Portugal uit de Verenigde Naties? Commentaar van Soebandrio Tweede Kamer besloot zonder uitspraak tweedaags Nieuw-Guineadebat DONDERDAG 4 JANUARI 1962 18e Jaargang Nr 5488 Rede van Salazar AANVAL VAN INDONESISCHE PERS OP AUSTRALIË BEREIDHEID BIJ INDONESIË TOT COMPROMIS? Uitbreiding Amerikaanse leger 24 doden bij aanslagen in Algerië SOWJET-REGERING OVER ONTWAPENING GEDENKPENNING ZILVEREN HUWELIJK KONINKLIJK PAAR Pokken in Düsseldorf DECREET VAN SOEKARNO OVER „PROVINCIE IRIAN BARAT' KALONDJI IN HECHTENIS Weeroverzicht HOOGWATER WEERBERICHT ZON- en MAANSTANDEN Franken» g bij abonnement: Terneuze* Directeur-Hoofdredacteur I. van de Sande Redactie-adres: Noordstraat 5557 Administratie-adres: Smidswal Telefoon 2073 fiironummer 38150 Abonnementsprijs: ƒ6.Fer kwartaal; per maand ƒ2,— per week 48 ct. Losse nrs 9 ct. DE VRIJE ZEEUW Verschijnt dagelijks Uitgeefster N.V. v/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen Advertentiepriis per mm 16 ct; minimum p«r advertentie ƒ2,40. Rubriek Kleine Advertenties (géén handels- advertenties): 5 regels ƒ1,10. Iedereregel meer 22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling. Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres Bureau van dit Blad, 20 cent meer. Inzending advertenties tot 's namiddags 2 uur. Voor het maandagnummer: zaterdags 10 »*r. Premier Salazar van Portugal heeft woensdag verklaard, dat regering weigert de Indiase besetting van Goa ais een vol dingen feit te aanvaarden. Hij liet doorschemeren dat Portugal wellicht zal besluiten uit de Ver. Naties te treden. Te Djakarta verschijnende kranten hebben woensdag Aus- traiië aangevallen naar aanlei- dMg Van de nota's die dit land zaterdag aan Nederland en In donesië heeft gestuurd. In deze nota's verklaarde de Australi sche regering het gebruik van geweld bij het regelen van het geschil over Westelijk Nieuw Guinea te zullen betreuren. Voorts werd op onderhandelin gen aangedrongen. Het linkse dagblad „Warta Berita" noemde de Australische nota „een zuivere vernedering" voor het Indonesische volk. „Aus tralië is op dezelfde wijze ais Nederland bij Nieuw-Guinea betrokken. Wij eisen dat Austra lië de vernederende woorden in trekt. En als Australië dit niet doet achten wij het noodzakelijk dat het Indonesische volk en de Indonesische regering voorbe reidingen treffen voor tegen maatregelen", aldus het blad. Ken gewoonlijk betrouwbare bron uit Indonesische regerings kringen heeft woensdagavond verklaard, dat Indonesië wellicht bereid zou rijn ti jdelijk af te zien van de soevereiniteit over Wes telijk: Nieuw-Guinea. mits het be stuur over het gebied aan Indo nesië wordt overgedragen. Ib een commentaar op berich ten, dat Nederland bereid zou zijn tot onderhandelen over de toekomst van West Nieuw-Gui nea zonder vooraf te stellen voorwaarden, zeide deze zegsman dat het mogelijk zou moeten zijn West NieuwGuinea aan Indone sië over te dragen zonder een on middellijke overdracht der soeve reiniteit. Eventueel zouden er verkiezin gen kunnen worden gehouden om te weten te komen wat de Pa poea's wensen, voegde hij hier- aain toe. President Kennedy heeft giste ren last gegeven tot de omruil- «leütjke formatie van twee nieu we legerdivisies, waardoor de sterkte van het leger op 16 per manente divisies wordt gebracht. Volgens een bekendmaking van het Witte Huis in Palm Beach zal de samenstelling van de twee divisies het mogelijk maken, dat „later in het jaar" twee divisies van de nationale garde naar huis gezonden wor den, die 15 oktober opgeroepen werden in verband met de Ber- lijuse crisis. Bij aanslagen door Europese extremisten en Algerijnse ver zetsstrijders zijn woensdag in Algerië 17 mensen om het leven gekomen, zo is van Franse mi litaire zijde in Algiers