal controle
stelsel. De tweede mogelijkheid
is verdaging der conferentie. In
de tussentijd zou de kwestie van
een behoorlijk gecontroleerd
verbod op kernproeven, m
samenhang met een algemene
ontwapening en de daarmee ge
paard gaande internationale
controle, in behandeling moeten
worden genomen door de ont
wapeningscommissie van acht
tien landen, die op 14 maart in
Genève voor de eerste maal bij
eenkomt.
De Verenigde Staten en En
geland, aldus de verklaring ver
der, geven de voorkeur aan een
afzonderlijke en gewaarborgde
overeenkomst inzake een ver
bod op kernproeven, die zo snel
mogelijk tot stand moet komen
en worden uitgevoerd.
De Westelijke gedelegeerden
hebben duidelijk gemaakt uit
sluitend de kwestie van een
kertiverbod in het kader van al
gemene ontwapening te willen
bestuderen omdat de Sowjet-
regering vasthoudt aan haar
standpunt alleen over interna
tionale controle in het kader van
algemene ontwapening te wil
len bespreken. Als de ontwape
ningsbesprekingen eenmaal zijn
hervat, zullen de Verenigde
Staten en Engeland zich biyven
inspannen voor het sluiten van
een kernproevenverbod, als een
zaak -van hoogste prioriteit,
aldus de Amerikaans-Britse ver
klaring.
De Sowjet-vertegenwoordiger
Tsjarapkin zou zich eerst nadat
hij de beide voorstellen zes maal
had laten herhalen, bereid heb
ben verklaard het tweede voor
stel in overweging te nemen en
aan zijn regering voor te leg
gen. Hy kon echter niet beloven
antwoord te geven op de volgen
de vergadering, die werd vast
gesteld op vrijdag 19 januari.
meldde dat de Nederlandse re
gering de toen door u tot uit
drukking gebrachte bezorgd
heid deelde evenals uw hoop op
een vreedzame oplossing. Ik
voegde er aan toe dat mijn re
gering actief zocht, naar wegen
en middelen om een oplossing
te bereiken die strookt met onze
verantwoordelijkheden en zo
mogelijk ook voor Indonesië
aanvaardbaar is. Ik moge er ook
aan herinneren dat wij ons
reeds 2 januari van dit jaar
eens verklaarden met uw sug
gestie dat er Nederlands-Indone
sische onderhandelingen zouden
worden gevoerd onder uw aus
piciën en zonder enige préala-
bele voorwaarden.
Namens de Nederlandse rege
ring herhaal ik dat wij nog
steeds bereid zijn dergelijke on
derhandelingen zonder preala
bele voorwaarden te beginnen.
Mijn regering hoopt dringend
dat uwe excellentie succes zal
blijken te hebben bij uw pogin
gen. Ik moet er echter aan toe
voegen dat, wanneer Indonesië
zijn onuitgelokte aanval van 15
januari zou herhalen, onze
strijdkrachten opnieuw gebruik
zullen maken van hun recht tot
wettige zelfverdediging, in over
eenstemming met artikel 5i van
het Handvest.
J. DE QUAY
minister-president van
Nederland.
AMERIKAANSE TANKS
WEG VAN DE
SECTORGRENS
De Amerikaanse brigade in
Berlijn heeft dinsdag een begin
gemaakt met het terugtrekken
van haar tanks en pantserauto's
uit de Friedrichstrasse waar deze
sedert 25 oktober van het vorige
jaar geconcentreerd zijn geweest
bij de doorlaatpost voor buiten
landers in de sectorgrens in Ber
lin. Amerikaanse militaire auto
riteiten in Berlijn hebben dit
meegedeeld.
De tanks zullen nu op het vlieg
veld Tempelhof worden opge
steld, ongeveer drie kilometer
van de doorlaatpost bij de Frie
drichstrasse.
Het doel van deze verandering
is de opstelling van de Ameri
kaanse troepen in de sector te
verbeteren.
De tanks en de pantserauto's
werden in oktober naar de grens
bij de Friedrichstrasse gezonden
tijdens een geschil tussen Ame
rikaanse autoriteiten en de Oost-
duitse politie over het tonen van
identiteitskaarten. Als gevolg
daarvan hebben toen Amerikaan
se en Russische tanks 16 uur
tegenover elkaar gestaan. Daar
na werden de Amerikaanse tanks
500 meter teruggetrokken.
Noordstraat 102 - Telefoon 3U|
Xerneuzea
I
DEZELFDE
TEMPERATUREN
Het KNMI deelt mede
Ten westen van de Britse eilan
den ligt een depressie die tyde-
lijk zeer diep is geworden, maar
nu weer geleidelijk opvult. Het
front ervan passeerde dinsdag
met regen opg land. Flaatselyk
viel 7 mm neerslag. Het front be
weegt nu maar weinig meer. Bo
vendien komen er kleine storin
gen in voor die ook vandaag nog
plaatselijk enige regen kunnen
veroorzaken. Het ziet er echter
naar uit dat er voornamelijk in
het westen van het land ook op
klaringen zullen zijn. De genoem
de depressie zelf beweegt nu
langzaam in oostelijke richting.
Zij veroorzaakt bij ons zuid
westelijke winden die op de nade
ring ervan tijdelijk weer iets kun
nen toenemen, aan de kust moge
lijk tot hard. De temperaturen
zullen niet veel veranderen.
medegedeeld door het K. N. M. I.j'
geldig tot hedenavond.
Dezelfde temperaturen
Plaatselijk enige regen, maai'
ook enkele opklaringen. Matige
tot krachtige aan de kust tyde-
lijk wellicht harde wind tussen
zuid en zuidwest. Weinig veran
dering in temperatuur.
WOENSDAG 17 JANUARI
v.m. n.m.
Breskens 11.25 11.34
Terneuzen 12.09
Hansweert 12.40 12.49
Walsoorden 12.50 12.53
DONDERDAG 18 JANUARI
v.m.
n.m.
Breskens
0.08
12.29
Terneuzen
0.43
1.04
Hansweert
1.23
1.44'
Walsoorden
1.33
1.54
ZON
MAAN
Jan.
17
18
19
20
21
op
onder
op
onder
8.40
17.00
14.33
5.34
8.40
17.02
15.17
6.34
8.39
17.04
16.08
7.27
8.38
17.05
17.04
8.13
8.36
17.07
18.05
8.51