meege deeld. De meeste doden vielen in Algiers, Oran en Bone. Jonge Europeanen, die in Oran betoogden, vermoordden 6 Mohammedanen. Vijf werden doodgeschoten en de zesde werd gelyncht. De gevechten in Oran braken uit, toen twee Moham medanen het vuur hadden ge opend op drie Europeanen, on der wie een vrouw in verwach ting. In Algiers is de verboden or ganisatie van het geheime leger (O.A.S.) weer in de ether ge weest. De uitzending werd zwaar gestoord. Men kon alleen horen dat ex-generaal Salan aan het woord was. Later werd meegedeeld, dat er al vijltien doden in Oran zijn gevallen. De zwangere vrouw, die door een kogel werd getrof fen, is aan haar verwondingen bezweken. De hoofdcommissa ris van politie in Oran heeft in tussen het uitgaansverbod met een uur vervroegd. Met mag nu niet meer na acht uur des avonds op straat. Dr. Salazar sprak voor het eerst sinds de verovering van Goa door Indiase strijdkrachten voor de nationale vergadering. Hij zei ook dat zijn regering zal bezien, welke „positieve in houd" het Portugees-Britse bondgenootschap nog bezit en op grond van het resultaat van dit onderzoek haar houding zal bepalen ten aanzien van de ver plichtingen, welke voor de twee landen uit deze alliantie voort vloeien. De premier verklaarde dat er geen verdrag tot erkenning van de Indiase soevereiniteit over Goa kan zijn, zoals er ook geen overgave van troepen of over dracht van schepen is geweest. Portugal zou erop moeten blij ven wachten, dat „de internatio nale gemeenschap de belediging voor de Portugese soevereiniteit goedmaakt en de wettige rech ten van Porugal herstelt". Voor dien zou de toestand niet nor maal kunnen worden. Dr. Salazar beklaagde zich er over, dat Engeland na een week wachten een Portugees verzoek om gebruik van bepaalde vlieg velden voor de verbindingen met Goa te mogen gebruiken, had afgewezen. Hij bracht hulde aan landen als Brazilië en Spanje om hun solidariteit inzake Goa. Ook be tuigde hij instemming met do stappen die Canada, Australië, West-Duitsland, Argentinië, Bel gië en Nederland indertijd in Nieuw Delhi hebben gedaan. Over het streven van Engeland en de V. S. om India te weer houden van geweld tegen Goa uitte hij woorden van waarde ring, maar hij betreurde het on vermogen van deze landen om iets ce bereiken. De Portugese eerste-minister zei dat het één van de taken van de 3500 Portugese militai ren in Gia, Daman en Dioe was geweest, „India te dwingen een grote militaire operatie op touw té zetten, die de wereld zou schokken". Hierin waren de strijdkrachten geslaagd, zo zei Salazar. Aangaande Portugals lidmaat schap van de V. N. zei Salazar: Naar de mening van de regering hebben wij het recht te verne men of onze aanwezigheid en onze samenwerking ai nutteloos zijn. Ik weet nog niet, of wij het eerste land zullen zijn dat de V. N. zal verlaten, maar wij zul- Het persbureau Tass heeft de tekst gepubliceerd van een ver klaring tier Sowjet-regering over het ontwapenings vraagstuk welke dinsdag door de Russische permanente vertegenwoordiger by de Verenigde Naties aan de ontwapeningscommissie der vol kerenorganisatie is overhandigd. In deze verklaring zegt de Sowjet-regering, dat haar jong ste ontwapeningsvoorstellen een goede basis vormen voor het on verwijld sluiten van een verdrag over het staken van kernproe ven. De Sowjet-regering kwalifi ceert het op 20 december door de Britse en Amerikaanse rege ringen aan de ontwapenings commissie uitgebrachte rapport als een „tendentieus document", dat alleen maar beoogt enerzijds het agressieve blok van de NAVO-landen in staat te stellen zijn kernproeven voort te zetten en anderzijds, onder het mom van een zogenaamde internatio nale controle, in andere landen een spionage net in het leven te roepen. De Sowjet-regering conclu deert, dat de Britse en Ameri kaanse regeringen de nieuwe Russische voorstellen niet wen sen te bespreken, om het sluiten van een verdrag inzake een ver bod van kernproeven te verhin deren. Verder beschuldigt zij de Verenigde Staten, Engeland en Frankrijk ervan het morato rium inzake de kernproeven te hebben geschonden. Terwijl de besprekingen n Genève nog gaande waren, ai- dus de Sowjet-verklaring voor de ontwapeningscomissie, heeft Frankrijk, dat in het raam van de NAVO een bondgenoot van de Verenigde Staten en Enge land is, in de Sahara systema tisch proeven met kernwapens genomen. Niet alleen hebben de V. S. en Engeland hiertegen niet bij Frankrijk geprotesteerd, maar zij hebben dit land zelfs verdedigd. len zeker tot de eerste behoren. Intussen zullen wij de V. N. onze medewerking weigeren in alles wat niet direct in ons belang is. Salazar sprak niet over de mislukte aanval op een militaire kazerne in Beja, maandag j.l. Dr. Salazar sprak niet zelf zijn rede uit daar hij niet bij stem was. De voorzitter van de nationale vergadreing las zijn toespraak voor. Salazar had zijn stem verloren door „de emoties van de afgelo pen weken". De bijeenkomst van de natio nale vergadering was druk be zocht, zowel van de zijde der af gevaardigden als van het pu bliek. De premier werd toege juicht toen hij binnen kwam. Op de publieke tribune werd „de dood aan Nehroe, Goa Goa" en „weg met het bondgenootschap met Engeland" geroepen. Een woordvoeder van het Britse ministerie van Buiten landse Zaken noemde de be schuldiging van Salazar dat En geland een Portugees verzoek om bepaalde vliegvelden op da weg naar Goa te mogen gebrui ken na een week had afgewe zen, „misleidend." Het oorspron kelijke Portugese verzoek be trof het gebruik van bepaalde faciliteiten welke de Britse re gering niet kon verlenen zonder voorafgaande toestemming van het land waar de vliegvelden ge legen zijn. Dit was de Portugese regering meegedeeld. Tevens werd gevraagd of zij een ande re weg zou kunnen gebruiken welke vrij zou zijn van even tuele bezwaren van derden. Op 14 december was een nieuw Portugees verzoek ontvangen. Dit werd bestudeerd op het ogenblik dat de Indische aanval plaats vond, aldus de woord voerder. Wintersport in Londen Oud en Nieuw is in Londen ge paard gegaan met zware sneeuw val zo zwaar, dat de ski enthousiasten in groten getale naar Hampstead Heath trokken, waar men zich in een winter sportcentrum kon wanen. De nog steeds neerdwarrelende sneeuw mocht de skilustigen niet deren. Naast de door Geurt Brinkgre- ven ontworpen legpenning ter ge legenheid van het 25-jarig huwe lijk van het koninklijk paar, wordt, naar ontwerp en model van de Voorburg se beeldhouwer Albert Termote door de Konink lijke Begeef te Voorschoten een tweetal herinneringspenningen uitgegeven. De Amsterdamse dichter Guil- laume van der Graft schreef de tekst: „Het zilver van de tijd waarin gij samengaat hebt gij gemunt, gewijd aan land en volk en staat". De ene penning wordt geslagen in goud (18.5 mm 33,25 mm 55,en in brons (25 mm 4,De andere penning wordt uitsluitend in brons gegoten (110 mm 57, Drie mensen zijn in Düssel dorf in quarantaine gesteld op het vermoeden dat zij pokken hebben. De autoriteiten hebben de be volking aangeraden zich uit voorzorg te laten inënten. De drie geïsoleerde personen zijn leden van een gezin uit Düs seldorf: man, vrouw en een zoon. De man is kortgeleden van een vliegreis uit Afrika teruggekeerd. De Indonesische minister van Buitenlandse Zaken, dr. Soeban drio, heeft woensdag gezegd, dat hij, afgaande op berichten over de Nederlandse regeringsver klaring over Nieuw-Guinea, hieruit niet kon opmaken dat deze „de basis voor een oplos sing van het Indonesisch-Neder- landse geschil" kan worden. Dr. Soebandrio zei tegen jour nalisten dat de verklaring van prof. De Quay zuiver een forma liteit scheen te zijn omdat hij er de nadruk op had gelegd dat De Tweede 'Kamer heeft gister middag- het NieuwGuinea-debat voortgezet. Dinsdag hebben reeds zes sprekers het woord ge voerd. De heer Van Dis (S.G.) her innert eraan, dat hij bij de alge mene politieke beschouwingen instemming heeft betuigd met de belofte het zelfbeschikkingsrecht der Papoea's te handhaven. Met de inhoud der Brazzaville-resolu- tie kan spr. instemmen, omdat daarin dit recht werd gegaran deerd. Ingaande op het stand- put van Soekarno herinnert hij aan de behandeling ten aanzien van de Zuid-Molukken. De heer Van Dis releveert de besprekingen in de vergadering der V. N. en merkt op, dat Australië met het Nederlandse standpunt instemt. Hij herinnert eraan, dat prof. Gerbrandy reeds in 1951 erop heeft gewezen, dat NieuwGuinea van groot strate gisch belang is. Het is z.i. duide lijk waarom Australië de Neder landse resolutie heeft onder steund. Voorkomen moet wor den, dat ten aanzien van Nieuw Guinea gehandeld zal worden zo als met Ambon is geschied. Hij spreekt zijn verwondering uit over de eer die Soekarno wordt bewezen. Hij zal o.m. door Engeland worden ontvangen. Hij betreurt het, dat men het minister Luns moeilijk heeft ge maakt door buiten-parlementaire activiteiten. De ommezwaai in de A.R. fractie is naar de mening van de heer Van Dis in A.R.-kring met misnoegen geconstateerd. Spr. laakt fluistercampagnes, die gevoerd zijn. Gesuggereerd werd in de wandelgangen der V. N., dat minister Luns in Nederland zijn nek zou breken. Het over grote deel van de Nederlandse bevolking is het z.i. daarmee geenszins eeps. Op de beloften van Indonesische zijde inzake Intern zelfbeschik kingsrecht der Papoea's is naar het oordeel van de heer Van Dis geen staat te maken. Ilij dringt er op aan, dat de regering voet by stuk zal houden en de belofte inzake zelfbeschikkingsrecht zal handhaven. Zijn verwachtingen van een ge sprek met Indonesië zijn uiterst laag. De liberale spreekster mevr. Stoffelsvan Haaf ten (V.V.D.) merkt op, dat haar fractie het Nieuw-Guinea-beleid bij de alge mene beschouwingen van harte heeft toegejuicht. Zij betreurt het, dat een be- heerschap onder de V. N. niet mogelijk is geweest. Dit maakte een verklaring voor onze aan wezigheid aan de andere zijde van de aardbol zonder wensen tot voortgaande souvereiniteit, uiterst moeilijk. Zij meent, dat het voorstel-Luns in de wereld heeft duidelijk gemaakt wat ons land precies wil. Het is haar duidelijk, dat Nederland Indone sië bij de internationalisatie-plan nen buiten beschouwing moest laten. Indonesië immers verbrak alle betrekkingen en wenste geen zelfbeschikking. De Brazzaville- resolutie was een goed initiatief. Helaas zijn hier de V. N. tekort geschoten. In wezen besloot men niets te besluiten. De dekoloni satie-resolutie van I960 werd dus ook niet uitgevoerd, ook al had de meerderheid begrip voor zelfbe schikking. Spr. heeft grote bewondering voor het Nederlandse plan. Zij betreurt de doorkruising en on dermijning van dit plan door bui- ten-parlementaire acties. De internationale ongerustheid over NieuwGuinea neemt toe. Soekarno c.s. uiten oorlogszuch tige taal. Een lijdzame houding is niet gepast. Wij" zijn op diplo matiek terrein actief. Het lijkt of het de wereld ontgaat, dat het Nederland niet gaat om de sou vereiniteit. De bereidheid van Nederland om te praten moet blijken. Deze moet tot het uiter ste gaan. Bij gebrek aan contact moet een weg via derden worden gezocht. Daarbij moeten geen précondities worden gesteld. Mevr. Stoffelsvan Haaften is het niet eens met de opvatting van de heer Burger (Arb.) om afstand te doen van het externe zelfbeschikkingsrecht. Zij twij felt eraan of een kabinet met so cialisten een betere waarborg biedt om tot een goede oplossing van het Nieuw-Guinea-vraagstuk te komen. Ook tijdens het kabi- net-Drees was de heer Burger ontevreden over het Nieuw-Gui- nea-beleid. Dat de poging tot in ternationalisatie in de V. N. niet gelukte is nog geen bewijs, dat het kabinet-De Quay niet deugt. De V. N. hebben onze oplos sing niet gewild en geen alterna tief gesteld. Toch verwacht men iets van ons. Onderhandelen met behulp van derden biyft de weg.' Om met Kennedy te spreken: „We moeten niet onderhandelen uit vrees, noch vrezen om te on derhandelen". De heer Meulink (A.R.) voor zich persoonlijk sprekend be toogt, dat de verhouding tot Nieuw-Guinea primair moet zijn. Dat betekent niet, dat de ver houding tot Indonesië ons onver schillig mag zijn. De minister-president, de heer Da Quay zegt. dat het kabinet verheugd is kennis te kunnen nemen van de mening van de verschillende fracties. Het be lang der zelfbeschikking van de Papoea's is door de regeringspar tijen hetzelfde gezien als door de regering. Hij constateert, dat de grote meerderheid het beleid der regering kan volgen. Spr. vraagt er begrip voor, dat de regering thans weinig kan toevoegen aan de brief van 19 december en de verklaring van dinsdag. Hij merkt op, dat de heer Bur ger het vertrouwen in het kabi net heeft opgezegd voor de be handeling van het NieuwGuinea- probleem en dat de heer Burger een nieuw kabinet wenst, waar in ook de P. v. d. A. verantwoor delijkheid wil dragen. liet kabinet heeft harder en gedifferentieerder aan het pro bleem gewerkt dan de vorige ka binetten. Hij neemt nota van de verkla ring van de heer Burger en merkt op, dat het voortbestaan van het kabinet afhankelijk is van de Kamer. Spr. verklaart dat het kabinet eensgezind is en volledig vertrou wen heeft in de wijze waarop mi nister Luns het kabinetbeleid uitvoert. De minister-president wenst niet vooruit te lopen op bepaal de ontwikkelingen. Met belangstelling heeft hij ge luisterd naar de rede van de heer Blaisse. Het verheugt hem, dat de heer Biesheuvel steun aan het kabinet heeft toegezegd, maar overigens was diens rede niet vrij van kri tiek. Deze kritiek berust op mis verstand. De minister van Bui tenlandse Zaken zal daar nader op ingaan. Tenslotte merkt spr. op, dat de heer Soekarno door zijn dreige menten zeer grote verantwoorde lijkheid op rich laadt. Dat de Ne derlandse regering desalniette min een gesprek wil maakt die verantwoordelijkheid zwaarder. Minister Luns beantwoordt enige specifieke vragen. Het pro bleem speelt zich af tegen een achtergrond van dreigementen met geweld. Een dergelijke chan tage bemoeilijkt een tot stand komen van onderhandelingen uitermate. De Nederlandse re gering is niet bereid te capitu leren met het mes op tafel. De regering is niet bereid te zwich ten voor deze provocaties. j (Zie verder pagina 2) zelfbeschikking voor de Pa poea's de basis van de Neder landse politiek bleef. Minister Soebandrio zei dat Indonesië „geen bezwaar heeft tegen bilaterale onderhandelin gen met het doel het bestuur over West-Irian aan Indonesië over te dragen". Maar het zou geen zin hebben indien onderhandelingen zullen worden gebruikt als tactische manoeuvre om het Nederlandse koloniale bestuur in West-Irian voort te zetten. -Dit zou de zaken zelfs explosiever kunnen maken. Hij zei dat als het gebied aan Indonesië werd overgedragen, de bevolking de grootst mogelij ke autonomie binnen het kader van de republiek en het V. N.- handvest zou krijgen". Hij voegde hieraan toe: „Onze politiek is nu duidelijk. De op neming van West-Irian binnen Indonesië zal worden verwerke lijkt door het commando van de president tot uitvoering te bren gen". Dit is ons antwoord op de Ne derlandse voorbereidingen voor de zgn. „onafhankelijke Papoea- staat", aldus dr. Soebandrio. „Maar wij hebben geen be zwaar tegen bilaterale onder- j handelingen met het doel het bestuur van West-Irian aan In- donesië over te dragen teneinde de weg te banen naar normale vriendschappelijke betrekkingen tussen Indonesië en de Neder- i landers". „Aan de andere kant, als on derhandelingen zullen worden gebruikt als tactische manoeu vre om het Nederlandse kolo niale bewind in West-Irian voort te zetten en het Indonesisch- Nederlandse geschil te doen voortduren, dan zouden deze naar zijn mening geen zin heb ben; zij zouden de zaken zelfs explosiever kunnen maken". Dr. Soebandrio zei: „Voordat onderhandelingen beginnen moet voor ons duidelijk rijn, dat de Nederlanders oprecht het geschil met Indonesië door onderhandë- lingen willen regelen en dat rij niet de gecamoufleerde „haat- Indonesië-politiek" voortzetten. Dit is een belangrijk beginsel voor Indonesië en betekent niet dat de belangen en het welzijn van de bevolking van Westelijk Nieuw-Guinea niet ter harte gaan. Geen koloniale mogendheid mag spreken over de heilige op dracht jegens gekoloniseerde volken. „Deze mythe uit het ver leden werd door de huidige wer kelijkheid weerlegd". President Soekarno heeft gis teren Westelijk Nieuw-GuLnèa officieel tot Indonesische pro vincie verklaard. Zondag wa* het besluit daartoe reeds aange kondigd. In een radio-uitzending wer:l gezegd dat dit nodig is omdat het gebied op het punt staat In donesisch te worden. De naam van de nieuwe pro vincie is „Irian Barat" (West- Irian). De hoofdstad Hollandss kreeg de naam „Kota Baroe" (Nieuwe Stad). Terwijl de provincie in Ne derlandse handen is, zal de pre sident een gouverneur en parle mentsleden benoemen wiens be voegdheden hij nader zal om schrijven, zo werd gezegd. Het Kongolese persbureau meldt van officiële bron verno men te hebben, dat de Jconlng" van Znid-Kasai Albert Kalondji in Leopoldstad in voorlopige hechtenis is gesteld. Hij zou in hetzelfde kamp wor den vastgehouden, als waarin destijds president Tsjombe van Katanga na zijn arrestatie in Coquilhatstad werd onderge bracht. Kalondji werd vorige week van zijn politieke bevoegdheden be roofd en later door het parket in Leopoldstad verhoord. LICHTE DOOI Het K.N.M-.L deelt mede; Boven de Blitse eilanden be vindt zich een rug van hoge luchtdruk die weinig van plaats verandert. Aan de noordflank hiervan komen westelijke winden voor waarmee minder koude lucht naar Scandinavië en de Noordzee wordt getransporteerd. Deze lucht drong de afgelopen 24 uur ook tot het noorden van ons land en Noord-Duitsland door. Ais gevolg van luchtdrukdalin gen in Frankrijk is de wind bij DONDERDAG 4 JANUARI v.m. n.m. Breskens 11.55 12.13 Terneuzen 0.30 12.48 Hansweert 1.10 1.28 Walsoorden 1.20 1.38 VRIJDAG 5 JANUARI v.n Breskens 0.3' Terneuzen 1.1) Hansweert 1.5) Walsoorden 2.0) ons noordoostelijk geworden en neemt iets in kracht toe, zodat verwacht wordt dat de dooi zich overdag nog verder over het land zal uitbreiden. Het front dat de begrenzing van de zachtere lucht vormt, gaat vergezeld van een zóne met bewolking, waaruit hier en daar wat motregen valt. medegedeeld door het K. N. M. I., geldig tot hedenavond. Noordoostelijke wind. Over het algemeen veel bewol king en plaatselijk mist, maar ook opklaringen. Temperatuur om het vriespunt tot lichte dooi. Zwakke tot matige wind tussen noord en oost. ZON MAAN op onder op onder Dec. n.m. Jan. 0.58 3 8.48 16.41 5.03 14.34 1.33 4 8.48 16.42 6.13 15.14 2.13 5 8.48 16.43 7.21 16.03 2.23 6 8.47 16.44 8.24 17.04

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1962 | | pagina 1